تفکیک سه معنا از سعادت بر اساس آموزه‎های نهج البلاغه

تبیین معنای سعادت و تعیین حدود و ثغور آن از یک سو کاری دشوار و پیچیده است و از سویی دیگر امری مهم و ضروری برای معنابخشی به زندگی در جهان کنونی است. در این نوشتار برآنیم تا با روش توصیفی - تحلیلی، دیدگاه امام علی علیه السلام از این مفهوم را بر اساس آموزه‎های نهج البلاغه استنباط کنیم. بدین منظور نشان می دهیم که از نظر حضرت سعادتی که صرفا ناظر به بعد محسوس وجود آدمی باشد، و غایتی فراتر از کامیابی های دنیایی برای بشر در نظر نگیرد، غیر عقلانی و مذموم است که می توان از آن با عنوان سعادت امیالی یاد کرد و سعادتی که ناظر به هر دو بعد وجود آدمی، یعنی بعد محسوس و معقول او، و معطوف به غایت نهایی انسان باشد، عقلانی و ممدوح است که می توان از آن با عنوان سعادت اخلاقی نام برد. آنگاه بیان می کنیم که از نظر علی علیه السلام سعادت اخیر، مقدمه و بستر سعادت نهایی لحاظ شده است. به این ترتیب سه معنا از سعادت را منظر حضرت شناسایی و معرفی می کنیم.