مقایسه تاثیر ارتفاع پاشنه بر روی شاخص های حفظ تعادل

وجود تعادل خوب برای انجام فعالیت های روزمره الزامی است. مطالعات اخیر در این زمینه، بر پایه تطابق پذیری تعادل به وسیله تجربیات قبلی و تمرین تمرکز یافته اند. مطالعه بر روی افرادی که به نوعی چنین تجربه ای را در دراز مدت داشته اند، می تواند ویژگی تطابق پذیری تعادل را روشن تر نماید. هدف از مطالعه حاضر، بررسی توانایی تعادلی افرادی بود که در طی فعالیت های روزانه به طور مستمر در معرض اغتشاش های تعادلی بوده اند تا بتوان تاثیرات و ماندگاری تمرینات تعادلی را که از موارد مهم و مورد بحث در توانبخشی می باشند، مورد تایید قرار داد.
این مطالعه از نوع شبه تجربی مقطعی است و بر روی 60 فرد سالم در دو گروه که هر گروه شامل 30 زن جوان که براساس معیارهای ورود به بررسی و به صورت غیراحتمالی انتخاب شده بودند، انجام گرفت. گروه 1، افرادی بودند که سابقه استفاده از کفش پاشنه دار را در 6 ماه گذشته نداشتند و گروه 2، افرادی بودند که سابقه استفاده ممتد از کفش پاشنه دار با ارتفاع حداقل 3 سانتی متر(cm) و حداقل به مدت 6 ماه را داشتند. شاخص کل ثبات دینامیک و شاخص کل محدوده ثبات با استفاده دستگاه بایودکس(Biodex) و در حالی که آزمودنی ها در نوبت های متفاوت کفش های طراحی شده با سه پاشنه 0، 3+، 5+ سانتی متر را پوشیده بودند، ثبت گردیدند. متغیرهای وابسته، توسط آزمون آماری Repeated Measurment در هر گروه، توسط آزمون T مستقل بین دو گروه و توسط نرم افزار SPSS(نسخه 10) بررسی و مقایسه گردیدند.
در گروه 1، با افزایش پاشنه از 0 سانتی متر به 5+ سانتی متر، توانایی کنترل تعادل کاهش معنی داری داشت(05/0p<). اما در گروه 2، با افزایش ارتفاع پاشنه، اختلاف معنی داری در تغییر کنترل تعادل پیدا نشد(05/0p>). علاوه بر این، «شاخص کل ثبات دینامیک» در بین دو گروه برای پاشنه 5+ تفاوت معنی داری را نشان داد(05/0p<).
عوامل مختلف بیومکانیکی(مانند تغییر وضعیت بیومکانیکی مفصل مچ پا) و عصبی(مانند وابستگی به سیستم فیدبکی) می توانند توجیه کننده عدم وجود پاسخ های سریع و مناسب عضلانی و عدم کنترل مناسب تعادل در افراد گروه 1 باشند. گرچه در گروه 2 همان تغییرات در ارتفاع پاشنه و تغییرات بیومکانیکی وجود داشت، اما به نظر می رسد دلیل تفاوت بین دو گروه، تغییرات در عملکرد سیستم عصبی گروه 2 به خاطر استفاده طولانی مدت از کفش های پاشنه دار بوده باشد. ایجاد پاسخ های مناسب پیش بینی کننده تغییرات پاسچر(Posture) و کنترل کننده تعادل، با افزایش ارتفاع پاشنه و در طی فعالیت های روزانه در افراد این گروه باشد. به نظر می رسد، نوعی سازگاری در سیستم عصبی به دنبال استفاده مستمر از کفش های پاشنه بلند در این گروه اتفاق افتاده باشد. یافته های این بررسی، اثر تطابقی سیستم عصبی مرکزی و ایجاد تغییرات دائم در استراتژی های کنترل تعادل در طی فعالیت های حرکتی روزمره را تایید می کند.