فهرست مطالب
نشریه تاکسونومی و بیوسیستماتیک
سال پانزدهم شماره 1 (پیاپی 54، بهار 1402)
- تاریخ انتشار: 1402/11/07
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 1-20
هدف از پژوهش حاضر، شناسایی فون شکمپایان نواحی بینکشندی خانوادههای Trochidae،Planaxidae ، Turbinidae و Muricidae با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره بود. نمونه برداری شکمپایان از پنج ایستگاه در مناطق بینکشندی جزیره خارگ و در عمق کمتر از یک متر طی دو فصل زمستان و بهار (هر فصل یکبار) انجام شد. نمونه ها فریز و به آزمایشگاه منتقل شد. پس از مطالعه مورفومتریک، مواد آلی توده دهانی شکمپایان هضم و رادولای آنها جدا شد؛ سپس برای مطالعه توسط میکروسکوپ الکترونی نگاره آماده شدند. در مطالعه حاضر، پنج گونه شامل Trochus firmus، Trochus erithreus (خانواده Trochidae)، Planaxis sulcatus (خانواده Planaxidae)، Thais savignyi (خانواده Muricidae) و Turbo radiatus (خانواده Turbinidae) شناسایی شد. نوع رادولا در گونه های Trochus firmus، Trochus erithreus و Turbo radiatus، ریپیدوگلوسان (Rhipidoglossan) بود. شکل دندانهای مرکزی، جانبی و حاشیهای در این سه گونه تفاوت داشت. نوع رادولا در گونهPlanaxis sulcatus، تنیوگلوسان (Taenioglossan) و در گونه Thais savignyi، استنوگلوسان (Stenoglossan) بود. نتایج این مطالعه نشان داد بررسی رادولا با میکروسکوپ الکترونی نگاره روش مناسبی برای شناسایی دقیقتر گاستروپودها است.
کلیدواژگان: شکم پایان، رادولا، شناسایی، میکروسکوپ الکترونی نگاره، جزیره خارگ، خلیج فارس -
صفحات 21-40
هدف از این پژوهش، مطالعه دامنه شیب شمالی کوهستان بهار واقع در استان خراسان شمالی است. در این مطالعه، فلور این منطقه بین سال های 1398 تا 1400 شناسایی شد. نمونه های گیاهی طی فصول رویشی به طور متوالی جمع آوری و در هرباریوم دانشگاه خوارزمی شناسایی و نگهداری شد. درمجموع، 215 آرایه شامل 156 سرده و 49 تیره جمع آوری شد. از این تعداد یک گونه، یک سرده و یک تیره متعلق به نهانزادان آوندی و 214 گونه، 155 سرده و 48 تیره متعلق به گیاهان دانه دار بود. براساس نتایج به دست آمده، تیره های باقلاییان و کاسنیان هرکدام با داشتن به ترتیب 21 و 20 آرایه بزرگ ترین تیره های موجود در منطقه هستند. سرده Astragalus با 12 گونه، سرده Allium با شش گونه و سرده های Acanthophyllum و Bromus هریک با چهار گونه به ترتیب سرده های بزرگ تر موجود در منطقه هستند. از میان آرایه های بررسی شده، همی کریپتوفیت با 36 درصد، بیشترین درصد شکل زیستی گیاهان منطقه را به خود اختصاص داده است که با اقلیم سرد و کوهستانی منطقه هم خوانی دارد؛ همچنین شش آرایه (8/2 درصد) انحصاری ایران هستند و 16 آرایه (4/7 درصد) در فهرست IUCN قرار می گیرند. 70 درصد آرایه های مطالعه شده به ناحیه ایران - تورانی تعلق دارند.
