فهرست مطالب

فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی
پیاپی 22 (پاییز 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/09/11
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محمدرضا شفیعی فر، رضا رحمتی صفحه 11
    حقیقت انقلاب اسلامی در بعد بین المللی اعتراضی به نظام ناعادلانه و بدون معنویت بین الملل است. با گذشت 31سال از تشکیل نظام جمهوری اسلامی، نیاز به کار علمی در انسجام بخشی به چهارچوب سیاست خارجی بیشتر آشکار شد. لذا در این پژوهش با دو پرسش روبه روییم: الگو و نظریه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران چیست و چه شاخص هایی دارد؟ در پاسخ به این پرسش ها نخست این فرضیه اثبات می شود که انقلاب اسلامی پدید آورنده سیاستی نوین در عرصه روابط بین الملل با عنوان الگوی «سیاست تعاملی ضد نظام سلطه» است و سپس ثابت خواهد شد که این الگو دارای شاخص هایی برخاسته از دو رویکرد ایجابی و سلبی است که همان اصول ثابت حاکم بر نظام و دولت اسلامی و عناصر مقوم این الگو در مواجهه با شرایط است.
    کلیدواژگان: انقلاب اسلامی، امام خمینی، آیت الله خامنه ای، مبارزه با نظام سلطه
  • امیر نورانی مکرم دوست صفحه 45
    این مقاله در صدد است تا با استفاده از رهیافت چندعلتی به تبیین انقلاب اسلامی ایران بپردازد. این مدل در سه سطح عوامل ساختاری غیرمستقیم، عوامل ارادی مستقیم و عوامل واسطه ای به واکاوی انقلاب اسلامی ایران می پردازد؛ بدین بیان که در سطح اول بر مؤلفه های ساختاری وضعیت اجتماعی که شرایط یا موانع غیرعادی ایجاد کرده، تاکید می شود؛ زیرا در انقلاب ایران فرایند نوسازی در ایجاد چنین وضعیت اجتماعی نقش محوری داشته است. در سطح عوامل ارادی نیز نقش کارگزاران انقلاب و قدرت بسیج آنها و اینکه چرا و چگونه افراد و گروه هایی به کنش های انقلابی جذب می شوند، مورد بررسی قرار می گیرد و سرانجام در سطح عوامل واسطه ای به احساس محرومیت نسبی به عنوان عامل روانشناسی اجتماعی و واسطه دو سطح قبل پرداخته خواهد شد.
    کلیدواژگان: مدرنیزاسیون، تحولات ساختاری، محرومیت نسبی، بسیج سیاسی
  • حسن رحیمی (روشن) صفحه 69
    انقلاب اسلامی ایران و نظام برآمده از آن، در بسیاری از جهات با نظریه های کنونی و تجربه شده در زمینه انقلاب ها و چگونگی رخداد آنها متفاوت است. همچنین با نظریات و ایدئولوژی حاکم بر انقلاب ها مانند نوع رهبری و با دیدگاه های رایج دولت در عرصه علم و سیاست و اشکال دولت متفاوت است. یکی از نظرات مطرح شده در چند دهه گذشته در مورد کشور های جهان سوم، نظریه «رانتی» بودن این دولت هاست. این مقاله ضمن بازخوانی نظریه «دولت رانتییر»، انطباق آن را با نظام جمهوری اسلامی ایران مورد ارزیابی قرار می دهد و اثبات می کند که جمهوری اسلامی ایران به رغم دارا بودن شباهت هایی با دولت های رانتی، در این مورد نیز استثناست و نمی توان آن را کاملا در زمره دولت های رانتی قرار داد.
    کلیدواژگان: جمهوری اسلامی، ایران، رانت، دولت رانتی
  • محمود مهرآوران صفحه 101
    پرسش اصلی پژوهش پیش رو این است که تاثیر انقلاب بر شعر فارسی چگونه بوده است؟ با بررسی اشعار شاعران این دوره می بینیم که انقلاب در محتوا، مضمون و موضوعات شعر بسیار اثرگذار بوده و تحولی فرهنگی در این زمینه ایجاد کرده است. ادبیات و شعر فارسی مانند آیینه ای شور و شعور ناشی از پیروزی انقلاب و دفاع هشت ساله و ایثار و شهادت و مفاهیم ارزشی را در خود منعکس کرد و نشان دهنده احساسات و افکار ملتی به پا خاسته بود.
    کلیدواژگان: تاثیر انقلاب اسلامی، شعر فارسی، امام خمینی+، دفاع مقدس، شاعران متعهد
  • محسن بهشتی سرشت، حسین حاتمی صفحه 127
    در مدت تبعید رهبر انقلاب در نجف، نهضت اسلامی تحت کنترل شدید دولت عراق نتوانست از شبکه های اطلاع رسانی و رسانه های جمعی بزرگ و معتبر بهره برد. اما عزیمت ایشان به پاریس و قرار گرفتن در فضای آزاد رسانه ای آنجا، تغییر «راهبرد رسانه ای» انقلاب را درپی داشت. یافته های تحقیق گویای آن است که در این راهبرد جدید، انقلابیون و رهبر انقلاب با بهره برداری مناسب از ظرفیت های گسترده رسانه ای پاریس توانستند مسیر تحولات سیاسی انقلاب را بسیار سریع تر و هموارتر به سوی هدف مورد نظر (تغییر رژیم) سوق دهند.
