فهرست مطالب بهروز برومند
-
پنجم شهریور ماه سال 1399خورشیدی زادروز محمدبن زکریای رازی (زادروز سال 865 ترسایی (مسیحی)- درگذشته 925 ترسایی) می باشد. جایگاه رازی در پیشینه دانش پزشکی بسیاردرخشان بوده است. دانشمندانی مانند زکریای رازی نام ایران را در دنیای باستان بلند آوازه نمودند. بررسی نوشته های گوناگون درباره پیشینه پزشکی در دنیا، نشان می دهد که ایرانیان سهم بزرگی در روند پیشرفت دانش پزشکی درسراسر گیتی داشته اند. برای نمونه فرازی از نوشته Goichon رابه زبان فارسی برگردانیده و برای آگاهی همگان می آورم. "هنگامی که نامی از فلسفه به زبان می آمد مردم به یونان می اندیشیدند و هنگامی که از دانش پزشکی یاد می شد نام ایران بیاد می آمد" (1). بیاد می آورم در سال پنجم دانشکده پزشکی دانشگاه تهران در سال 1342خورشیدی برای کارآموزی به بخش بیماری های داخلی بیمارستان رازی در شهر تهران فرستاده شده بودم. استاد فرهیخته زنده یاد دکتر مهدی آذر در نخستین روز برای دانشجویان سال پنجم دانشکده پزشکی دانشگاه تهران گفتند "باید برای پاسداری از نام پزشک ارزنده ای بنام محمد ابن زکریای رازی که بر پایه ستایش دکتر سارتن در پیشگفتار کتاب "تاریخ علم" (2) از زکریای رازی به عنوان "بزرگترین پزشک تمامی دوران ها" نام برده بکوشید تا در پزشکی بجایی برسید که نام ایران را بلند آوازه کنید. رازی تا سده هفدهم نامدارترین پزشک و پرچمدار پزشکی در جهان بشمار می رفت. ازهمان روز بر آن شدم که رازی را بیشتر بشناسم. ازاستاد دکتر آذر راهنمایی خواستم، با مهر بسیار کتابچه کوچکی از کتابخانه دفترخود به من دادند که فرازی از آن را هنوز به یادگار دارم، درباره رازی خواندم... "نشانه های بسیاری می رساند که روند کار پزشکی این بزرگان همگی برگرفته از آموزش های دانشگاه گندی شاپور (معرب آن جندی شابور می باشد) بوده است. کلاس های درس پزشکی رازی در بیمارستان ری و یادداشت های به جا مانده از آن دوران نشان دهنده همان روشی است که از دانشکده پزشکی گندی شاپور به یادگار مانده بود. نمونه ای از پزشکی رازی در بیمارستان و دانشگاه بزرگ ری را زنده یاد دکتر محمود نجم آبادی در کتاب ارزنده تاریخ پزشکی (3) در ایران چنین آورده: "...و سیاوش پورخسرو مبتلا به تب های مخلوط از زمان شش روز در میان تا هر روز بود و پیش از تب، مختصری لرز می نمود و به دفعات زیاد ادرار می کرد او اهل مشکویه بود. چنین نظر دادم که این تب ها یا باید به چهار یک مبدل گردد یا آن که بیمار دملی در کلیه ها داشته باشد. پس از اندک زمانی چرک با ادرار از بیمار خارج شد و من او را از قطع تب آگاه نمودم و چنان شد. علتی که در ابتدا مرا مانع شد که نظر قطعی دهم که بیمار دمل کلیه ها دارد این بود که بیمار قبلا نیز مبتلا به تب های یک روز در میان و نوع دیگر تب ها شده بود و گمان نمودم که این نوع تب مخلوط باید از تورم و التهاب حاصل شده بود و ممکن است به تب شدید تبدیل گردد". با گذشت بیش از هزار سال از آن زمان هنوز از دید من که یک پزشک بیماری های کلیه می باشم رازی در دانش پزشکی بسیار توانمند بوده است. آنچه از زکریای رازی گفته شده بود نشان دهنده ژرفای بینش پزشکی آن استاد آن هم در دورانی که دسترسی به آگاهی ها آسان نبود می باشد. برای آموزش پزشکی بسیار آموزنده است که شرح حال باید به درستی گرفته شود و درباره چرایی و چگونگی نشانه ها با ریزبینی بررسی کنیم و همه یافته ها را با بینش ژرف پزشکی کنار هم بگذاریم تا بیمار تندرستی را بازیابد. برای من باور کردنی نبود که شمار نوشته های زکریای رازی به 271 می رسد (5-4). از کتابی بزرگ مانند "الحاوی فی الطب" که در ده جلد با برگ های بسیار زیاد که همه پزشکی را به روشنی آموزش می دهد، تا کتابی همچون "الجدری و الحصبه " که در در دهه 1340 خورشیدی به نام "آبله و سرخک" به فارسی به وسیله انتشارات دانشگاه تهران چاپ شد و نشان می دهد که رازی در نوآوری پزشکی نیز بی مانند بوده و برای نخستین بار در دنیا، بیماری سرخک را شناخته بوده و یا کتاب ارزنده "من لایحضره الطبیب (کتاب الی من لایحضره الطبیب)" که برای هنگامی است که پزشکی دانش آموخته برای درمان بیمار در دسترس نباشد و همه 271 کتابی که نام آن ها پیوست می باشد نوشته است. اندوهبار آن است که بسیاری از کتاب های رازی که پاره ی از آن ها نیز درباره دانش های دیگر از فلسفه تا موسیقی می باشد در ایران شناخته شده نمی باشد. در جستجو برای کتاب های رازی به اسم کتاب "الحصی فی الکلی و المثانه" برخورد نمودم که دریافتم بدست آوردن آن بسیار دشوار می باشد. پس از پیگیری زیاد، یک نسخه از آن کتاب را در کتابخانه آیت آلله مرعشی در قم به زبان عربی و نسخه دیگری در کتابخانه ملی لیون فرانسه به زبان فرانسوی یافتم. با همراهی مترجمان فرهنگستان علوم پزشکی ایران این دو نسخه را به فارسی برگردانیده و پس از برابری آن دو نسخه با سرور دکتر علی نوبخت که با هم عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران بودیم با همراهی فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران در سال 1387 خورشیدی به فارسی به نام "سنگ کلیه و مثانه" (6) در تیراژ 2000 جلد چاپ نمودیم که باید بگویم بی شک هنوز پس از هزارسال برای پیشگیری و درمان سنگ های کلیه سودمند می باشد. و سخن آخر اینکه امیدوارم با همراهی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران بتوانیم همه کتاب های رازی را برای مجله ای که به نام این دانشمند بزرگ در دانشگاه علوم پزشکی ایران داریم به فارسی بر گردانیم تا کوتاهی پشینیان خود راجبران کنیم. ایدون باد (اینچنین باد).
-
در طول دهه گذشته اختلال های ریوی به دنبال دریافت آنتی تیموسیت گلوبولین ((ATG در بیماران با رد پیوند یا آنمی آپلاستیک گزارش شده است. عفونت سیتومگالوویروس (CMV)، از جمله عفونت های معمول در بیماران با پیوند عضو است. در این گزارش بیمار 46 ساله ای به علت رد حاد پیوند کلیه تحت درمان ATG قرار گرفت و به دنبال آن، دچار ارتشاح ریوی شد. در سرم بیمار افزایش بار آنتی ژن سیتومگالوویروس دیده شد. با قطع ATG و درمان با گان سیکلوویر، انفیلتراسیون به سمت فیبروز و کاهش حجم پیش رفت. بعد از یک ماه، فیبروز ایجاد شده کاملا برطرف شد و حال عمومی بیمار بهبود یافت. این گزارش نشان داد که یافتن نمای فیبروز در سی تی اسکن ریه نمی تواند به طور قطع برگشت ناپذیر بودن ضایعه را اثبات کند.
کلید واژگان: فیبروز ریه, آنتی تیموسیت گلوبولین, سیتومگالوویروس}In the past decade, pulmonary dysfunction has been reported due to treatment with anti-thymocyte globulin (ATG) in patients suffering from rejection of organ transplantation or aplastic anemia. Cytomegalovirus (CMV) infection is one of the common infections in recipients of organ transplantation. In this report, a 46 years old man underwent treatment with ATG due to rejection of kidney transplantation and developed pulmonary infiltration. Cytomegalovirus antigen load was raised in the serum. After discontinuation of ATG and treatment with ganciclovir, fibrosis and reduction of lung volume was developed. The resultant fibrosis was completely resolved after one month and the general condition of the patient was improved. In conclusion, fibrotic pattern in pulmonary HRCT cannot prove the irreversibility of the lesion.Keywords: Pulmonary Fibrosis, Antithymicte globulin, Cytomegalovirus} -
