فهرست مطالب

پژوهش در حسابداری و علوم اقتصادی - پیاپی 10 (زمستان 1398)

نشریه پژوهش در حسابداری و علوم اقتصادی
پیاپی 10 (زمستان 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/12/05
  • تعداد عناوین: 8
|
  • الهام علیمردانی*، عزت الله عباسیان صفحات 1-14

    در این پژوهش به طراحی یک الگوی غیرخطی جهت بررسی اثر توامان کفایت سرمایه بانکها و سرمایه گذاری های آنان در شرکتها بر اعطای تسهیلات شاخص سنجش واسطه گری مالی پرداخته شده است. مقررات صنعت بانکداری و نتایج تحقیقات دانشگاهی در حوزه سرمایه گذاری و کفایت سرمایه بانکها، برهمکنش این دو شاخص مهم بانکی را تایید نموده است بر این اساس پژوهش حاضر بر طراحی رابطه ای که بتواند این دو عامل را به صورت توامان با یکدیگر در نظر گیرد و اثر آنها را بر وام دهی بررسی نماید متمرکز شده است. برای انجام این تحقیق از داده های 21 بانک خصوصی کشور در دوره زمانی 1395-1390 استفاده شده و پس از برآورد مدل، یافته ها نشان داد کفایت سرمایه و سرمایه گذاری بانک ها هر یک به تنهایی اثر منفی و معناداری بر اعطای تسهیالت دارند اما زمانی که اثر این دو عامل به صورت توامان بر اعطای تسهیلات بررسی شد مشاهده گردید که شاخص مربوطه که حاصلضرب دو فاکتور مذکور میباشد اثر معناداری بر وامدهی نداشته است. سه شاخص نقدینگی بانک، مطالبات غیر جاری و فزونی سپرده بر تسهیالت اثر منفی معنادار بر وام دهی داشتند عوامل داخلی بانکها و از منظر بررسی عوامل کالن اقتصادی؛ نرخ رشد اقتصادی اثر مثبت معنادار و نرخ واقعی سود تسهیلات بانکی اثر منفی معنادار بر وام دهی داشته اند.

    کلیدواژگان: سرمایه گذاری مستقیم بانک ها، مقررات کمیته بال، تب بانکی، پانل دیتا
  • فاطمه خطیری یانه سری، حسین اسلامی مفیدآبادی*، سید محمدرضا خلیل زاده صفحات 15-36

    این پژوهش با هدف بررسی تاثیر مالکیت نهادی بر رابطه بین کیفیت اطالعات حسابداری و هزینه سرمایه در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انجام شده است. روش پژوهش حاضر توصیفی-کاربردی است. جامعه آماری پژوهش کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار می باشد. برای نمونه گیری از روش حذف سیستماتیک استفاده گردید. ازاین رو، پس از اعمال محدودیتهای موردنظر در این تحقیق نمونه نهایی 128 شرکت به عنوان نمونه مورد بررسی تعیین شد. قلمرو زمانی این پژوهش نیز سالهای 1396تا 1390 بود. همچنین، در این پژوهش، اطالعات مورد نیاز ابتدا از روش کتابخانه ای و مطالعات اسنادی گردآوری شد. سپس داده های الزم برای آزمون فرضیه های پژوهش از نرم افزار تدبیر پرداز و ره آورد نوین استخراج شد. عالوه بر این برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از نرم افزار اقتصادسنجی ایویوز (Eviews) استفاده شد. به طورکلی، نتایج حاصل از برازش الگوی تجربی برآورد شده نشان داد کیفیت اطالعات حسابداری بر هزینه سرمایه در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر معناداری دارد. همچنین مشخص شد که مالکیت نهادی بر رابطه بین کیفیت اطالعات حسابداری و هزینه سرمایه در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر معناداری دارد.

