روش شناسی ابن میثم بحرانی در شرح واژگان نهج البلاغه

شرح ابن میثم بر نهج البلاغه، علاوه بر جایگاه فلسفی و کلامی، از اهمیت لغوی نیز برخوردار است و بررسی ها و اشارات لغوی و بلاغی فراوانی در آن وجود دارد. از آن جا که ماده اصلی ادبیات، واژه است و فهم نیکوی هر اثر ادبی، نیازمند فهم واژگان آن است؛ ابن میثم نیز پیش از شرح کامل عبارات، با سبکی خاص، ابتدا به شرح معانی واژگان پرداخته است. مقاله حاضر، نظر به اهمیت ادبی و لغوی این شرح، با شیوه توصیفی تحلیلی و با استخراج نمونه هایی از این شرح، شیوه شارح را در شرح واژگان، مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده است که شارح در شرح واژگان، مقلد صرف نبوده و تنها به ذکر معانی واژگان از منابع پیشین بسنده نکرده است؛ بلکه با رویکرد لغوی و نقدی به این امر پرداخته است. وی به معانی اصطلاحی، تفاوت های معنایی واژگان متقارب المعنی و اشتقاقات لغوی واژگان اشاره کرده و گاهی نیز به آیات قرآن، احادیث، اشعار و امثال عربی، نکات صرفی، نحوی و بلاغی استناد جسته است. شارح در برخی موارد با رویکردی نقدی، نظرات شارحان و مفسران پیشین را درباره معانی واژگان مطرح کرده، به تایید یا نقد آن ها پرداخته و یا برخی را بر برخی دیگر ترجیح داده است.