ترک کار مدیران عامل موضوع تازه ای نیست، اما امسال به سطح بی سابقه ای رسید. به نقل از شرکت کاریابی و جابه جایی شغلی «چلنجر گری» (Challenger Gray) که از سال 2002 به این سو تغییرات مدیران عامل را ثبت و بررسی می کند، تا نوامبر امسال، 1991 مدیرعامل در آمریکا اعلام کرده اند از سمت خود کناره گیری می کنند. این رقم از 1914 مورد ترک شغلی که در طول سال 2023 اتفاق افتاد پیشی گرفته و نسبت به 1710 مورد در بازه زمانی مشابه سال گذشته (یعنی تا نوامبر)، 16 درصد افزایش داشته است. برای ترک شغل مدیران عامل دلایل متعددی عنوان می شود، اما عمده ترینشان به نقل از شرکت چلنجر، عدم ارائه دلیل مشخص، بازنشستگی، پیدا کردن فرصت های بهتر و استعفاست.

اما چه عواملی باعث افزایش این روند شده است؟ افزایش روند ترک شغل مدیران عامل چند عامل کلیدی دارد:

•فشار عملکرد: مدیران عامل برای ارائه نتایج مطلوب به شدت تحت فشار هستند و در بازار رقابتی امروز و به خصوص در بازارهای قوی تر، هیات مدیره ها سریع تر از همیشه عمل می کنند و تحمل کمتری برای عملکرد ضعیف دارند. به همین دلیل مدیران عاملی که قادر نباشند ارزش افزوده ای برای سازمان داشته باشند، بیشتر زیر ذره بین قرار می گیرند.

•بی ثباتی اقتصادی: چالش هایی مانند تورم، کمبود نیروی کار و اختلال در زنجیره تامین باعث تغییرات مدیریتی بیشتری شده است.

•تغییرات استراتژیک: شرکت ها به دنبال مدیرانی هستند که در مدیریت تحولات تکنولوژی، مسائل پایداری و بحران های ژئوپلیتیک توانمند باشند. اگر بین هیات مدیره و مدیرعامل شرکت تفاوت دیدگاه های استراتژیک مانند میزان سرعت و شدت پذیرش تکنولوژی های جدید یا ورود به بازارهای تازه، وجود داشته باشد ممکن است مدیران عامل مجبور به ترک سازمان شوند.

•فرسودگی و استرس: رهبری یک شرکت، به ویژه در دوره های پرتلاطمی مانند بی ثباتی اقتصادی، کمبود نیروی کار یا بحران های جهانی، می تواند از لحاظ جسمی و احساسی فرساینده باشد. دلیل کناره گیری برخی از مدیران عامل این است که دیگر نمی توانند با این روال ادامه دهند.

•برنامه ریزی جانشینی: گاهی اوقات، کناره گیری بخش برنامه ریزی شده ای از فرآیند انتقال رهبری سازمان است. شرکت ها به دنبال چهره های تازه ای برای هدایت سازمان در محیط های تجاری رو به رشد و متغیر هستند؛ به ویژه در مواجهه با تغییرات تکنولوژیک یا بازار.

•رسوایی: رسوایی شخصی یا حرفه ای یک مدیرعامل می تواند به اعتبار شرکت آسیب برساند؛ حتی اگر سازمان مستقیما در آن دخیل نباشد. کناره گیری اغلب راهی برای «پاک سازی» تلقی می شود.

•دنبال کردن علاقه مندی های دیگر: همه کناره گیری ها دراماتیک نیستند. برخی مدیران عامل سازمان را ترک می کنند تا پروژه های جدیدی را آغاز کنند. مثلا کتابی بنویسند یا حتی زودتر بازنشسته شوند تا به علاقه مندی های شخصی شان برسند. برای برخی هم، دیدگاهی که دارند، فراتر از شرکتی است که مسوول هدایتش هستند.

•تغییر انتظارات ذی نفعان: انتظارات نسبت به محیط زیست، مسائل اجتماعی و حکمرانی (ESG) در حال افزایش است و مدیرانی که نتوانند خود را با این چالش های مدرن سازگار کنند ممکن است توسط کسی جایگزین شوند که توانایی بیشتری در مدیریت این موارد دارد.

