فهرست مطالب

سراج منیر - سال سیزدهم شماره 51 (پاییز 1402)

نشریه سراج منیر
سال سیزدهم شماره 51 (پاییز 1402)

  • تاریخ انتشار: 1402/11/10
  • تعداد عناوین: 7
|
  • زهرا حصارکی*، محمدحسین ضیائی نیا صفحات 11-28

    توحید ربوبی یعنی باور به اینکه تنها خداوند متعال است که می تواند، مستقل و بدون نیاز به هیچ گونه اذن و اجازه ای، در تمام شیون مخلوقات و کل جهان هستی تصرف کرده و آ نها را تدبیر و اداره نماید. وهابیت برای زیر سوال بردن ایمان سایر مسلمانان، آنان را با مشرکان زمان جاهلیت قیاس نموده و مشرکان را موحد ربوبی معرفی نموده اند؛ در حالی که پذیرش چنین امری، مستلزم تعارض های جدی با مبانی عقلی و قرآنی پذیرفته شده توسط وهابیت می باشد. در این پژوهش، با بررسی دقیق آیات قرآن کریم و تحلیل عقلی، روشن می گردد که پذیرش اعتقاد مشرکان به توحید ربوبی با اموری مانند وجود تلازم میان ربوبیت و الوهیت، و اختلاف میان اقرار و ایمان و فطری بودن سایر معارف دین، از جمله الوهیت در تعارض خواهد بود؛ بنابراین ادعای وهابیت، مبنی بر اینکه مشرکان موحد ربوبی هستند صحیح نیست؛ در نتیجه، قیاس مسلمانان با مشرکان نیز، قیاس منتجی نخواهد بود.

    کلیدواژگان: توحید ربوبی مشرکان، ربوبیت، الوهیت، مشرکان عرب، تلازم، توحید ربوبی
  • وحید خورشید* صفحات 29-48
    وهابیان تصرف تکوینی اولیای الهی را چه در حال حیات و چه بعد از مرگ، منکرند و معتقدان به تصرفات اولیا و علم آنان در برزخ نسبت به دنیا را مشرک شمرده و بر این باورند که اگر تصرفی نیز توسط اولیا صورت گیرد، به اختیار خود ایشان نیست. این در حالی است قدرت تصرف اولیا وابسته به قدرت خداوند است. اگر کار خارق العاده ای از اولیا سر بزند، به سبب اذن خداوند است؛ وگرنه اگر خداوند به کسی اذن ندهد، حتی کار عادی نیز نمی تواند انجام بدهد. گذشته از این، دلایل قرآنی و روایی و تاریخی نیز ثابت می کند که اولیا دارای تصرف در تکوین هستند و در برزخ نیز نسبت به دنیا علم دارند و کرامت آنها گذشته از عنایت خداوند، با اختیار و اراده اولیا می باشد. همچنین کسانی که به توانایی و تصرفات اولیا اعتقاد دارند، در حقیقت، قدرت اولیا را متصل به منبع اصلی یعنی خداوند می دانند و قدرت آنها را مستقل از خداوند نمی دانند. با این وجود، شرک دانستن این اعتقاد، ادعایی واهی و بی اساس می باشد.
    کلیدواژگان: وهابیت، شرک انگاری، اولیای الهی، تصرف در تکوین
  • حسین قاضی زاده*، علیرضا قاضی زاده صفحات 49-67

