سمانه سادات ملک ثابت

در این پژوهش با محوریت نظرات عالمانی چون استرآبادی، ابن هشام انصاری و سیبویه به بررسی معانی جدید باب های افعال و تفعیل پرداخته شده است. هم چنین ضمن آگاهی از ضرورت توجه و دقت در ترجمه قرآن کریم و انتخاب معادل برای کلمات، با ارائه نمونه هایی از ترجمه مرحوم الهی قمشه ای نحوه ترجمه این گونه افعال را مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اهمیت فراوان فعل در زبان عربی و نقش بی بدیل آن در ترجمه متن عربی(از جمله کتاب مقدس قرآن) به زبان دیگر، لازم است کلیه مسائل مربوط به فعل نیز مورد بررسی دقیق و کامل قرار گیرد. از جمله این مسائل نحوه ترجمه ابواب ثلاثی مزید به فارسی است.

امروزه، رایحه درمانی به عنوان یکی از روش های طب مکمل بسیار پرکاربرد است. مطالعه ی تاریخ پزشکی نشان از سابقه ی تاریخی این روش درمانی در تمدن های باستانی از جمله تمدن باستانی ایران به عنوان یکی از قدیمی ترین روش های ضدعفونی و درمانی دارد.
در این مقاله ی مروری سعی شد با مطالعه ی متون مذهبی و آثار مکتوب باقی مانده از ایران باستان که بیش تر به زبان پهلوی هستند و در تاریخ ایران شواهدی مبنی بر استفاده از این روش درمانی ارائه شده است، به این پرسش که رایحه درمانی چه جایگاهی در پزشکی ایران باستان دارد پاسخ داده شود.
طبق باورهای ایرانیان، بیماری فراورده ای اهریمنی بود و اهریمن و دیوان گناک مینو در ایجاد بیماری عامل اصلی به شمار می رفتند که یکی از ویژگی های این موجودات پلید، بوی بد و پلشتی آن ها بود. بر این اساس، ایرانیان نیز با توسل به گیاهان و رعایت برخی اصول بهداشتی سعی در زدودن بیماری ها داشتند. آن ها به دلیل این که عوامل انتقال بیماری را پلشتی ها و بوی بد و هوای نامطبوع می دانستند، با توجه به آموزه ای دینی که نیروهای اهورایی را خوش بوی می پنداشت، در همگامی با نیروهای اهورایی از رایحه ی خوش استفاده کرده و از مواد و گیاهان و چوب های خوش بو به گونه های مختلف برای از بین بردن عوامل بیماری (در پیش گیری) و درمان برخی بیماری های جسمی و روانی بهره می بردند.

سداب گیاهی است بسیار سبزرنگ که گویی غباری کم رنگ روی برگ های ریز آن نشسته است. این گیاه سبب کم شدن نیروی جنسی در مردان و سقط شدن جنین می شود. همچنین در اعتقاد عوام این گیاه سحر و جادو را دفع می کند. در گذشته برای کم کردن مضرات شراب و خوشبوکردن و بالابردن کیفیت آن سداب به شراب می افزوده اند. این خصوصیات و خواص سداب در اشعار سرایندگان پارسی زبان کاربرد داشته است. تاکنون تحقیقی درباره کاربرد این گیاه و دسته بندی مضمون سازی ها با آن به صورت مستقل صورت نگرفته است. هر یک از منابع و مراجعی که به بررسی گیاهان در ادبیات فارسی پرداخته اند، فقط به ذکر چند شاهد و نمونه شعری اکتفا کرده اند. بررسی کاربردهای سداب از منظر پزشکی و گیاه شناسی و کاربرد آن در مراسم آیینی روشن می کند که این گیاه و کاربردهای آن نزد همه شعرای فارسی زبان شناخته شده نبوده است. استفاده از آن در شراب و فقاع، رنگ سبز سداب و خواص و ضررهای این گیاه بیشترین زمینه مضمون سازی آن نزد شعرا بوده است.

خاقانی و متنبی دو شاعر نامی ادبیات فارسی و ادبیات عرب اند، که پیشگامان عرصه خودستایی و فخر شناخته می شوند. پژوهش حاضر در پاسخ به این سوال که خاقانی و متنبی هر یک چگونه به خودستایی در شعر خود پرداخته اند صورت گرفته و نمونه هایی از خودستایی را در شعر هر یک ارائه نموده است. آنچه باعث می شود دو شاعر به خودستایی بپردازند خلاهای درونی است و عقده های روان شناسانه که این دو شاعر زودرنج از آن بی بهره نبوده اند؛ خاقانی به خرد و دانش و شعر خویش مباهات ورزیده و متنبی، شجاعت و دلیری و جنگجویی را در کنار شعر مایه فخر و برتری دانسته است. هر دو در این مسیر بسیار غلو کرده اند اما حلق تصاویر تازه تر و بکرتر از سوی خاقانی صورت گرفته است.