فهرست مطالب

مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی
سال شانزدهم شماره 1 (بهار 1403)

  • تاریخ انتشار: 1403/02/01
  • تعداد عناوین: 5
|
  • فاطمه طایی سمیرمی، صادق خلیلیان* صفحات 1-14
    مقدمه و هدف

    رشد اقتصادی کشور وابسته به مصرف انرژی است و افزایش مصرف انرژی نیز آلودگی محیط زیست را  به همراه دارد. بنابراین، مدیریت مصرف انرژی در بخش های مختلف اقتصادی با هدف کنترل آلودگی ضرورت دارد. هدف از این مطالعه برآورد سهم نهاده ها در تولید، جانشینی بین نهاده ها و همچنین بررسی اثرات جانشینی انرژی بر میزان انتشار آلودگی و ذخیره سازی انرژی در بخش های اقتصادی ایران است.

    مواد و روش ها

    برای دستیابی به این اهداف، تابع تولید ترانسلوگ به کار گرفته شده است. اطلاعات آماری مربوطه برای دوره زمانی 1360 تا 1396 از بانک مرکزی، مرکز آمار ایران و وزارت نیرو جمع آوری شده است.

    یافته ها

    نتایج نشان داد که میزان موجودی سرمایه، تعداد نیروی کار و میزان انرژی مصرفی جانشین یکدیگر هستند و از این میان جانشینی بین انرژی و سرمایه بیشتر و مقدار آن به ترتیب برای بخش کشاورزی، صنایع-معادن و خدمات برابر با 457/1 درصد، 332/1 درصد و 247/1 درصد بوده است. علاوه بر این، نتایج بررسی سناریوهای مختلف نشان داد که با تخصیص سرمایه بیشتر در بخش ها، فنآوری های صرفه جویی در مصرف انرژی گسترش می یابد و در نتیجه جانشینی بین سرمایه و انرژی و همچنین کاهش انتشار گاز دی اکسید کربن محقق می گردد.

    بحث و نتیجه گیری

    از نتایج این مطالعه پیشنهاد می گردد که به دلیل جانشینی بالای سرمایه و انرژی می توان انرژی بیشتری از بخش ها صرفه جویی و آلودگی بیشتری کنترل شود. علاوه بر این، جانشینی سرمایه و انرژی می تواند با ارتقای بیشتر فنآوری محقق گردد و به تغییر در ساختار تولید بخش ها از کاربر به سرمایه بر کمک شود.

    کلیدواژگان: اثر جانشینی انرژی، انتشار گاز دی اکسید کربن، بخش&lrm، های اقتصادی، سرمایه گذاری
  • ارزیابی آثار اقتصادی دانش فنی تولید سیب زمینی تراریخته مقاوم به آفت بید سیب زمینی
    نورمحمد آبیار* صفحه 2

    تحقیق حاضر با هدف ارزیابی آثار اقتصادی کاربست دانش فنی تولید سیب زمینی تراریخته (اصلاح ژنتیکی شده) مقاوم به آفت بید در مزارع سیب زمینی کاری کشور انجام شده است. بر مبنای یافته های تحقیق، نرخ بازده داخلی کشت بذور سیب زمینی تراریخته مقاوم به آفت بید در مزارع سیب زمینی کاری کشور 97% ، نسبت فایده به هزینه بیشتر از یک و برابر 4/41 و ارزش کنونی خالص منافع آن نیز حدود 496725384897 ریال پیش بینی می شود. این یافته ها به طور کلی نشان می دهد که سرمایه گذاری یا تخصیص اعتبار به پروژه های پژوهشی منتج به این دانش فنی از نظر اقتصادی توجیه پذیر و مقبول بوده و پیش بینی می شود کاربست آن ضمن کاهش خسارت عملکردی و هزینه تولید سیب زمینی، منافع اقتصادی و اجتماعی تولیدکنندگان، مصرف کنندگان و دیگر ذینفعان این محصول را افزایش دهد و در دستیابی به امنیت غذایی نقش شایسته ای را ایفا نماید. این نتایج شواهدی مستند از بازده اقتصادی پذیرفتنی تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزی است که می تواند سیاست-گذاران و برنامه ریزان اقتصادی کشور را به ضرورت توجه هر چه بیشتر به تحقیقات کشاورزی و تامین مالی شایسته آن متقاعد نماید.

