بررسی مزیت نسبی محصولات زراعی منتخب در ایران

در این مقاله مزیت نسبی و شاخصهای حمایتی محصولات اساسی زراعی در سطح ملی برای سال زراعی 1382-83 با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی (PAM)، محاسبه شد. محصولات مورد مطالعه عبارتند از: گندم آبی و دیم، جو آبی و دیم، ذرت دانه ای آبی، نخود آبی و دیم، پیاز، سیب زمینی، شلتوک دانه بلند مرغوب، شلتوک دانه بلند پرمحصول و شلتوک دانه کوتاه. نتایج مطالعه حاضر در خصوص شاخص مزیت نسبی (DRC) محصولات زراعی نشان داد که کشور در تولید محصولات گندم دیم، جو دیم، ذرت دانه ای آبی، نخود آبی و دیم، پیاز و سیب زمینی دارای مزیت نسبی است و سایر محصولات دارای مزیت نیستند. بررسی شاخص حمایت اسمی محصول(NPC) برای تمام محصولات مورد مطالعه (به استثنای شلتوکها) نشان داد که قیمت بازاری محصول کمتر از قیمت سایه ای آن است؛ به عبارت دیگر سیاستهای دولت باعث شده است قیمت این محصولات در داخل کشور کمتر از قیمت مرزی در نرخ سایه ای ارز باشد که نشان از اعمال مالیات ضمنی برتولیدکنندگان محصولات زراعی دارد. نتایج شاخص حمایت اسمی نهاده ها(NPI) در مورد محصولات زراعی مورد مطالعه نیز نمایان ساخت که زارعان درخصوص نهاده های قابل تجارت مورد حمایت قرار گرفته اند.