    کلیدواژگان: مالکیت نهادی، کیفیت اطلاعات حسابداری، هزینه سرمایه
  • روح الله آهنگران*، میثم جاوید صفحات 37-49

    اقتصاد و امور مادی همیشه در زندگی بشر، حتی زمانی که به زندگی اجتماعی روی نیاورده بود، رکن اساسی محسوب میگردید، لیکن امروزه با پیچیده شدن زندگی اجتماعی و خارج شدن جوامع از مراحل ابتدایی و برقراری روابط گسترده انسانها، اقتصاد و نحوه کسب و کار جهش خیره کنندهای داشته و جلوه گری خاصی در جوامع پیدا کرده است. فعالیت های اقتصادی در جوامع بشری و در تمامی اعصار به دلیل تاثیرات متقابلی که میان شخص و اجتماع حکم فرماست به صورت مستمر مورد توجه بوده است. دین اسالم نیز با توجه به اهمیتی که فعالیت های اقتصادی بر جامعه دارد، نظام ارزشی را ایجاد کرده است تا مسلمانان با توجه به آن بتوانند به سعادت دنیوی و اخروی برسند. هدف از انجام این پژوهش تحلیل و بررسی مالکهای طبقه بندی مشاغل با توجه به فقه المکاسب میباشد تا نمای کلی از اهمیت فعالیت اقتصادی و شاخص ارزش گذاری در کسب و بررسی مشاغل مباح و محرمه نشان داده شود که در این راستا روش انجام این پژوهش به صورت توصیفی و تحلیلی و استفاده از اسناد کتابخانه ای و فیش برداری میباشد. نتایج این پژوهش نشان داد که فعالیتهای اقتصادی و کسب درآمد در دین اسالم از اهمیت باالیی برخوردار است لذا برای حفظ اجتماع و عدم اختالل در نظام اقتصادی، مشاغل را طبقه بندی نموده تا عالوه بر تاکید و توجه ویژه به فعالیت کسبوکار برای تولید و امرار معاش، جامعه را نیز در انتخاب مشاغل صحیح و عقالیی هدایت و رهنمون سازد.

    کلیدواژگان: درآمد، طبقه بندی مشاغل، فقه المکاسب، کسب وکار، ارزیابی فقهی مشاغل، نظام اقتصادی، کسب مال حرام، شغل مباح
  • سعید برزگر*، زینت خاتمی صفحات 51-62

    مالکیت مدیریتی و برخورداری بیشتر اطلاعات توسط مدیریت شرکت و تمایل مدیران به افشای نامتقارن اخبار، منجر به ایجاد ریسک آتی سقوط قیمت سهام میشود. پدیده سقوط قیمت سهام، کاهش شدید بازده را به دنبال دارد. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر مالکیت مدیریتی بر ریسک سقوط آتی قیمت سهام در شرکتها است. بدین منظور داده های 115 شرکت تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390 تا 1395 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتیجه برآورد مدل های پژوهش با استفاده از داده های ترکیبی نشان میدهد که بین متغیر مالکیت مدیریتی و ریسک سقوط قیمت سهام رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد، یعنی با افزایش مالکیت مدیریتی، ریسک سقوط قیمت سهام افزایش می یابد. به علاوه هزینه نمایندگی بر رابطه بین مالکیت مدیریتی و ریسک سقوط قیمت سهام تاثیرگذار است. بدین معنی که تاثیر مالکیت مدیریتی بر افزایش ریسک سقوط آتی قیمت سهام در شرکتهایی که هزینه های نمایندگی بالاتری دارند، بیشتر است.