پیش زمینه و هدفخطر مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی در بیماران مبتلا به بیماری کلیوی مرحله انتهایی (ESRD) نسبت به جمعیت عمومی بیشتر است و چنانچه به این موضوع توجهی صورت نگیرد می تواند باعث مرگ بیماران کاندید دریافت کننده پیوند کلیه گردد. در این مطالعه میزان و نحوه درگیری عروق کرونر در بیماران کاندید پیوند کلیه مورد بررسی قرار گرفته است.مواد و روش کاردر این مطالعه 56 بیمار(24 زن و 32 مرد) کاندید پیوند کلیه قبل از دریافت پیوند تحت آنژیوگرافی قرار گرفتند تا شیوع بیماری عروق کرونر و الگوی درگیری عروق، نیاز به ریواسکولاریزاسیون و ارتباط آن ها با بیماری زمینه ای ایجاد کننده ESRD و طول مدت دیالیز مورد بررسی قرار گیرد.یافته ها7/60درصد (34نفر) مبتلا به بیماری عروق کرونر (CAD) بودند که از این بین 3/82درصد (28 نفر) کاندید ریواسکولاریزاسیون بودند. در این مطالعه رابطه معنی داری بین تعداد رگ های درگیر با بیماری زمینه ای و طول مدت دیالیز بدست نیامد. همچنین نسبت درگیری شریان کرونر اصلی چپ تفاوت معنی داری بر حسب بیماری زمینه ای نداشت (05/0p>). نیاز به ریواسکولاریزاسیون نیز با سن بیماران، نوع بیماری زمینه ای و طول مدت دیالیز ارتباط معنی داری را نشان نداده است (05/0p>).نتیجه گیریبا توجه به شیوع بالای بیماری عروق کرونر در بیماران کاندید پیوند کلیه، خصوصا در بیماران دارای فاکتورهای خطر قلبی به نظر می رسد انجام آنژیوگرافی شریان های کوروناری قبل از اقدام به پیوند کلیه و همچنین درمان موثر CAD ضروری باشد (بدون انجام تست های غیر تهاجمی).
کلید واژگان: بیماری عروق کرونر, آنژیوگرافی, نارسایی کلیه در مرحله انتهائی, پیوند کلیه}Background and AimsMortality risk of cardiovascular disease in patients with End Stage Renal Disease (ESRD) is more than general population. Hence، if it isnot regarded، it will result in reduced survival and death in ESRD patients especially who are renal transplant candidates. Aim of the present study was the evaluation of the frequency and pattern of CAD in ESRD patients with candidates to kidney transplantion and their relation with duration of dialysis regarding remarkable prevalence of CAD in this group of patients.Materials and MethodsIn this study، we evaluated 56 patients (24 females and 32 males) with renal transplantation who underwent coronary angiography for assessment of CAD prevalence، pattern of vessels involvement and need for revascularization. We also assessed the association between the underlying causes of ESRD (such as diabetes mellitus and hypertension and so.)، duration of dialysis، and CAD.ResultsThe prevalence of CAD in ESRD Patients were 60. 7% (34) that 82. 3% (28 patients) of them were candidate for revascularization. There was no significant correlation between number of diseased vessels، underlying disease of ESRD and duration of dialysis. No statistically significant association was observed between the need for revascularization and age of patients، underlying disease or duration of dialysis.ConclusionIn regard to high prevalence of coronary artery disease in renal transplant candidates، particularly in patients with cardiovascular risk factors، it seems that angiography (instead of non-invasive testing) and effective treatment of CAD before transplantation is really necessary.Keywords: Angiography, Coronary artery disease, End, stage renal disease, Kidney transplantation} -
اسید اوریک Uric acid محصول نهایی متابولیسم پورین در انسان است. غلظت سرمی این ماده به طور اساسی مرتبط با میزان متابولیسم پورین و کارآیی کلیرانس کلیوی آن می باشد. بنابراین مقادیر قابل توجهی از اسید اوریک در بیماران مبتلا به بیماری کلیوی مرحله انتهایی تجمع می یابد. مطالعات متعددی نشان داده است که اسید اوریک به عنوان عامل خطر مستقل برای بیماری های قلبی عروقی در جمعیت عمومی است. هرچند که نقش و مکانیسم این عامل به درستی شناخته نشده است. برخی از مطالعات نیز رابطه مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی را با اسید اوریک سرم نشان داده اند. در این تحقیق اسید اوریک سرم بیماران کاندید پیوند کلیه