نقش ارزش ها در تبیین علی پدیده های تاریخی اجتماعی؛ بازسازی رهیافت پسااثباتی ماکس وبر به علیت

جامعه شناسی علمی است که به علت پدیده های اجتماعی می پردازد، اما در علوم اجتماعی ماهیت تبیین علی همواره مورد مناقشه بوده است. یکی از اصلی ترین نزاع ها در تبیین علی پدیده های اجتماعی حول نسبت دانش و ارزش است که آیا واجب و ممکن است که دانشمند اجتماعی از ورود ارزش های فرهنگی اجتناب کند یا اینکه ارزش ها از عناصر منطقی تحلیل علی محسوب می شوند؟ در این صورت، تحلیل علی آغشته به ارزش ها چگونه می تواند عینی و برای دیگران معتبر باشد؟ پاسخ کلاسیک ها و معاصران جامعه شناسی و نظریه اجتماعی به امکان «عینیت تحلیل علی ارز ش بار» را می توان در قالب دو تز رقیب صورت بندی نمود. تز اثباتی؛ تحلیل علی، غیرارزش بار و عینی است. تز پسااثباتی؛ تحلیل علی، ارزش بار ولی عینی است. نوشتار حاضر از طریق واکاوی نظریه پسااثباتی علیت وبر استدلال می کند که اولا تحلیل علی ارزش بار است. ثانیا ارزش باری تبیین علی نه تنها مخل عینیت نیست که شرط حصول عینیت در علوم اجتماعی است.