    کلیدواژگان: مالکیت مدیریتی، هزینه های نمایندگی، ریسک سقوط قیمت سهام
  • سید مهدی هاشمی فیض آبادی*، اکرم فیض آبادی صفحات 63-74

    با توجه به اهمیت موضوع پویایی مجامع عمومی سهامداران، تاکنون پژوهش های اندکی در این زمینه انجام شده است و یافته های نظری نیز پیامدهای ناهمخوانی را پیشبینی نمودهاند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه میزان مشارکت سهامداران حاضر در مجمع عمومی صاحبان سهام با عملکرد مالی و مالیاتی است. این پژوهش به لحاظ روش از نوع توصیفی-همبستگی است. در این راستا از سه معیار میزان بازده داراییها، بازده حقوق صاحبان سهام و نسبت کیوتوبین جهت اندازهگیری عملکرد مالی و معیار اجتناب مالیاتی جهت اندازه گیری عملکرد مالیاتی بهره برده شده است. با بهره گیری از مدل رگرسیون چند متغیره، نتایج حاصل از بررسی 95 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1388 تا 1395نشان می دهد رابطه مثبت و معناداری بین میزان مشارکت سهامداران و عملکرد شرکت وجود دارد. به این ترتیب در شرکت هایی که مجامع پویاتری دارند میزان بازده دارایی ها، بازده حقوق صاحبان سهام و نسبت کیوتوبین بیشتر است. بعالوه نتایج نشان میدهد بین میزان مشارکت سهامداران حاضر در مجمع عمومی صاحبان سهام و اجتناب مالیاتی رابطه معناداری وجود ندارد.

    کلیدواژگان: مشارکت سهامداران، عملکرد شرکت، اجتناب مالیاتی، راهبری شرکتی، پویایی مجمع
  • مهدی سراوانی، حسین کیخا، معصومه دهمرده* صفحات 75-89

    از زمان اعمال فشارها و تحریم های غرب و به ویژه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در ابعاد اقتصادی و تجاری، مسولین و سیاست گذاران کشور و به ویژه مقام معظم رهبری، اقتصاد مقاومتی را در دستور کار قرار دادند. اقتصاد مقاومتی به مفهوم شناسایی و کنترل اهرم های فشار بر اقتصاد است. این نوع اقتصاد بر عکس تصور ظاهری فاقد پیشینه نظری نیست و حداقل در سطح کشورهایی همچون هند تحت استعمار انگلستان و یا غزه فلسطین دارای تجربه تاریخی است. بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که الگوی اقتصادی متناسب با نظام سیاسی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، اقتصاد مقاومتی است. اقتصاد مقاومتی به معنی تشخیص حوزه های فشار و تالش برای کنترل و بیاثر کردن آن و در شرایط آرمانی تبدیل چنین فشارهایی به فرصت است و همچنین رویکردی مبتنی بر تالش جهت کاهش وابستگی ها به خارج، مبارزه با قاچاق کالا و ارز، تاکید بر مزیت های تولید داخلی و تالش برای رسیدن به خوداتکایی. بر این اساس سوالی که در این پژوهش مطرح شده، این است که »رواج قاچاق کالا و ارز چه تاثیراتی در عدم تحقق اقتصاد مقاومتی داشته است؟« »وجود قاچاق کالا و ارز با گسترش فقر و بیکاری در جامعه، از میان رفتن سرمایه و تولیدات داخلی، تحریمهای آمریکا، تعطیلی بنگاه های اقتصاد داخلی، کنار گذاشتن ارزشها و معیارهای اخلاقی، ضررهای جانی و مالی و... باعث عدم تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور شده است«، فرضیه ای است که برای سوال اصلی این پژوهش ارایه شده است. همچنین روش تحقیق به کار گرفته شده در پژوهش فوق از حیث هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی است.

    کلیدواژگان: اقتصاد مقاومتی، قاچاق کالا، تولید ملی، تحریم، جمهوری اسلامی ایران
  • فرزین خوشکار، مجید مرادی، مریم صابری صفحات 91-104