کلیدواژگان: استان خراسان شمالی، ایرانو - تورانی، گونه های انحصاری، رستنی ها -
صفحات 41-82
در این پژوهش، فلور منطقه حفاظت شده آلمابلاغ در غرب استان همدان و شمال اسدآباد بررسی شده است. روش جمع آوری گیاهان منطقه یادشده روش مرسوم مطالعات تاکسونومیک بوده است. نمونه های جمع آوری شده با به کارگیری منابع لازم شناسایی و تیره، جنس و گونه هریک از آنها تعیین شد. اسامی تاکسون ها به صورت فهرست الفبایی و به ترتیب تیره و نام علمی تنظیم شد. نمونه های جمع آوری شده در این بررسی در هرباریوم مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان نگهداری می شود. طیف زیستی گیاهان این منطقه با تعیین درصد گونه های متعلق به هریک از شکل های زیستی ترسیم شد. براساس اطلاعات به دست آمده از پراکنش جغرافیایی گونه های شناسایی شده و منابع موجود، درصد عناصر رویشی منطقه ای تعیین شد. با استفاده از منابع، گیاهان انحصاری ایران در منطقه و جایگاه حفاظتی آنها در ایران مشخص شد.این بررسی نشان داد در منطقه مدنظر 50 تیره، 175 جنس و 275 گونه گیاهی حضور دارد. تیره های Lamiaceae با 36 گونه،Fabaceae با 28 گونه، Asteraceae با 28 گونه، Brassicaceae با 17 گونه، Caryophyllaceae با 14 گونه، Poaceae با 17 گونه و Apiaceae با 13 گونه، تیره های گیاهی بزرگ تر منطقه هستند. اشکال زیستی گیاهان منطقه شامل 09/49 درصد همی کریپتوفیت، 45/21 درصد تروفیت، 27/15 درصد کریپتوفیت، 63/11 درصد کامفیت و 54/2 درصد فانروفیت است. عنصر رویشی ایرانی تورانی با 9/58 درصد، بیشترین سهم را در کورولوژی گیاهان منطقه دارد. 31 گونه از گیاهان منطقه، انحصاری ایران است.
کلیدواژگان: تنوع زیستی، شکل زیستی، عناصر رویشی، گونه های انحصاری، مطالعات تاکسونومی -
صفحات 83-106
شناسایی و معرفی رستنی های یک منطقه به طور ویژه و محلی اهمیت زیادی دارد که از آن جمله می توان امکان دسترسی به گونه های گیاهی خاص در محل و زمان معین، تعیین پتانسیل و قابلیت های رویشی منطقه، امکان افزایش تراکم گونه های منطقه، امکان دستیابی به گونه یا گونه های جدید گیاهی و شناسایی عوامل مخرب رستنی های منطقه را نام برد. مشهودترین طبقه بندی جهت توضیح و توصیف ساختار گیاهان، مشخص نمودن شکل زیستی هر گونه گیاهی در هر اجتماع گیاهی متفاوت است. هدف از این پژوهش، بررسی فلور، شکل زیستی، پراکنش جغرافیایی و برخی خصوصیات گیاهان در جوامع گیاهی به منظور تحلیل وضعیت پوشش گیاهی در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی در محدوده استان البرز است. در این پژوهش تعداد 101 قطعه نمونه گیاهی برداشت و در مجموع 152 گونه گیاهی شناسایی شد. گونه های شناسایی شده متعلق به 103 جنس از 30 تیره هستند. تیره Asteraceae با دارا بودن 16 جنس و 21 گونه بزرگترین آرایه موجود را در محدوده مورد مطالعه در بر می گیرد و پس از آن به ترتیب تیره های Poaceae و Fabaceae با دارا بودن 14 و 12 جنس و 18 و 17 گونه در مراتب بعدی قرار می گیرند. جنس های Salvia با 8 گونه و Astragalus با 7 گونه، بیشترین تنوع گونه ها در میان جنس های شناسایی شده را به خود اختصاص دادند. فرم رویشی غالب در میان گونه های شناسایی شده، فرم علفی بود و عناصر درختی و درختچه ای کمترین فرم شناسایی شده را دارا بودند. بر اساس سیستم رانکایر، گیاهان همی کریپتوفیت با 3/51 درصد (79 گونه)، گیاهان تروفیت با 29 درصد (44 گونه)، گیاهان کریپتوفیت با 9/9 درصد، گیاهان کامفیت با 6/6 درصد و گیاهان فانروفیت با 6/2 درصد به ترتیب فراوان ترین شکل های زیستی در این محدوده را به خود اختصاص دادند. همچنین بیش ترین فراوانی گونه های گیاهی بر اساس ناحیه رویشی مربوط به ناحیه ایران- تورانی (81 گونه) و ایران - تورانی/ هیرکانی (33 گونه) است. به طورکلی از این مطالعه می توان نتیجه گرفت که جامعه گیاهی در این محدوده ناهمگن است زیرا تمامی گونه های شناسایی شده در طبقه کد حضور I با درصد فراوانی 0 تا 20 درصد قرارداشتند. همچنین با توجه به اینکه محدوده مورد مطالعه از غنای فلوری نسبتا بالایی برخوردار است، می توان از آن در ارزیابی وضعیت کنونی و پیش بینی وضعیت آینده منطقه بهره گرفت.
