مقایسه اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد ACT و طرحواره درمانی ST در بهبود سواد عاطفی، ابرازگری هیجانی و تمایز یافتگی در زوج های با دلزدگی زناشویی

دلزدگی زناشویی از جمله مولفه های مهم در روابط زوجین است که وجود آن موجب بروز اثرات منفی بر زوجین و خانواده می شود. در این میان درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به عنوان یک درمان موج نو و طرحواره درمانی به عنوان درمانی که تلفیقی از درمان های دیگر می باشد، با هدف قرار دادن زمینه های هیجانی، شناختی و رفتاری در مشکلات ارتباطی زوجین، به حل مشکلات انها می پردازند. از این رو، پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی بر بهبود ابراز هیجانی، خودمتمایزسازی و سواد عاطفی زوجین با دلزدگی زناشویی بپردازد.

این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است. به این منظور تعداد 30 زوج که به مرکز مشاوره آستان مهر مشهد در بهار سال 1401 مراجعه نمودند با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به صورت تصادفی در سه گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، طرحواره درمانی و کنترل گماشته شدند. مقیاس دلزدگی زناشویی پاینز، پرسشنامه ابرازگری هیجان، پرسشنامه تمایزخود و پرسشنامه سواد عاطفی در دو مقطع پیش آزمون، پس آزمون مورد استفاده قرار گرفتند. افراد گروه های آزمایش در جلسات درمان (هر جلسه90 دقیقه) شرکت کردند و اعضای گروه دیگر (گروه کنترل) هیچ درمانی را دریافت نکردند. برای بررسی داده ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و یک متغیره استفاده شد.

نتایج بدست آمده از تحلیل آماری داده ها نشان داد که بین هر دو گروه درمانی و گروه کنترل از نظر اثر بخشی درمان تفاوت معناداری وجود ندارد. اما اندازه اثر مشاهده شده برای هر درمان، تایید کننده اثربخشی هر دو گروه درمانی در بهبود سطح ابرازگری هیجانی، خودمتمایزسازی و سواد عاطفی بود. همچنین تفاوت معناداری بین مرحله پیگیری با پس آزمون در اعضای نمونه پژوهش مشاهده نشد.

این یافته ها بیانگر لزوم تمرکز بر شاخص های شناختی و هیجانی در رویارویی با دلزدگی زناشویی و طراحی برنامه های درمانی می باشد. بنابراین می توان گفت که هر دو درمان اجرا شده می توانند از طریق ایجاد بازسازی های شناختی، رفتاری و هیجانی، به بهبود شرایط زوجین با دلزدگی زناشویی کمک کنند.