حجت الله حکم آبادی
-
دستیابی به معنای درست مفردات قرآنی اساس تفسیر است که کمال آن، با تحلیل معنای واژگان در سیاق آیات و دستیابی به شبکه معنایی کلمات صورت می گیرد. واژه «رجس» یکی از کلمات ارزشی در قرآن کریم است که 10 بار و در 9 آیه ازجمله در آیه مهم تطهیر (احزاب: 33) آمده است. پژوهش حاضر پس از بررسی در معنای اصلی «رجس» و معانی برآمده از آن، براساس روش معناشناسی به استخراج مفاهیم هم نشین و جانشین «رجس» در قرآن می پردازد. معنای اصلی «رجس»، حرکت، لرزش، اضطراب و شیوع تند و گسترده (بوی بد یا صدای بلند و آزاردهنده) است که باعث تنفر و دوری می شود. با بررسی روابط معنایی «رجس» در آیات قرآن روشن می شود مهم ترین هم نشین های «رجس» با رابطه مکملی، الفاظ «قد وقع»، «من ربکم»، «الله»، «یجعل»، «میته»، «دما مسفوحا»، «لحم خنزیر»، «لیذهب»، «فاجتنبوا»، «الخمر»، «المیسر»، «الانصاب»، «الازلام»، «فاعرضوا» و «فزادتهم» است. رجس بر محور جانشینی با واژگانی چون «القول» (حکم به عذاب)، «الرجز»، «الظن»، «المشرکون» و «الشیطان» دارای هم معنایی نسبی است؛ به طوری که هر کدام از آنها یکی از مصادیق «رجس» نیز محسوب می شوند. وجه جامع معانی «رجس» در قرآن، «دوری» است که در دوری از رحمت الهی، ایمان و طهارت نمودار می شود. خداوند با موهبت عصمت به اهل بیت (ع)، آنها را از همه انواع «رجس» (زمینه ساز دوری از ایمان) مصون داشت.
کلید واژگان: قرآن کریم, رجس, طهارت, معناشناسی, روابط هم نشینی و جانشینیAchieving the correct meaning of Qur'anic words is the basis of interpretation, the perfection of which is done by analyzing the meaning of words in the context of verses and accessing the semantic network of words. The word "Rijs" is one of the moral words in the Holy Quran which is mentioned 10 times in 9 verses, including the important verse on purification (Ahzab: 33). The present study, after exploring the main meaning of Rijs and the meanings derived from it, extracts the Syntax and Paradigm concepts of Rijs in the Qur'an based on the semantic method. The main meaning of Rijs is movement, tremor, anxiety and widespread (bad smell or loud and annoying sound) that causes hatred and distance. Examining the semantic relations of Rijs in the verses of the Qur'an, it becomes clear that the most important syntaxes of Rijs with the complementary relation are the words "qad waqa’a", "min rabbikum", "allâh", "yaj ’alu", "maī tatan", "daman mas fūḥan", "laḥ ma xinzīrin", "liyuð hiba", "Faj tanibu", "al xam ru", "al maī siru", "al anṣābu", "al az lāmu", "Fa a’ riḍū", "fazādat hum". Rijs on the axis of succession with words such as "al qaūl" (sentence to torment), "arrijz", "aẓẓann", "al muš rikūn", "aš šaī ṭān" has a relative synonymy; So that each of them is one of the examples of Rijs as well. The comprehensive aspect of the meanings of Rijs in the Qur'an is "distance", which is manifested in a distance from divine mercy, faith and purity. By bestowing infallibility on the Ahl al-Bayt (AS), God protected them from all kinds of Rijs which was the ground for turning away from the faith.
