فقدان رئیس جمهور شهید، دکتر ابراهیم رئیسی، کارزاری نابهنگام برای رقابت های داوطلبان ریاست جمهوری رقم زده است و خدمات بی نظیر ایشان، توقعات مردم را برای رئیس جمهور جدید بالا برده، افق دید مردم را وسیع تر کرده است. ضمن اینکه سعه صدر و برخورد کریمانه رئیس جمهور شهید با کسانی که به جای نقد منصفانه، به ایشان توهین می کردند فضای گفتمانی را متحول و وارد شرایط جدیدتری از اخلاق و انصاف کرده است و مردم انتظار دارند داوطلبان در مناظرات حق یکدیگر را پایمال نکرده به حقوق یکدیگر احترام بگذارند.

این روزها با مناظره ها و باز شدن فضای بحث های کارشناسی نامزدهای ریاست جمهوری، روز به روز به انتخاب فرد اصلح نزدیک می شویم و مردم به عنوان رکن اصلی انتخابات، از نامزدها و شیوه های بحث و گفت وگو و مناظره، دیدگاه ها و نظرات خاصی را مطرح می کنند.

صحنه گردانان و شخصیت های اصلی در موضوع انتخابات مردم هستند و در این زمینه نظرات متفاوتی دارند؛ اما فصل مشترک مطالبات مردمی از هر قشر اهمیت سروسامان دادن به وضعیت اقتصادی و بازتر شدن سفره مردم در کنار حفظ ارزش های انقلاب اسلامی و قطع دست مفسدان اقتصادی است. در همین رابطه مطالبات نخبه های فرهنگی سیاسی و نظرات مردم کوچه و بازار از رئیس جمهور آینده خواندنی است.

مهدی جمشیدی، نویسنده و فرهنگ پژوه در این باره می نویسد: «برای تداوم عبور از تجربه منسوخ برجام، باید از «روش های برجامی» و «آدم های برجامی» ارتفاع بگیریم؛ وگرنه سقوط در دره «اقتصاد شرطی شده» ، حتمی است. برجام، مانع معیشت بود نه ناجی آن. سیاه چاله برجامی ها، در نقطه مقابل «اقتصاد درون زا» و «استحکام ساخت درونی» قرار دارد.»

دکتر محمد منان رئیسی، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت دانشگاه قم در این باره آورده است: «توفیق داشتم تا در محضر یکی از علما که هم جنبه های علمی و هم جنبه های اخلاقی ایشان حائز توجه است ساعتی را سپری کنم... ایشان طی روزهای اخیر از طرف جمع قابل توجهی از نیروهای جبهه انقلاب تحت فشار بودند تا برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کنند، اما به رغم همه اصرارها دیشب متواضعانه به حقیر فرمودند من که تاکنون یک شهر را اداره نکرده ام چطور داوطلب اداره یک کشور بشوم؟! نوع نگاه ایشان و ریاست گریزی و مناعت طبعشان برایم خیلی جالب بود. در این اوضاع واحوال تکثر کاندیداها که انبوهی از تشنگان قدرت در حال جا زدن خود به جای نسخه جعلی شیفتگان خدمت هستند این نوع نگاه بسیار مغتنم و درس آموز است. کاش دوستان مختلف ما، قبل از آنکه شناسنامه به دست، عازم وزارت کشور شوند لحظه ای با خدای خود خلوت می کردند و می اندیشیدند که آیا واقعا صلاحیت های اخلاقی و اجرائی لازم برای این مهم را دارند و آیا تکلیفی برای چنین مسئولیت سنگینی دارند یا خیر؟!»

کاوه دامغانی، با تحصیلات دیپلم و فروشنده لوازم تحریر در این باره به گزارشگر کیهان می گوید: «رئیس جمهور باید بتواند مجری خوبی برای اجرای قوانین باشد و در بحث ایجاد اشتغال و ازدواج برای جوانان گام های مهمی بردارد.»

مرتضی سلیمی نجفی، جوان سربازی است که مطالبه اصلی اش از رئیس جمهور آینده اشتغال است. وی می گوید: «وقتی تولید و کار برای جوانان فراهم باشد، سفره های مردم هم رونق می گیرد و آمار ازدواج و فرزندآوری بالا می رود. به نظرم رئیس جمهور آینده رسالتی سنگین تر از تمام قبلی ها دارد. چون قرار است جای شهید عزیز، آقای رئیسی بنشیند و ایشان در خدمت رسانی به مردم، به ویژه قشر کارگر جان فدا بود. مثلا راه اندازی کارخانه های تعطیل شده مثل هپکو و اشتغال دوباره برای کارگرانش و ده ها و صدها کارگاه تولیدی دیگر را در کارنامه درخشان خود دارد. برای همین باید به کسی رای بدهیم که سوابق اجرائی دارد و مثل شهید رئیسی مرد میدان است.»

