شبکه های مجازی، گزینش عقلانی و مشارکت سیاسی آنلاین

مشارکت در همه ابعاد آن، به ویژه مشارکت سیاسی بارزترین نمود توسعه مدنی و سیاسی در جوامع معاصر تلقی می شود. از این منظر، شناسایی فرایندهای مشارکت و زمینه های تسهیل کننده آن برای نیل به توسعه امری گزیرناپذیر است. رشد رسانه های نوین و شبکه های اجتماعی در سال های اخیر، به تقویت انواع جدیدی از شبکه های ارتباطاتی و اشکال جدیدی از مشارکت منجر شده است که این مطالعه در پی شناسایی و واکاوی آن هاست. به عبارت دیگر، این مقاله مکانیسمی را بررسی می کند که به کمک استفاده از رسانه های جمعی بر رفتار مشارکت سیاسی شهروندان موثر است. پژوهش حاضر پیمایشی و مقطعی است (نیمه دوم سال 1396). جامعه آماری پژوهش، شهروندان 18 سال به بالای مناطق چندگانه شهر سنندج هستند. حجم نمونه مقتضی با توجه به حداکثر پراکندگی و خطای 5 درصد براساس فرمول کوکران، 384 نفر تعیین شد و نمونه گیری نیز به روش خوشه ایچندمرحله ای انجام گرفت. نتایج توصیفی مطالعه نشان دهنده حضور بالای پاسخگویان در فضای مجازی و رتبه بالای آن ها در رفتارهای تماشاگرانه و تاحدودی رفتارهای متوسط (از قبیل رای دادن، راه اندازی بحثی سیاسی، تلاش برای اقناع فرد دیگر به رای دادن به گونه ای خاص و...) است. همچنین نتایج مطالعه بیانگر ارتباط معنادار و مستقیم میان سرمایه اجتماعی آنلاین و مشارکت سیاسی در ابعاد سه گانه و به ویژه نوع متوسط آن (564/0) است. علاوه براین، نتایج مطالعه نشان دهنده اثر متغیر گزینش عقلانی (کاهش هزینه مشارکت، زمان و افزایش فرصت ها) به عنوان متغیری میانجی در حد واسط حضور در فضای مجازی و مشارکت سیاسی است. مجموع این دو متغیر حدود 45 درصد از تغییرات متغیر مشارکت سیاسی را تبیین کرده است.