کریدور میانی و منافع ایران در قفقاز جنوبی

در یک رویکرد واقع گرایانه، منافع امنیتی ایران در قفقاز جنوبی در سایه حفظ توازن منطقه ای قدرت تامین می شود. بر همین پایه، برنامه ساخت کریدور زنگه زور منجر به برخی نگرانی ها در محافل سیاسی و مدنی ایران نسبت به انگیزه ها و نتایج این اقدام شده است. مقاله حاضر با تمرکز بر این نگرانی ها، تهدیدهای احتمالی ساخت این کریدور علیه منافع ج.ا. ایران را می کاود و در این فرایند به این پرسش پاسخ می دهد که برنامه ساخت کریدور زنگه زور دربردارنده چه تهدیدهایی علیه منافع ج.ا. ایران است. یافته های پژوهش نشان می دهد ایجاد کریدور زنگه زور در خاک ارمنستان، بر پایه برنامه های اعلام شده از سوی محور جمهوری آذربایجان- ترکیه، می تواند توازن منطقه ای قدرت را به ضرر ج.ا.ایران تغییر دهد؛ بنابراین پیشبرد این پروژه تهدیدی امنیتی علیه منافع ژیوپلتیک و اقتصادی ج.ا.ایران تلقی می شود که اهم موارد آن عبارت اند از: امکان تغییر ژیوپلتیک مرزها از طریق انسداد مرز زمینی ایران و ارمنستان؛ امکان همگرایی ارمنستان با بلوک غرب و تشدید تنهایی استراتژیک ج.ا.ایران؛ کاهش مزیت های ترانزیتی ایران در کریدور شمال-جنوب؛ افزایش نفوذ ترکیه در منطقه؛ به مخاطره افتادن حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی از طریق پیشبرد طرح پان ترکیستی و احیای قوم گرایی آذری؛ تقویت حضور ناتو، اسراییل و روسیه در مرزهای شمالی کشور. به لحاظ تیوریک این مقاله از چارچوب نظری موازنه قوا در مکتب واقع گرایی سود می برد و با توجه به اینکه به چرایی مواضع مخالف ج.ا.ایران پاسخ می دهد، روش پژوهش از نوع پژوهش های تبیینی و علت کاو است.