    اصل موضوع تبرک، از مسلمات قرآن کریم و روایات معصومین(است. لکن برخی از موارد تبرک مانند تبرک جستن به اموات یا آثار منفصل از اولیاء خدا، از سوی وهابیان نه تنها مردود شمرده شده بلکه گاه شرک اکبر انگاشته شده است؛ این درحالی است که آنچه از منابع اسلامی برمی آید، صحت تبرک جستن به مقدسات اسلامی است؛ چه ان امر مقدس زنده باشد، چه مرده، و چه متصل باشد، چه منفصل.  برای قاعده مند کردن موضوع تبرک شروطی لازم است که باید در آن لحاظ شود: شرط اول: تاثیر گرفتن شیء مبارک از خدا و به اذن خدا بودن آن است. ازاین رو اگر خود آن شیء را مستقل و در عرض خدا منشا اثر بدانیم، بی تردید شرک در ربوبیت خداوند خواهد بود. شرط دوم: این است که دلیلی از کتاب وسنت برای متبرک بودن به صورت خاص یا عام وجود داشته باشد تا شخص با توجه به آن دلیل بتواند عمل خود را به شرع نسبت دهد. بنابراین اگر شیء متبرک را در عرض قدرت خدا بدانیم، دچار شرک ربوبی شده ایم و اگر هیچ نوع دلیلی بر تبرک جستن یا مقدس بودن آن شیء وجود نداشته باشد، تبرک جستن به آن، باطل وانتساب دادن آن به شرع، بدعت و حرام است.

    کلیدواژگان: تبرک، قرآن، شرک ربوبی، زمان حیات، بدعت
  • زهرا زاهدی* صفحات 69-87
    مکان دار بودن خداوند، یکی از مصادیق صفات خبری است که ظاهرگرایان، از ظاهر برخی آیات و روایات برداشت کرده اند. حدیث جاریه یکی از این روایات است که گروهی مانند جریان مدعی سلفی گری، بر اساس ظاهر آن، در آسمان بودن خداوند متعال را برداشت کرده اند. مسیله اصلی برای نگارنده این مقاله، چگونگی استدلال عالمان متسلف، برای در آسمان بودن خداوند سبحان، بر اساس حدیث جاریه، بوده است؛ از این رو، نظرات چهار عالم تاثیرگذار در این جریان (ابن تیمیه، بن باز، البانی و ابن عثیمین) را به روش کتابخانه ای و با جست و جوی عبارت «فی السماء» در تمامی کتاب های آنان، جمع آوری و سپس شیوه ی استدلال آنها را تحلیل و نقد کرده است؛ پس از آن، برای اثبات خطای ظاهرگرایان در نپذیرفتن مجاز و تاویل، آیاتی از قرآن کریم و روایاتی از پیامبر6 را ارایه داده که حدیث جاریه با آنها معارض است.
    کلیدواژگان: حدیث جاریه، این الله، صفات خبریه، تاویل، در آسمان بودن خداوند متعال
  • محمد باغچیقی* صفحات 89-107
    وهابیت و گروه های تکفیری همچون سایر عالمان مسلمان معتقدند در عصر حاضر، برخی از صفات مربوط به دوره جاهلیت در امت اسلامی رواج یافته و برخی از مسلمانان غرق در امور جاهلی شده اند؛ البته با این تفاوت که وهابیان با این بهانه، بسیاری از امور مشروع و صحیح نزد مسلمانان را افعالی جاهلی شمرده و حتی در مواردی نیز حکم به شرک بسیاری از آنها کرده اند. به عنوان نمونه: تکفیریان اعمالی مانند استغاثه و طلب شفاعت از اموات، توسل به دعای اولیای الهی و تبرک جستن به قبور صالحین را جزو افعال جاهلی و نواقض اسلام تلقی نموده اند؛ حال آن که مشروعیت بسیاری از این امور در آیات و روایات فریقین به اثبات رسیده است. همچنین بسیاری از مسلمانان و بزرگان اسلامی ملتزم به این امور بوده اند. در مقاله پیش رو پس از بیان برخی از مصادیق امور جاهلی نزد وهابیان، این دیدگاه مورد نقد و بررسی قرار خواهد گرفت.
    کلیدواژگان: جاهلیت، محمدبن عبدالوهاب، طلب شفاعت، استغاثه، وهابیت
  • مجتبی محیطی*، آمنه قربانی صفحات 109-131
    وهابیت در طول دهه های اخیر دخالت ها و جنایات فراوانی در یمن مرتکب شده است. مهم ترین جنایات وهابیت در سال های اخیر مربوط به حمله نظامی ایتلاف عربی به سرکردگی عربستان سعودی علیه مردم یمن است. این ایتلاف از سال (1394ش 2015م) حملات همه جانبه ای را علیه یمن آغاز کرده است. بر اثر این حملات، زیرساخت های یمن نابود شده، جاده ها، بیمارستان ها، مدارس و... تخریب گردیده است. این کشور فقیر عربی اکنون دچار بحران قحطی است و بیش از نیمی از مردم، با خطر گرسنگی و بیماری روبه رو هستند. کودکان بسیاری کشته شده و بیش از یازده میلیون کودک دچار سوءتغذیه هستند. این پژوهش، با روش توصیفی به ذکر جنایات وهابیت در یمن پرداخته است. با توجه به این که تاکنون پژوهشی مستقل درباره جنایات وهابیت در یمن صورت نپذیرفته، اهمیت این پژوهش بیشتر قابل درک است.
    کلیدواژگان: ائتلاف عربی، طوفان قاطعیت، وهابیت، عربستان سعودی، حوثی، یمن
  • مجید حیدری آذر* صفحات 133-139