طوبی بابائی دبیر بازنشسته است. وی می گوید: «یکی از خواسته ها از رئیس جمهور آینده رسیدگی به وضعیت آموزش و پرورش و تحصیل دانش آموزان و حقوق معلمان است. امروز فرهنگیان جزو اقشار اثرگذار در جامعه نوجوان کشورمان محسوب می شوند و باید حساسیت کار آنها مدنظر دولت آینده باشد.»

سید مراد حبیب نژاد که شغل او آزاد است، دل پری از مفسدان اقتصادی دارد و بیان می کند: «رئیس جمهور باید با اقتدار و با همراهی قوه قضائیه، افعی ها را از پتروشیمی، فولاد، اتاق بازرگانی، بانک ها و شرکت نفت بیرون بریزد تا دل مردم آرام بگیرد. مفسدین باید ممنوع الکار و خانه نشین شوند نه اینکه با سفارش افراد در حیاط خلوت های خصوصی با درآمدهای این کشور، به فساد خود ادامه دهند. چقدر کشور باید چوب این خائنین وطن فروش را بخورد؟»

جلال زاده راننده تاکسی اینترنتی است. او معتقد است: «صفات و اهداف اولیه یک رئیس جمهور واقعی و مردمی برای ایران اقتدار و وابسته نبودن به احزاب است. بهتر است رئیس جمهور به وعده هایش عمل کند به ویژه در حوزه روابط بین الملل نه اینکه از فضاسازی های دشمنان و رقیبان داخلی و خارجی بترسد. به خصوص در حال حاضر که بیداری اسلامی از مرزهای آسیا گذشته، با رهنمودهای رهبر فرزانه به مرزهای اروپا رسیده است. در دولت های قبل دائم مردم را از گرانی ها و حمله کشورهای غربی می ترساندند. مثلا وزیر خارجه دولت روحانی در همان زمان گفته بود اگر آمریکا یک دکمه را فشار دهد ایران زیرورو می شود! اما شاهد بودیم ایران به اسرائیل موشک زد و از حق خود دفاع کرد، آب از آب تکان نخورد. این زحمت ها در دولت شهید رئیسی نباید به هدر رود؛ اما در کنار تمام این حماسه های بین المللی رئیس جمهور آینده حتما به فکر معیشت مردم هم باشد به ویژه در رابطه با امور درمانی که با وجود بیمه ها باز هم مردم مشکل دارند.»

در مناظرات و میزگردهای دیالکتیکی سال های اولیه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی که شهید بهشتی و مرحوم آیت الله مصباح یزدی در یک سو از اندیشه های اسلامی دفاع می کردند و در سوی دیگر احسان طبری، فرخ نگهدار و کیانوری، مدافع کمونیسم و حزب توده بودند اتفاقی خاص افتاد.

در یکی از مناظرات وقتی که رقیب دکتر بهشتی از حزب توده آیه ای از قرآن را اشتباه خواند، شهید بهشتی به آرامی روی یک تکه کاغذ، صورت صحیح آیه را نوشت و به او داد. او نیز نگاهی کرد و مورد را اصلاح کرد.

می گویند بعد از مناظره آن فرد به دکتر بهشتی گفته بود، اگر تو قسمتی از کتاب سرمایه مارکس را اشتباه می خواندی من حتما از این به نفع خودم استفاده می کردم.

تو می توانستی به من بگویی، تو که قرآن بلد نیستی از رو بخوانی چرا راجع به اسلام حرف می زنی؟ اما این کار را نکردی.

و دکتر بهشتی پاسخ داده بود: ما که نیامده ایم با هم دعوا کنیم. آمده ایم با همراهی هم راه صحیح و مسیر حق را پیدا کنیم. ما برای رسیدن به حق و حقیقت مناظره می کنیم نه اثبات درستی خودمان و مچ گیری از شما.

همین شیوه رفتاری باید سرمشق نامزدهای محترم در مناظره ها و مباحث انتخاباتی باشد.

خوب بودن همیشه نشانه مسئولیت پذیری در سطح کلان نیست. چه بسیارند افرادی که دارای روحیات سالم و ابعاد شخصیتی مثبت هستند؛ اما در مدیریت، به ویژه در سطح کلان ممتاز نیستند و به نفعشان نیست وارد عرصه های میدانی شوند.

در تاریخ اسلام هم در این زمینه مستنداتی موجود است. به عنوان مثال درباره شخصیت خاص اباذر غفاری صحابه باوفای حضرت رسول اکرم (ص) آمده است:

«از اباذر روایت است که رسول خدا (ص) فرمود: ای اباذر! من آنچه برای خود دوست می دارم برای تو نیز دوست می دارم؛ همانا تو را ناتوان می بینم، پس هیچ گاه به دو نفر امر نکن و به هیچ وجه عهده دار مال یتیم مباش.»