مورد مطالعه قرار گرفته و رابطه آن با بیماری عروق کرونر و نیاز به درمان رواسکولاریزاسیون بررسی شده است. این مطالعه به صورت یک مطالعه مقطعی Cross sectional و در طی سال های 85 و 86 در بیمارستان های امام خمینی و پارس انجام شده استUric acid as a final product of purine metabolism has a role of risk factor for cardiovascular disease with less clear mechanism in general population. The aim of this study was Assessing and finding association between uric acid levels and CAD as a risk factor in renal transplant candidates and if we can predict need to revascularization according to uric acid level as an important measure. This is a cross-sectional study that has been studied since April 2007 up to December 2008, in imam Khomeini and pars hospitals in Tehran
-
زمینه و هدفدر بیمارانی که بیماری مزمن مثل نارسایی مزمن پیشرفته کلیه دارند، افزایش عملکرد و سلامتی باید هدف اصلی مراقبت و درمان باشد. با این حال کیفیت زندگی بیماران تحت درمان با همودیالیز نگه دارنده اغلب پایین تر از حد طبیعی می باشد. هدف این پژوهش تعیین تاثیر آموزش مراقبت از خود از طریق فیلم ویدیویی طراحی شده بر کاهش مشکلات جسمی و بهبود کیفیت زندگی بیماران تحت درمان با همودیالیز نگه دارنده بوده است.روش بررسیاین پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی است که در یک گروه به صورت پیش آزمون- پس آزمون در بخش های همودیالیز بیمارستان های آموزشی منتخب دانشگاه های علوم پزشکی تهران و ایران در سال 83 انجام گرفته است. بدین منظور 31 بیمار تحت درمان با همودیالیز نگه دارنده به صورت غیرتصادفی (در دسترس) و مبتنی بر هدف با توجه به ویژگی های واحدهای مورد مطالعه انتخاب گردید. پس از انتخاب نمونه، واحدهای مورد پژوهش در دو نوبت به فاصله دو هفته قبل از شروع دیالیز با استفاده از پرسشنامه های تعیین نیازهای آموزشی، پرسشنامه استاندارد 36 سوالی کیفیت زندگی (SF-36) و چک لیست های شاخص های آزمایشگاهی، تعیین ادم، تعیین درجه خارش، تعیین مشکلات مسیر عروقی مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور اطمینان بخشی به داده های حاصله، شاخص های آزمایشگاهی به صورت میانگین دو ماهه قبل از آموزش مورد بررسی قرار گرفتند. سپس یک برنامه آموزشی بر اساس مشکلات تعیین شده طبق پرسشنامه تعیین نیاز آموزشی و بر اساس الگوی پرستاری خود مراقبتی اورم، به صورت لوح فشرده تهیه گردید. سپس این فیلم در طول یک ماه، هفته ای یک بار و زمانی که بیماران زیر دستگاه بودند پخش شد. بعد از پایان پخش فیلم، شاخص های آزمایشگاهی به صورت میانگین دو ماهه بعد از آموزش، کیفیت زندگی دو بار بعد از آموزش (هفته های ششم و هشتم) و چک لیست ها در دو الی چهار نوبت به فاصله دو هفته (هفته های سوم و پنجم) مورد بررسی قرار گرفتند. سپس داده ها وارد SPSS شدند و با تست های آماری تی زوجی، تی مستقل، کای اسکوئر، مک نمار و ویلکاکسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته هایافته ها نشان دهنده کاهش قابل توجهی در مشکلاتی همانند: بالا بودن اوره (020/0 = P)، اسید اوریک (002/0 = P)، فسفر (002/0 = P)، اضافه وزن بین دو جلسه دیالیز (000/0 = P)، فشارخون سیستول (045/0 = P) و دیاستول (004/0 = P)، ادم (000/0 = P)، خارش پوست (000/0 = P)، مشکلات موضعی مسیر عروقی (031/0 = P)، و بالا رفتن کلسیم (000/0 = P)، و افزایش کیفیت زندگی بود (002/0 = P)، ولی میزان سدیم، پتاسیم، کراتی نین و آلبومین تغییر چندانی نداشت. که نشان دهنده تاثیر برنامه آموزشی بر کاهش مشکلات بیماران و افزایش کیفیت زندگی بوده است.نتیجه گیریاجرای برنامه آموزشی مراقبت از خود از طریق فیلم ویدیویی در بیماران تحت درمان با همودیالیز نگه دارنده می تواند در کاهش مشکلات و افزایش کیفیت زندگی موثر باشد. و می توان آموزش از طریق لوح فشرده را در بخش های همودیالیز بیمارستان های کشور اجرا نمود.
