بازنمایی مراسم «اهل هوا» در فیلم مستند «باد جن»

فیلم مستند «باد جن» ساخته ناصر تقوایی، به بازنمایی مراسم «زار» در جنوب ایران می پردازد. در این مقاله نویسندگان تلاش کرده اند تا با تحلیل ارتباطی متن این فیلم، به این پرسش ها پاسخ دهند که: کدامیک از ابعاد این مراسم در این فیلم بازنمایی شده اند؟ آیا فیلم باد جن توانسته کارکردهای اجتماعی این مراسم را مستند کند؟ و مهم تر اینکه آیا این مراسم معنایی ملموس به زندگی افراد می بخشد؟ برای این منظور از سنتز نظری دو وجهی «نظریه تقابل های دوتایی» لوی اشتراوس و «نقش آیین ها در رفع تناقضات بشری» مری داگلاس، کمک گرفته شد.به لحاظ روش شناسی،روش تحلیل محتوای کیفی و شیوه تکوین استقرایی مقوله ها به کار برده شده است.تحلیل یافته ها به کمک نرم افزار تحلیل داده های کیفی مکس کیو دی ای10 انجام شد و برای افزایش پایایی (قابلیت اتکا) از ابزار «توافق بین کدگذاران» در نرم افزار کمک گرفته شد. از تحلیل محتوای فیلم، 5 تقابل دوتایی به دست آمد که عبارتند از: تقابل بیماری-سلامتی؛ فرد-جمع؛ خیر-شر؛ خودی-غیرخودی؛ و طبیعت-ماوراء طبیعت. مهم ترین دستاوردهای تحقیق این است که اولا تناقض هایی که اشتراوس در ماهیت بشر و رفتارهایش می بیند درست به نظر می آیند و دوم اینکه این تناقض ها همانطور که داگلاس می گوید در قالب مناسک بادجن و شیوه های برخورد آن از طریق مناسک حل می شوند و بشر قادر می شود آیینی زندگی کند تا از شر تناقض هایش رهایی یابد.