تاملی نظری بر پویش ملی گرایی قومی در آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی

یکی از ویژگی های مشترک هشت کشور حاضر در دو منطقه آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی، ساختار قومی متکثر است که این امر بر فرایند ملت سازی و حتی دولت سازی در این کشورها تاثیرات منفی قابل توجهی برجای گذشته است. این مقاله برآن است که با ارائه یک چارچوب نظری منسجم به درک و تبیین پویش ملی گرایی قومی در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی _ به عنوان یکی از مهم ترین چالش های درونی کشورهای این دو منطقه _ یاری رساند و با ارائه مدلی مناسب راهگشای تبیین مصادیق پویش ملی گرایی قومی در هریک از کشورهای این منطقه از سوی سایر پژوهشگران باشد.
مفروض اصلی این نوشتار تلاقی سه متغیر ساختار اقتدارگرای دولت های منطقه آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی، جریانات فراملی تاثیرگذار بر پویش ملی گرایی قومی و ساختار نظام بین الملل است که منجر به بهره گیری نخبگان قومی در جهت بسیج سیاسی اقوام گشته و موجبات تکوین، تکامل و تداوم جریانات تجزیه طلب را طی دو دهه فراهم ساخته است.
در نتیجه گیری این مقاله بیان می شود، دو متغیر ساختار نظام بین الملل و جریانات فراملی تاثیرگذار بر پویش ملی گرایی قومی به روند حرکت و اثربخشی خود ادمه خواهند داد و گریزی از آنها نخواهد بود و تنها راه حل جلوگیری از سیاسی شدن پدیده قومیت و جریانات تجزیه طلب، اصلاح ساختار نظام های سیاسی اقتدارگرای کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز و به کارگیری شیوه مدیریت سیاسی در جوامع متکثر و متنوع مبتنی بر الگوی وحدت در عین کثرت است.