    کلیدواژگان: ارزیابی آثار اقتصادی، بیوتکنولوژی، سیب زمینی تراریخته، نسبت فایده به هزینه
  • فرزاد کریمی*، مریم جوزدانی صفحات 15-31
    مقدمه و هدف

    شناسایی و تعیین بازارهای هدف یکی از عمده ترین راهکارهای متنوع سازی صادرات غیرنفتی و دستیابی به بازارهای جهانی است. گسترش بازارهای صادراتی، با توجه به کاهش درآمدهای حاصل از صدور نفت و نوسانات شدید آن، به منزله ی یکی از استراتژی های مهم کشور مطرح است. بخش کشاورزی سهم قابل توجهی در صادرات غیر نفتی کشور طی سال های اخیر داشته است. اما عدم شناسایی دقیق بازارهای بالقوه صادراتی، توسعه صادرات این بخش را با چالش هایی مواجه کرده است. بر این اساس هدف از این مطالعه شناسایی و رتبه بندی بازارهای هدف بالقوه محصولات کشاورزی صادراتی ایران است به گونه ای که بتوان بازار- محصول های بالقوه صادراتی در این بخش را شناسایی و اولویت بندی نمود. 

    مواد و روش ها

    در این پژوهش، از مدل پشتیبان تصمیم و اجرای یک فرآیند غربالگری چهار مرحله ای با استفاده از نرم افزارهای Excel و Access  و برنامه نویسی در محیط نرم افزار SQL استفاده گردید.

    یافته ها

    فرصت های صادراتی واقع بینانه مربوط به نه محصول (1) سایر آجیل ها (2) خرما، انجیر، (3) انگور (4) خربزه، هندوانه (5) سیب و گلابی تازه (6) زنجبیل، زعفران، زردچوبه، آویشن و سایر ادویه ها (به استثنای فلفل) (7) شیرینی جات قندی حاوی کاکائو ، شامل شکلات سفید (8) نان، شیرینی، کیک، بیسکویت و (9) سایر سبزیجات تهیه شده یا نگهداری شده اما منجمد نشده می باشد.

    بحث و نتیجه گیری

    بر اساس یافته های تحقیق، قسمت اعظمی از فرصت های صادراتی ایران در بخش کشاورزی با سد مهمی به نام نرخ تعرفه مواجه می باشد که با توجه به پایین بودن قدرت رقابت پذیری محصولات کشاورزی به دلایلی همچون (الف) پروتکل های بهداشتی و ایمنی غذایی (ب) لجستیک و (ج) بسته بندی و تبلیغات، صادرات آن ها را با مشکل اساسی مواجه می کند. بر این اساس توصیه می شود، وزارت صمت به عنوان متولی بخش تجارت در ایران به توسعه موافقت نامه های تجاری دوجانبه و چندجانبه با کشورها (خصوصا بازارهای هدف بالقوه شناسایی شده در این تحقیق) بپردازد. یکی از مهم ترین کارایی های موافقتنامه های تجاری کاهش نرخ تعرفه و حذف موانع غیرتعرفه ای برای محصولات صادراتی ایران می باشد. .

    کلیدواژگان: صادرات، متنوع سازی صادرات، بازارهای هدف، مدل پشتیبان تصمیم، ایران
  • فواد عشقی*، سید مجتبی مجاوریان، طاهره رنجبرملکشاه، سیده سمیرا کمال موسوی صفحات 32-44
    مقدمه و هدف
    با توجه به این امر که کارآفرینی به عنوان ابزاری برای رشد اقتصادی و نوآوری در تمام کشورها در نظر گرفته می شود و برای رفاه جامعه امری ضروری می باشد، لازم است عوامل اثرگذار بر آن شناسایی و درصدد بهبود شرایط موجود اقدام شود. از جمله عوامل اثرگذار که در دهه های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته، اثر توسعه فناوری های جدید مانند بلاکچین می باشد. هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین متغیرهای به رسمیت شناختن بلاکچین، سرمایه گذاری در بلاکچین و شاخص های حاکمیتی با شاخص ترس از شکست کارآفرینی می باشد.
    مواد و روش ها
    در این مطالعه از روش داده های پنل استفاده شد. داده های مورد استفاده مربوط به کشورهای چین، هند، اندونزی، ایران، ژاپن، عربستان، کره جنوبی، امارت متحده عربی، تایلند و ترکیه، طی سال های 2020-2010 می باشد. آمار و اطلاعات مورد نیاز از بانک جهانی و دیده بان کارآفرینی جهانی جمع آوری گردید. جهت برآورد الگو از نرم افزار Eviews استفاده شد.
    یافته ها
    مطابق  نتایج به دست آمده، رابطه معنی داری بین 5 شاخص حاکمیتی مشتمل بر شنیدن صدای صاحبان کسب و کار ، ثبات سیاسی، کیفیت نظارتی، حاکمیت قانون و کنترل فساد و همچنین دو متغیر به رسمیت شناختن و سرمایه گذاری در بلاکچین با شاخص ترس از شکست وجود دارد.
    بحث و نتیجه گیری
    براین اساس می توان بیان نمود که کشورهای نمونه با توسعه و ایجاد زمینه لازم برای استفاده از فناوری بلاکچین می توانند در جهت بهبود وضعیت کارآفرینی گام بردارند. همچنین نقش حکمرانی بر کارآفرینی نشان می دهد که دولت ها در این کشورها باید در جهت اصلاحات نهادی اقدام نمایند.
    کلیدواژگان: ترس از شکست کارآفرینی، فناوری بلاکچین، شاخص های حاکمیتی، صنایع غذایی
  • افشین یگانه* صفحات 45-60
    مقدمه و هدف