Keywords: The Holy Quran, Rijs, Purity, Semantics, syntagmatic, paradigmatic relations -
تحلیل اسماء به کار رفته در فواصل آیات از جمله مباحث مهم تفسیری است. قرآن پژوهان، با اعتقاد به توقیفی بودن چینش کلمات وآیات، اسماء مذکور در پایان آیات را بررسی نموده، تا ضمن فهم دقیق آنها؛ به ارتباطشان با محتوای آیات و غرض سوره دست یابند. این پژوهش، با رویکردی تحلیلی، با تکیه برمتون تفسیری و کتب لغت، به دنبال تبیین نحوه ارتباط اسماء الحسنای پایان آیات با مضامین و غرض سوره احزاب می باشد. یافته ها نشان می دهد که این ارتباط نظام مند، علاوه بر خود آیه، با آیات قبل و بعد مرتبط بوده، به گونه ای که با حذف آنها، یا جانشین کردن اسامی دیگر، در معنا و غرض آیه اضطراب ایجاد شده و از رونق بلاغت آیات کاسته می شود. پربسامدترین دلایل آن نیز تعلیل، تکمیل، تهدید، تاکید و تمهید برای احکام جدید بوده است. همچنین بررسی این اسماء، قرینه قابل اطمینانی برای کشف و تثبیت غرض سوره خواهد بود.
کلید واژگان: اسماء الهی, فواصل آیات, مضامین آیات, غرض سوره, مناسبت, سوره احزابQur'anic Researches, Volume:25 Issue: 2, 2020, PP 127 -149Analysis of the Divine Names employed in the intervals of the verses is among the significant interpretational discourses. Maintaining that the juxtaposition of the words and verses are scriptural (tawqīfī), the Qur’an researchers have examined the Names mentioned in the end of the verses so that while getting an accurate understanding of them, they would find out their relation with the content of the verses and the intention of the Sūra. This research, with an analytical approach and with reliance on exegetical texts and lexicons, is intended to explain how the Most Beautiful Names of God at the end of the verses are related to the contents and intention of Sūrat al-Aḥzāb. The findings indicate that this systematic relation concerns both the very verse itself and the verses before and after it so that by eliminating them or substituting them with other Names, the meaning and intention of the verse would be distressed and the splendor of the verses’ eloquence would be diminished. Its most frequent reasons are casual inference (ta‘līl); completion; threat; emphasis; and preparations for new rulings. Similarly, examining these Names would be a reliable conjecture for discovering and establishing the intention of the Sūra.
Keywords: Divine Names, intervals of the verses, contents of the verses, intention of the Sūra, proportion, Sūrat al-Aḥzāb -
از جمله آیاتی که از دیرباز بین مفسران مورد گفتگوست، آیه 37 سوره احزاب است که به ماجرای جدایی زید از زینب بنت جحش و سپس ازدواج پیامبر (ص) با زینب اشاره دارد. رهیافت های نادرست برخی از مفسران درتاثیرپذیری از روایات مجعول، سبب شد تا عشق و علاقه قلبی پیامبر (ص) به زینب، علت اصلی جدایی زید و زینب قلمداد شود. اینگونه برداشتهای نادرست زمینه را فراهم نمود تا دشمنان اسلام نیز ازآن یک داستان عاشقانه ساخته، ساحت قدس پیامبر (ص) را با آن آلوده، و عصمت و طهارت انبیاء را زیر سوال ببرند. این پژوهش، با رویکردی تحلیلی و انتقادی، با بررسی سندی و محتوایی روایات، به ارزیابی دیدگاه های مفسران فریقین دراین زمینه پرداخته است. یافته ها نشان می دهدکه؛به دلیل مخالفت با آیات، ضعف درسند، اضطراب در متن روایات، اسرائیلی بودن روایات، مخالفت با عصمت و... رهیافت برخی ازمفسران نادرست می باشد، از سوی دیگر، قرائن موجود در سیاق آیه، شان نزول آیه، مباحث تاریخی، و روایات صحیح، رهیافت صحیح را مشخص و روشن می سازدکه؛ ازدواج پیامبر (ص) با زینب به دستور خدا و با هدف شکستن یک سنت جاهلی درارتباط با حرمت ازدواج با همسرمطلقه فرزند خوانده بوده است. لذا منظور ازعبارت « وتخفی فی نفسک ما الله مبدیه» این است که؛ پیامبر (ص) حکم ازدواج با زینب، را که ازطریق وحی به ایشان ابلاغ شده بود، ازمردم مخفی می کرد.
