مناسبات اجتماعی ایران و عثمانی در دوره صفویه

دو ملت مسلمان و همسایه ایران و عثمانی در طول تاریخ، روابط خوبی با یکدیگر داشته اند، اگرچه در تاریخ این روابط طولانی، گاهی تنش های نظامی و سیاسی دیده می شد، این تنش ها چنان جدی و عمیق نبود که بتواند دوستی دو ملت را از بین ببرد.
هدف این پژوهش، بررسی زمینه های این روابط خوب است. بی گمان علاقه های دیرین مذهبی، سیاسی، علمی، فرهنگی و عرفانی بین دو ملت، نقش به سزایی در این مسئله داشته است. قرار گرفتن عتبات عالیات در خاک عثمانی، عبور کاروان های تجارتی و زیارتی، به ویژه زائران بیت الله الحرام از قلمرو عثمانی و مهاجرت گروه های مختلف دو کشور به سرزمین همسایه نیز سبب استحکام این روابط شده است.
البته، گاهی این روابط به ویژه از سوی عثمانی تیره می شد. با همه احترامی که ایرانیان برای عثمانی ها قائل بودند، حاکمان عثمانی اغلب به زائران و بازرگانان ایرانی بی احترامی و سخت گیری می کردند، یا حق عبور بیشتری می گرفتند. پادشاهان ایران، در اکثر معاهده های خود با عثمانی، بر امنیت راه ها و تامین جانی بازرگانان و زائران ایرانی در خاک عثمانی تاکید می کردند که غالبا بی نتیجه بود.