فهرست مطالب آنوش سادات امینی نسب

این پژوهش جهت ارزیابی ریسک محیط زیستی گودال های آتش چاه های نفت میدان نفتی یاران شمالی در تالاب هورالعظیم به روش Bow- tie در سال 1400 انجام گرفت. Bow-tie از روش‌های مفید در حوزه مدیریت ریسک می‌باشد که ایده اولیه آن در دانشگاه کویینزلند استرالیا و توسط هازن در سال 1979 ارایه شده است. در این پژوهش ابتدا خطرات ناشی از وجود گودال‌های آتش میدان نفتی یاران شمالی شناسایی شد، سپس خطرات وجود چاله‌های آتش به روش Bow-tie تجزیه و تحلیل گردید. خطرات در مرکز نمودار Bow-tie، علل بروز خطرات و موانع بروز خطرات در سمت چپ، و پیامد خطرات چاله‌های آتش و اقدامات کنترلی در سمت راست نمودار Bow-tie وارد شده و در نهایت برای تجزیه و تحلیل علل وقوع خطرات از روش آنالیز Bow-tie استفاده شد. ارتباط بین فعالیت- تهدید و پیامد نشان دهنده آن بود که بیشترین پیامد مربوط به شکستگی دیواره‌های چاله آتش(مرگ ماهیان و سایر جانداران آبزی، کاهش زیباشناختی تالاب به دلیل سواحل آلوده، آلودگی آب های زیر زمینی، مرگ پرندگان آبزی و کنار آبزی، کاهش منابع ماهیگیری، کاهش تنوع و زادآوری گونه‌های جانوری، تغییر زیست گاه و ممانعت از کلونی سازی جانوری و تهدیدات انسانی به دلیل آلودگی محصولات غذایی) و بیشترین تهدیدها مربوط به آتش سوزی چاله‌های آتش (صاعقه، عدم رعایت دستورالعمل ها و مقررات استانداردها، عدم مهارت نیروی انسانی، عدم رعایت فاصله ایمن با چاله آتش و اعمال خرابکارانه و تروریستی) بود. نتایج نشان داد استفاده از نرم افزار Bow Tie ProTM یک روش مناسب برای تحلیل ریسک محیط زیستی در مدیرت چاله‌های آتش میدان نفتی یاران شمالی است و این روش تحلیل ریسک می‌تواند برای جلوگیری از تهدیدات و کاهش پیامد حوادث مورد توجه قرار گیرد.

هزینه های حوادث ناشی از کار و بیماری های شغلی در سال های اخیر به صورت وسیعی مورد تحقیق قرار گرفته و به صورت مکتوب جمع آوری شده است که این امر به روشنی ثابت می نماید که بار اقتصادی ناشی از این حوادث و بیماری ها، بر روی افراد، شرکت ها، خانواده ها و حتی بر جامعه چشمگیر و قابل توجه است. تجزیه وتحلیل حوادث و ارزیابی ریسک به منظور دست یافتن به مراحل ایمن تر و با قابلیت اطمینان بالاتر صورت می گیرد و البته ارزیابی ریسک با روش های متفاوتی ارائه می شود. روش ارزیابی ریسک بکار گرفته شده در این تحقیق، روش تجزیه وتحلیل شکست)عوامل شکست(و آثار آن (FMEA) می باشد که در سال 1399 در شرکت تولید پوشش لوله ماهشهر به انجام رسید. روش تحقیق به این صورت است که ابتدا با توجه به مطالعات و پرسش های انجام شده از کلیه افراد درگیر در کار، به رتبه بندی و عدد دهی به خطرات در فرم های مربوطه و محاسبه RPN منجر گردید. خطراتی که بیشترین RPN را دارا بودند اولویت بندی شده و با توجه به تکنیک FMEA ، افراد شرکت کننده در این ارزیابی، برای هر خطر مقادیر مختلفی را پیشنهاد دادند که درنهایت از عددهای مختلف میانگین گرفته شده و از حاصلضرب احتمال وقوع ریسک در میزان اثر ریسک و میزان تماس فرد با خطر، عدد ریسک RPN حاصل شد. با مقایسه عدد ریسک به دست آمده طبقه بندی ریسک انجام و راهکارهای کنترلی در این زمینه ارائه گردید.

یکی از مهم ترین منابع آلاینده ها، مواد شیمیایی می باشد که در اثر مرور زمان مشکلات حادی را برای کارکنانی که با مواد شیمیایی مختلفی در واحدهای فرآیندی پالایشی تماس هستند ایجاد می کند. هدف از این مطالعه تعیین بالاترین سطح مواجهه با ترکیبات BTEX و ارزیابی ریسک بهداشتی ناشی از مواجهه کارکنان محوطه پالایش در یکی از شرکت های پتروشیمی ماهشهر است.

مطالعه توصیفی- تحلیلی حاضر به صورت مقطعی در سال های 1396 و 1397 در یکی از شرکت های پتروشیمی ماهشهر صورت گرفت. در این مطالعه ابتدا عوامل زیان آوری محیط کار بر اساس گروه های شغلی مشخص گردید. و مطابق روش 1501 سازمان NIOSH، نمونه برداری هوا و آنالیز ترکیبات BTEX انجام شده و از نرم افزار SPSS جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید. و در نهایت ارزیابی ریسک بهداشتی مطابق روش شماره  84101042 وزرات نفت انجام شد.

یافته ها:

 نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که بنزن با میانگین تراکم (ppm58/0) در محدوده کاری سایت من ها، (ppm 43/0) برای کارکنان سر شیفت و با تراکم (ppm 33/0) برای زمان های حضور سرپرست در محل ایستگاه، دارای بیشترین تراکم نسبت به اتیل بنزن و تولوئن می باشد و همچنین نتایج بررسی نشان داد که سطح ریسک و رتبه ریسک آلاینده های موجود در شرکت پتروشیمی (سایت من ها) مورد مطالعه 7/66 درصد دارای ریسک پایین، 3/8 درصد ریسک بالا و 5/12درصد ریسک متوسط و خیلی بالا می باشند. در نتیجه پر مخاطره ترین شغل در پتروشیمی، سایت ‍ من می باشد.

نتیجه گیری کلی: 

با توجه به نتایج بنزن بیشترین رتبه ریسک بهداشتی بخارات تولید شده در پتروشیمی را دارا می باشد و با توجه به بالا بودن پیامد مواجهه با بنزن انجام اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه در راستای حذف یا کاهش میزان مواجهه با آن توصیه گردید.