کلید واژگان: فیلم آموزشی, مراقبت از خود, کیفیت زندگی, همو دیالیز, شاخص آزمایشگاهی}Background And AimIn patients with a chronic disease such as end-stage renal disease (ESRD), for which cure is not a realistic goal, maximizing patients’ function and well-being should be a primary objective of care. However, quality of life in dialysis patients is lower than normal. This study is aiming to examine the effect of self–care educational package programs on physical problems and quality of life in dialysis patients.Material And MethodThe study was conducted by quasi-experimental pretest-posttest design in educational hospitals of Iran and Tehran medical science universities in 2004-2005. Thirty one patients were selected on the basis of a non-randomized sampling. Each patient was assessed before starting the dialysis treatment by questionnaires about educational requirements, quality of life (SF-36) and checklist. Laboratory variables were recorded as the average for last two months prior to the education. After implementing an educational program on the basis of existing problems it was recorded. This movie was shown to the patients during one month once a week while they were on the dialysis. At the end of educational period, laboratory variables (average for last two months) were recorded and quality of life questionnaire and checklist were completed. Data were analyzed with descriptive statistics, Paired T Test, Independent T, Macknemar and wilcoxon tests.ResultsFindings showed that there was a significant decreases in serum urea (P=0.020), serum uric acid (P= 0.002), serum phosphate (P= 0.002), interdialytic weight gain (P= 0.000), systolic blood pressure (P= 0.045), diastolic blood pressure (P= 0.004), edema (P= 0.000), skin itching (P=0.000), local vascular problems (P= 0.031) and increase in Ca (P= 0.000) and improvement in quality of life score (P= 0.002).ConclusionProviding dialysis patients with self– care educational package programs had a positive influence on decreasing the problems and improving the quality of life. -
زمینه و هدفعلی رغم پیشرفت های زیادی که در درمان بیماری نارسایی مزمن کلیه صورت گرفته کیفیت زندگی به عنوان یک مشکل بزرگ در این گروه از بیماران به مخاطره افتاده است. با توجه به شیوع بالای اختلال خواب و مشکلات وابسته به آن در بیماران دیالیزی، این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین کیفیت خواب، کیفیت زندگی و بعضی فاکتورهای خونی در بیماران تحت درمان با همودیالیز نگهدارنده انجام شد.روش بررسیاین پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است که در 85 بیمار تحت درمان با همودیالیز نگه دارنده در سال 84- 83 انجام گرفته است. نمونه ها از بخش های همودیالیز سه بیمارستان آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران و ایران و براساس نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. کیفیت خواب با استفاده از پرسشنامه کیفیت خواب پیتس برگ (PSQI) و کیفیت زندگی با استفاده از پرسشنامه کوتاه 36 سوالی (SF36) اندازه گیری شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری t، من ویتنی، کای دو، تست دقیق فیشر و ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد.یافته ها63 بیمار (71%) کم می خوابیدند (نمره کل کیفیت خواب بیشتر از 5 بود). ابعاد روانی (MCS) و ابعاد فیزیکی (PCS)، ارتباط معکوسی با نمره کل کیفیت خواب داشت (01/0P<). بعد فیزیکی کیفیت زندگی ارتباط معنی دار و مثبت با هموگلوبین و ارتباط معکوس با سن (05/0P<) و نمره کل کیفیت خواب (01/0P<) داشت. ارتباط معکوس بین نمره کل کیفیت خواب با هموگلوبین (01/0P<)، آلبومین سرم (05/0P<)، ابعاد روانی و فیزیکی کیفیت زندگی (01/0P<) وجود داشت.نتیجه گیریخواب کم یکی از مشکلات شایع در بیماران همودیالیزی است و باعث افت کیفیت زندگی در این بیماران می شود. توجه به تنظیم میزان هموگلوبین، آلبومین و سایر فاکتورهای خونی بیماران، می تواند خواب بهتری ایجاد کرده و در نتیجه موجب بالا رفتن کیفیت زندگی در بیماران همودیالیز شود.
Bacground andAimAlthough considerable progress has been made in the treatment of chronic kidney disease, compromised quality of life continues to be a significant problem for patients receiving hemodialysis (HD). However, in spite of the high prevalence of sleep complaints and disorders in this population, the relationship between these problems and quality of life of patients on dialysis is not known in Iran. Therefore, this study was aimed to investigate correlation between quality of sleep and quality of life (HRQoL) and some of blood factors in hemodialysis patients.MethodsThis descriptive and analytical study was accomplished on 85 of hemodialysis patients in 1383-84. The samples were chosen on the basis of a non-randomized sampling selected from the educational hospitals of Iran and Tehran medical science universities. Quality of sleep was measured using the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI) and HRQoL was measured using the Medical Outcomes Study 36-item Short Form (SF-36). Data were analyzed using 2, two-tailed Fishers exact, Mann–Whitney, and Spearman correlation coefficient tests..ResultsSixty-three (71%) of the patients were ‘poor sleepers (global PSQI>5). The SF-36 mental component summary (MCS) and physical component summary (PCS) correlated inversely with the global PSQI score (P<0. 05). The PCS score also correlated with age (P<0. 05, hemoglobin (P<0. 05). Global PSQI score correlated inversely with hemoglobin, serum albumin, mental component summary (MCS) and physical component summary (PCS) (P<0. 05). Subjects with global PSQI>5 had a lower hemoglobin and lower HRQoL in all SF-36 domains (P<0. 05).ConclusionPoor sleep is one of the common problems in these patients and causes low HRQoL. Low level of hemoglobin and albumin result in decreasing of quality of life and quality of sleep. Regulation of hemoglobin, albumin, and other blood factors in patients can lead to better sleep and thus increasing of quality of life in them. -
