تبیین رویکرد و کارکرد سازمان های نظامی از منظر جامعه شناسی؛ با تاکید بر ساختار و عملکرد نهاد ارتش

در طول صد سال گذشته، جامعه شناسان با اتخاذ رویکردی منحصربه فرد، به ویژه پس از تاسیس گرایش جامعه شناسی نظامی، به تبیین فرضیه هایی نوینی در مورد کارکرد سازمانهای نظامی و مسایل نظامی پرداخته اند. موضوع اصلی این گرایش علمی، بررسی سازمانهای نظامی نظیر ارتش، بهمثابه یک سازمان اجتماعی خاص است که مسیولیت دفاع از استقلال جامعه و حفظ حاکمیت سیاسی کشور را بر عهده دارند. این نوع بررسیها، بعدها تحتتاثیر رخدادها و عواملی همانند رقابتهای تسلیحاتی ابرقدرتها در جنگ سرد، وقوع کودتاها، افزایش جنگهای استقلال لطلبانه پس از جنگ جهانی دوم و درگیری های محلی و مناقشات منطقهای رو به فزونی یافت. در مقاله حاضر، مفهوم و پدیده سازمانهای نظامی با نگاهی جامعه شناسانه، مخصوصا از منظر گرایش نظامی آن، ارزیابی میگردد. در روند مسیلهیابی پژوهش، این سوال مطرح شده است که سازمانهای نظامی چه نسبت و پیوندی با جامعه و نهادهای اجتماعی دارند؟ در پاسخ باید گفت که سازمانهای نظامی از جمله ارتش ضمن اختیارات و امکانات ویژهای که به طور انحصاری در باره تسلیحات و تجهیزات نظامی دارند، از دیگر نهادهای اجتماعی تفکیک میشوند. با این حال، با توجه به اهداف اساسی شان مبنی بر افزایش امنیت ملی و دفاع از تمامیت ارضی کشور، به لحاظ رویکردی و کارکردی، پیوندهایی عمیق و بنیادین نیز با جامعه دارند.