فهرست مطالب

مرتع و آبخیزداری - سال شصت و دوم شماره 2 (تابستان 1388)

نشریه مرتع و آبخیزداری
سال شصت و دوم شماره 2 (تابستان 1388)

  • 148 صفحه، بهای روی جلد: 10,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1388/10/01
  • تعداد عناوین: 11
|
  • سعیده ابراهیمی ازندریانی، سیدحمیدرضا صادقی صفحه 167
    از آنجا که بخش عمدهای از مراتع کشور در اقلیم خشک و نیمه خشک واقع شده اند و با توجه به عامل محدودکننده آب در مراتع ایران، شناسایی گونه های مرتعی با بیشترین بازدهی تولید بسیار اهمیت دارد. همچنین اجرای برنامه های اصلاحی و مدیریتی مراتع بر پایه وضعیت گونه های شناخته شده از نظر میزان تعرق در شرایط مختلف اقلیمی دارای اهمیت زیادی می باشد. این پژوهش با هدف اندازه گیری و مقایسه میزان تعرق در چهار گونه مهم مرتعی Medicago sativa،Trifolium repens، Sanguisorba minorو Trifolium pratens وهمچنین ارزیابی کارایی آنان در تولید ماده خشک در شرایط نیمه طبیعی دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس واقع در شهرستان نور طی بهار و تابستان سال 1384 انجام شد. میزان تعرق روزانه گونه های یاد شده در پنج تکرار در گلدان های کوچک با اندازه سطح بالایی 27/50 سانتی مترمربع در طی 85 روز یعنی از 30 فروردین تا 22 تیر به روش وزنی اندازه گیری شد. بررسی نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین میزان تعرق به ازای تولید هر گرم ماده خشک به ترتیب مربوط به گونه های Trifolium pratens وMedicago sativa با میزان 253/498 و 274/59 میلی لیتر بوده است. بهره گیری از نتایج این ارزیابی امکان تعیین نیاز آبی اکونظام های مرتعی تحت عملیات اصلاحی را فراهم آورده و در نتیجه زمینه ساز گزینش روش های مناسب اصلاحی و توسعه ای و همچنین گزینش گونه مناسب مرتعی خواهد بود.
    کلیدواژگان: تعرق روزانه، روش وزنی، Trifolium، Trifolium repens، Sanguisorba minor، Medicago sativa، Trifolium repens
  • حسین ارزانی، علی اسفندیاری، حسین نوروزیان، مهدی قربانی، جواد ترکان صفحه 175
    آگاهی از میزان نیاز غذایی دام، میزان علوفه در دسترس مرتع و نیز کیفیت آن، اولین گام در مدیریت موفق دام و مرتع به شمار می رود. در ایران به دلیل اینکه گوسفند، جمعیت غالب بهره گیرنده از مرتع را تشکیل می دهد و نیز به دلیل اینکه حدود 27 ن‍‍ژاد گوسفندی در کشور وجود دارد و هر نژاد دارای وزن زنده و شرایط فیزیولوژیکی ویژه و در نتیجه نیازهای غذایی متفاوت می باشد، باید وزن واحد دامی برای نژاد غالب هر منطقه مشخص و ضریب تبدیل آن به واحد دامی در کشور تعیین شود. تا بتوان بر پایه کیفیت علوفه مراتع مورد چرا، نیاز روزانه آن را تعیین نمود. در این پژوهش، دو گله دارای دام غالب نژاد سنجابی استان کرمانشاه گزینش و از هر گله، 50 راس دام (شامل 15 راس میش سه ساله، 15 راس میش چهار ساله، 5 راس قوچ سه ساله، 5 راس قوچ چهار ساله، 5 راس بره سه ماهه و 5 راس بره شش ماهه) در سه مرحله وزن کشی شدند. با بهره گیری از میانگین وزن میش های سه و چهارساله؛ وزن واحد دامی این نژاد، 56/0± 68/60 کیلوگرم برآورد شد. به همین ترتیب معادل واحد دامی میش، قوچ، بره این نژاد نسبت به واحد دامی کشور، به ترتیب برابر؛ 29/1 ، 88/1 و 63/0 می باشد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین وزن میش و قوچ در سطح یک درصد (P<0. 01) تفاوت معنی دار وجود دارد. انرژی متابولیسمی مورد نیاز روزانه دام در شرایط نگهداری (با افزودن 40 درصد انرژی به آن به دلیل شرایط منطقه و فاصله از منابع آب) با دو روش معادله ماف (1984) و جداول NRC (1985) تعیین شد. در روش اول، انرژی متابولیسمی مورد نیاز 97/10 مگاژول و در روش دوم 87/12 مگاژول به دست آمد. به طور کلی، آگاهی از نیازهای غذایی روزانه برای مدیریت تغذیه دام ضروری است و باید در تهیه طرح های مدیریتی به آن توجه شود.