    هدف اصلی مقاله، بررسی تاثیر مرکز مالکیت بر رابطه بین ذخیره مطالبات مشکوک الوصول و هموارسازی سود بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1393 تا 1397 می باشد؛ که در این راستا هموارسازی سود به عنوان متغیر وابسته و ذخیره مطالبات مشکوک الوصول، به عنوان متغیر مستقل میباشد؛ تمرکز مالکیت نیز ب عنوان متغیر تعدیل گر میباشد. اندازه بانک، اهرم مالی، نسبت اعضای غیرموظف هییتمدیره و نسبت جریانات نقدی عملیاتی نیز، به عنوان متغیرهای کنترل میباشند. نمونه آماری تحقیق 17 بانک بوده و روش پژوهش هم از نوع توصیفی- همبستگی با رویکرد کاربردی میباشد. روش گردآوری اطلاعات در بخش مبانی نظری از روش کتابخانه ای و در بخش آزمون فرضیات از روش اسناد کاوی صورتهای مالی میباشد. به طورکلی روش آزمون فرضیات از روش همبستگی و رگرسیون چندگانه است. نتایج تحقیق نشان داد بین ذخیره مطالبات مشکوک الوصول و هموارسازی سود ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد و تمرکز مالکیت نیز موجب ضعیف شدن این ارتباط میشود. نتایج مربوط به متغیرهای کنترلی نیز گویای ارتباط مستقیم و معناداری بین اهرم مالی و هموارسازی سود بوده و بین اندازه بانک و نسبت اعضای غیرموظف هییت مدیره با هموارسازی سود ارتباط معکوس و معناداری مشاهده گردید، همچنین بین نسبت جریانات نقدی عملیاتی و هموارسازی سود رابطه معناداری یافت نشد.

    کلیدواژگان: هموارسازی سود، مطالبات مشکوک الوصول، تمرکز مالکیت
  • جواد گنج خانلو صفحات 105-115

    امروزه انرژی با توجه به نقش حیاتی آن در استمرار توسعه سیاسی و اقتصادی جزء اهداف و برنامه های اصلی کشورهای جهان است. با توجه به اینکه ذخایر انرژی در مناطق خاصی از جهان متمرکز است؛ ضرورت تامین امنیت تولید و انتقال این منابع به بازارهای مصرف از استراتژیک ترین مباحث موجود در سیاست خارجی عرضه کنندگان و مصرف کنندگان انرژی است. در همین راستا دیپلماسی و در راس آن دیپلماسی انرژی اهمیت بسزایی در مدیریت انتقال این منابع دارد و بدون تردید یکی از متغیرهای موثر در شکل گیری سیاست خارجی کشورها، موقعیت جغرافیایی و به تبع آن ژیوپلیتیک انرژی آن کشور و نحوه ارتباط آن با جهان خارج و همسایگان است. کشور ایران علیرغم قرار گرفتن در مرکز منطقه ای معروف به بیضی انرژی و دارا بودن سهم عمده ای از تولید انرژی جهان، همچنین دارا بودن موقعیت بسیار مهم گذرگاهی و ضریب بالا در تامین امنیت انرژی، از نفوذ و تسلط به بازار انرژی متناسب با موقعیت ژیوپلیتیک خود برخوردار نبوده و در حال حاضر تحت تاثیر برنامه ها و سیاست های تحمیلشدهای قرار دارد که از سوی بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای مثل؛ عربستان سعودی و آمریکا در منطقه و بازار انرژی تبیین و اعمال میگردد. در مقاله پیش رو، ضمن برشمردن بنیان ها و مولفه های ژیوپلیتیک انرژی و ابزار موردنیاز در این حوزه به بررسی نقش و جایگاه ایران در منطقه و تبیین دیپلماسی انرژی و سرفصل های آن پرداخته شده و پس ازآن، وضعیت ژیوپلیتیک انرژی و دیپلماسی انرژی ایران موردبررسی و درنهایت به ارایه برخی راه کارها برای دستیابی به یک حضور موثر در بازارهای جهانی انرژی کشور منتج خواهد شد.

