نشریه تحقیقات روانشناختی
پیاپی 13 (بهار 1391)

این پژوهش مقایسه شاخص های هیجانی نقاشی آدمک گودایناف کودکان با و بدون نارسایی توجه- بیش فعالی و شیوه های فرزندپروری والدین آنان بود. بدین منظور 30 کودک بدون نارسایی توجه- بیش فعالی و 30 کودک با نارسایی توجه- بیش فعالی به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. اطلاعات موردنیاز با استفاده از پرسشنامه سبک ها و ابعاد فرزندپروری رابینسون (1995) و آزمون نقاشی آدمک گودیناف- هریس (1988) گردآوری شد. داده-های پژوهش با استفاده از آزمون های t مستقل، مجذور خی دو و ضریب همبستگی پیرسون بررسی شدند. نتایج نشان می دهد والدین کودکان دارای نارسایی توجه- بیش فعالی کمتر از والدین کودکان بدون توجه- بیش فعالی از شیوه فرزندپروری مقتدرانه استفاده می کنند و بیشتر شیوه ای فرزندپروری مستبدانه و سهل گیرانه را به کار می گیرند. از بین شاخص های ترسیمی پرخاشگری، فراوانی شاخص های دست ناقص، سر بزرگ، خطوط شکسته و کل شاخص پرخاشگری واز بین شاخص های ترسیمی اضطراب هم، شاخص های آدمک فاقد تنه و اندام زیرین و زبرین، اعضا به صورت ناقص و چسبیده به بدن در کودکان با نارسایی توجه- بیش فعالی بیشتر از کودکان بدون نارسایی توجه- بیش فعالی است. بین شیوه های فرزندپروری والدین کودکان با و بدون نارسایی توجه- بیش فعالی با شاخص های ترسیمی اضطراب و پرخاشگری رابطه ای مشاهده نشد.

با توجه به این موضوع که نتایج معتبرعلمی بدون ابزار دقیق اندازه گیری امکان پذیر نیست، پژوهش حاضر به منظور بررسی ویژگی های روانسنجی مقیاس عاطفه مثبت ومنفی انجام گرفته است. با استفاده از روش تصادفی خوشه ای 527 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تهران انتخاب و به مقیاس عاطفه مثبت ومنفی پاسخ دادند. این مقیاس شامل 20 گویه است وبر اساس طیف لیکرت 5 درجه ای نمره گذاری شده است.برای بررسی روایی سازه از تحلیل عامل اکتشافی روش تحلیل مو لفه های اصلی استفاده ودو عامل استخراج شد که عوامل مذکور 631/43 درصد از واریانس کل راپیش بینی می کند. همسانی درونی مقیاس نیز برابر با 771/0 است. دو نوع نرم درصدی و مقوله ای نیز محاسبه شد.بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش مقیاس عاطفه مثبت ومنفی دارای روایی واعتبار قابل قبول بود

این پژوهش با هدف بررسی رابطه ی کیفیت دلبستگی با سبک های فرزندپروری در والدین کودکان عادی و تیزهوش شهرستان رشت انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش را والدین کودکان عادی و تیزهوش شهرستان رشت تشکیل می دهند، که 536 والد به عنوان نمونه و به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شدند که به پرسشنامه های سبک های فرزند پروری بامریند و سبک های دلبستگی کولینز پاسخ دهند؛ داده های تحقیق با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس و گرسیون تحلیل شدند. نتایج بدست آمده نشان دادند که میان کیفیت دلبستگی والدین کودکان عادی و تیزهوش و همچنین سبک های فرزندپروری والدین کودکان عادی و تیزهوش رابطه ی معناداری وجود دارد، همچنین از کیفیت دلبستگی والدین می توان سبک های فرزندپروری آنها را پیش بینی کرد. ارتباط بین متغیرهای روانشناختی بسیار پیچیده تر از آن است که در وهله ی نخست تصور می شوند، به این معنا که در ابتدا چنین به نظر می آید که هوش فرزندان ربطی به بین شیوه فرزندپروری و سبک دلبستگی والدین ندارد، اما با اندکی تامل می توان روابط احتمالی را در نظر گرفت و از ارتباطات بسیار پنهان و پیچیده ای که بین متغیرها وجود دارد مدلی طراحی و توصیه کرد.