    کلیدواژگان: واحد دامی، نژاد سنجابی، نیاز روزانه، کیفیت علوفه
  • آتیکه افضلی، محمد مهدوی، محمدعلی زارع چاهوکی صفحه 187
    دقیق ترین و ساده ترین روش اندازه گیری تبخیر، بهره گیری از تشتک هاست که در ایران از تشتک کلاس Aبهره گیری می شود در مقابل روش های تجربی زیادی نیز وجود دارد که برای برآورد تبخیر و تعرق از آنها بهره گیری می شود در این پژوهش روش تورنوایت به دلیل سادگی و کمی مشخصه های موجود در آن گزینش شد و به دلیل برآورد نامناسب آن در شرایط اقلیمی ایران در مقایسه با داده های بدست آمده از تشتک سعی شد تا با تغییراتی در آن، بتوان از آن در برآورد تبخیر و تعرق بهره گیری نمود. نتایج نشان داد درصد قابل توجهی از داده های تبخیر ماهانه برآورد شده از روش تورنوایت با توان (آلفای) اصلاح شده در ایستگاه های مختلف نزدیکی خوبی به داده های ماهانه تبخیر تشتک کلاس A در محدوده خطای 30± درصد آن پیدا می کند و در واقع باید بیش از نیم واحد به توان فرمول تورنوایت اضافه کرد تا نتایج قابل قبولی برای مناطق خشک و نیمه خشک ایران داشته باشد و در حقیقت بهره گیری از فرمول تورنوایت بدون اصلاح آن، در اندازه گیری تبخیر و تعرق در ایران موثر نمی باشد.
    کلیدواژگان: تبخیر، تشتک کلاس A، روش تورنوایت
  • محمد جعفری، علی طویلی، مسلم رستم پور، محمدعلی زارع چاهوکی، جلیل فرزادمهر صفحه 197
    این پژوهش به منظور بررسی عامل های محیطی موثر بر پراکنش پوشش گیاهی مراتع زیرکوه شهرستان قاین انجام شد. در این بررسی در آغاز تیپ های گیاهی منطقه شناسایی شد و در منطقه معرف هر تیپ به روش تصادفی- سیستماتیک نمونه برداری انجام گرفت. در درون هر قطعه نمونه پوشش هر گونه با بهره گیری از مقیاس فراوانی - پوشش براون بلانکه ثبت شد. در درون هرقطعه نمونه پروفیل حفر شد و از دو عمق 20-0 سانتی متر و 100-20 سانتی متر نمونه برداری انجام شد. ویژگی های فیزیکی و شیمیائی خاک شامل: بافت، آهک، ماده آلی، رطوبت خاک، رطوبت اشباع، EC و pH تعیین شد. پس از کاربرد روش تجزیه دو سویه گونه های شاخص 1 (TWINSPAN) پنج گروه گیاهی تعیین شد، پس از آنکه گونه های آن شناسایی شدند این گروه ها با نام های زیر معرفی شدند Salsola richteri-Aelorupes littoralis; Zygophyllum eurypterum-Haloxylon ammodendron; Artemisia sieberi-Zygophyllum eurypterum; Ammodendron persicum-Stipagrostis pennata و. Artemisia aucheri-Amygdalus scoparia نتایج تجزیه مولفه های اصلی 2 (PCA) نشان داد که عامل های محیطی که با پراکنش پوشش گیاهی همبستگی بهتری دارند عبارت اند از: بافت، آهک، ماده آلی، رطوبت اشباع، رطوبت خاک، ارتفاع و شیب.