    کلیدواژگان: ژئوپلیتیک انرژی، امنیت ملی، دیپلماسی انرژی، امنیت انرژی، ژئواکونومی
|
  • Pages 1-14

    In this article the joint effect of holding equity by banks (INV) and their capital adequacy (CAP) on bank lending is analyzed. The rules of banking industry and academic researches confirmed interaction between these factors, so this study centralized on designing a relation that can consider two factors as a single index, and then examine its effect on lending. To do this investigation it was considered 21 banks of private sector in 1390-1395. Results show that each item CAP and INVhas a negative & meaningful effect on lending but when they were considered as one factor the effect would’nt be meaningful. Liquidity, Npl and structure of source & use of bank has a negative & meaningful effect on lending. (Internal Items) Rate of gdp growth has a positive & meaningful effect and rate of loans wich is adjusted by inflation has a negative & meaningful effect on loans. (External Items)

    Keywords: Bank holds equity, Bezel committee rules, Pre-Crisis, Panel Data
  • Fatemeh Khatiri Yanesari, Hossein Eslami Mofid Abadi *, SeyedMohammadReza Khalilzade Pages 15-36

    The purpose of this study was to investigate the impact of institutional ownership on the relationship between accounting information quality (AIQ) and cost of capital (CC) in listed companies in Tehran Stock Exchange (TSE). The study is descriptive-applied. The statistical population of the study is all companies listed in the stock exchange. The systematic elimination method was used for sampling. Hence, after applying the limitations in this study, the final sample was 128 companies. The data were collected during 2011-2018. Also, in this research, in first, the required information was collected through library and documentary studies. Then, the data needed to test the research hypotheses were extracted from the Tadbir Pardaz software and the Rahavard Novin software. Moreover, Eviews econometric software was also used to analyze the data. In generaly, the results of the model fit showed that there is a significant effect on the quality of accounting information on cost of capital in listed companies in Tehran Stock Exchange. It was also found that institutional ownership had a significant effect on the relationship between the quality of accounting information and the cost of capital in companies listed on the Tehran Stock Exchange.

    Keywords: Institutional ownership, Quality of accounting information, Cost of capital
  • Rohollah Ahangaran*, Meysam Javid Pages 37-49

    The economy and financial affairs have always been considered as a fundamental element in humans' life even when they have not turned to social life, but today, the economy and the way of doing business have taken a stunning leap forward and been manifested in societies in a special way as the social life has become more complicated and the societies have exited the initial stages and the humans' broad relationships have been established. Due to the governing society-individual interactions, the economic activities in human societies have continuously received lots of attention throughout the ages. Considering the importance of economic activities in the society, the Islam religion has created a value system so that Muslims can attain worldly and supreme felicity. The purpose of this research was to analyze and investigate the job classification criteria based on fiqh-al-makasib to show an overview of the importance of economic activity and valuation index in business and to investigate the permissible and forbidden jobs. This research was conducted using descriptive-analytical method and library documents and indexing forms. Results of this research showed that the economic activities and income earning are of considerable importance in Islam religion. Therefore, in order to protect the society and prevent the disorder in the economic system, it has classified jobs to not only pay special attention to and emphasize the business activity for production and subsistence, but also to direct the society to choose the right and rational jobs.

    Keywords: Income, Jobs classification, Fiqh-al-makasib, Business, Jurisprudentialevaluation of jobs, Economic system, Making money through illegal ways, Permissiblejob
  • Pages 51-62

    Management ownership and more information by the company's management and the willingness of managers to disclose asymmetric news leads to a future risk of falling stock prices. The fall in stock prices has led to a sharp drop in returns. The purpose of this study is to investigate the effect of management ownership on the risk of future stock price collapse in companies. For this purpose, the data of 115 manufacturing companies accepted in Tehran Stock Exchange during the years 1390-1395 were analyzed. The result of estimating research models using combined data shows that there is a direct and direct relationship between management ownership and the risk of falling stock prices, that is, with the increase of management ownership, the risk of falling stock prices increases. In addition, the cost of representation affects the relationship between managerial ownership and the risk of falling stock prices. This means that the impact of managerial ownership is on the increased risk of future stock price collapse in companies with higher representation costs

    Keywords: Management Ownership, Agency Cost, Crash Risk of Stock Price