حمید مشرقی

هماهنگی زنجیره تامین برای هم سویی سیاست های اعضای زنجیره و استفاده از سود بیشینه ممکن برای زنجیره تامین، محور پژوهش-های بسیاری در دهه اخیر بوده است. برای دستیابی به هماهنگی، استفاده از ساز و کارهای گوناگونی امکان پذیر است که قراردادها یکی از مهم ترین آنها هستند. این پژوهش به مقایسه دو گونه ی پرکاربرد از قراردادها شامل اشتراک درآمد و بازخرید برای هماهنگی زنجیره تامین می پردازد. نوآوری دیگر این مقاله تحلیل تعیین سیاست های سفارش دهی و قیمت گذاری بوسیله این قراردادها در شرایط نامعینی تقاضا است. نتایج پژوهش نشان می دهد که با در نظر گرفتن تقاضای نامعین جمعی، قرارداد اشتراک درآمد توانایی کامل در هماهنگی قیمت گذاری و سفارش دهی دارد در حالی که قرارداد بازخرید تنها هماهنگی از طریق سیاست سفارش دهی را فراهم می کند.

پیوستن به سازمان جهانی تجارت (WTO) مهم ترین بعد جهانی شدن است و باعث ایجاد تجارت آزاد می شود. تجارت آزاد در کنار تقویت زمینه های اقتصادی امکان تعطیلی صنایع و بیکاری گسترده را در بر دارد. بنابراین اصلی ترین راهبرد کشورها حمایت از اولویت های اقتصادی در مذاکرات پیوستن به WTO است. ایران در سال 2005 عضو WTO شده و در حال تعیین رژیم تجاری و برنامه های عملیاتی بر مبنای اولویت های اقتصادی و صنعتی است. اولویت های صنعتی بر اساس صنایع راهبردی تعیین می شوند که صنایع ماشین سازی با بالاترین ارزش افزوده در میان آنها نقشی اساسی دارند. مهم ترین انگیزه و نوآوری این پژوهش، تعیین اولویت های صنایع ماشین سازی است. تعیین اولویت های یک صنعت تاکنون بر مبنای معیارهای تجاری و از طریق مدل مزیت رقابتی پورتر صورت گرفته است. نوآوری این پژوهش اولویت بندی با شاخص های اقتصادی، اجتماعی، نیروی انسانی و زیست محیطی است که جامع بودن آن نسبت مدل های قبلی (مثل مدل پورتر) مزیت دارد. این پژوهش با مرور مطالعات موجود، برای اولین بار اولویت بندی با هدف پیوستن به WTO را انجام داده که با نظر خبرگان و با دو روش Topsis و AHP اجرا شده است. نتایج نهایی مقایسه شده و چهار خوشه تولیدی پیشرو، توسعه ای، قابل بررسی و ضعیف به دست آمده اند که مبنای برنامه پیوستن به WTO و اولویت بندی سایر صنایع راهبردی را فراهم خواهند کرد.