نامه ای از زبان یک معمار: آگاهی های تازه درباره استاد علی اکبر اصفهانی

در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، نسخه ای وجود دارد به شماره 2934 به نام دیوان و کلیات اسماعیل کاشف اصفهانی. در این نسخه، نوشته ای هست با عنوان «مسوده کتابتی که از زبان استاد علی اکبر معمار به یکی از خویشانش نوشته شد». کاشف اصفهانی شاعر و کاشی تراشی از دوره صفویان و فرزند معماری به نام استاد حیدر بود و متولد 999ق و درگذشته پس از 1082ق. او در دوره شاه عباس اول و شاه صفی و شاه عباس دوم و شاه سلیمان می زیست. پیش نویس نامه مندرج در نسخه از زبان شخصی است به نام استاد علی اکبر معمار. علی اکبر معمار این نامه را خطاب به پسرعمه خود نوشته است. نامه احتمالا پاسخی است به نامه تندی که پسرعمه استاد علی اکبر معمار نوشته بود و موضوع نامه مشاجره ای است احتمالا مربوط به تقسیم ارث عمه استاد علی اکبر معمار. علی اکبر معمار در این نامه از خدمت خود به سه پادشاه صفوی و ساختن بناهای بسیاری از جمله مسجد و مدرسه و خانقاه در زمان این سه پادشاه سخن گفته است. علی اکبر معمار کیست؟ یکی از معماران معروفی که از این دوره می شناسیم استاد علی اکبر اصفهانی معمار مسجد جامع عباسی است که نامش در کتیبه این مسجد آمده است. او احتمالا معمارباشی دربار شاه صفی صفوی بود و اتمام مسجد جامع عباسی به دست او و در دوره شاه صفی صفوی انجام شد. با توجه به قراین موجود، به احتمال فراوان، استاد علی اکبر معمار مندرج در دیوان اسماعیل کاشف اصفهانی همان استاد علی اکبر اصفهانی معمار مسجد جامع عباسی اصفهان است. این نامه اطلاعات تازه ای از استاد علی اکبر اصفهانی و شخصیت تاریخی او به دست می دهد.