کلیدواژگان: وفور، فراوانی، رانکایر، پوشش، حضور، شکل زیستی، ناحیه رویشی -
صفحات 107-120
کشور ایران در جنوب غرب آسیا به دلیل داشتن مناطق اکولوژیک ویژه و زیستگاه های گوناگون، دارای تنوع چشمگیری از خزندگان است و از بین آنها سوسمارها بیشترین تنوع را دارند. سوسمار ها با توجه به تغذیه از بندپایان، نقش مهمی در کنترل جمعیت این موجودات دارند و کنترل کننده بیولوژیک آفات گیاهی محسوب می شوند. با وجود مطالعات به نسبت گسترده ای که روی فون سوسمارهای ایران انجام شده است، همچنان به دلیل وسعت مناطق بیابانی و نیمه بیابانی و مناطق حفاظت شده کوهستانی یا جنگلی، فون بسیاری از مناطق، مطالعه دقیق نشده است. پناهگاه حیات وحش دودانگه منطقه ای کوهستانی با اقلیم نیمه مرطوب معتدل و مساحتی بالغ بر 15673 هکتار است. این منطقه در حدود 95 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان ساری در استان مازندران واقع است. هدف از این مطالعه، بررسی فون سوسمارهای پناهگاه حیات وحش دودانگه در استان مازندران است. جمع آوری نمونه ها از فروردین ماه 1396 تا اواخر آبان ماه 1396 از اوایل صبح تا اواخر شب (به طور معمول از ساعت 6 تا 23) در ایستگاه های مختلف انجام شد. نمونه ها طی بازدیدهای میدانی با روش پیمایشی و با دست جمع آوری و با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر شناسایی شد. از نمونه ها در طبیعت عکس برداری شد. صفات متریک شامل طول بدن و طول دم با استفاده از کولیس دیجیتال (با دقت 01/0) اندازه گیری شد. صفات مریستیک شامل تعداد فلس های دور میانه بدن، فلس های پشتی در ردیف طولی، فلس های گلویی، فلس های پشتی، فلس های زیردمی، فلس های زیر انگشت چهارم و منافذ رانی بررسی و تمام نمونه ها پس از اتمام بررسی، رهاسازی شد. برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها از روش آمار توصیفی و نرم افزارهایSPSS 17 و Excel 2016 استفاده شد. در این پژوهش، 54 نمونه سوسمار جمع آوری شد. در مجموع، هفت گونه سوسمار از هفت جنس و پنج خانواده شامل: آگامای قفقازی (Paralaudakia caucasia) از خانواده آگامیده، کلمره (Anguis colchica) و لوس مار (Pseudopus apodus) از خانواده آنگوییده، گکوی انگشت خمیده خزری (Tenuidactylus caspius) از خانواده گکونیده، اسکینک مار چشم آسیایی (Ablepharus pannonicus) از خانواده سینسیده، سوسمار سنگی دریای خزر (Darevskia caspica) و سوسمار سبز خزری (Lacerta strigata) از خانواده لاسرتیده شناسایی شد. خانواده لاسرتیده بیشترین فراوانی را در بین خانواده ها داشت. در بین گونه ها، سوسمار سنگی دریای خزر بیشترین فراوانی (24 درصد) و کلمره (6 درصد) کمترین فراوانی را نشان دادند؛ همچنین تصاویر و کلید شناسایی گونه های پناهگاه حیات وحش دودانگه تهیه شد. طی این مطالعه گونه یا رکورد جدیدی از سوسمارها گزارش نشد؛ همین طور در بیومتری صفات نیز تغییرات چشمگیری نسبت به کلیدهای شناسایی موجود و گونه های مناطق دیگر ایران مشاهده نشد. با توجه به وسعت منطقه و کمبود نیروی کارشناس برای جمع آوری نمونه، به طور حتم احتمال یافتن گونه های دیگری در منطقه وجود دارد و نیازمند امکانات بیشتری است. پناهگاه حیات وحش دودانگه از معدود زیستگاه ها و پناهگاه های حیات وحش طبیعی و بکر باقی مانده در استان مازندران است. از مهم ترین عوامل تهدید آن چرای بی رویه دام، قطع درختان منطقه و همچنین شکار غیرمجاز است. ارزش حفاظتی بیشتر سوسمارهای منطقه مطالعه شده ناشناخته است و با توجه به گسترش و توسعه روزافزون فعالیت های انسانی در منطقه مطالعه شده، ارزش حفاظتی سوسمارها به توجه بیشتری نیاز دارد.