    کلیدواژگان: روابط پوشش گیاهی، عامل های محیطی، طبقه بندی، رسته بندی، گروه های گیاهی، مراتع زیر کوه
  • سیدهاشم حسینی، سادات فیض نیا، حمیدرضا پیروان، غلامرضا زهتابیان صفحه 215
    در ایران، سازندهای ریزدانه مربوط به نئوژن به خاطر وجود املاح گچ ونمک از جمله حساس ترین سازندها به فرسایش بوده و عامل اصلی تولید رسوب معلق در بیشتر حوضه ها به شمار می روند. هدف از این پژوهش بررسی واحدهای ریزدانه نئوژن حوزه آبخیز طالقان از نظرحساسیت به فرسایش و تولید رواناب، با تاکید بر ویژگی های ذاتی و با بهره گیری از باران ساز صحرائی می باشد. در این پژوهش، در آغاز با تجزیه و تحلیل نمونه های سازند برداشت شده از واحدهای ریزدانه منطقه بر پایه واحدهای کاری ژئومرفولوژی، سازند نئوژن بر مبنای ویژگی های شیمیایی و املاح موجود درنمونه ها به چندین زیرواحد جداسازی و سپس در هر زیرواحد رواناب و رسوب معلق با همانندسازی باران در دو شدت 30 و60 میلی متردرساعت اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان می دهد که در بیشتر نمونه ها نسبت تخریبی به کل املاح موجود بیش از 9/1 بوده و لذا بر پایه روش پتی جان (1973) و با توجه به میزان املاح غالب پنج واحد شامل NgSiH، NgSi، gy1C، gy1CG وgy2CH جداسازی شد. بررسی میزان رواناب و مقایسه میانگین ها به روش دانکن نشان داد که درسطح 05/0، واحد NgSiH بیشترین میزان رواناب ورسوب را تولید کرده و پس از آن واحدهای NgSi، gy2CH، gy1CG وgy1C قرار دارند. بررسی روند تولید رسوب و رواناب با گذشت زمان نشان می دهد که واحدهای NgSiH و NgSiبه سرعت به حالت اشباع رسیده و درآنها تولید رواناب و رسوب معلق ثابت می شود. ولی واحدهای gy1CG وgy1C هرچند که میزان رسوب معلق کمی را در زمان های اولیه (10 دقیقه اول ودوم) ایجاد می کنند ولی با گذشت زمان به خاطر اشباع شدن رس ها و ایجاد جریان های لاوی، میزان رسوب معلق آنها به ویژه در10 دقیقه سوم به شدت افزایش می یابد.
    کلیدواژگان: رسوب، رواناب، باران ساز، واحدهای نئوژن، طالقان
  • محمدهادی داودی صفحه 231
    پایدارسازی تراس های ساحلی رودخانه ها و شیب های طبیعی خاکی در اراضی منابع طبیعی و بستر آبراهه های انتقال آب به کمک ریشه درختان به عنوان عامل مسلح کننده خاک یکی از رویکردهای مناسب از نقطه نظر حفظ محیط زیست می باشد. میزان افزایش پایداری خاک تابع ویژگی های ریشه شامل نوع و گونه گیاه، قطر و تراکم آن در خاک است. هدف از این پژوهش عبارت از بررسی تاثیر ریشه درخت بید که یک گیاه آب دوست و سازگار با بسیاری از اقلیم های کشور و نیز تعیین رابطه بین تراکم ریشه آن در خاک و درصد افزایش مقاومت برشی ناشی از آن بوده است. در این پژوهش با بهره گیری از دستگاه آزمایش برش مستقیم برجا مجموعه آزمایش هایی بر روی خاک دارای ریشه زنده درخت بید و خاک بدون ریشه انجام گرفت. نتایج به دست آمده با بهره گیری از نظریه آزمایش برش مستقیم تحلیل شده و چسبندگی و زاویه اصطکاک درونی خاک محاسبه و با خاک بدون ریشه مقایسه گردید. نتایج نشان می دهد که در عین حالی که وجود ریشه درخت بید، زاویه اصطکاک درونی خاک را تا 8% کاهش می دهد اما در مقابل می تواند چسبندگی خاک رس لاغر را تا130% افزایش دهد. برآیند این دو تغییر، موجب افزایش قابل توجه در مقاومت برشی خاک است. نتایج این پژوهش به عنوان رابطه های کاربردی در طراحی پروژه های عمرانی، ارائه شده و از آنها برای محاسبه درصد افزایش مقاومت برشی در عمق های مختلف خاک به ازای میزان اختیاری تراکم ریشه، بهره گیری می شود.