    کلیدواژگان: امام خمینی، رسانه های جمعی، مصاحبه، پاریس، ای
  • فرج الله قاسمی صفحه 153
    کارآمدی یکی از مفاهیم بنیادی در اندیشه سیاسی است که امروزه در نظام های سیاسی، بسیار بر آن تاکید می شود. نوشتار حاضر تلاشی است در راستای تبیین مسئله کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه امام خمینی+. از این رو با اشاره به مفهوم کارآمدی، شاخصه ها و مکانیسم های آن، دیدگاه ها و اندیشه های ایشان را در این زمینه بررسی می کنیم. به گمان نگارنده از آنجاکه شکل گیری انقلاب اسلامی و اندیشه های امام خمینی+ برمبنای اعتقادات دینی است، کارآمدی، شاخصه ها و مکانیسم های آن نیز در این راستا برمبنای الگوی اسلامی استوار است؛ شاخصه ها و راهکارهایی از قبیل قانون گرایی، مردم گرایی، شایسته سالاری، مصلحت و وحدت که در مقاله بدان ها اشاره شده است.
    کلیدواژگان: کارآمدی، قانون گرایی، مردم گرایی، شایسته سالاری، مصلحت و وحدت
  • محمدحسین جمشیدی، مسعود درودی صفحه 179
    مفهوم عدالت، همواره در طول تاریخ به عنوان مفهومی بنیادین اما کلی مطرح شده و دارای انواع مختلفی است. در این مقاله کوشیده ایم با عنایت به شاخصه های عدالت سیاسی «جان راولز»، ویژگی های این شاخه از عدالت را در گفتمان سیاسی امام خمینی+ بررسی می کنیم. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که عدالت سیاسی در گفتمان سیاسی امام خمینی+ دارای چه جایگاهی و چه شاخصه هایی است؟ بر این اساس، ایشان امنیت همگانی، مشارکت عمومی و حق گزینش برابر را به مثابه شاخصه های جهان شمول عدالت سیاسی مطمح نظر قرار می دهد.
    کلیدواژگان: امام خمینی، عدالت، عدالت سیاسی، گفتمان سیاسی، اسلام، جان راولز
|
  • Muhammad Reza Shafiifar, Reza Rahmati Page 11
    This article tries to explain the Islamic revolution using a multi-cause solution. This model explores the Islamic revolution in three levels: indirect structural elements, directvoluntary elements and intermediary elements. At first level, the emphasis is on structural elements of social condition which have created unnormal opportunities or obstacles,since the renewal process in Iranian revolution has played a pivotal role in creating such a social condition. At the level of voluntary elements, executers of the revolution and theirpower to mobilize people and how and why some people and groups are absorbed to revolutionary actions are investigated.Finally at the level of intermediary elements,relative feeling of deprivation has been discussed as a psycho-social factor and as an intermediary for previous two levels.
  • Amir Nourani Mokarram Doost Page 45
    This article tries to explain the Islamic revolution using a multi-cause solution. This model explores the Islamic revolution in three levels: indirect structural elements, directvoluntary elements and intermediary elements. At first level, the emphasis is on structural elements of social condition which have created unnormal opportunities or obstacles,since the renewal process in Iranian revolution has played a pivotal role in creating such a social condition. At the level of voluntary elements, executers of the revolution and theirpower to mobilize people and how and why some people and groups are absorbed to revolutionary actions are investigated.Finally at the level of intermediary elements,relative feeling of deprivation has been discussed as a psycho-social factor and as an intermediary for previous two levels.
  • Hasan Rahimi (Roshan) Page 69
    Iranian Islamic revolution is in many ways different from current and experienced theories about revolutions and the way they happen. It is also different from theories andideologies governing revolutions like the kind of leadership and common approaches of government in the field of science, politics and government forms. One of the theoriesbrought up in recent decades about the governments in third world countries is that these governments are Rentier governments. Explaining the concept of Rentier government, this article investigates its applicapiblity to Islamic republic of Irans system and proves that although there are some similarities between Islamic republic of Iran and Rentier governments, it is an exception and can be completely considered as a Rentier government.
  • Mahmood Mehravaran Page 101
    The main question of the current study is this: how does the revolution influence the Persian poetry? Investigating the poems of this period, we observe that the revolution has had a tremendous impact on contents, motifs and subjects of poemsand has created a cultural change in this field. As a mirror, Persian literature and poetry reflected in itself the passion and reason caused by the victory of the revolution, eight year defence, self-denial, martyrdom and religious values and displayed emotions and thoughts of a revolutionary nation.
  • Mohsen Beheshti Seresht, Hussein Hatami Page 127
    During his exile in Iraq, Imam Khomeini could not benefit from information networks and mass media, due to Iraqi government severe control. However, his journey to Paris andusing the free atmosphere of media there, led to a change in media strategies of the revolution. Finding of this research indicates that in this new strategy by fully applying enormous capacity of media in Paris, political development of the revolution toward their desired goal (regime change) in a faster and smoother fashion.
  • Farajollah Gasemi Page 153
    Viability is a fundamental concept in political thought which is currently beenig emphasized in political systems. This research is an effort to explain the issue of viability of IslamicRepublic of Irans political system in Imam Khomeinis viewpoint. Therefore, we study his attitudes and thoughts in this regard, mentioning the concept of viability and its indicesand mechanisms. We believe that since the formation of Islamic revolution and Imam Khomeinis thoughts are based on religious beliefs, viability and its indices and mechanismsare based on Islamic pattern as well; indices and solutions like the rule of law, democracy, meritocracy, expediency and unity which have been mentioned in this research.
  • Muhammad Hussein Jamshidi, Masood Doroodi Page 179
    During history the concept of justice has always been brought up as a fundamental but general concept and is of different types. In this article, considering John Rawls” indices of political justice, we have tried to study the features of these indices in Imam Khomeini’s political discourse. The main question of this research is this: What is the position of political justice and what are its indices in Imam Khomeini’s political discourse? Based on this, he has considered “immunity for all, public participation” and the right to choose as universal indices of political justice.