-
زمینه و هدفدر بیمارانی که بیماری مزمن مثل نارسایی مزمن پیشرفته کلیه دارند، افرایش عملکرد و سلامتی باید هدف اصلی مراقبت و درمان باشد. با این حال وضعیت های عملکردی بیماران تحت درمان با همودیالیز نگه دارنده اغلب پایین تر از حد نرمال می باشد. هدف این پژوهش تعیین میزان تاثیر آموزش مراقبت از خود در کاهش مشکلات جسمی و بهبود کیفیت زندگی بیماران تحت درمان با همودیالیز نگه دارنده می باشد.روش بررسیاین پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی است که در یک گروه به صورت پیش آزمون - پس آزمون در بیمارستان های آموزشی منتخب شهر تهران در سال 84 - 83 انجام گرفته است. بدین منظور 32 بیمار تحت درمان با همودیالیز نگه دارنده بصورت غیر تصادفی و مبتنی بر هدف با توجه به ویژگی های واحدهای مورد مطالعه انتخاب گردید. پس از انتخاب نمونه، واحدهای مورد پژوهش در دو نوبت به فاصله دو هفته قبل از شروع دیالیز با استفاده از پرسشنامه های تعیین نیازهای آموزشی، پرسشنامه استاندارد کیفیت زندگی و چک لیست مورد بررسی قرار گرفتند. سپس یک برنامه آموزشی بر اساس مشکلات تعیین شده و ویژگی های افراد تحت مطالعه تدوین گردید و در طی دو جلسه، آموزش های لازم توسط پژوهشگر و اساتید راهنما و مشاور به آنها ارایه گردید. بعد از پایان آموزش شاخص های آزمایشگاهی بصورت میانگین دو ماهه بعد از آموزش، کیفیت زندگی دو ماه بعد از آموزش و چک لیست ها در دو نوبت به فاصله دو هفته (هفته های سوم و پنجم) مورد بررسی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری spss و آزمون های آماری T جفت و مک نمار استفاده شد.یافته هایافته ها نشان دهنده کاهش قابل توجهی در مشکلاتی همانند: بالا بودن اوره (0.000=p)، اسید اوریک(0.001=p)، فسفر (0.002=p)، پتاسیم (0.048=p)، اضافه وزن بین دو جلسه دیالیز (0.000=p)، فشار خون سیستول (0.001=p) و دیاستول (0.003=p)، ادم (0.042=p)، خارش پوست (0.042=p)، مشکلات موضعی مسیر عروقی (0.007=p) و افزایش کیفیت زندگی (0.001=p) می باشد.نتیجه گیریاجرای برنامه آموزشی مراقبت از خود در بیماران تحت درمان با همودیالیز نگه دارنده می تواند در کاهش مشکلات و افزایش کیفیت زندگی موثر باشد.
کلید واژگان: آموزش, مراقبت از خود, کیفیت زندگی, همودیالیز}Background And AimIn patients who have a chronic disease such as end stage renal disease (ESRD) for which cure is not a realistic goal, improving performance and well-being of the patients should be regarded as primary objectives. However, the status of performance in the dialysis patients is lower than normal. The aim of this study was to determine the effect of self-care educational program on decreasing the problems and improving the quality of life of dialysis patients.Materials And MethodsThis study was a Quasi-Experimental research in which pretest and posttest were designed for one group in the educational hospitals of Iran and Tehran medical science universities in 1383-1384. From 36 patients invited to participate in the study, 4 of them refused to cooperate. 32 patients took part in the study. The patients were chosen on the basis of a non-randomized sampling. Every patient was assessed two times in an interval of two weeks before starting dialysis by questionnaires about educational requirement, quality of life and by a checklist. In order to validate the results, the laboratory variables were analyzed on the average two months prior to the education. Then an educational program including existing problems was designed and the characteristics of every subject were determined and the required information was presented in two sessions. After the educational period, the laboratory variables and quality of life two months after education were evaluated and analyzed. Also the checklists were reviewed in two stages, two weeks apart (third and fifth weeks).ResultsThe results of this study showed that there was a significant decrease in serum urea, s uric acid, s p, weight gain at intervals between dialyses, systolic blood pressure, edema, skin itching, local vascular problems with improvement of the quality of life.ConclusionPerforming the self-care educational program had a positive effect on decreasing the problems leading to improvement of the quality of life of dialysis patients. -
زمینه و هدف
تغذیه یک فاکتور مهم در درمان بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیوی می باشد، به طوری که رژیم غذایی نامناسب باعث کاهش کیفیت زندگی و افزایش مشکلات و ناخوشی و مرگ و میر در این بیماران می شود. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش رژیم غذایی بر شاخص های آزمایشگاهی و اضافه وزن بین دو جلسه دیالیز در بیماران تحت درمان با همودیالیز نگه دارنده انجام شد.
