مضمون آفرینی و نمادپردازیاز گوی و چوگان در متون منظوم عرفانی

شعر نوعی اجرا به وسیله کلمات است و هر چه شاعر در گزینش واژگان وسواس و دقت بیشتری داشته باشد، در انتقال تجربیات خود موفق تر خواهد بود. از سوی دیگر، واژه هایی در فرهنگ و زبان وجود دارد که از راه تناسب یا تضاد به شبکه تداعی خیال شاعر وارد می شوند، یا از طریق ای هام، ای هام تناسب، ای هام تضاد و... سبب ایجاد هماهنگی و موسیقی معنوی شعر می شوند. از جمله این واژگان، زوج های شعری هستند مانندآه و آیینه، سنگ و سبو، ذره و آفتاب، کیش و قربان، خسرو و شیرین، روز و شب و... که هر یک با نخ های نامرئی و در لایه های زیرین، به صورت هنرمندانه و ماهرانه به هم بافته شده اند. از دیگر زوج های شعری، گوی و چوگان است که عارفان با استفاده از رابطه تناسب و تضاد و همچنین معنا و کارکردهای مختلف آنها،مضامین مختلفی آفریده اند. بسامد این زوج شعری به قدری است که نظر هر علاقه مندی را به این سوال جلب می کند که شاعران و عارفان چگونه از بازی ای که هیچ گونه ارتباطی با مباحث عرفانی ندارد استفاده کرده اند؟ نوشته حاضر بر آن است تا با بازخوانی متون عرفانی، کارکردهای مختلف گوی و چوگان را بیان کند. حاصل پژوهش نشان می دهد از شاعران و عارفان از این زوج شعری برای مضمون سازی و نمادپردازی در زمینه های گوناگون به ویژه ایراد حالات مختلف عاشق و معشوق بهره برده اند.