بررسی عوامل تنش زای دوران بارداری

حاملگی رویدادی بالقوه تنش زاست که می تواند موجب بروز یا تشدید عوارضی چون تهوع، بی خوابی، زایمان زودرس، پره اکلامپسی و غیره شود. به دلیل ویژگی های خاص کشورهای در حال توسعه و ضعف اطلاعاتی در این زمینه، پژوهش حاضر با هدف تعیین عوامل تنش زای دوران بارداری انجام شد.
مطالعه حاضر از نوع توصیفی تحلیلی می باشد. برای تهیه ابزار شناسایی عوامل تنش زای متناسب با وضعیت فرهنگی و اجتماعی جامعه ما، ابتدا پژوهشی با رویکرد کیفی از طریق مصاحبه نیمه باز با افراد صاحب نظر در حرفه مامایی و 30 مادر باردار که از نظر سن، تعداد بارداری، تحصیلات و... در شرایط متفاوتی بودند، انجام شد. اعتبار آن به شیوه اعتبار محتوا و اعتماد آن با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ (75 درصد) تعیین شد. سپس به روش نمونه گیری چند مرحله ای و از طریق مصاحبه ساختاری با استفاده از پرسشنامه نیمه باز با 165 زن باردار واجد شرایط مراجعه کننده به مراکز مراقبت های قبل از تولد درمانگاه ها و مطب های خصوصی شهر مشهد، داده ها در چهار بخش مشخصات فردی، باروری، عوامل تنش زا و حمایت اجتماعی جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با آزمون های تحلیل عاملی، مجذور کای و... با استفاده از نرم افزار SPSS و ضریب اطمینان 95 درصد انجام گرفت.
51 عامل تنش زای دوران بارداری در شش حوزه شناسایی شدند که به ترتیب عبارت بودند از: 1- سلامت 2- تصور دیگران نسبت به فرد 3- محیطی 4- شخصی و خانوادگی 5- مذهبی 6- مالی. شدیدترین عوامل تنش زا عبارت بودند از تنش ناشی از تولد نوزاد بیمار یا ناقص الخلقه، درد زایمان، لطمه به سلامت مادر در بارداری و زایمان، تغییر حرکات جنین، بخیه زایمان و انتخاب روش مناسب پیشگیری از بارداری پس از زایمان، به علاوه نتایج در رابطه با شدت تنش مادران باردار نشان داد که 16.7 درصد مادران تنش شدید و 13.6 درصد تنش خفیف را تجربه کرده اند. همچنین بین نمره تنش با سطح تحصیلات مادر، میزان رضایت از ازدواج، رتبه حاملگی، تعداد زایمان، میزان رضایت از حاملگی، حمایت اجتماعی و حمایت همسر رابطه معنی دار وجود داشت (P<0.05).
با توجه به اهمیت سلامت روانی مادران باردار و ارتباط تنش با بعضی عوارض دوران بارداری، نتایج این پژوهش به شناسایی افراد در معرض خطر و عوامل موثر در ایجاد تنش مادران باردار کمک نموده و توجه به جنبه های بهداشت روانی مادر را از طریق آموزش و حمایت لازم از وی پیشنهاد می نماید.