بازتاب کارکردهای نهاد شاهی در نامه طاهر به عبدالله

اندرزنامه نویسی، یکی از نمودهای خرد سیاسی و از عوامل تداوم میراث سیاسی ایرانی بود. محور اساسی اندرزنامه ها، اندیشه شاهی و کارکردهای این نهاد در اداره جامعه ایرانی بود. کارگزاری اهورامزدا در زمین، حفاظت از مرزها، دینیاری، عمران و آبادسازی و دادگری، از کارکردهای نهاد شاهی به شمار می آمد. با ترجمه متون ایرانی به عربی، مضامین اندرزنامه ها به دوره اسلامی انتقال یافت و البته بستر تازه، تغییراتی در جهت و چگونگی پاره ای از کارکردهای نهاد شاهی پدیدآورد. اهمیت نامه طاهر، از این روست که وی نخستین سلاله حکام ایرانی پس از اسلام را پی افکند و اندیشه های وی در اخلافش تاثیرگذار بود. نامه طاهر، نخستین جلوه رویکرد حکام ایرانی پس از اسلام، به ادبیات اندرزنامه نویسی ایران باستان است. با بررسی نامه طاهر، عیان می گردد که طاهر با آموزه های باستانی و نهاد شاهی و اندرزنامه های باستانی مانند عهد اردشیر آشنائی داشته است. یکی از سوالات درباره نامه طاهر، این است که آشنائی او با الگوی ملکداری ایرانی، چه تاثیری در رویکرد و سیره عملی وی در عهده گرفتن کارکردهای نهاد شاهی و سیاست وی در قبال خلافت عباسی داشته است؟ مقاله حاضر با رویکردی تحلیلی، به تکوین کارکردهای نهاد شاهی در ایران باستان و تغییر آن ها در دوره اسلامی و بازیابی کارکردهای نهاد شاهی در نامه طاهر می پردازد.