بررسی و تحلیل ظرفیت اشتغال زایی بخش کشاورزی ایران

در مقاله حاضر اشتغال زایی بخش کشاورزی و زیربخش های آن در دوره 1340-1382 مطالعه شده است. رویکرد این مطالعه، ارزیابی پتانسیل اشتغال زایی بخش برمبنای عوامل پایه ای تولید، سطح اشتغال موجود، سرمایه و زمینه های اشتغال زایی زیربخش های کشاورزی است. با توجه به گسترش فناوری تولید در قالب بهبود مکانیزاسیون، ارتقای بهره وری نیروی کار، گسترش مهارت و سطوح تخصص در فعالیتهای بخش کشاورزی، افزایش قابل توجه بازده تولید، گذار کشاورزی از تولید سنتی به پیشرفته و استفاده از فناوری های نوین، اشتغال زایی بخش کشاورزی متناسب با سهم فعالیتهای بخش در اقتصاد ملی است و نمی توان انتظار نامعقول و دستوری از اشتغال زایی بخش کشاورزی داشت. این مقاله با استفاده از الگو های مبتنی بر مدل تصحیح خطا، پتانسیل اشتغال در چهار زیربخش کشاورزی (زراعت و باغبانی، دام و طیور، جنگلداری، شیلات) را در برنامه چهارم توسعه پیش بینی و تحلیل کرده است.
یافته ها نشان می دهد ظرفیت ایجاد اشتغال پایدار و مولد براساس الگوهای براوردی در زیربخش های کشاورزی در مقایسه با سایر بخش های اقتصادی بر مبنای کشش اشتغال نسبت به سطح زیرکشت، رشد ارزش افزوده بخش، روند فناوری تولید و انباشت سرمایه پایین است. رفع این نقص نیازمند تغییر ترکیب شاغلان، تخصص گرایی، رونق فناوری اطلاعات و ارتباطات همراه با افزایش تعداد دانش آموختگان دانشگاهی در مناطق روستایی و به طورکلی جذب تازه واردان به بازار کار از طریق انجام سرمایه گذاری های مکمل دولت در بخش کشاورزی است. توانمندسازی زنان و جوانان از طریق آموزشهای فنی و حرفه ای در مناطق روستایی نیز می تواند در بهبود جذب نیروی کار در بخش روستایی و حفظ سطح اشتغال پایدار موثر باشد.