    کلیدواژگان: درخت بید، مقاومت برشی، چسبندگی، زاویه اصطکاک درونی، رس لاغر، تراکم ریشه، شیب های خاکی
  • فرهاد دلیری، حسن سیدسراجی، مجید خلقی صفحه 247
    امروزه بهره گیری از روش های مهندسی سیستم در مدیریت منابع طبیعی، منابع آب و صنعت جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. در سال های اخیر به علت نبود مدیریت یکپارچه حوزه های آبخیز در بیشتر نقاط کشور بویژه منطقه گلستان، سیلاب های شدید باعث به وجود آمدن خسارات زیادی از نظر اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی شده است. هدف از ارائه این مقاله، تجزیه و تحلیل سیستم آبخیز با بهره گیری از مدل بهینه سازی تخصیص منابع، در آبخیز گرمابدشت حوزه قره سو منطقه گلستان می باشد. در این بررسی تخصیص بهینه منابع آبخیز گرمابدشت با بهره گیری از مدل بهینه سازی تک هدفه برای بیشینه کردن میزان درآمد بهره برداران در کنار هدف های مختلف زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی پیشنهاد و با نتایج الگوی بهینه بهره برداری بدست آمده از روش برنامه ریزی هدف توصیه شده در منطقه مقایسه و ارزیابی شد. نتایج نشان داد در صورتی که در یک برنامه ریزی خطی، (LP) 5 یک مدل بهینه سازی تک هدفه به شکل درست فرمول بندی شود ممکن است نتایج قابل قبول تری را برای تجزیه و تحلیل سیستم آبخیز نسبت به یک روش برنامه ریزی هدف (GP) 6 ارائه نماید. به طوری که تخصیص منابع بر پایه روش برنامه ریزی خطی ضمن کاهش 10 درصدی رسوب از میزان مجاز به دلیل تامین معیار کاهش سیلاب، باعث بیشینه سازی درآمد بهره برداران با افزایش 5 درصد از میزان مورد قبول، با توجه به محدودیت سرمایه در اختیار و نیز تحقق نسبی هدف های دیگر بررسی شد.
    کلیدواژگان: آنالیز سیستم، کاهش سیلاب، تخصیص بهینه، مدیریت یکپارچه، آبخیز گرمابدشت گلستان
  • سیده سارا سعادتی، سعید سلطانی، سیدسعید اسلامیان صفحه 257
    خشکسالی پدیده ای جهانی است که می تواند در هر جایی رخ دهد و زیان های قابل توجهی به انسان و اکوسامانه های طبیعی وارد آورد. بنابراین، پژوهش در این زمینه بسیار ضروری می باشد. در این پژوهش از شاخص بارش استاندارد به منظور پایش و تحلیل فراوانی خشکسالی در استان اصفهان بهره گیری شده است و پس از جمع آوری داده های بارش ایستگاه های موجود در استان اصفهان و حذف ایستگاه های دارای آمار ناقص، تحلیل فراوانی خشکسالی توسط این شاخص در مقیاس 12 ماهه انجام شد و با بهره گیری از نرم افزار Surfer نقشه های دوره برگشت خشکسالی ترسیم و مورد تحلیل قرار گرفت. این نقشه ها، خشکسالی های میانگین و شدید را به طور عمده در قسمت های غربی استان با دوره برگشت های طولانی و خشکسالی های بسیار شدید را در بخش های شرق و شمال شرقی استان با دوره برگشت های بسیار پایین نشان می دهند که در این شرایط حساسیت بسیار بالا بوده و بایستی برنامه ریزی های مناسب برای مقابله با این بحران صورت گیرد.