کلید واژگان: آیه 37 سوره احزاب, تبنی, ازدواج پیامبر (ص) با زینب بنت جحش, نقد سندی و متنی روایاتAmong the verses that have long been discussed among commentators is the verse 37 of Surah al-Alahzab, which refers to the story of Zayd’s separation from Zaynab bint Jahsh and then the Prophet’s (PBUH) marriage to her. Inaccurate approaches of some commentators, influenced by the fake narratives, made the Prophet’s (PBUH) love for Zaynab the main cause of Zayd and Zaynab’s divorce. Such misconceptions provide the basis for the enemies of Islam to make a romance out of it, to contaminate the Holy Prophet (PBUH) with it, and to question the infidelity and purity of the prophets. This study, with an analytical and critical approach, examines the documentary content of the narratives and evaluates the views of Shi’a and Sunni commentators. Findings show that because of opposition to the verses, weakness of the narrative, anxiety in the narrative context, existence of Israeli narrations, opposition to infallibility, etc., the approach of some interpreters is wrong. On the other hand, the indications available in the verse, the cause of the verse, the historical debates, and the correct traditions make it clear that the Prophet’s (PBUH) marriage to Zaynab has been at the command of God and with the aim of breaking an ignorant tradition regarding the prohibition of marriage with son-in-law’s divorced wife. Therefore, the Qur’anic phrase “and hide in your soul what God has shown” means that the Prophet (PBUH) concealed the decree of marrying Zaynab, revealed to him through revelation
Keywords: Verse 37 of Surah Al-Ahzab, adopt, Prophet’s Marriage to Zaynab Bint Jahsh, Textual, Sand Critique of Hadiths -
نگرش ساختاری به سوره های قرآن، رویکردی جدید در بین قرآن پژوهان معاصر است. این رویکرد به دنبال کشف غرض و محور اصلی و ترسیم ساختار هندسی در سوره هاست. از این رهگذر، اثبات انسجام و هماهنگی در سوره ها، تاکید بر وحیانی بودن چینش آیات، اثبات معجزه بودن قرآن، حل اختلافات تفسیری و یافتن پاسخی مناسب به شبهات مستشرقان در خصوص پراکنده بودن قرآن نیز فراهم می شود. در بین روش های متعدد کشف غرض سوره ها، روش جامع نگر که با تکیه بر عناصر درون متنی و برون متنی، غرض سوره را به طور مستدل ارائه می دهد، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این پژوهش با رویکردی توصیفی و تحلیلی به بررسی و کشف استدلالی ساختار و غرض سوره احزاب پرداخته است. یافته ها نشان می دهد که سوره احزاب از ده سیاق تشکیل شده، گرچه هر سیاق برای خود دارای غرضی است، اما همه آن ها بر محور غرض اصلی سورهکه عبارت است از «نحوه اطاعت از خدا و پیامبر (ص) در موضوعات سیاسی، نظامی، اجتماعی و خانوادگی، جهت تحکیم پایه های رهبری و امت اسلامی» در حرکت اند.
کلید واژگان: ساختار شناسی, سیاق, کشف غرض, سوره احزابNowadays, the structural analysis of the chapters in the Quran is a new approach adopted by Quran researchers. This approach serves to detect the objective and the conceptual pivot of individual chapters so as to plot their geometrical maps. It is, thus, made possible to prove the coherence and harmony of the verses in each chapter, the revelation basis of the arrangement of verses and the miraculous nature of the Quran as well as to resolve interpretation differences and find appropriate responses to the orientalists who have questioned the coherence of the Book. Of the various approaches at hand for the detection of chapter objectives, the comprehensive approach is specifically favored for its emphasis on intra- and extra-textual features. Through a descriptive-analytic method, this research seeks to substantially detect the structure and the objective of ‘Al-Ahzab’ chapter. As the results show, the chapter includes ten subjects, each with its own objective. All those subjects, however, fulfill the pivotal objective of the chapter which is to show how to obey God and the prophet in political, military, social and domestic matters on the purpose of reinforcing Muslims and Islamic leadership.