کلیدواژگان: فون، سوسمارها، پناهگاه حیات وحش دودانگه، استان مازندران -
صفحات 121-135
تنوع ژنتیکی، تجزیه و تحلیل همبستگی، تجزیه مسیر و تجزیه رگرسیون، منابع اساسی برای توسعه نوآورانه برنامه های اصلاحی برای بهبود واریته ها و صفات مطلوب هستند. ارزیابی خصوصیات بوم شناختی و ریخت شناسی گیاهان دارویی برای استفاده در جهت بهره برداری مطلوب، الزامی است؛ بنابراین، خصوصیات ریخت شناسی اسپند (Peganum harmala L.) در نواحی از غرب کشور ارزیابی شدند. برای این هدف، چهار رویشگاه انتخاب شدند که ازنظر خصوصیات، نماینده سطح مطلوبی از مناطق پراکنش اسپند هستند؛ بنابراین، برای ارزیابی روابط بین صفات اثرگذار بر صفات اقتصادی و به طور کلی شناساندن رویشگاه ها به عنوان یکی از پتانسیل های طبیعی غرب ایران، نمونه های چهار رویشگاه گیاه اسپند واقع در مناطق مذکور، با آرایش طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی آزمون شدند. نتایج نشان دادند بیشترین همبستگی بین صفت ارتفاع بوته با صفات تعداد شاخه (**781/0)، وزن تر کل بوته (**849/0) و صفت وزن خشک کل بوته (**924/0)، صفت تعداد گل در بوته با تعداد برگ (**735/0)، وزن تر تک ساقه (**95/0) و وزن خشک تک ساقه (**901/0) و همچنین صفت تعداد شاخه با وزن تر کل بوته (**724/0) و وزن خشک کل بوته (**697/0) ظاهر شد. صفت وزن تر تک ساقه با صفت وزن خشک تک ساقه (**986/0) و صفت وزن تر کل بوته با صفت وزن خشک کل بوته (**856/0) توانست همبستگی مثبتی را ایجاد کند. رگرسیون گام به گام برای عملکرد خشک کل بوته به عنوان متغیر تابع نشان داد صفت ارتفاع ساقه، صفت تعداد برگ و صفت تعداد گل در بوته به ترتیب وارد مدل شدند و با ضریب تبیین تجمعی 6/93 درصد بیشترین تغییرات عملکرد خشک کل بوته را توجیه کردند. سپس صفات واردشده به مدل رگرسیونی توسط تجزیه علیت ارزیابی شدند. در مبحث تجزیه علیت بیشترین اثر مستقیم را صفت ارتفاع ساقه روی عملکرد خشک کل بوته به میزان 747/0 گذاشته است و همچنین این صفت توانست همبستگی مثبت و معنی داری به میزان **924/0 با صفت عملکرد خشک کل بوته ایجاد کند؛ بنابراین، از این صفات می توان به درستی در افزایش عملکرد خشک کل بوته استفاده کرد.