    کلیدواژگان: شاخص بارش استاندارد شده، تحلیل فراوانی، خشکسالی، استان اصفهان
  • علی سلاجقه، ابوالحسن فتح آبادی صفحه 271
    برآورد بار معلق رودخانه یک امر مهم در طراحی سازه های آبی، مسائل زیست محیطی و کیفیت آب رودخانه ها می باشد. یکی از متداول ترین روش ها برای برآورد بار معلق رودخانه منحنی سنجه رسوب می باشد، در منحنی سنجه رسوب یک رابطه رگرسیونی که به طور معمول از نوع توانی می باشد بین دبی آب و رسوب بر قرار می شود. با توجه به عدم قطعیت ها و غیر خطی بودن ارتباط بین دبی آب و رسوب، منحنی سنجه رسوب فاقد کارایی لازم برای این امر می باشد. در این پژوهش با بهره گیری از روش های هوش مصنوعی (شبکه عصبی مصنوعی و منطق فازی) میزان بار معلق رودخانه کرج در ایستگاه سیرا برآورد شد. در آغاز مدل های مختلف شبکه عصبی و منطق فازی ساخته شد، که در روش شبکه عصبی شبکه با چهار نرون در لایه مخفی و در منطق فازی سیستم استنتاج فازی ممدانی با چهار تابع عضویت گوسی به عنوان بهترین مدل ها شناخته شدند، در نهایت نتایج این پژوهش نشان داد که منطق فازی عملکرد بهتری نسبت به دو روش شبکه عصبی مصنوعی و منحنی سنجه رسوب داشته و بهره گیری از آن برای برآورد بار معلق رودخانه پیشنهاد می شود.
    کلیدواژگان: بار معلق، منحنی سنجه رسوب، شبکه عصبی مصنوعی، منطق فازی و رودخانه کرج
  • بهارک معتمد وزیری، حسن احمدی، محمد مهدوی، فرود شریفی، نصرالله جواهری صفحه 283
    یکی از مهم ترین مسائل در طراحی سازه های آبی، بررسی کیفیت آب، تعیین تاثیر مدیریت حوزه آبخیز وحفاظت زیستگاه ماهیان و تعیین میزان و حجم رسوبات معلق رودخانه ها است. برای برآورد بار معلق رودخانه ها، به طور معمول از دو روش تجربی و هیدرولوژیکی بهره گیری می شود؛ اما به دلیل بیشماری و ضرورت اصلاح روش های تجربی و نیز به علت برآورد نه چندان دقیق و نبود امکان بررسی تغییرات زمانی رسوبات حمل شده توسط جریان در روش های هیدرولوژیکی، امروزه بسیاری از پژوهشگران به روش های نوین مانند منطق فازی روی آورده اند. در این پژوهش که در حوزه آبخیز زنجانرود صورت گرفته است، ضمن برآورد رسوب معلق ایستگاه هیدرومتری سرچم با دو روش معمول هیدرولوژیکی USBR و FAO، با بهره گیری از مدل طراحی شده در محیط Visual Basic 6. 0 بر پایه اصول منطق فازی نیز میزان رسوب معلق ایستگاه یاد شده برآورد شده است. به منظور محاسبه میزان رسوبات حمل شده با بهره گیری از روش فازی، از فرآیند خوشه سازی فازی –C میانگین هدایت شده که در حقیقت فرآیندی برای شناخت الگوی واقعی مربوط به مشخصه های مختلف می باشد، بهره گیری شده است. نتایج بیانگر این می باشد که روش فازی، به علت شناخت دقیق تر الگوی انتقال رسوب به ویژه در شرایط سیلابی، نسبت به روش های USBR و FAO برآورد به نسبت دقیق تری از میزان رسوبات حمل شده ارائه نموده و با مقادیر دیده شده همخوانی بهتری داشته است. علاوه بر این در روش فازی، به دلیل وارد نمودن عامل زمان در محاسبات، امکان بررسی تغییرات زمانی میزان رسوبات حمل شده توسط جریان نیز فراهم شده است.