پژوهش حاضر تاثیر فعالیت های پس از مدرسه بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستان های هوشمند و سنتی را بررسی می کند. متغیرهای سن و جنس به عنوان متغیر کنترل و متغیر فعالیت های فوق برنامه، مشاهده تلویزیون، میزان استفاده از اینترنت به عنوان متغیرهای تعدیل کننده در این رابطه مورد بررسی قرار گرفته اند. نمونه شامل 80 نفر (40 نفر به عنوان گروه آزمایش و 40 نفر به عنوان گروه کنترل) دانش آموز پسر اول دبیرستان مدارس هوشمند و سنتی است. دانش آموزان مدارس هوشمند با اجرای انجام تکالیف به صورت چند رسانه ای به یادگیری درس ریاضیات (1) پرداخته و دانش آموزان گروه سنتی به روال جاری در مدارس به تحصیل خود ادامه دادند. جهت جمع آوری اطلاعات مربوط به متغیروابسته از آزمون میان ترم و برای جمع آوری داده های مربوط به متغیر تعدیل کننده از پرسشنامه استفاده شد. برای آزمون فرضیه های پژوهش از طرح آزمایشی پس از آزمون یا گروه کنترل و روش تجزیه و تحلیل کوواریانس استفاده گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین میانگین نمرات پیشرفت تحصیلی دانش آموزان گروه هوشمند و سنتی، در سطح کمتر از 05/0=α تفاوت معناداری وجود دارد و انجام تکالیف به شیوه چند رسانه ای بر پیشرفت تحصیلی و میزان یادگیری دانش آموزان موثر است. به این ترتیب، آموزش الکترونیکی بطور عام انجام تکالیف راتحت تاثیر قرار میدهد و به استفاده از اینترنت به طور خاص، مشاهده تلویزیون را به نفع فعالیت های درسی تغیر خواهد داد.

در این پژوهش ویژگی های روان سنجی مقیاس هوش بررسی شده است. یک گروه نمونه با حجم 394 نفر از طریق نمونه برداری تصادفی چندمرحلهای انتخاب و به سیاهه تست هوش دانش آموز (1387) پاسخ دادند. سیاهه مذکور، شامل 50 سوال بود . ضریب آلفای کرونباخ 733/0 به دست آمد. بررسی روایی سازه از طریق تحلیل مولفه های اصلی نشان می دهد 8 عامل استخراج شده ، 4/31 درصد کل واریانس متغیرها را تبیین می کند. 8 عامل مشتمل است بر: 1) استدلال منطقی ریاضی; 2) یکپارچگی مرکزی; 3) حافظه بلندمدت; 4) استدلال استقرایی; 5) تشخیص موقعیت مکانی تصاویر 6) تشخیص شباهت های اشکال; 7) اطلاعات عمومی; 8) حافظه کوتاه مدت است. برای بررسی روایی همگرا از آزمون هوش دومینو استفاده شد. همبستگی بین فرم 50 سوالی تست هوش دانش آموز و تست هوش دومینو بر روی گروه نمونه ای به حجم 970 نفر محاسبه و نتایج حاصل از آن نشان می دهد عامل 1 (استدلال منطقی ریاضی) با آزمون هوش دومینوهمبستگی دارد و اما کل پرسشنامه با سیاهه هوش دومینو همبستگی معنادار ندارد. در نهایت نرم درصدی برای پرسشنامه تهیه شد.

