بررسی تحلیلی عملکرد نهادهای متولی بهداشت و درمان فارس در دوران پهلوی اول (1320-1304 ش./ 1941-1925 م.)

در این پژوهش عملکرد دستگاه های متولی بهداشت عمومی فارس در دوران پهلوی اول مورد بررسی قرار گرفته است. بهداری و بلدیه (شهرداری) دو نهادی بودند که در این زمینه مسوولیت قانونی داشتند. به منظور تامین سلامت عمومی همکاری میان آن ها ضروری بود. دو سازمان به تدریج روند تکاملی خود را در فارس توسعه دادند. طبیعی است آن ها مشکلات زیادی را پیش رو داشته اند. این مقاله، بر اساس مستندات و منابع آرشیوی، به بررسی تحلیلی عملکرد آن ها پرداخته شده است. بسیاری از یافته های این پژوهش بر مبنای اسناد و یافته های درجه اول است. صحیه به عنوان نهاد اصلی مسوول در زمینه بهداشت و درمان موضوع محوری مقاله را تشکیل می دهد. بلدیه و صحیه چندی بعد به شهرداری و بهداری تغییر نام دادند. بهداری ها و شهرداری در برخی موارد وظایف مشابهی داشتند. هر گونه کشمکش در مسوولیت های این دو نهاد می توانست سلامت عمومی را تهدید کند. در این مقاله به رابطه این دو سازمان محلی با هم و پیامد اقدامات آنان بر سلامتی مردم توجه ویژه شده است. ملاحظات اخلاقی: صداقت و امانت داری در تحلیل، گزارش و انتشار مطالب رعایت گردید. این پژوهش نشان می دهد: 1 میزان شیوع بیماری های واگیردار و مرگ و میر ناشی از آن کاهش یافت؛ 2 به دلیل کمبود اعتبارات مالی، در ریشه کنی و کنترل بیماری مسری موفقیت کامل حاصل نگردید؛ 3 بیشتر نقاط فارس چندان بهره ای از تحولات صورت گرفته نبردند و وضع بهداشت و درمان آن ها با تغییر محسوسی مواجه نشد. با این حال دستاوردهای به دست آمده در حوضه بهداشت و درمان فارس نیز مورد توجه پژوهشگران در این مقاله بوده است. در دوره مورد بحث تحولات زیادی در ساختار اداری بهداری و شهرداری ها صورت گرفته که منجر به بهبود در فضای بهداشتی جامعه شد. با وجود بهبود در وضعیت بهداشتی جامعه، وضعیت بهداشتی فارس در دوره پهلوی اول به طور بنیادین متحول نشد.