فهرست مطالب نویسنده:
سید ابراهیم عمرانی
-
وجود ساختار سلسله مراتبی و چندلایه در الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (FRBR) موجب می شود کاربر با هر سطحی از دانش موضوعی با انجام جستجوهای ساده در نرم افزارهایی که با مدل مفهومی طراحی شده اند، موجودیت های مورد نظر خود را بازیابی نماید. پژوهش حاضر به عنوان یکی از اولین گام ها با هدف بررسی میزان انطباق عناصر داده ای مارک ایران با موجودیت ها و وظایف کاربری «الگوی مفهومی» و ارزشگذاری آنها از دیدگاه کاربران بالقوه فهرستهای رایانه ای انجام شده است. بدین منظور، تمامی فیلدهای متغیر و فیلدهای با عناصر داده ای ثابت مارک ایران با رویکرد تحلیلی - تطبیقی با موجودیت ها و وظایف کاربری الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی و بر اساس مطالعات مشابه انجام شده توسط کتابخانه کنگره آمریکا بر روی مارک 21، گزارش ایفلا و ارزشگذاری کاربران در پژوهش، کلیه عناصر داده ای مارک ایران که قابلیت انطباق بر موجودیت ها و پشتیبانی از وظایف کاربری الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی را داشتند، شناسایی و ارزشگذاری شدند. بر مبنای نتایج پژوهش پشتیبانی عناصر داده ای مارک ایران از به ترتیبب وظیفه کاربری «شناسایی» با 49.17 درصد بیشترین و «یافتن» با 18.42 درصد در کمترین رتبه قرار دارد. لذا در طراحی نرم افزارهای کتابخانه ای مبتنی بر «الگوی مفهومی» توجه به این مهم به منظور پشتیبانی از وظایف کاربران ضرورت دارد. همچنین بر اساس این بررسی، عناصر داده ای مارک ایران بیشترین قابلیت انطباق را با موجودیت های گروه اول و کمترین میزان قابلیت انطباق را با موجودیت های گروه سوم «الگوی مفهومی» دارند. در مجموع 44.74 درصد از عناصر داده ای مارک ایران با موجودیت های گروه اول، 9.95 درصد با موجودیت های گروه دوم و 3.15 با موجودیت های گروه سوم منطبق شده اند. همچنین نتایج در بخش ارزشگذاری عناصر داده ای مارک ایران با قابلیت پشتیبانی از وظایف کاربری موجودیت های گروه اول «الگوی مفهومی» بر مبنای گزارش ایفلا نشان داد به ترتیب 434 عنصر داده ای مارک ایران (27.83 درصد) در «شناسایی»، 425 عنصر داده ای مارک ایران (27.28 درصد) در «دسترسی»، 147 عنصر داده ای مارک ایران (9.44 درصد) در «انتخاب»، 95 عنصر داده ای مارک ایران (6.10 درصد) در «یافتن» دارای ارزش زیاد می باشند. این نتایج همخوانی نسبی با ارزشگذاری بر مبنای گزارش پژوهش حاضر را نشان می دهد.
This study aimed to map IRAN MARC (extracted from RASA، the National Library of Iran’s Software) fields and data elements for FRBR entities and user tasks on one side and also exploring the users'' view on assessing the value related to user tasks. A Mixed-method was used for the study. The IRANMARC fields (0XX – 9XX) and data elements were mapped on the FRBR entities and the 4 user tasks (Find، Identify، Select، Obtain) based on similar studies conducted by the Library of Congress on the MARC 21، IFLA report and evaluation of users in research. According to the findings of the study، the first rank of Mapping IRAN MARC (on RASA) fields and data elements on FRBR user tasks with 49. 17 percent belonged to the “Identifying” and the last with 18. 42 percent to the “Finding” tasks. According to results، maximum compatibility with existing data elements in IRANMARC belonged to the first group and the lowest compatibility with the third group of entities of FRBR model. In total 44. 74 percent of the IRANMARC data elements mapped on the first group of FRBR، 9. 95 percent matched with the second group and 3. 15 with the third group. It also results in MARC data elements valuation which supports user tasks of 1st group entities had high value، 434 (27. 83%) in the «identifying»، 425 data Element (27. 28%) in the «Obtain»، 147 data elements (9. 44%) in the «Selecting»، 95 data elements (6. 10 percent) in the «Finding» Respectively. The results show partially consistency with the valuation based on this research report.Keywords: Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR), Entities, User Tasks, Mapping, IRANMARC, MARC 21 -
