بررسی میزان آمادگی بیمارستان های شهر تهران در مواجهه با حوادث غیر مترقبه

حوادث غیر مترقبه دارای دو ویژگی احتمال وقوع کم و لیکن تاثیر زیاد هستند. در این شرایط تعداد زیادی از مجروحان وآسیب دیدگان به منظور بهره گیری از تسهیلات بهداشتی درمانی به سوی بیمارستان ها سرازیر می گردند. واکنش مناسب نسبت به حوادث غیر مترقبه نیازمند آمادگی مناسب است. در هر بیمارستان باید یک برنامه ی آمادگی برای حوادث غیر مترقبه وجود داشته باشد. مدیران مو سسات بهداشتی درمانی بایستی ضمن شناخت مخاطرات به بالا بردن توان و استانداردها و کاهش مخاطرات ناشی از حوادث غیرمترقبه بپردازند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی میزان آمادگی بیمارستانهای شهر تهران از نظر آسیب پذیری و مقاومت سازه ای، سازماندهی امکانات و تسهیلات، ارتباطات و اطلاعات، مدیریت بحران و آموزش کارکنان برای مقابله با حوادث غیر مترقبه بود.
این مطالعه به صورت مقطعی – مشاهده ای انجام شد. جامعه ی آماری پژوهش شامل روسا و مدیران ارشد بیمارستانهای منتخب شهر تهران اعم از مدیران مراکز، مدیران پرستار ی، مدیران ادار ی و مالی و مسولان کمیته های بحران در بیمارستان ها می شد؛ این افراد در مجموع 21 نفر بودند. بیمارستانها با توجه به اهداف پژوهش و از دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران انتخاب شدند، به این صورت که بیمارستان های بقیه الله (عج)، نجمیه و جماران از دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، بیمارستان شریعتی و مجتمع درمانی امام از دانشگاه علوم پزشکی تهران، بیمارستان های شهدای تجریش و مدرس از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و بیمارستان های حضرت رسول (ص) و شهدای هفتم تیر از دانشگاه علوم پزشکی ایران انتخاب گردید ند. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه و مشاهده ی مستق ی م اسناد و مدارک و تکم ی ل چک ل ی ست انجام گرفت. آنالیز توصیفی با استفاده از فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار بیان شدند. آنالیز تحلیلی با استفاده از آزمونهای آماری ANOVA و Tukey HSD انجام شد.
در این پژوهش، بیمارستان های مورد مطالعه با کسب امتیاز 30/3، از نظر آسیب پذیری در حوادث غیر مترقبه در وضعیتی مطلوب قرار داشتند. عملکرد کمیته ی بحران با کسب میانگین امتیاز 85/2، در حد متوسط بود. نتایج ارزیابی سازماندهی کارکنان در شرایط بحرانی، ظرفیت پذیرش بخشهای بحرانی و وضعیت سیستم های اطلاعاتی و ارتباطی بیمارستان ها به ترتیب با کسب میانگین امتیاز 77/1، 81/1 و 83/1 نامطلوب بودند. ارزیابی وضعیت مدیریت بحران و سیستم فرماندهی بحران با میانگین امتیاز 88/1 و سیستم های ثبت حوادث و مرگ و میر با میانگین امتیاز 61/1 نامطلوب ارزیابی گردیدند. در نهایت وضعیت آموزش کارکنان و وضعیت تسهیلات و ملزومات بیمارستان در شرایط بحرانی به ترتیب با میانگین امتیاز 06/2 و 16/2 در حد متوسط ارزیابی گردیدند.
بحث: ضعف در مدیریت و ارتباطات، مشکلات ساختاری، کمبود امکانات و تسهیلات، سازماندهی نامناسب منابع انسانی و تخصیص نادرست منابع از مهمترین مشکلات بیمارستانها در مواجهه با حوادث غیر مترقبه هستند. به منظور ارتقائ آمادگی بیمارستان ها در حوادث، ضروری است ساختاری منطقی و سامانه های ی مشتر ک و در عین حال ساده در بیمارستان ها ایجاد شوند. سیستم فرماندهی و مدیریت بیمارستانی در حوادث غیر مترقبه (HEICS) سیستمی فرماندهی استانداردی است که می تواند در سطوح رده هایی ملی و محلی توسط بیمارستان ها به کار گرفته شود. به کار بردن این سیستم در بیمارستان، با آرایش منظم منابع انسانی و تقسیم دقیق وظایف مدیریتی و ایجاد اصل وحدت فرماندهی موجب بهبود مدیریت حوادث در بیمارستان می گردد.