بررسی توازن آوایی و واژگانی در غزلهای انوری

موسیقی شعر، از عوامل زیبایی و جذابیت متون منظوم است. این عامل در غز ل های انوری، جلوه ای دیگر یافته و با تکرار و توازن همراه است. انوری به کمک توازن آوایی و بهره گیری از توازن کمی، اوزان مختلف الارکان زیادی را در اشعارش به کار برده که این امر، سبب افزایش ضرب آهنگ غزل های او شده است. وی با توازن کمی، به انواع تکرار دست می زند؛ به طوری که با تکرار انواع همخوان و واکه با بسامد زیاد صامت «د» و «ر» و بهره گیری از مصوت بلند «آ»، غزل های شورانگیزی سروده است. انوری در بحث توازن واژگانی، از انواع تکرار یک صورت زبانی کامل بهره می برد که این امر با تکرار انواع اسم و فعل و حرف در آغاز، میان و جایگاه قافیه، به خوبی مشهود است؛ به طوری که تکرار فعل در جایگاه قافیه، از بسامد بیشتری برخوردار است. وی تکرار کامل یک صورت زبانی را به شکل منادا و جمله به کار گرفته و با بهره گیری از تکرار یک صورت زبانی ناقص، موجب می شود انواع جناس را در غزل به کار گیرد. این امر با تکرار جناس مضارع و خط، نمود بارزتری می یابد. انوری با بهره گیری از انواع توازن، با رعایت انواع همخوان ها و تکرار یک صورت زبانی کامل و ناقص، موسیقی خاصی به غزل هایش بخشیده است. این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی صورت گرفته است. ابتدا مباحث توازن آوایی و واژگانی را در غزل های انوری شناسایی و سپس ضمن تحلیل آن ها، بسامد هرکدام را در قالب نمودار مشخص کرده ایم.