نشانه های سبکی و ژانری در چند حماسه مذهبی با تکیه بر کنایه
نویسنده:
چکیده:
وحدتی که در تفکر و بینش و بیان احساسات و ادراکات شاعری متجلی است، تعیین کننده سبک شعری اوست. سبک تنها عوامل لفظی را در بر نمی گیرد؛ بلکه محصول عوامل متعددی است که در تاثیرگذاری کلام بر مخاطب نقش عمده ای دارد. یکی از این موارد، ارتباط لفظ با معنی است. نوع واژه ها و صنایع به کار رفته در شعر، باید با موضوع و نوع ادبی آن متناسب باشد.
در این مقاله، با فرض اینکه الفاظ به کاررفته در تصاویر بلاغی شعر حماسی، به مقتضای حال و مقام و به تناسب معنی انتخاب شده اند، پس از بحث درباره یکی از نشانه های سبکی و ژانری، یعنی ارتباط لفظ با معنی، کنایاتموجود در حماسه های مذهبی تازیان نامه (خلاصه خاوران نامه ابن حسام خوسفی)، حمله حیدری راجی کرمانی، کلیات حمله حیدری محمد رفیع مشهدی و علی نامه خواجه ربیع، مورد تفحص و بررسی قرار گرفته است. بیشتر کنایات با عنصر خیال مبالغه و خلاف آمد عادات - که جوهر و ذات حماسه است -همراه بوده، با اصطلاحات حماسی بیان شده اند.برخی از این کنایات که مضامین مربوط به ابزار و آلات جنگی و قید حالت و تضاد را در برمی گیرند، شکل حماسی پیدا کرده اند؛ ولی برخی دیگر، از جمله تصاویر مربوط به طلوع و غروب خورشید، به دلیل تصاویر حماسی شان، به حماسی تر شدن کنایات افزوده اند. این کنایات، افزون بر اینکه منعکس کننده اندیشه شاعر و آداب و رسوم حاکم بر جامعه است، با فضای شعر حماسی نیز مطابقت دارند.
در این مقاله، با فرض اینکه الفاظ به کاررفته در تصاویر بلاغی شعر حماسی، به مقتضای حال و مقام و به تناسب معنی انتخاب شده اند، پس از بحث درباره یکی از نشانه های سبکی و ژانری، یعنی ارتباط لفظ با معنی، کنایاتموجود در حماسه های مذهبی تازیان نامه (خلاصه خاوران نامه ابن حسام خوسفی)، حمله حیدری راجی کرمانی، کلیات حمله حیدری محمد رفیع مشهدی و علی نامه خواجه ربیع، مورد تفحص و بررسی قرار گرفته است. بیشتر کنایات با عنصر خیال مبالغه و خلاف آمد عادات - که جوهر و ذات حماسه است -همراه بوده، با اصطلاحات حماسی بیان شده اند.برخی از این کنایات که مضامین مربوط به ابزار و آلات جنگی و قید حالت و تضاد را در برمی گیرند، شکل حماسی پیدا کرده اند؛ ولی برخی دیگر، از جمله تصاویر مربوط به طلوع و غروب خورشید، به دلیل تصاویر حماسی شان، به حماسی تر شدن کنایات افزوده اند. این کنایات، افزون بر اینکه منعکس کننده اندیشه شاعر و آداب و رسوم حاکم بر جامعه است، با فضای شعر حماسی نیز مطابقت دارند.
کلیدواژگان:
زبان:
فارسی
صفحات:
117 تا 136
لینک کوتاه:
magiran.com/p1673699
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!