این تغییرات سریع و عوامل موثر در آن، نشان دهنده تغییرات عمده در دینامیک حاکمیت شرکتی است و از انتظارات و چالش های متغیری حکایت دارد که رهبران شرکت ها در محیط کسب و کار پیچیده امروز با آنها مواجه هستند. تغییرات و جابه جایی ها حتی دامن ابرشرکت های آمریکایی همچون بوئینگ و نایکی و استارباکس را که سال ها بر صنعت خود سیطره داشته اند، گرفته است. سرعت این تغییرات نشان دهنده افزایش بی حوصلگی مشتریان، سرمایه گذاران، صندوق های سرمایه گذاری و هیات مدیره های این شرکت ها نسبت به کاهش فروش یا اشتباه های استراتژیک در شرایط خوب اقتصادی است که مصرف کنندگان ثابت کرده اند تمایل به خرج کردن دارند.

در دوران پاندمی که شرکت ها ناگهان با قرنطینه، دورکاری، مشکلات زنجیره تامین و کمبودها و حتی می شود گفت در یک کلام بقا مواجه شده بودند، میزان برکناری و تغییر مدیران عامل کند شد، به طوری که در 14 سال گذشته، سال 2021 با 197 ترک شغل، کمترین تعداد را در تغییرات مدیران عامل داشته است. اما بعد از پاندمی سازمان ها با هزینه های استقراض بالاتر، تورم بیشتر، کمبود نیروی کار، تغییر ترجیحات مصرف کنندگان و چالش های دیگری مواجه شدند.

کلارک مورفی، مدیرعامل و مدیرکل پیشین شرکت مشاوره رهبری راسل رینولدز می گوید: «هزینه سرمایه و سرعت تحولات بالا رفته است.» به گفته او در یک بازار قوی، عملکرد ضعیف راحت تر به چشم می آید.

کلارک می گوید: «در سال هایی که بازدهی اس اندپی 500 دو سال پیاپی بیش از 20درصد بوده، هر شرکتی که به شکل چشمگیری عملکرد ضعیف تری داشته باشد، زیر ذره بین می رود و هیات مدیره ها سریع تر از آنچه 5یا7سال پیش ممکن بود اقدام کنند، واکنش نشان می دهند.»

شرکت هایی که تمرکزشان روی مصرف کننده است و به تغییر سلایق و جریان ها حساس تر هستند، معمولا جابه جایی مدیران بالاتری را تجربه می کنند تا صنایعی مانند نفت و گاز یا خدمات عمومی که به طور معمول مدیران عامل داخلی با دوران کاری طولانی تر دارند. نکته جالب توجه اینجاست که افزایش اخیر ترک شغل مدیران عامل در حالی است که تعداد شرکت های سهامی عام کاهش یافته است. چند نمونه از تغییرات مدیران عامل خبرساز ایالات متحده تا اینجای سال:

•اینتل

این شرکت تولیدکننده قطعات نیمه رسانا، اوایل این ماه «پت گلسینگر» مدیرعامل خود را برکنار کرد. پت گلسینگر تقریبا 4 سال قبل به سمت مدیرعاملی اینتل منصوب شده بود تا این شرکت تراشه سازی را احیا و آماده رقابت با رقبا کند. اما اکنون قیمت سهام و سهم بازار اینتل در حالی سقوط کرده که موج هوش مصنوعی باعث تقویت و اوج گیری شرکت تولید تراشه انویدیا شده و اینتل برای نفوذ در این بازار نوظهور با مشکل روبه روست. جانشین گلسینگر هنوز مشخص نشده است.

•بوئینگ

این غول هواپیماسازی در ماه مارس خروج مدیرعامل سابق خود، دیو کالاهون را به عنوان بخشی از تغییراتی گسترده در مدیریت اجرایی اعلام کرد. این اقدام تقریبا سه ماه پس از آن صورت گرفت که درب هواپیمای بوئینگ 737 مکس 9 نسبتا جدیدی که خطوط هوایی آلاسکا از آن استفاده می کرد، وسط پرواز بین زمین و آسمان کنده شد و شرکت را بار دیگر به بحران های ایمنی اش بازگرداند. این در حالی است که شرکت سال هاست با مشکلات متعددی در حوزه دفاع و کسب و کار هوافضای تجاری اش دست وپنجه نرم می کند و رهبران برخی از بزرگ ترین مشتریان خطوط هوایی اش را به ستوه آورده است.

خود کالاهون اواخر سال 2019 به عنوان جایگزین دنیس مویلنبرگی منصوب شده بود اما به دلیل نحوه مدیریت پیامدهای دو سانحه مرگبار بوئینگ 737 مگ در سال های 2018 و 2019 برکنار شده بود.