هدف اصلی این پژوهش، بررسی میزان انطباق عناصر داده ای مارک ایران با موجودیت ها و ویژگی های الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی است. در این راستا، جدولی جهت تطبیق عناصر داده ای مارک ایران با موجودیت ها و ویژگی های تشکیل دهنده سه گروه موجود در این الگو ترسیم شد و بر اساس مطالعات مشابه انجام شده توسط کتابخانه کنگره آمریکا بر روی مارک 21، تمام عناصر داده ای مارک ایران که قابلیت انطباق با موجودیت ها و ویژگی های این الگو را داشتند، شناسایی شدند. نتایج حاکی از آن است که در پیوند 1558 عنصر داده ای موجود در ساختار مارک ایران با موجودیت های این الگو، 702 عنصر داده ای (05/45%) با موجودیت های گروه اول، 152 عنصر داده ای با موجودیت های گروه دوم و 45 عنصر داده ای با موجودیت های گروه سوم قابلیت انطباق دارند. در ادامه، جهت شناسایی موجودیت ها و ویژگی های الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی در پیشینه های مارک موجود در نرم افزار کتابخانه ملی ایران (رسا)، پیشینه های یک نمونه اثر با نمودهای متنوع، یعنی رباعیات خیام در نمود های چاپ سنگی، کتاب، پایان نامه، مواد دیداری و شنیداری، دستنوشته مواد گرافیکی، مقاله و سند مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که بیشترین میزان انطباق با موجودیت های گروه اول مربوط به پیشینه های چاپ سنگی رباعیات خیام و برابر با (2/38%) است. از دستاوردهای این پژوهش تهیه جدول انطباق تمام عناصر داده ای مارک ایران با موجودیت ها و ویژگی های اف.آر.بی.آر. است.کلید واژگان: ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی, اف, آر, بی, آر, _ موجودیت ها و ویژگی های گروه اول, مارک ایران, مارک 21, مطالعه تطبیقی, پیشینه های فارسی رباعیات خیامThe main goal of this research is to determine mapping of Iran MARC data elements to Functional Requirement for Bibliographic Records (FRBR) model group one entities and attributes. FRBR group one entities are work، expression، manifestation and item and each one has special attributes. Therefore all fields and data elements of Iran MARC were examined via comparative method to the entities and attributes of the first group. In first segment a table was made and all of the data elements were mapped based on similar research conducted on MARC 21 by U. S Congress Library. Research findings showed that from the total of 1558 data elements that exist in Iran MARC، 531 data elements are manifestation، 73 data elements are Work y، 65 data elements are expression and 33 data elements are Item. Totally 702 data elements in Iran MARC (45. 05%) have adaption capability. Among attributes of every entity، the Form of work for Work entity، language of Expression attribute for expression، Manifestation identifier attribute for Manifestation and Item identifier for item entity have the major frequency in Iran MARC structure and totally 692 data elements (44. 41%) adopted this pattern.
-
این پژوهش، به منظور بررسی روابط کتابشناختی در مارک و همخوانی آن با الگوی مفهومی ملزومات کارکردی (فر- بر) انجام شده است. پیشینه های کتابشناختی از روابط متنوعی برخوردارند که نشان دادن آنها در مارک با محدودیت های بسیاری همراه است. حال آنکه از طریق همین روابط است که می توان آثار و نوشته های مرتبط با یک اثر خاص را کنار هم آورد و زمانی که در فهرست جستجو می کنیم، این آثار را در نتایج جستجو در یک مجموعه و در ارتباط با یکدیگر در دسترس قرار دهیم. با استفاده از الگوی مفهومی فر- بر با تاکید بر موجودیت ها و روابط بین آنها، کارکردهای فهرست به مراتب بالا می رود و فهرست ها به اهداف اصلی خود نزدیک می شوند. هدف این پژوهش، تبیین روابط حاکم بر موجودیت های کتابشناختی (اثر، بیان، نمود، و مورد) پیشینه های کتابشناختی فارسی مبتنی بر مارک ایران با استفاده از الگوی مفهومی اف.آر.بی.آر. (فر- بر) تعیین شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتوا با رویکرد توصیفی بوده است. در این پژوهش، برای گردآوری اطلاعات از فهرست پیوسته (اپک)2 کتابخانه ملی ایران استفاده شده است و تمامی پیشینه های جامعه پژوهش با معیارهای بیان شده در گزارش نهایی ایفلا، در خصوص روابط کتابشناختی موجودیت های گروه اول، در الگوی اف.آر.بی.آر.