روش بررسییک مطالعه قبل و بعد که در یک گروه به صورت پیش آزمون - پس آزمون در بیمارستان های آموزشی منتخب دانشگاه های علوم پزشکی تهران و ایران انجام گرفت. 32 بیمار تحت درمان با همودیالیز نگه دارنده بصورت غیر تصادفی و مبتنی بر هدف انتخاب گردیدند و با استفاده از پرسشنامه تعیین نیازهای آموزشی مورد بررسی قرار گرفتند. شاخص های آزمایشگاهی به صورت میانگین دو ماهه قبل از آموزش و اضافه وزن بین دو جلسه دیالیز در 4 نوبت در طی دو هفته قبل از آموزش اندازه گیری شد. سپس یک برنامه آموزشی بر اساس مشکلات تعیین شده و الگوی خود مراقبتی اورم تدوین و در طی چهار جلسه 20 دقیقه ای در روزهایی که بیماران دیالیز نمی شدند، به صورت پرسش و پاسخ بین بیماران و آموزش دهنده با کمک وسایل کمک آموزشی (اورهد و پاورپوینت) ارائه گردید. بعد از پایان آموزش، شاخص های آزمایشگاهی به صورت میانگین دو ماهه بعد از آموزش و اضافه وزن بیماران در 4 نوبت به فاصله دو هفته بعد از آموزش (هفته های سوم و پنجم) اندازه گیری و با استفاده از آزمون t زوجی تجزیه و تحلیل شدند.
یافته هانتایج نشان دهنده کاهش قابل توجهی در میزان اوره (p<0.001)، اسید اوریک (p<0.01)، فسفر (p<0.01)، پتاسیم (p<0.05)، اضافه وزن بین دو جلسه دیالیز (p<0.001) بود. ولی میزان سدیم، کلسیم، کراتینین و آلبومین تغییر چندانی نداشت (p>0.05)
نتیجه گیریاجرای برنامه آموزشی در بیماران تحت درمان با همودیالیز نگه دارنده می تواند در کاهش مشکلات بیماران در ارتباط با شاخص های آزمایشگاهی و رعایت کردن رژیم غذایی موثر باشد.
کلید واژگان: آموزش, رژیم غذایی, شاخص آزمایشگاهی, همودیالیز}Background And AimNutrition is an important factor in patients with chronic kidney disease. An inadequate nutritional regimen decreases the life quality and leads to high mortality and morbidilty in these patients. Therefore, this study was performed to determine the effect of dietary regimen education on the laboratory variables and interdialytic weight gain in hemodialytic patients.
MethodsThis quasi-experimental study was carried out on a group of 32 hemodialytic patients (pretest-posttest) in the educational hospitals of Iran and Tehran medical science universities in 2003-2004. The patients were assessed by a questionnaire about their educational needs before starting dialysis. The laboratory variables were analyzed by two-month average before the education and interdialytic weight gain was measured at four stages with a time interval of two weeks. Then, an educational program on the basis of Orem theory, existing problems, characteristics of the patients and the required education was presented in four sessions, (each sessions lasted 20 minutes). At the end of the educational period, the laboratory variables (average two months) and interdialytic weight gain were studied at four stages with a time interval of two weeks (third and fifth weeks). Data was analyzed, using t test.
ResultsThe findings showed that there were significant decreases in serum levels of urea (p<0.001), uric acid (p<0.01), phosphorous (p<0.01) and K (p<0.005). Interdialytic weight gain, between two sessions of hemodialysis, was also decreased (p<0.001). However, there were no statistically significant differences in serum levels of Na, Ca, Cr and albumin.
ConclusionPerforming of the educational program for nutrition may have positive influence on decreasing the problems of hemodialytic patients.