بوئینگ «کلی اورتبرگ» را که فردی با سه دهه تجربه در صنعت هوافضا و مدیرعامل سابق شرکت راکول کالینز است، از بازنشستگی درآورد تا ثبات را به شرکت بازگرداند و او کالاهون را برای بوئینگ انتخاب کرد، اورتبرگ در میانه اعتصابات کارگری که ماه گذشته پایان یافت، اعلام کرد که بوئینگ در فرآیند تثیبت تولیدات خود، هزاران نفر را تعدیل خواهد کرد و هزینه های بخش های دیگر را هم کاهش می دهد تا نقدینگی حفظ شود.

•استارباکس

استارباکس با کاهش فروشش در بزرگ ترین بازارهای خود، برایان نیکول، مدیرعامل برجسته رستوران های زنجیره ای مکزیکی چیپاتل را به کار گرفت تا اوضاعش را سروسامان دهد و او را جایگزین لاکشمن نارسیمان کرد. با انتصاب نیکول در ماه اوت، سهام شرکت تقریبا 25درصد افزایش یافت.

برایان نیکول در 100 روز نخست پس از انتصابش، برنامه هایی را برای بازگرداندن استارباکس به «ریشه هایش» و تمرکز دوباره بر عواملی که روزگاری مخاطبان را مجذوب این برند کرده بود، اعلام کرد. گام های اولیه این استراتژی شامل دلپذیرتر کردن فضای کافی شاپ ها، کوتاه تر کردن منوی طولانی و تسریع در ارائه خدمات است. در همین حال، چیپاتل در ماه نوامبر اسکات بوت رایت، یکی از اعضای داخلی و کهنه کار صنعت را به عنوان مدیرعامل جدید این زنجیره غذایی مکزیکی منصوب کرد.

•نایکی

این شرکت تولیدکننده کفش در ماه سپتامبر الیوت هیل، یکی از افراد باسابقه شرکت را که از دهه 1980 کارش را به عنوان کارآموز در نایکی آغاز کرده بود، جایگزین جان داناهو، مدیرعامل سابق کرد. داناهو از زمان انتصابش به مدیرعاملی نایکی، فروش این برند را از 39.1 میلیارد دلار در سال مالی 2019 به 51.4 میلیارد دلار در سال مالی 2024 رساند. اما این رشد در نهایت متوقف شد، چون او از شرکای عمده فروشی شرکت همچون فوت لاکر و میسیز فاصله گرفت و تمرکزش را روی نوآوری از دست داد.

•پلوتون

شرکت تجهیزات تناسب اندام خانگی پلوتون که در دوران پاندمی حسابی محبوب شده بود، از زمان آغاز سیاست های بازگشت به محل کار به مشکل خورده است. پلوتون در سال 2022 بری مک کارتی، مدیر سابق اسپاتیفای و نتفلیکس را جایگزین جان فولی، بنیان گذار شرکت کرد، اما در ماه مه خبر از بازسازی دیگری داد. مک کارتی از سمت خود کناره گیری کرد و پیتر استرن، مدیراجرایی سابق فورد و یکی از بنیان گذاران اپل فیتنس پلاس در ماه اکتبر به عنوان سومین مدیرعامل پلوتون معرفی شد. سابقه فعالیت استرن در حوزه رشد خدمات اشتراکی است و وال استریت امیدوار است که او بتواند با کاهش هزینه ها و تمرکز بر درآمدهای اشتراکی با حاشیه سود بالا، پلوتون را به سوددهی برساند.

•کوهل

این فروشگاه زنجیره ای اواخر ماه گذشته اعلام کرد که مدیرعاملش تام کینگزبری، در 15 ژانویه از سمت خود کناره گیری می کند و اشلی بیوکنن از شرکت صنایع دستی مایکل جایگزین او خواهد شد. کوهل در هر یک از 11 فصل گذشته شاهد کاهش فروش فروشگاه های خود بوده و قیمت سهامش نیز افت کرده است.

•wwi

این شرکت بین المللی خدمات کاهش وزن (بزرگ ترین شرکت کشتی حرفه ای در جهان) که قبلا به نام ویت واچرز شناخته می شد، ماه سپتامبر اعلام کرد که مدیرعاملش سیما سیستانی فورا از سمت خود کناره گیری خواهد کرد. wwi با سقوط 80درصدی سهامش در سال جاری با مشکلاتی دست به گریبان بوده است. این شرکت در دوران سیستانی سعی کرد با ایجاد پلتفرمی که مشتریانش را با داروهای کاهش وزن محبوب مرتبط می کند، خود را به مسیر بازگرداند.