    تاب آوری یکی از مهم ترین موضوعات برای رسیدن به پایداری است، که به منزله راهی برای تقویت جوامع با استفاده از ظرفیت های آن ها مطرح است. در واقع بالا بردن تاب آوری جوامع روستایی برای اجتناب از زیان های اقتصادی و اجتماعی مهم بوده و منجر به بازیابی آسان تر بعد از وقوع بلایای طبیعی می شود. از این رو تحقیق حاضر با هدف تبیین و تحلیل فضایی-مکانی تاب آوری اقتصادی باغداران بخش مرکزی شهرستان ملکان انجام گرفته است.

    مواد و روش ها

    برای رتبه بندی روستاها از نظر تاب آوری اقتصادی از روش SAW استفاده شده است. برای مطالعه دقیق ذهنیت ها در خصوص عوامل موثر در تاب آوری اقتصادی روستاهای بخش مرکزی شهرستان ملکان نیز از روش ترکیبی کیو (Q) و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد.

    یافته ها

    مطالعه وضعیت تاب‎ آوری اقتصادی روستاهای مورد مطالعه نشان داد، روستاهای آروق، قوریجان، عباس آباد، تازه قلعه و لکلر در رتبه های اول تا پنجم تاب آوری اقتصادی قرارگرفته اند و نسبت به سایر روستاهای بخش مرکزی از نظر تاب آوری اقتصادی در شرایط مطلوبی قرار دارند. در میان مهمترین عوامل تاثیرگذار بر تاب آوری اقتصادی نیز، وجود فرصت های شغلی، امکان فرآوری محصولات باغی با مقدار ویژه 23/4 و درصد واریانس 46/26 مهم ترین عوامل تاثیرگذار بوده اند.

    بحث و نتیجه گیری

    1) وجود فرصت های شغلی، امکان فرآوری محصولات باغی 2) سهولت دسترسی به بازارهای خرید و فروش محصولات باغی 3) سهولت دسترسی و وجود منابع آبی کافی 4) حمایت دولت از کشاورزان و اعطای تسهیلات کم بهره بیشترین تاثیر را در افزایش تاب آوری اقتصادی روستاهای بخش مرکزی شهرستان ملکان داشته اند که می بایست در آینده بیشتر در دستور کار سیاستگذاران و برنامه ریزان توسعه روستایی قرار گیرند.

    کلیدواژگان: تاب آوری اقتصادی، باغداران بخش مرکزی شهرستان ملکان، روش SAW، روش کیو (Q)، تحلیل عاملی اکتشافی
|
  • Fatemeh Taei, Sadegh Khalilian * Pages 1-14

    The country's economic growth depends on energy consumption, and increasing energy consumption also increases environmental pollution. Therefore, management of energy consumption in different economic sectors with the aim of controlling pollution is necessary. The purpose of this study is to estimate the share of inputs in production, substitution between inputs and also to investigate the effects of energy substitution on pollution emissions and energy storage in Iran's economic sectors.To achieve these goals, the translog production function is used. Relevant statistical data for the period 1981 to 2017 have been collected from the Central Bank, the Statistics Center of Iran and the Ministry of Energy.The results showed that the amount of capital stock, the number of labor force and the amount of energy consumed are substitutes for each other. It was 1 percent and 1.247 percent.