، و نیز قواعد آر.دی.ای.، تطبیق داده شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. طبق این بررسی، اگر بخواهیم نرم افزاری بر اساس الگوی مفهومی تدوین شود و از داده های مارکی که در حال حاضر در پایگاه کتابشناختی کتابخانه ملی وجود دارد، انتقال داده صورت بگیرد، بیشتر روابط به صورت ماشینی قابل انتقال نخواهد بود. به علاوه، خاطر نشان می شود روابطی که در این پژوهش در تطابق مارک و فر- بر به دست آمد، حاصل استنتاج ذهن هوشمند است و ماشین قادر نیست آن را تشخیص دهد. در این خصوص، نتایج پژوهش نشان داد که از جهت مارک به فر-بر 70/47 درصد از فیلدهای مارکی، امکان انتقال رابطه ای را بر اساس تبیین روابط دارند، و از سوی فر- بر به مارک با به کارگیری همه تلاش هوشمند و تشخیص رابطه های مارکی، فقط 38/31 درصد از روابط می توانند توسط مارک پوشش داده شوند. ولی، بر اساس داده های واقعی و مورد استفاده فعلی در نمونه بوستان سعدی از فرمت مارک- مبنای کتابخانه ملی ایران در نتایج این پژوهش، این امکان به 95/16 درصد تقلیل می یابدکلید واژگان: الگوی مفهومی اف, آر, بی, آر, (فر, بر), مارک ایران, پیشینه های فارسی مبتنی بر مارک ایران, خانواده کتابشناختی بوستان سعدی, روابط کتابشناختی, قواعد آر, دی, ایThis study was conducted to investigate the bibliographic relationships in the MARC and it’s consistency with the FRBR model. With establishing the necessary relations between bibliographic records, users will retrieve their necessary information faster and more easily. It is important to make a good communication in existing bibliographic records to help users to find what they need. This study’s purpose was to define the relationships between bibliographic records in the National Library's OPAC database and the study’s method was descriptive content analysis approach. In this study, the online catalog (OPAC) National Library of Iran has been used to collect information. All records with the mentioned criteria listed in the final report of the IFLA bibliographic relations about the first group entities in FRBR model and RDA rules has been implemented and analyzed. According to this study, if software has been developed in which the data transferring was based on the conceptual model and the MARC’s data that already exists in the National Library's bibliographic database, these relationships will not be transferable. Withal, in this study the relationships on consistent FRBR and MARC concluded with an intelligent mind and the machine is unable to detect them. The results of this study showed that the relations which conveyed from MARC to FRBR, was about 47/70 percent of the MARC fields, in other hand by FRBR to MARC with the use of all intelligent efforts, and diagnosis of MARC relationships, only 31/38 percent of the relations can be covered through the MARC. But based on real data and usable fields in Boostan-e-Saadi with MARC pattern, records on the National Library of Iran showed that the results reduced to 16/95 percent.Keywords: functional requirements for bibliographic records, FRBR conceptual model (Fer, Ber), IRAN MARC, bibliographic family, Boostan, e, Saadi's bibliographical records, bibliographic relationships, resource description, access (RDA)
-
پژوهشگران برای استفاده از نسخه های خطی تاکنون ملزم به جستجو در فهرست های جایی چند جلدی کتابخانه های مختلف بوده اند. این فهرست ها از طریق نمایه ها یا فهرست های اعلام امکان دسترسی به نسخه های مختلف را فراهم می کردند. زبان مشترک نسخه شناسان و اساتید فن این فهرست ها بوده و در ایران هنوز این فهرست ها کاربردهای خود را از دست نداده اند. امروزه با توجه به نقش بسیار مهم نرم افزارهای رایانه ای در تسهیل و تسریع کارها, تقریبا همه کتابخانه های بزرگ حاوی نسخه های خطی در دنیا از نرم افزارهای مختلف برای ذخیره و بازیاب فهرست های خود بهره می برند.
کلید واژگان: نسخه های خطی, عناصر کتابشناسی, نرم افزارهای کتابخانه ای, فهرست نویسی ماشین خوان, مارک 21, یونی مارک
بدانید!
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.