نشریه پژوهش ملل
پیاپی 97 (فروردین 1403)

یکی از شاخص های مهم برای ارزیابی پیشرفت کشورها، شاخص توسعه انسانی است. بهبود شاخص توسعه انسانی بهترین سازوکار توانمندسازی انسان ها برای دستیابی به هدف ارتقای سطح زندگی آن ها است که از طریق بهره گیری از توانمندهای انسانی حاصل می شود. ارتقای سطح کیفیت زندگی افراد یک جامعه در گرو تحول اساسی در متغیرهای اقتصادی، آموزشی و بهداشتی است. در دهه های اخیر ارتقاء توسعه انسانی در کنار سرمایه فیزیکی به منظور دستیابی به رشد اقتصادی بالاتر در اولویت برنامه های کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته قرار گرفته است. مقاله حاضر در پی بررسی چگونگی دستیابی به توسعه انسانی با تاکید بر شاخص های توسعه انسانی «آمارتیا سن» و تحلیل و بررسی میزان دستیابی به این شاخص ها در برنامه های توسعه ای ایران و فاصله آن تا سطح مطلوب، و نیز شناسایی عوامل موثر بر توسعه انسانی در شرایط فعلی کشور می باشد. سوال اصلی مقاله این است که برنامه های توسعه در ایران در پرتو رویکرد و مولفه های توسعه انسانی چگونه قابل تحلیل و ارزیابی است؟ در مقاله پیش رو، دوره-های برنامه توسعه کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و میزان موفقیت آنها براساس شاخص های توسعه انسانی بررسی شده است. در همین ارتباط فرضیه بر این اصل استور است که برنامه های توسعه در ایران در پرتو آموزه های توسعه انسانی پایدار فاقد برنامه ریزی مدون، موازی کاری، فقدان توجه به اهداف برنامه های توسعه انسانی و فراهم نبودن زیرساخت های حقوقی سیاسی و فرهنگی، مانع تحقق برنامه های توسعه انسانی در ایران شده است.

در این مقاله سعی بر آن شده که با اهدافی مانند: تعیین اعتبار سند رسمی - تعیین صحت محتوای سند رسمی - تعیین اصالت سند رسمی به شناسایی عواملی که بر اصالت سند رسمی تاثیر می گذارند بپردازد. قدرت اجرای سند رسمی، از نظر فقه امامیه و حقوق ایران، بسیار زیاد است. در فقه امامیه، سند رسمی، در صورتی که مطابق با شرایطی که ذکر شد، تنظیم شده باشد، معتبر و لازم الاجرا است. برابر قوانین موجود اسنادی که در ادارات ثبت اسناد یا دفاتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق تنظیم می گردد فصل الخطاب محاکم قضایی بوده و بعنوان مستند محکم و غیرقابل تردید مورد توجه قضات قرار می گیرد. همچنین در فقه امامیه با جستجو در متون فقهی می توان اینطور استنباط کرد که در صورت افاده علم یا ظن معتبر (ظن خاص) سند از اعتبار خاصی برخوردار است و اعتبار آن منوط به حصول علم یا ظن معتبر گردیده است. فقها در برخی از ابواب فقهی مانند قضا و شهادات، وقف، معاملات، ازدواج و طلاق موضوع اعتبار اسناد را بصورت غیرمستقیم و در لابلای مسائل فقهی مطرح نموده اند. در حقوق ایران نیز، مطابق با ماده (1297) قانون مدنی، سند رسمی، سندی است که در برابر مقام رسمی، مانند سردفتر اسناد رسمی، تنظیم شده است و دارای اعتبار امری است. بعبارت دیگر، هرگاه سند رسمی در دادگاه ارائه شود، دادگاه باید آن سند را اجرا کند و نیازی به اثبات صحت آن سند نیست. در پایان مقاله این نتایج بدست آمده است: تحقیق سند رسمی، تحقیقی مهم و ضروری است که می تواند در حل بسیاری از اختلافات حقوقی، نقش مهمی ایفا کند. این تحقیق، می تواند به شناسایی عواملی که بر اعتبار، صحت و اصالت سند رسمی تاثیر می گذارند، کمک کند. همچنین، می تواند در افزایش آگاهی مردم از حقوق و تکالیف خود در مورد سند رسمی، نقش مهمی ایفا کند.

سیدعبدالحسین لاری (زاده 20 دی 1226 در نجف، درگذشته 19 اردیبهشت 1303 در جهرم) از روحانیون و مجتهدین جنوب کشور و از طرفداران مشروطه بود که در جریان جنگ عشایر جنوب ایران با نیروهای انگلیسی در جنگ جهانی اول نقش عمده ای داشت. وی از فقهای عصر مشروطه و از معتقدان به نظریه ولایت مطلقه فقیه بوده که این نظریه را در رساله (ولایت الفقیه) که در ضمن حاشیه وی بر مکاسب شیخ انصاری بوده ارائه کرده است. هدف از این پژوهش بررسی ماهیت سیاست خارجی مرجح آن عصر که مبتنی بر نظریه ولایت مطلقه فقیه است بوده، همچنین ویژگی ها و اهداف آن در اندیشه سیاسی سید عبدالحسین لاری، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی است. یافته ها و نتایج این پژوهش نشان می دهد که سیدلاری از تشکیل مجلس شورای اسلامی که ریاست آن را فقیه جامع الشرایط برعهده بگیرد حمایت می کرد و اعتقاد داشت سیاست خارجی تصویبی توسط این مجلس نیز باید براساس قوانین شرعی اسلام به نگارش درآید. به همین دلایل با استناد به آیات قرآن و کلام معصومان، مخالفت خود با برخی از سیاست ها را اعلان داشته و حتی درنهایت حکم جهاد علیه حکومت محمدعلی شاه قاجار را نیز صادر نمود.