کلیدواژگان: اسپند، تجزیه علیت، تجزیه همبستگی فنوتیپی، تجزیه رگرسیون
-
Pages 1-20
This study aimed to identify the gastropod fauna in the intertidal areas of Kharg Island by differentiating the families Trochidae, Planaxidae, Turbinidae, and Muricidae using a scanning electron microscope (SEM). Gastropod sampling was conducted at five stations in the intertidal zones of Kharg Island (depths less than 1 meter) during the spring and winter of 2015. The samples were frozen and transported to the laboratory. Following a morphometric study, the organic matter in the oral cavity of the gastropods was digested, and their radulae were isolated and prepared for SEM analysis. Five species were identified in this research: Trochus firmus, Trochus erithreus (Trochidae), Turbo radiatus (Turbinidae), Planaxis sulcatus (Planaxidae), and Thais savignyi (Muricidae). The radula types were ripidoglossan in Trochus firmus, Trochus erithreus, and Turbo radiatus; taenioglossan in Planaxis sulcatus; and stenoglossan in Thais savignyi. The radulae of these gastropods differed in the shape of their central, lateral, and marginal teeth. Therefore, the evaluation of radulae using a scanning electron microscope is an effective method for more precise identification of gastropods.
Keywords: Gastropods, Radula, Identification, Scaning Electron Microscope (SEM), Kharg Island, Persian Gulf -
Pages 21-40
Bahar Mountain is located in North Khorasan Province. The northern slope of this area, with an area of about ten thousand hectares, is studied in this research. This study deals with the identification of the flora of the region from years 2019 to 2021. Plant specimens were collected consecutively during growing seasons and were identified and kept in the herbarium of Kharazmi University (T). In total, 215 taxa were collected, which include 156 genera and 49 families, of which, one species, one genus, and one family belong to non-vascular plants and 214 species, 155 genera, and 48 families belong to the seed plants. Fabaceae and Asteraceae families are shown to be the largest families in the region with 21 and 20 taxa, respectively. The genera Astragalus with 12 species, Allium with 6 species, and Acanthophyllum and Bromus genera each with four species are found to be the largest genera in the region. Among the examined taxa, hemicryptophytes have the highest percentage of biological forms among the plants studied with 36%, which is in accordance with the cold and mountainous climate of the region. In addition, six taxa (2.8%) are found to be endemic to Iran and 16 taxa (7.4%) are included in the IUCN list. In total, 70% of the studied taxa belong to the Irano-Turanian region.
Keywords: North Khorasan Province, Irano-Turanian, Endemic Species, Plants -
Pages 41-82
This survey studies the flora of the Almabolaq protected region, located west of Hamadan and north of Asadabad. The method for plant collection in this region followed the classical approach of plant taxonomic studies. Collected plants were identified, and their families, genera, and species were determined using essential references. An alphabetical list of taxa in this region was provided, based on families and scientific names. The collected plants were deposited in the Herbarium of the Agriculture and Natural Resources Research Center of Hamadan province. The biological spectrum of the region's plants was established by determining the percentage of species belonging to each biological form. Based on the data obtained from the geographical distribution of identified species and available references, the percentage of regional vegetative elements was determined. Using various sources, the endemic plants of Iran in the region and their conservation status were identified. The study found 50 families, 175 genera, and 275 species of plants in the Almabolaq region. The largest families are Lamiaceae (36 species), Fabaceae (28 species), Asteraceae (28 species), Brassicaceae (17 species), Caryophyllaceae (14 species), Poaceae (17 species), and Apiaceae (13 species). The life forms of plants include 49.09% Hemicryptophytes, 21.45% Therophytes, 15.27% Cryptophytes, 11.63% Chamaephytes, and 2.54% Phanerophytes. The Irano-Turanian element, comprising 58.9% of the flora, dominates the chorology of the region's plants. Thirty-one plant species are endemic to Iran.