مقام ابا ذر نزد پیامبر بسیار رفیع بوده است و دستور به پرهیز از مسئولیت پذیری مال یتیم از سوی پیامبر این است که نمی توانی حق یتیم را به او بدهی؛ دیگران می آیند دست درازی می کنند، شما هم آدم ضعیفی هستی، تدبیر لازم را نداری و نمی توانی حق یتیم را بازپس گیری به گردنت می ماند.

از ویژگی های حضرت علی (ع) در حکومت داری، سعه صدر ایشان در برابر جاهلان، نزدیک بودن سطح زندگی ایشان به مردم، مبارزه با مفسدان اقتصادی و دقت بسیار در هزینه شدن بیت المال حتی برای نزدیک ترین افراد خویشاوند خود بوده است.

ایشان در ارتباط با وظایف مقام مسئول می فرماید: برای مراجعان خود وقتی مقرر کن که به نیاز آنها شخصا رسیدگی کنی. مجلس عمومی و همگانی برای آنها تشکیل ده و درهای آن را به روی هیچ کس نبند و به خاطر خداوندی که تو را آفریده تواضع کن و لشکریان و محافظان و پاسبانان را از این مجلس دور ساز تا هر کسی با صراحت و بدون ترس و لکنت، سخنان خود را با تو بگوید؛ زیرا من بارها از رسول خدا(ص) این سخن را شنیدم: «ملتی که حق ضعیفان را از زورمندان با صراحت نگیرد، هرگز پاک و پاکیزه نمی شود و روی سعادت نمی بیند.» سپس خشونت و تندی آنها را در سخن تحمل کن، در مورد آنها هیچ گونه محدودیت و استکبار روا مدار. هیچ گاه خود را در زمانی طولانی از مردم پنهان مدار، چرا که دور بودن زمامداران از چشم مردم خود موجب نوعی محدودیت و بی اطلاعی نسبت به امور مملکت است و این چهره پنهان داشتن زمامداران آگاهی آنها را از مسائل نهائی قطع می کند.

حضرت علی (ع) درباره تعهد و تخصص می فرمایند: پس در کارهای کارمندانت بنگر و آنها را با آزمایش و امتحان به کار وادار و از روی میل و استبداد آنها را به کاری واندار، زیرا استبداد و تسلیم تمایل شدن؛ کانونی از شعبه های جور و خیانت است و از میان آنها افرادی که باتجربه تر و پاک تر و پیشگام تر در اسلام اند برگزین؛ زیرا اخلاق آنها بهتر و خانواده آنها پاک تر و همچنین کم طمع تر و در سنجش عواقب کارها بیناترند.

ایشان با نگاهی خاص به محرومان می فرمایند: در امور مردم که به تو دسترسی ندارند و دیگران به دید تحقیر به آنها می نگرند بررسی کن و برای این کار فرد مورد اطمینانی را که خداترس و متواضع باشد برگزین تا وضع آنان را به تو گزارش دهد، پس با آن گروه به طوری رفتار کن که به هنگام ملاقات پروردگار عذرت پذیرفته باشد.

در همین رابطه و با تکیه به کلام امیر مومنان علی(ع)، آنچه که در تاریخ پس از انقلاب شاهد بوده ایم و نیز آنچه که رهبر معظم انقلاب به آنها رهنمون کرده اند، بهتر و جلوتر بودن در تقید دینی در کنار اقتدار، سلوک سیاسی و مدیریتی و اصرار به استقلال کشور، عقیده جدی و اهتمام به مبارزه با فساد و جدی تر بودن برای منافع ملی، نداشتن تعصبات جناحی و قربانی کردن خود جهت منافع ملی از اهم ویژگی های رئیس جمهور اصلح است.

کارشناسان معتقدند مشکلات امروز کشور یک عزم اجرائی قوی همراه بااقتدار لازم می طلبد تا قوانین و راه حل ها اجرا شوند. همان طور که دکتر رئیسی عزیز و همراهانش قدم در این عرصه گذاشتند و در همین مسیر سخت، به شهادت رسیدند. حال این رسالت سنگین بر دوش ماست تا با انتخاب درست، مسندی را که به خون این عزیزان متبرک شده به دست اصلح بسپاریم تا زحمات مسئولینی که جانشان را در راه خدمت به خلق فدا کردند به هدر نرود.

انتخابات پیش رو باید مکمل حماسه تشییع مردمی رئیس جمهور شهید باشد و مسیر تحقق این مطالبه برحق، نگاه عمیق به کارنامه سوابق اجرائی و توان افراد است.