بررسی دلایل مفسران مخالف با دیدگاه تفویض تشریع به پیامبر اکرم

تفویض تشریع به پیامبر اکرم (ص)، به معنای دادن اختیار جعل احکام شرعی از جانب خداوند متعال به ایشان است. برخی از مفسران فریقین، ذیل آیاتی نظیر تبیین ذکر، اختصاص حکم به خداوند و آیه 4 سوره نجم، با دیدگاه یادشده مخالفت نموده اند. تحقیق حاضر، آراء این دسته از مفسران را به روش توصیفی و تحلیل محتوا، بررسی کرده و به این سوال پاسخ داده که نقش پیامبر (ص) در تشریع کجاست؟ یافته ها نشان می دهد که دلایل مفسران یادشده در این مخالفت، تمام نیست؛ زیرا طبق قاعده منطقی «اثبات شیء نفی ماعدا نمی کند»، مبین بودن پیامبر (ص)، برخورداری ایشان را از حق تشریع نفی نمی کند. حکم تشریعی و تکوینی نیز به صورت بالذات مختص خداوند سبحان است و منافاتی با تفویض حکم همراه با اذن خداوند و به صورت تبعی به پیامبر (ص) ندارد. افزون بر آن، با دلایلی نظیر آیات فیء، قضای خدا و رسول (ص) وجوب اطاعت از خدا و پیامبر (ص) و نسبت دادن تحریم به خدا و پیامبر (ص) و نیز روایات معتبر تفویض و روایات صحیح السندی که مصدر تشریع را کتاب و سنت می دانند و مصادیق تشریعات ایشان در مصادر تاریخی روایی، اطلاق آیه *إن‏ هو إلا وحی‏ یوحی‏*-در صورت پذیرش اطلاق و عمومیت آن- قید خورده و می توان اختیار تشریع را در موارد محدودی برای ایشان ثابت دانست.