Keywords: Biodiversity, Endemic Species, Life Form, taxonomic studies, vegetation elements -
Pages 83-106
Identifying and introducing the plants of a region is particularly and locally important, which includes the possibility of accessing specific plant species in a certain place and time, determining the potential and vegetative capabilities of the region, the possibility of increasing the density of the species of the region, the possibility of obtaining a new plant species or species, and identifying the destructive factors of the region’s plants. The most obvious classification to explain and describe the structure of plants is to specify the life form of each plant species in each different plant community. The purpose of this research is to investigate the flora, life form, geographical distribution and some characteristics of plants in plant communities. in order to analyze the vegetation status at the central Alborz protected area in Alborz province. In this research, 101 plots were collected and a total of 152 plant species were identified. The identified species belong to 103 genera from 30 families. Asteraceae family with 16 genera and 21 species includes the largest existing taxon in the study area, followed by Poaceae and Fabaceae families with 14 and 12 genera and 18 and 17 species, respectively. The genera Salvia with 8 species and Astragalus with 7 species had the highest species diversity among the identified genera. The dominant vegetative form among the identified species was herbaceous, and tree and shrub elements had the least identified form. According to the Raunkiaer system, hemicryptophyte plants with 51.3% (79 species), therophyte plants with 29% (44 species), cryptophyte plants with 9.9%, chamaephyte plants with 6.6%, and phanaerophyte plants with 2.6% were the most abundant biological forms in this range, respectively. Also, the highest abundance of plant species according to the vegetation area is Irano-Touranian (81 species) and Irano-Touranian/ Hyrcanian (33 species). In general, it can be concluded from this study that the plant community in this area is heterogeneous because all the identified species were in presence code class I with an abundance percentage of 0 to 20%. Also, considering that the study area has a relatively high flora, it can be used to evaluate the current situation and predict the future situation of the region.
Keywords: abundance, Frequency, Raunkiaer, Coverage, Presence, Life Form, Vegetative region -
Pages 107-120
With its special ecological zones and various habitats, Iran shows a considerable variety of reptiles, among which the largest variety is related to lizards. The purpose of this study is to investigate the lizard fauna of the Dodangeh Wildlife Sanctuary in Mazandaran province. With an area of 15,673 hectares, DWR is located about 95 kilometers southeast of Sari, Mazandaran. Samples were collected and analyzed from April 2017 to the end of November 2017, and their metric and meristic traits were investigated. In this research, 54 lizard samples were collected. In total, seven lizard species from seven genera and five families, including Paralaudakia caucasia in the Agamidae, Anguis colchica, and Pseudopus apodus in the Anguidae, Tenuidactylus caspius in the Gekkonidae, Ablepharus pannonicus in the Sincidae, Darevskia caspica and Lacerta strigata in the Lacertidae family were identified. The Lacertidae had the most abundance among the families. Among the species, Darevskia caspica showed the highest frequency (24%) and Anguis colchica showed the lowest frequency (6%). Also, the images and key identification of species of the Dodangeh Wildlife Sanctuary were prepared. Considering the increasing development of human activities in the study area, the conservation value of lizards needs more attention.
Keywords: Fauna, Lizards, Dodangeh Wildlife Sanctuary, Mazandaran Province -
Pages 121-135
Genetic diversity, correlation analysis, path analysis, and regression analysis are fundamental tools for developing innovative breeding programs aimed at improving desirable varieties and traits. To evaluate the relationships between traits affecting economic traits and identify habitats as natural potentials in western Iran, we conducted tests on samples from 4 Peganum harmala habitats using a randomized complete-block design. Some of the correlation results indicated a strong correlation between the fresh weight and dry weight of a single stem (0.986**) and between the fresh weight and dry weight of the whole plant (0.856**). Step-by-step regression analysis for the dry yield of the whole plant as the dependent variable revealed that stem height, number of leaves, and number of flowers per plant were successively included in the model. With a cumulative coefficient of determination of 93.6%, these traits explained most of the changes in the dry yield of the whole plant. In the path analysis, stem height was found to have the most direct effect on the dry yield of the whole plant (0.747). Therefore, these traits can be effectively utilized to increase the dry yield of the whole plant.
Keywords: Pecan, Path Analysis, Phenotypic correlation analysis, Regression Analysis
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.