    جنبش مقاومت اسلامی فلسطین «حماس» از زمان شکل گیری در سال 1987 میلادی، تاریخ پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته و توانسته است از حرکتی جهادی به جنبشی جهادی سیاسی تبدیل شود. اوج تجربه های جهادی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی حماس از ژانویه 2006 به بعد بود که عهده دار مناصب حکومتی فلسطین شد.در سال 2006 جنبش حماس در انتخابات پارلمانی با کسب بیش از 60 درصد آراء از صلاحیت تشکیل دولت فلسطین بر اساس قانون اساسی برخوردار شد این واقعه آغاز دورانی جدید در عرصه فعالیت جنبش حماس به شمار می رود.پدید اورندگان کتاب با پرداختن به نحوه شکل گیری حماس و تحولات داخلی آن، درصدد تبیین تجربه حکومت داری حماس در نوار غزه در عرصه های حکومتی، امنیتی، اقتصادی، رسانه ای، قضایی، تقنینی و اجتماعی استکتاب حاوی تجارب ارزشمند ورود این جنبش به عرصه حاکمیتی و سیاسی هست که می تواند الگویی برای گروه ها، احزاب و جریانهای مقاومت و مخالف نظام سلطه باشد.از آنجا که کتاب در سال 1391 شمسی تالیف شده است و از آن زمان تاکنون حوادث و اتفاقات مهمی رخ داده است لذا شایسته هست نویسندگان اثر به تکمیل و به روز رسانی آن همت گمارند.

    کلیدواژگان: غزه، حماس، حکومت، سلمان رضوی
|
  • Zahra Hesaraki *, MOHAMMADHOSSEIN ZIAEE NIA Pages 11-28

    Tawheed Robubi means believing that only the Almighty God is able, without the need of anybody, to take control of all the affairs of creatures and the entire universe and manage it. In order to undermine the faith of other Muslims, Wahhabism has compared the belief of Muslims with the polytheists of the Jahili period, claiming that the pagans at the time of the Holy prophet believed in Tawheed Rububi. While the acceptance of such a claim will lead to serious contradictions with the rational and Quranic principles accepted by Wahhabism. In this research, by carefully examining the verses of  Holy Quran and intellectual analysis, it becomes clear that the acceptance of polytheists' belief in God's monotheism contradicts with correlation between Rububiyyah and divinity. Therefore, the Wahhabi's claim that the pagans at the time of the Holy prophet (PBH) were monotheists is incorrect.

    Keywords: Rububiyyah, Devinity, Pagans, Correlation, Tawhid Rububi
  • Vahid Khorshid * Pages 29-48
    The Wahhabis deny the ability of saints to do the supernatural affairs, weather being alive of after their death. They believe that even at the purgatory stage, the saints cannot do supernatural affairs independently. While, all know that the power of saints is taken from God, and if Allah does not give permission nobody can do supernatural affairs. Besides, there are so many reasons from the Holy Quran, Hadiths and history, indicating that the saints can do supernatural affairs and in the purgatory stage know what is going in this world, they can do supernatural affairs with their own will. We must know that those believing in the ability of saints maintain that this ability is not independent from God's power. So, considering this act as Shirk is baseless.
    Keywords: Wahhabism, Considering Shirk, Saints, Supernatural Affairs
  • Hossein Ghazizadeh *, Alireza Ghazizadeh Pages 49-67