پژوهش حاضر به مقایسه تفاوت های بین برآورد پارامتر توانایی آزمودنی و برآورد پارامتر توانایی سوال در مقیاس هوش پیشرونده ریون در دو مدل راش و سه پارامتری بر اساس تیوری سوال پاسخ می پردازد. از میان همه دانش آموزان دختر پایه اول تا سوم دبیرستانهای منطقه 4 آموزش و پرورش شهر تهران که در سال تحصیلی 1387-1386مشغول به تحصیل بوده اند تعداد 498 دانش آموز به شیوه نمونه برداری تصادفی چند مرحله ای انتخاب و آزمون مذکور بر روی آنها اجرا شد. نتایج نشان می دهد ضریب اعتبار آزمون با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برابر 839/0 است. روایی آزمون با استفاده از روش تحلیل مولفه های اصلی، تعداد 5 عامل هوش کلی، درک و استعداد ریاضی، حافظه، تجسم فضایی، و سرعت به دست آمده است. از اجرای مدل تک پارامتری و سه پارامتری بر روی آزمون و مقایسه این دو مدل این نتایج حاصل می شود.1) بین برآوردهای توانایی براساس دو مدل تک پارامتری و سه پارامتری تفاوت معنادار وجود دارد اما بین نمره های توانایی ها در هر دو مدل همبستگی وجود دارد.2) از روی نمره-های خام افراد می توان توانایی آنان را در مدل سه پارامتری پیش بینی کرد.3) از مقایسه نمره میانگین دو مدل این نتیجه حاصل می شود که مدل تک پارامتری نسبت به مدل سه پارامتری مقاوم تر است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه رقابت جویی وعزت نفس با پیشرفت تحصیلی دانشجویان اجرا شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، دانشجویان دوره کارشناسی دانشکده روانشناسی وعلوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز بودند که تعداد 300 نفر از آنها به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب وبه پرسشنامه رقابت جویی هومن (1386) وپرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت (1967) پاسخ دادند. با بهره گیری از روش همبستگی ورگرسیون نتایج نشان می دهد بین رقابت جویی وپیشرفت تحصیلی و بین عزت نفس وپیشرفت تحصیلی همینطور بین رقابت-جویی وعزت نفس رابطه مثبت معنادار وجود دارد. افزون بر آن نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد رقابت جویی وعزت نفس مشترکا" 14/4 درصد واریانس پیشرفت تحصیلی را پیش بینی می کنند. بنا براین، مدل رگرسیون خطی معنا دار ودر نتیجه رقابت جویی با ضریب رگرسون 327/0 سهم بیشتری نسبت به عزت نفس باضریب رگرسون 128/0 بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان دارد.

پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه سبکهای یادگیری (وابسته به زمینه ومستقل اززمینه) وتفکرانتقادی با باورهای خودکارآمدی در دانش آموزان دبیرستانی انجام گرفت. شناسایی سهم سبک یادگیری و تفکرانتقادی در باورهای خودکارآمدی دانش آموزان نیز از دیگر اهداف این پژوهش بود. نمونه آماری این پژوهش متشکل از200 دانش آموز دختر سال اول دبیرستان درسال تحصیلی 88-89 درمنطقه 10 تهران بودکه به روش نمونه برداری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. برای اندازه گیری سبک های یادگیری ازآزمون گروهی اشکال نهفته (GEFT)، برای ارزشیابی تفکر انتقادی از آزمون سنجش مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا (CCTST) و جهت اندازه گیری متغیر باورهای خودکارآمدی عمومی (GES) استفاده شد. به منظور تحلیل داده ها آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون به کار گرفته شد. نتایج به دست آمده نشان داد که بین تفکر انتقادی و باورهای خودکارآمدی همبستگی مثبت معنادار وجود دارد. همچنین بین سبکهای یادگیری و باورهای خودکارآمدی نیز رابطه مثبت معنادارمشاهده شد. افزون بر آن، یافته ها نشان دادندکه تفکر انتقادی بیش ازسبک های یادگیری می تواند باورهای خودکارآمدی در دانش آموزان را پیش بینی کند.درعین حال مشخص شد که همبستگی بین سبکهای وابسته به زمینه و خودکارآمدی بیش از همبستگی بین سبکهای مستقل از زمینه و خود کارآمدی است.