مدیریت و برنامه ریزی سیستم آبخیز با بهره گیری از مدل بهینه سازی (مطالعه موردی: آبخیز گرمابدشت گلستان)

امروزه بهره گیری از روش های مهندسی سیستم در مدیریت منابع طبیعی، منابع آب و صنعت جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. در سال های اخیر به علت نبود مدیریت یکپارچه حوزه های آبخیز در بیشتر نقاط کشور بویژه منطقه گلستان، سیلاب های شدید باعث به وجود آمدن خسارات زیادی از نظر اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی شده است. هدف از ارائه این مقاله، تجزیه و تحلیل سیستم آبخیز با بهره گیری از مدل بهینه سازی تخصیص منابع، در آبخیز گرمابدشت حوزه قره سو منطقه گلستان می باشد. در این بررسی تخصیص بهینه منابع آبخیز گرمابدشت با بهره گیری از مدل بهینه سازی تک هدفه برای بیشینه کردن میزان درآمد بهره برداران در کنار هدف های مختلف زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی پیشنهاد و با نتایج الگوی بهینه بهره برداری بدست آمده از روش برنامه ریزی هدف توصیه شده در منطقه مقایسه و ارزیابی شد. نتایج نشان داد در صورتی که در یک برنامه ریزی خطی، (LP) 5 یک مدل بهینه سازی تک هدفه به شکل درست فرمول بندی شود ممکن است نتایج قابل قبول تری را برای تجزیه و تحلیل سیستم آبخیز نسبت به یک روش برنامه ریزی هدف (GP) 6 ارائه نماید. به طوری که تخصیص منابع بر پایه روش برنامه ریزی خطی ضمن کاهش 10 درصدی رسوب از میزان مجاز به دلیل تامین معیار کاهش سیلاب، باعث بیشینه سازی درآمد بهره برداران با افزایش 5 درصد از میزان مورد قبول، با توجه به محدودیت سرمایه در اختیار و نیز تحقق نسبی هدف های دیگر بررسی شد.