    کلیدواژگان: بار معلق، روش فازی، FAO، USBR، حوزه آبخیز زنجانرود، سرچم
  • میرناصر نویدی، فریدون سرمدیان، شهلا محمودی صفحه 299
    پیوستگی بهره برداری پایدار از اراضی در گرو توجه به شاخص های کیفیت خاک است که در نهایت منجر به حفاظت از محیط زیست نیز خواهد شد. به همین دلیل ارزیابی جنبه های گوناگون کیفیت خاک که نسبت به اعمال شیوه های مختلف مدیریت اراضی از خود حساسیت نشان می دهند بسیار با اهمیت است. در این پژوهش شاخص های گوناگون کیفیت خاک در پنج کاربری مختلف شامل مرتع دست نخورده، مرتع تحت چرا، اراضی دیم، اراضی دیم رها شده و اراضی فاریاب در منطقه زاغه- زیاران در شرق استان قزوین مورد مقایسه قرار گرفتند. نمونه برداری تنها از افق A خاک ها و در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل داده ها بیانگر آن است که میزان مواد آلی و نیتروژن کل در اثر تغییر کاربری در اراضی دیم رها شده دچار بیشترین کاهش شده است به طوری که میزان این کاهش به ترتیب حدود 74 و 70 درصد می باشد. در مجموع اراضی دیم پس از رها شدن دچار بیشترین افت در زمینه ویژگی هایی مانند ظرفیت تبادل کاتیونی، فسفر قابل جذب، تخلخل کل و ضخامت افقA شدند. ضمن آنکه بیشترین میزان افزایش وزن مخصوص ظاهری نیز مربوط به همین کاربری بود. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان دهنده این واقعیت است که شیوه تعامل با خاک به عنوان یکی از ارکان مهم تولید باید بر پایه شناخت کلیه پدیده های حاکم بر آن صورت گیرد تا کاهش سطح کیفیت خاک پدیدار نشود. به هر حال مدیریت نامناسب و تغییر کاربری غیر اصولی سبب کاهش توان بهره دهی خاک در درازمدت شده و پیامدهای نامطلوبی را در پی خواهد داشت.
    کلیدواژگان: تغییر کاربری، کیفیت خاک، مرتع، مواد آلی
|
  • S. Ebrahimi, S.H. Sadeghi Page 167
    Recognition of rangeland species with the maximum efficiency and the minimum water usage is very important, since major parts of rangelands in Iran are located in arid and semiarid climate. In addition, the rangeland improvement and management on the basis of transpiration rate of rangeland species in different climatic conditions has great importance. The goal of this research is comparison and measurement of transpiration rate in four important species of Medicago sativa, Trifolium repens, Sanguisorba minor and Trifolium pratens as well as the assessment of their efficiency in dry matter production under semi natural conditions in College of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University, during spring and summer of 2005. The rates of daily transpiration of the mentioned species were measured in small vases with upper area of 50.27cm2 in 5 replications and adjacent to five control vases during 85 days using weighting method. The results of the study showed that the maximum and minimum rate of transpiration per dry matter is related to Trifolium pratens and Medicago sativa with the values of 498.253 and 59.274 ml, respectively. The applications of such type of result facilitates the determination of water requirement of rangeland ecosystems under improving operations and also lead to select the most suitable improvement method and rangeland species as well.
  • H. Arzani, A. Esfandiari, H. Nourozian, M. Ghorbani, J. Torkan Page 175
    Knowledge on animal requirement, available forage and its quality is fundamental for successful livestock and range management. Since sheep is dominant grazing animal of rangelands in Iran and there are over 27 sheep breeds and each breed has special body size, physiological condition and consequently different daily nutrition requirement, animal unit should be determinated for dominant breed of sheep in every region to be calculated the forage requirement based on body weight, daily energy requirement and quality of available forage. In this study, two herds of Kermanshah's Sanjabi breed have been weighted including 50 animals in each herd (15 heads three years old ewe, 15 heads four years old ewe, 5 heads three years old ram, 5 heads four years old ram, 5 heads three months old lamb and 5 heads six months old lamb) in three stages. The body weight of Sanjabi breed (based on average body weight of three and four years old ewe) was 60.68 ±0.56 kg. Animal unit equivalent (AUE) for ewe, ram and lamb were 1.29, 1.88 and 0.63 kg, respectively. The results of analysis of variance indicated that there are significant differences between weight of ewes and rams (P
  • A. Afzali, M. Mahdavi, M. A. Zare Chahoki Page 187
    The most precise and simple method of evaporation measurement is application of pans in which class A pan is used in Iran. In contrast, there are many empirical methods which are used for estimating the evapotraspiration. In this study, Thornthwaite method was used due to the simplicity of its parameters and then we tried to use it for evaluating evapotranspiration by changing it's parameters. Because of its unproper estimation in Iran's climatic conditions in comparison with pan data we concluded that a considerable percentage of monthly evaporation with thornthwaite method with corrected alfa in different stations, have a good conformity with monthly evaporation measured with class A pan in the error range of 30% and in we added 0.5 unit to the exponent of Thornthwaite formula to having acceptable results for arid and semi arid region. In fact, the formula is not efficient in measurement of evapotranspiration without correction.