    Keywords: Effect of energy substitution, carbon dioxide emissions, Economic Sectors, Investment
  • Economic Impact Assessment of Technical knowledge of Transgenic Potato Production Resistant to Potato Willow
    NOORMOHAMMAD ABYAR * Page 2

    Tthe present study was conducted to assessment the economic impacts of applying the technical knowledge of producing transgenic (genetically modified) willow-resistant potatoes in the country's potato fields. Based on the research findings, the internal rate of return for cultivation of willow-resistant transgenic potato seeds in the country's potato fields is 97% , benefit cost ratio more than one and equal to 41.4 and Its net present value is estimated at 496725384897 Rials. These findings generally show that investing or allocating credit to research projects resulting from this technical knowledge is economically justifiable and acceptable and its application is expected to reduce the yield loss and production cost of potato, economic and social benefits of producers, consumers and other stakeholders. Increase this product and play a worthy role in achieving food security. These results are documentary evidence of the acceptable economic returns of agricultural biotechnology research that can convince policy makers and economic planners of the country to pay more attention to agricultural research and its proper financing.

    Keywords: Economic Impact Assessment, Biotechnology, Transgenic Potato, Benefit Cost Ratio
  • Farzad Karimi *, Maryam Jouzdani Pages 15-31
    Introduction

    Identifying and determining target markets is one of the most important ways to diversify non-oil exports and reach global markets. The expansion of export markets is one of the important strategies of the country, considering the decrease in revenues from oil exports and its extreme fluctuations. The agricultural sector has made a significant contribution to the country's non-oil exports in recent years. However, the lack of accurate identification of potential export markets has faced challenges in the export development of this sector. Based on this, the aim of this study is to identify and rank the potential target markets of Iran's export agricultural products in such a way that the potential markets for export products in this sector can be identified and prioritized. The statistical sample of this research is all the countries that had commercial exchanges with Iran in the field of agricultural products during the study period, and the information they needed was available in the World Bank database.

    Materials and Methods

    The data used to calculate the indicators includes the period from 2002 to 2018. In order to identify and rank the market-target products, the decision support model and the implementation of a four-step screening process using Excel and Access software and programming in the SQL software environment were used.

    Findings

    The findings of the research show that there are realistic export opportunities related to nine products (1) other nuts (2) dates, figs, (3) grapes (4) melons, watermelons (5) apples and fresh pears. (6) ginger, saffron, turmeric, thyme and other spices (except pepper) (7) sugary sweets containing cocoa, including white chocolate (8) bread, sweets, cakes, biscuits and (9) other prepared or preserved vegetables but not frozen.

    Keywords: export, Export Diversification, Target Markets, Decision Support Model, Iran
  • Foad Eshghi *, Seyed Mojtaba Mojaverian, Tahereh Ranjbar Malekshah, Seyede Samira Kamalmousavi Pages 32-44
    Given that entrepreneurship is considered a tool for economic growth and innovation in all countries and is essential for the well-being of society, it is necessary to identify the factors affecting it and try to improve the current situation. The purpose of this study was to investigate the relationship between the variables of blockchain recognition, investment in blockchain, and governance indicators with the Fear of Failure Rate of entrepreneurial failure. For this purpose, the panel data method was used. The data used are from China, India, Indonesia, Iran, Japan, Saudi Arabia, South Korea, United Arab Emirates, Thailand, and Turkey during the years 2020-2010. According to the results, there is a significant relationship between including Voice and Accountability, Political Stability, Regulatory Quality, Control of Corruption, and Rule of Law, as well as two variables of recognition and investment in blockchain with the Fear of Failure Rate. Based on this, it can be stated that the sample countries can take steps to improve the entrepreneurial situation by developing the necessary conditions for the use of blockchain technology.
    Keywords: Fear of Failure Rate, Blockchain Technology, Governance Indicators, Food Industry
  • Afshin Yeganeh * Pages 45-60

    Resilience is one of the most important issues to achieve sustainability, which is a way to strengthen communities by using their capacities. In fact, raising the resilience of rural communities is important to avoid economic and social losses and leads to easier recovery after natural disasters. Therefore, the present study was conducted with the aim of explaining and analyzing the spatial-spatial economic resilience of gardeners in the central part of Malekan city. Materials and Methods SAW method has been used to rank villages in terms of economic resilience. Then, in order to study the mentalities regarding the effective factors in the economic resilience of the villages in the central part of Malekan city, the combined Q method and exploratory factor analysis were used.

    Keywords: Economic Resilience, gardeners in the central part of Malekan city, SAW method, Q method, exploratory factor analysis