فراتحلیل مطالعات سرمایه اجتماعی در ایران

مقاله حاضر نتیجه تحقیقی است با عنوان «فراتحلیل وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران: موج دوم» که در سال 1387 به اجرا در آمده است. هدف تحقیق، شناخت وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران، بررسی سیر تحول و عوامل و موانع شکل گیری و ارائه راهکارهایی برای افزایش سرمایه اجتماعی است. تحقیق با روش فراتحلیل صورت گرفته و از نتایج 62 عنوان پژوهش (شامل پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکترا، تحقیقات میدانی و مقالات علمی پژوهشی) مرتبط با موضوع استفاده شده است.
نتایج تحقیق نشان می دهد در حوزه های گوناگون، وضعیت سرمایه اجتماعی یکسان نیست؛ در میان مولفه های سرمایه اجتماعی میزان اعتماد به خانواده و نظام سیاسی و نیز میزان ارتباطات اجتماعی بالاست. در حوزه سیاسی میزان اعتماد به نظام سیاسی بالا، میزان اعتماد به نهادهای سیاسی متوسط و میزان اعتماد به کنشگران سیاسی پایین بوده است. همچنین میزان مشارکت مردم در حوزه های گوناگون اجتماعی بسیار پایین است. مجموع یافته ها نشان می دهد از نظر مردم میزان ارزش هایی مثل صداقت، امانتداری و گذشت در بین مردم پایین است و میزان رواج ضد ارزش هایی چون کلاهبرداری و چاپلوسی بالا است. همچنین در مجموع میزان کل سرمایه اجتماعی در ایران نسبتا بالاست، این میزان در سالیان مختلف دچار نوسان بوده است.
میزان دینداری، سطح تحصیلات، وضعیت طبقاتی و سن افراد از جمله مهم ترین عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی بوده است. در پایان مقاله مبتنی بر یافته ها، راهکارهایی برای بهبود وضعیت سرمایه اجتماعی ارائه شده است.