حکمرانی خوب در گردشگری مناطق حفاظت شده: با تاکید بر قرق های اختصاصی استان یزد

چالش های مالی فراروی سازمان های دولتی در اداره و حفاظت زیستگاه های طبیعی و حیات وحش از یک سو و لزوم مشارکت و انتفاع جوامع محلی به عنوان یکی از ذینفعان اصلی توسعه از سوی دیگر، منجر به ایجاد تغییرات اساسی در شیوه اداره و مدیریت مناطق حفاظت شدهگشته است.«مراتع پرورش وحوش» یکیاز اشکال حفاظتی می باشند که در نتیجه این احساس نیاز و تغییر نگرش بوجود آمده اند. برای اغلب این مناطق، گردشگری یکی از گزینه های اصلی کسب درآمد است.
این رویکرد نوین مدیریتی، سازمان حفاظت محیط زیست ایران را نیز بر آن داشته تا طرح « قرق های اختصاصی» یا همان «مراتع پرورش وحوش» را به صورت پایلوت در سه استان به اجرا گذارد. استان یزد بیشترین تعداد قرقگاه ها را به خود اختصاص داده است و بدین لحاظ در رتبه نخست کشور قرار دارد.اما سوال پیش روی این تحقیق آن است که مناسب ترین شیوه حکمرانی جهت اداره این قرق گاه ها کدام است؟ مقاله پیش رو قصد دارد تا با معرفی شیوه های گوناگون حکمرانی در مناطق حفاظت شده و همچنین اصول حکمرانی خوب به انتخاب یک شیوه حکمرانی اثربخش در قرق های اختصاصی استان یزد یاری رساند. تحقیق پیش رو از نوع تحقیقات مورد پژوهی است که با استفاده از منابع کتابخانه ای، پیمایش میدانی سایت های فوق الذکر، انجام مشاهده هدفمند و مصاحبه نیمه ساختار یافته با مسئولین، بخش خصوصی و جامعه محلی به تحلیل و بررسی مولفه های حکمرانی خوب در محدوده دو تا از قرق گاه های استان یزد می پردازد. یافته های تحقیق نشان داد که با توجه به قوانین موجود و همچنین موقعیت و شرایط خاص طبیعی و انسانی قرق های یزد، «حکمرانی مشارکتی» از نوع «بخش خصوصی –جامعه محلی» مطلوب ترین شیوه مدیریتی برای آنها می باشد. اما عدم وجود برنامه ای مدون برای مشارکت گروه های ذینفع بومی و همچنین تاخیر در صدور مجوز بهره برداری از منابع این قرق گاه ها از اثربخشی این شیوه مدیریتی کاسته است.