Keywords: Dietary regimen, Laboratory variables, Teaching, Hemodialysis} -
مقدمههدف اصلی درمان و مراقبت بیماران مزمن از جمله مبتلایان به نارسایی مزمن کلیه، ارتقاء سطح سلامت و بهبود کیفیت زندگی آنها است. با این حال مطالعات نشان می دهد که سطح سلامت، عملکرد و کیفیت زندگی در بیماران تحت درمان با همودیالیز نگه دارنده اغلب پایین تر از حد انتظار می باشد. لذا تلاش در جهت یافتن روش های آموزشی موثر که بتواند مشکلات جسمی این بیماران را کاهش دهد و کیفیت زندگی آنها را بهبود ببخشد، ضروری می باشد. هدف از این مطالعه مقایسه تاثیر دو روش آموزشی حضوری و غیرحضوری (بسته آموزشی) مراقبت از خود بر مشکلات و کیفیت زندگی بیماران تحت درمان با همودیالیز نگه دارنده می باشد.روش کاراین پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی است. 63 بیمار از سه مرکز دیالیز در تهران انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه قرار داده شدند. بیماران قبل از آموزش با استفاده از پرسش نامه کیفیت زندگی، پرسش نامه تعیین نیاز آموزشی و چک لیست ها مورد ارزیابی قرارگرفتند. پس از تعیین نیازهای آموزشی یک برنامه آموزشی خود مراقبتی براساس الگوی خود مراقبتی اورم و اصول آموزش به بیمار و مشاوره با متخصصین طراحی و برای بیماران گروه اول به صورت آموزش حضوری اجراء گردید. هم زمان با اجرای برنامه یک سری کامل آن فیلم برداری شد و به صورت بسته آموزشی چند رسانه ای درآمد و در طول یک ماه هفته ای یک بار برای بیماران گروه دوم مطالعه در حین انجام دیالیز و نیز در منزل پخش گردید. بعد از اجرای برنامه، دو گروه توسط همان پرسش نامه ها و چک لیست ها ارزیابی شدند. اطلاعات به دست آمده توسط آزمون های آماری تی دانش آموزی، ویلکاکسون و مک نمار تجزیه و تحلیل گردید.نتایجیافته ها نشان داد اکثر متغیرهای مورد بررسی شامل تست های آزمایشگاهی، فشار خون، اضافه وزن بین دو دیالیز، خارش پوستی، ادم و گرمی مسیر عروقی در هر یک از گروه های آموزش حضوری و آموزش غیرحضوری، قبل و بعد از آموزش به طور معنی داری تغییر نموده بود. هم چنین بهبود کیفیت زندگی (گروه اول با P<0.001 و گروه دوم با (P<0.002 قبل و بعد از مداخله در هر یک از گروه ها دیده شد. اما آزمون های آماری اختلاف معنی داری را درتفاوت میانگین های قبل و بعد از مداخله بین دو گروه نشان نداد.نتیجه گیریبین دو گروه از نظر میزان اثربخشی دو روش برنامه آموزشی خود مراقبتی تفاوت چشم گیری مشاهده نشد. لذا با توجه به مشکلات و هزینه داربودن روش آموزش حضوری در مقایسه با آموزش غیرحضوری، روش غیرحضوری به عنوان یک روش موثر، ارزان قیمت، ساده و جذاب برای بیماران تحت درمان با همودیالیز توصیه می شود.
کلید واژگان: همودیالیز, مراقبت از خود, کیفیت زندگی, آموزش حضوری, آموزش غیرحضوری}IntroductionThe main goal of treatment and care of chronic patients including those suffering from end stage chronic renal failure is to promote their health and their quality of life (QOL). Various researches have shown that health level, performance status and QOL, especially for hemodialysis patients are often less than expected. So, an attempt to find effective and cost benefit education methods in this area seems to be necessary. This study is done to compare the effects of two educational methods of direct and indirect (multimedia educational package) self-care program on QOL and physical problems of hemodialysis patients.Materials And MethodsThis quasi experimental research was carried out on two groups of hemodialysis patients. Sixty three patients were selected from three main dialysis centers in Tehran and allocated randomly into two groups (group one 32 and group two 31 patients). The first group used the direct educational program and the second group used the indirect educational package (multimedia). Patients were assessed before education using QOL questionnaire (short form SF-36), need assessment questionnaire and checklists. After determining educational needs and status of the patients, a self care educational program was designed based on self care model and the principles of patient education and also through counseling with nephrologists and nutritionists. The educational program was implemented directly on group one (direct education). Also it was recorded and indirectly used for the second group as a multimedia educational package once a week within one month during dialysis. After implementation of the self care educational program, both groups were assessed and measured again by same questionnaires and checklists. Data was analysed using student T, Wilcoxon and Mc Nemar tests.ResultsFindings showed that most of studied variables including laboratory tests, blood pressure, weight gain between two dialysis, skin itching, edema and some vascular complications are decreased significantly in each group before and after education. QOL was also significantly improved in each group. But there was no significant difference between the two groups.ConclusionSince, there was no significant difference between the two groups in terms of efficiency of two methods of direct and indirect (multimedia) educational self care programs and also due to the problems and higher costs of the direct educational program comparing to the indirect method, the indirect method is recommended as an effective, cost benefit, simple and patient-friendly method for hemodialysis patients.Keywords: Hemodialysis, self care, quality of life, direct education, indirect education} -
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.