    One of the main creeds in the Holy Quran and Hadiths of infallible Imams is the subject of seeking bless. In the Holy Quran, there is a verse clarifying that the Mecca is blessed: "Indeed the first house to be set up for mankind is the one at Bakkah, blessed and a guidance for all nations (3:96). At the tradition of the Muslims, we saw that Muslims were seeking bless from the Quran or the ablution water of the Holy prophet. But the Wahhabi as a new Islamic sect believe that seeking bless from the dead is against the Islamic laws. But according to the Islamic sources, we can seek bless from the sacred things. Care must be taken that some conditions must meet to regulate seeking the bless: 1- this blessing is under the God's realm and with his own permission, and if we consider it independently, it will be Shirk. 2- we must have a reason from the Holy Quran or tradition of the Holy prophet to ascribe this blessing to the Holy prophet, otherwise we are not to allowed to seek bless.

    Keywords: Seeking Bless, The Holy Quran, Deistic Polytheism, Being Alive, Heresy
  • ZAHRA ZAHEDI * Pages 69-87
    Believing in God's direction is one of the issues that is discussed in the theology. Some Salafi scholars with a lexical inference from some religious texts are trying to prove that God has a certain place and he is in the sky, citing the "Female Slave Hadith". The main issue for the author of this essay is how the Salafi scholars argued for the presence of God in the sky according to the above Hadith; Therefore, the author is going to consider to the views of four main Salafi scholars: Ibn Taymiyyah, ibn Baz, Albani, ibn Othaimin. In a library method, we have searched the phrase "in the sky" in their books, examining their analysis. The finding is that we must not focus too much on verbal meaning. The meanings might be metaphorical. Besides, there are so many Hadiths from the Holy prophet (PBH) and verses in the Holy Quran that contradict with the "Female Slave Hadith".
    Keywords: Female Slave Hadith, Where Is God?, in the Sky, God's Attributes, interpretation, Being God in the Sky
  • Muhammad Baghcheghi * Pages 89-107
    Wahhabism and Takfiri groups, like other Muslim scholars, believe that in the present era, some traits related to the period of Jaheliyyah have spread in the Islamic Ummah and some Muslims have become immersed in the affairs of ignorance. The difference between Wahhabism and other Muslims is that they widened the extent of Jaheliyyah and considered many legal affairs illegal and even in some cases, have ruled that the Islamic affairs are shirk. As an example: Takfiris have considered actions such as: supplication and asking for intercession from the dead, resorting to the prayers of divine saints and seeking bless from the graves of the righteous as Jaheliyyah and violation of Islamic rules. while, the legitimacy of many of these matters has been proven from the verses of the Holy Quran  and narration from both Sunni and Shia sects. Also, many great Muslim scholars have been observing these matters. In this essay, the Wahhabi viewpoint about the concept of Jaheliyyah will be criticized.
    Keywords: Jaheliyyah, Mohammed Bin Abdulwahhab, Seeking intercession, supplication, Wahhabism
  • Mojtaba Mohiti *, Ameneh Ghorbani Pages 109-131
    In recent decades, Wahhabism has committed many crimes and interventions in Yemen. The most important Wahhabi crimes in recent years are related to its military attack to Yemen. Saudi Arabia formed a coalition by Arabic Gulf countries and launched an attack against the people of Yemen from 2015. As a result of these attacks, Yemen's infrastructure has been destroyed; and roads, hospitals, schools, etc. have been demolished. This poor Arab country is now facing a famine crisis and more than half of its people are facing the risk of famine and disease. Many children have been killed and more than eleven million children are malnourished. This research, with a descriptive method, mentions the crimes of Wahhabism in Yemen. Due to the fact that so far no independent research has been done on the crimes of Wahhabism in Yemen, the importance of this research is more obvious.
    Keywords: Arab Coalition, 'Operation Decisive Storm', Wahhabism, Saudi Arabia, Houthis, Yemen