هدف مقاله حاضر بررسی رابطه بین کمال گرایی، پرخاشگری و اهمال کاری والدین با شدت علائم نافرمانی مقابله ای در دانش-آموزان دوره اول ابتدایی در شهر نی ریز در سال 1401 بود. روش پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری شامل همه مادران دارای فرزند محصل در دوره اول ابتدایی شهر نی ریز می باشد که در سال تحصیلی 402-1401 فرزندان خود را در دوره اول ابتدایی ثبت نام کرده اند. در مقاله حاضر برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای استفاده شده و براساس جدول تعیین حجم نمونه آماری گرجسی 353 نفر بعنوان نمونه نهایی انجام شده است. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه پرخاشگری باس و پری (1992)، پرسشنامه کمال گرایی هیل و همکاران (2004)، پرسشنامه اهمال کاری تاکمن (1991)، پرسشنامه علائم نافرمانی مقابله ای کودکان هاشمی و همکاران (1387)، که روایی و پایایی آنها مورد تایید قرار گرفته استفاده شده که توسط مادران دانش آموزان تکمیل شده است. به منظور تحلیل داده ها از همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیری، استفاده شده که پس از تجزیه و تحلیل داده ها این نتایج بدست آمد: کمال گرایی، پرخاشگری و اهمال کاری مادران با شدت علائم نافرمانی مقابله ای در دانش آموزان دوره اول ابتدایی در سطح معناداری (0.01P<) رابطه مثبت و معنادار دارند. علاوه بر این کمال گرایی، پرخاشگری و اهمال کاری مادران بطور مثبت قادر به پیش بینی شدت علائم نافرمانی مقابله ای می باشند.

در این مقاله از روش توصیفی - تحلیلی استفاده شده است. هدف بنیادی مقاله حاضر بررسی تطبیقی مصادر در زبان عربی و فارسی دری بوده است. پرسش اصلی که بدان پرداخته شده مصادر در زبان عربی و فارسی دری چگونه و با چه ملاحظاتی تعریف شده است؟ مشابهت ها و تفاوت های مصادر و انواع آن در زبان عربی و فارسی چیست؟ رویکردهای جدیدی در مورد مصادر زبان فارسی مطرح شده و بعنوان یک واحد دستوری مستقل مورد بررسی قرار می گیرد. این رویکردها، بهبود و توسعه مفهوم مصدر در دستور زبان فارسی را نشان می دهند و نشانگر پذیرش و استفاده از مصدر بعنوان یک واحد دستوری پویا و چندگانه است. این رویکردها می توانند به تنوع و غنای معانی و ساختارهای زبان فارسی کمک کنند و قابلیت بیان مفاهیم مختلف را در این زبان افزایش دهند. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که مصادر در زبان عربی و فارسی دری مشابهت ها و تفاوت هایی دارد، که هرکدام مختص بخود است، ولی مصادر در زبان عربی اصل اشتقاق را تشکیل می دهد، با وصف اینکه اختلاف مکتب های ادبی نیز در این زمینه وجود دارد، ولی در زبان فارسی می تواند بعنوان فعل، فاعل، مفعول، اسم و صفت در جمله استفاده شود. طوریکه، یک تفاوت های در تقسیمات آنها نیز قابل مشاهده است. مصدر در زبان های عربی و فارسی دری، نقش مهمی در تشکیل و تنظیم جملات دارد و با استفاده از این مصدرها، می توان مفاهیم و اعمال مختلف را در زبان های مزبور بیان کرد.

قرن پنجم هجری در میان ادوار ادبی زبان فارسی دری از پرثمرترین دوره هایی است که بهترین کتاب های منثور زبان فارسی دری در آن زمان نوشته شده اند. در روش پژوهش که مرور آثار است، با در نظر داشت زیادی منابع کتابی هایی برگزیده شده که نماینده یک اندیشه و مفکوره خاصی بوده اند تا بتوانند به درستی ویژ گی های کاربرد التفات را در برگیرند. هدف از این تحقیق این است تا مشخص شود که، التفات بعلاوه از آنکه یک ویژ گی نحوی است، یکی از صناعات بلاغی نیز محسوب می شود و برخلاف تعاریف گذشتگان تنها به انتفال ضمیر از غایب به متکلم و برخلاف آن محدود نمی شود؛ بلکه هرگونه تغییر خلاف عادت را که بر محوریت عمودی بچرخد، را دربر می گیرد و بعلاوه از نظم در نثر هم کاربرد تمام عیار دارد. یافته های ما نشان می دهند که از میان آثار منثور قرن پنجم کتاب سمک عیار بیشترین کاربرد این صنعت داشته و کتاب کلیله و دمنه در پله دومی قرار دارد. نتیجه این پژوهش بر آن است که با در نظر داشت توسعه معنایی التفات، تنها وابسته به شعر نبوده، بلکه در نثر هم کاربرد داشته و به آن شکل ادبی و زیبایی شناختی بخشیده و از حالت یکسانی و یکنواختی به سوی تاز گی و خلاف آنچه شنوده، شنوده رهنمون می گردد.