پایان حاکمیت سیاسی ایران بر هرات (1273 - 1280 ق)

ایران و افغانستان، دو واحد سیاسی جهان امروز، همواره دارای سرزمینی با تمدن و فرهنگ یگانه بوده اند، با این حال کوششهای امپراتوری ایران مجبور شد جدایی افغانستان را از ایران بپذیرد. این عهدنامه پایان پیوندهای دیرینه سرزمینهایی همچون کابل، قندهار و هرات با ایران نبود. حکومت هرات پس از انعقاد قرارداد پاریس بار دیگر خواستار حاکمیت دربار تهران بر هرات شد، این وضعیت، دولت انگلیس را بر آن داشت تا امیر کابل را برای حمله به هرات تحریک کند، موضوعی که افزون بر خاتمه دادن به حاکمیت دربار تهران بر هرات، نگرانی های امنیتی بسیاری برای دولت ایران به وجود می آورد، از این رو دولت ایران میکوشید با فعالتهای سیاسی گسترده از وقوع چنین حادثه ای جلوگیری کند و حکومت فرمانروای منصوب دربار تهران، سلطان احمدخان را حفظ نماید. مقاله پایان حاکمیت سیاسی ایران بر هرات به بحران پیش آمده بر اثر حمله دوست محمدخان، امیر کابل و هم پیمان انگلیس به سردار سلطان احمدخان، حاکم هرات و متحد دولت ایران و تاثیر این رویدد بر مناسبات دولتهای ایران و انگلیس پرداخته و به طور ویژه ای واکنش دستگاه سیاست خارجی ایران را در برابر این تحولات بررسی کرده است.