  • M. Jafari, A. Tavili, M. Rostampour, M. A. Zare Chahouki, J. Farzadmehr Page 197
    This study was carried out to investigate the effective environmental factors in the distribution of vegetation in Zirkouh rangelands of Qaen. After delimitation of the study area, sampling of soil and vegetation were performed using randomized- systematic method. Vegetation cover was recorded by using Braun-Blanquet combined abundance-cover scale in each sample. Within each sample, one profile was dug and soil samples being taken at 0-20 cm and 20-100 cm depths. Physical-chemical characteristics were determined include texture, lime, organic matter, soil moisture content, saturation moisture, EC and pH. Five vegetation groups were identified after the application of TWINSPAN method and were named after the characterizing species as follows: Salsola richteri-Aelorupes littoralis; Zygophyllum eurypterum-Haloxylon ammodendron; Artemisia sieberi-Zygophyllum eurypterum; Ammodendron persicum-Stipagrostis pennata; Artemisia aucheri-Amygdalus scoparia. The results of PCA showed that environmental factors best related with the distribution of this vegetation are texture, lime, organic matter, soil moisture content, saturation moisture, elevation and slope.
  • S. H. Hosseini, S. Feiznia, H. R. Peyrovan, Gh. R. Zehtabian Page 215
    In Iran, fine grained formations (Neogene's units) are very susceptible to erosion. Also, they are the units producing runoff and causing soil loss in watersheds. The objectives of this study is to assess the effect of physical - chemical and mechanical properties of these formations on sediment and runoff rates at different rainfall intensities, based on using field simulator in Taleghan Basin. For this purpose, Neogene's units were separated into five sub-units including Halite siltstone (NgSiH), Siltstone (NgSi), Mudstone (gy1C), Gypsum mudstone (gy1CG) and Halite clay stone (gy2CH), based on physical and chemical properties. Then, runoff and sediment rates were determined in each sub-units at two different intensities (30 and 60 mm/h) using rainfall simulator. Analysis of variance and Duncan's tests showed that NgSiH sub-unit has produced the highest amount of runoff and sediment rates and then the runoff and sediment rates of other subunits in decreasing order are as follows: NgSi, gy2CH, gy1CG and gy1C are 5% significant level. The trend of induced runoff and sediment rates at different times showed that in NgSiH and NgSi sub-units, runoff amounts were fixed rapidly at second ten minutes. Also, on the other sub-units, runoff amounts were fixed at third ten minutes but sediment yield was increased rapidly at third ten minutes.
  • M. H. Davoudi Page 231
    Stabilization of river terraces and natural soil slopes in rangelands by means of tree roots as a reinforcement agent is an environmental adopted method which needs to be developed. In this research a series of tests was carried out on soil blocks containing willow roots and without roots using a large scale in situ direct shear test apparatus. The results were analyzed based on direct shear theory to calculate the cohesion and internal friction angle of rooted and non-rooted soil. The results reveal that in spite of a slight decrease of 8% in the internal friction angle, the appearance cohesion of lean clay soils increase significantly up to 130%. The results of this research are presented in forms of linear and logarithmic relations between increased shear strength and root density at different depths of soil.
