ارزشیابی مقایسه‎ای پایداری حشره‎کش‎های دلتامترین و سیفلوترین روی سطوح مختلف در منطقه ایرانشهر - استان سیستان و بلوچستان؛ 84-1383

بیماری مالاریا هنوز یکی از مشکلات بهداشتی کشور محسوب می شود و مقاومت آنوفل استفنسی یعنی ناقل اصلی بیماری در جنوب شرقی ایران نسبت به حشره کش های د.د.ت، دیلدرین و مالاتیون در جنوب کشور گزارش گردیده است. این پژوهش به منظور برآورد اثر بقایی حشره کش های دلتامترین و سیفلوترین انجام شد.

بعد از حصول اطمینان از عدم آلودگی قبلی مکان های انتخابی به حشره کش، چهار مکان با حشره کش دلتامترین و سیفلوترین به ترتیب به میزان 25 میلی گرم در مترمربع و 20 میلی گرم در مترمربع سمپاشی شدند. تعداد 22 کونیکال در هر یک از سطوح گچی، گلی و چوبی در محل ثابتی از دیوار و سقف نصب شدند. در هر کونیکال تعداد 10 پشه آنوفل استفنسی رها سازی گردید. پس از نیم ساعت تماس، پشه های هر کونیکال به لیوان یکبار مصرف انتقال داده شدند و نتایج تست پس از 24 ساعت به تفکیک پشه های مرده و زنده ثبت گردید. تست های بیوسی از 5 روز پس از سمپاشی شروع و هر 15 روز یکبار تکرار گردید و تا زمانی که نسبت مرگ و میر به 65-60 درصد رسید ادامه یافت.

میزان پایداری فرمولاسیون پودر و تابل حشره کش دلتامترین 5 درصد به میزان 25 میلی گرم ماده موثر در مترمربع حداکثر 3 ماه بوده و پس از آن از اثر ابقایی این حشره کش روی سطوح جاذب و غیرجاذب کاسته می شد. اثر ابقایی حشره کش سیفلوترین 10 درصد به میزان 20 میلی گرم در مترمربع روی سطوح جاذب و غیرجاذب در شرایط کلیمایی استان سیستان و بلوچستان 2.5 ماه برآورد گردید و سپس از میزان ابقایی بطور قابل ملاحظه کاسته می شد. مکان های سمپاشی شده با دلتامترین، اختلاف نسبت مرگ و میر آنوفل استفنسی در سطوح جاذب (گچی و گلی) وغیرجاذب (چوبی) معنی دار نبود (P>0.05). در مکان های سمپاشی شده با حشره کش سیفلوترین نیز اختلاف موجود در سطوح جاذب (گچی و گلی) و غیرجاذب (چوبی) معنی دار نبوده ولی بین نسبت مرگ و میر در سطوح گچی و گلی اختلاف معنی دار وجود داشت (P=0.007). همچنین از نظر اثر ابقایی حشره کش های دلتامترین و سیفلوترین اختلاف چشمگیری موجود بود (P<0.0001).

هر دو حشره کش دلتامترین و سیفلوترین اثر ابقایی مناسبی روی هر دو نوع سطوح جاذب و غیرجاذب دارند، با این وجود دلتامترین کارآیی بهتری در طی دوره انتقال مالاریا نسبت به سیفلوترین نشان داد.