Keywords: Structuralism, Context, detection of objectives, Chapter of Al-Ahzab -
اطمینان یافتن به اصل صدور روایات از معصومان در کنار فهم دلالت حدیث، همواره مورد توجه و تاکید محدثان و بزرگان امامیه بوده است. مطابق «روایات عرضه» که مورد اتفاق شیعه و سنی است، یکی از مهم ترین معیارهای رسیدن به این هدف، عرضه و تطبیق آن ها بر آیات قرآن است. لذا این نوشتار با بررسی و نقد دلالی همه روایات باب «صبر» اصول کافی و جمع آوری آیات مربوط، به دنبال تعیین میزان هماهنگی و سازگاری آن ها با آیات قرآن و در نتیجه صدور آن ها از معصوم است. این پژوهش با رویکردی توصیفی و تحلیلی و با روش اسنادی و کتابخانه ای با تکیه بر آیات قرآن و متون تفسیری و دیگر منابع معتبر به انجام رسید. یافته ها نشان می دهد که صبر به عنوان یکی از آموزه های دینی، از بزرگ ترین ملکات و صفاتی است که مورد توجه آیات و روایات بوده است؛ به طوری که از مجموع 25 روایت، جز یک روایت (روایت 25) که ظاهرا سازگاری کمتری با آیات دارد، دیگر روایات این باب کاملا با آیات قرآن هماهنگ و سازگارند.کلید واژگان: اصول کافی, صبر, عرضه روایات بر قرآن, نقد دلالی حدیث
-
روش «اعطای بینش» یکی از روش های مهم و موثر تربیتی است که در کتب تربیت اسلامی موردتوجه و تاکید قرار گفته است و ازآنجا که قرآن برای تربیت و هدایت انسان نازل شده، در آیات متعددی، علل و عوامل کسب بصیرت و پیامدهای آن نیز تبیین شده است. این پژوهش، پس از نقد و تحلیل آیات مربوطه و تبیین کیفیت اعطای بینش توسط آیات، به دنبال بررسی و تبیین تاثیرات روش «اعطای بینش» در قرآن، در دو محور «نظام هستی» و «دنیا» ، با تکیه بر تفاسیر امامیه است. این روش می تواند به انسان، فهم عمیق و گسترده ای درباره ی قوانین جهان هستی ارائه دهد تا انسان در پرتو آن، به یک زندگی ایده آل و مطلوب و موردنظر آموزه های دینی دست یابد. از میان این بینش ها می توان به خدا را شاهد و ناظر اعمال دانستن؛ تمام هستی را تحت احاطه ی او دیدن و همه ی موجودات را مستفیض به فیض رحمت الهی دانستن؛ درک ویژگی های دنیای ممدوح و مذموم و حدود و ثغور استفاده از آن اشاره کرد. بینش و بصیرت به دست آمده از این آیات، به همراه ایمان و عمل، راه رسیدن به سعادت و خوشبختی را هموار می کند.کلید واژگان: نظام هستی, دنیا, آثار تربیتی, اعطای بینش
The method of ‘offering insight’ is one of the salient and effective educational methods stressed in the Islamic books. As The method of ‘offering insight’ is one of the salient and effective educational methods stressed in the Islamic books. As the Qur''''''''an was revealed for guiding and educating humankind, numerous causes and effects of insight acquisition have been explicated therein. Evaluating the relevant verses and explaining the quality of offering insight to the verses, this study seeks to assess the effects of this method in two respects: the ‘Creation system’ and ‘the world’ relying on Imamate. This method can offer deep and extensive insights into the laws of the universe so as to achieve an ideally desired religious life. Amongst such insights are: seeing God as the all-knowing power observing one’s deeds, seeing all beings under His control, finding all creatures gifted by His all-embracing compassion and realizing the features of valued and devalued worlds as well as their restraints. The insights gained by these verses together with faith and good deeds pave the way for prosperityKeywords: Key words:: Creation system, World, educational effects, offering insight
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.