  • F. Daliri, H. S. Seraji, M. Kholghi Page 247
    The system analysis plays an important role in natural resources, water resources and industrial engineering. In recent years, most parts of Iran like Golestan province, due to the lack of integrated river basin management, have been suffered numerous losses in variant environmental, social and economic aspects. In this paper an application of system analysis has been applied to optimal pattern of various resources in Gharmabdasht Watershed situated in Golesten province, Iran. To achieve an optimal allocation of natural resources in this area, firstly a linear programming algorithm has been used to maximize the benefits. Then its results have been compared with an optimal allocation of resources using a goal programming. This comparison shows if a single objective optimization (LP) be formulated correctly, it can be that the proposed pattern, has been acceptable outputs in which be compared to goal programming(GP). The allocation natural resources based on LP method, in addition to reducing %10 of sediment from admissible amount effected by safety flood abatement criterion, has also maximized the beneficiary incoming with %5 plus needful along satisfied all of the goals.
  • A. Salajegheh, A. Fathabadi Page 271
    Correct estimation of suspended sediment transported by a river is an important practice in water structure design, environmental problems and water quality issues. Conventionally, sediment rating curve used for suspended sediment estimation in rivers. In this method discharge and sediment discharge or concentration related using regression relation that generally is exponential model. Respect to uncertainty and nonlinear relation between discharge and sediment concentration, sediment rating curve has not enough efficiency for this purpose. In this study using Artificial Intelligent (Fuzzy Logic and Artificial Neural Network), suspended sediment in Karaj River was estimated. First, various neural network and fuzzy logic models established. For neural network and fuzzy logic, models with four neuron in hidden layers and FIS (Fuzzy Inference System) with four Gaussian membership functions, respectively were selected as the best structure. Finally, the results showed that fuzzy logic estimates the suspended sediment loud better than the other techniques and therefore is suggested for estimation of suspended sediment load.
  • B. Motamedvaziri, H. Ahmadi, M. Mahdavi, F. Sharifi, N. Javaheri Page 283
    Estimation of river sediment load is one of the most important issues in design of hydraulic structures, investigating water quality, conserving fish habitat, estimating erosion and determining watershed management effects. There are two methods for estimating sediment load: empirical and hydrological methods. Existence of numerous empirical methods for estimation of river sediment load and a wide range of calibration coefficients shows that a suitable analytical or empirical method does not yet exist to accurately estimate the sediment load. Also, hydrological methods are not able to recognize and separate the specific data measuring conditions and they can not show the temporal variation of sediment loads. In spite of these problems, nowadays, researchers are using Artificial Intelligence methods such as Fuzzy Logic. In this study, the measured suspended sediment load at hydrometric station of Sarcham located on Zanjanroud river is analyzed using USBR and FAO methods (common hydrological methods). Furthermore, suspended sediment load are estimated with a model developed based on Fuzzy Logic rules. In order to estimate suspended load using fuzzy method, one method named Supervised Fuzzy C- mean Clustering Method, is used. Then the results of hydrological and fuzzy methods are compared. The results showed that the temporal variation of sediment loads can be analyzed using a fuzzy method. Also the results obtained using the fuzzy method in comparison with the corresponding values obtained using the usual hydrological methods shows a better correlation with the observed values.
  • M. Navidi, F. Sarmadian, Sh. Mahmoudi Page 299
    Sustainable exploitation of land resources is directly affected by considering soil quality which finally will also conclude environmental protection. Therefore, assessing different soil quality aspects which are sensitive to various land management practices seems too important. In this study, some selected soil quality indicators have been compared in five land use systems including untouched rangelands, semi degraded rangelands due to grazing, rangelands that converted to rainfed agriculture, abandoned rainfed agriculture and an irrigated wheat farm in eastern Qazvin province, Iran. Samples were taken from the surface layer (A horizon) of soils in a completely randomized design with four replications. Statistical comparisons of the results revealed highest decrease in soil organic matter and total nitrogen owing to abandoned rainfed agriculture that showed 74% and 70% decline, respectively. Eventually the abandoned rainfed agriculture meets the sharpest slump in some soil properties such as cation exchange capacity (CEC), available phosphorous, total porosity and thickness of A horizon. Meantime the most increase in bulk density was also in recent land use. According to the results, the negative effects of inappropriate land use changes were led to soil productivity decline and will cause undesirable consequences in soil quality. So maintenance of soil quality is critical to environmental sustainability and this should be done on the basis of recognition all features that reduce its quality.