سید بردیا صدر

گاز خردل، یک عامل شیمیایی، تاثیرات دراز مدتی بر پوست باقی می گذارد که این ضایعات پوستی با ایجاد مشکلات زیادی از جمله اختلالات خواب، ناهنجاری های روانی و حتی مشکلات جنسی مستقیما کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. هدف این پژوهش بررسی رابطه مشکلات پوستی و کیفیت زندگی جانبازان شیمیایی مواجهه یافته با گاز خردل می باشد.
در این مطالعه 125 جانباز شیمیایی مرد که با شکایت مشکلات پوستی به درمانگاه بیمارستان بقیه الله در تابستان 1385 مراجعه کرده بودند توسط متخصصین پوست معاینه شدند. شدت خارش در این افراد با پرسشنامه شدت خارش و کیفیت زندگی با پرسشنامه Dermatology Life Quality Index مورد ارزیابی قرار گرفت.
میانگین سن جانبازان شیمیایی مورد بررسی 8/0± 3/44 سال بود. علاوه بر خارش، خشکی پوست (64%)، سوزش (63%)، پوسته ریزی (59%) و هایپرپیگمانتاسیون (51%) مهم ترین مشکلات پوستی جانبازان شیمیایی بود. میانگین نمره کیفیت زندگی در افراد فوق 96/5 ± 42/19 بود. در این بیماران شدت خارش رابطه معنی داری با نمره کل کیفیت زندگی (001/0 >p و 325/0 = r) و تمام زیرمقیاس های آن به جز کار و تحصیل داشت. به جز خارش احساس سوزش نیز در کیفیت زندگی جانبازان تاثیر گذار بود.
مشکلات پوستی به جای مانده از مواجهه با گاز خردل مانند خارش و سوزش کیفیت زندگی جانبازان را تحت تاثیر قرار داده است که با کنترل این مشکلات کیفیت زندگی این افراد ارتقا خواهد یافت.

آسم به عنوان یک بیماری شایع و مزمن با حملات گهگاهی، بار اقتصادی زیادی بر بیمار و سیستم بهداشتی درمانی کشور وارد می کند، در حالیکه با اتخاذ یک رویه درمانی اثربخش و در عین حال کم هزینه می توان به طور قابل توجهی مقدار این هزینه وارده به جامعه را کاهش داد. از بین درمانهای متعدد رایج برای آسم، اسپری سالمترول به عنوان یک درمان بسیار اثر بخش و مرسوم در بسیاری از بیماران آسمی استفاده می شود. سه نوع رایج این دارو در کشور، سالمترول ساخت ایران، سروباید ساخت هند و سرونت ساخت انگلیس هستند که هزینه و احتمالا اثر بخشی متفاوتی دارند که در این مطالعه مورد بررسی قرار می گیرند.
این کارآزمایی بالینی تصادفی بر روی 30 بیمار مبتلا به آسم که شرایط ورود به مطالعه را داشتند انجام شد. بیماران به صورت تصادفی به سه گروه 10 نفره تقسیم شدند، برای هر بیمار یک اسپیرومتری پایه در شروع مطالعه انجام شد و سپس در هر گروه یکی از سه نوع داروی سالمترول، سروباید و سرونت به مدت سه روز، روزی 50 میکرو گرم بصورت منقسم در دو دوز (هر 12 ساعت) تجویز شد. در طول مطالعه، بیماران هر روز سه بار پیک فلومتری شده و در روز آخر نیز اسپیرومتری نهایی در بیماران انجام شد. برای تعیین و مقایسه مقرون به صرفه بودن دارو نیز از اندکس برتری اقتصادی استفاده شد.
پس از سه روز درمان، هر سه دارو باعث افزایش حجم ریوی بیماران شدند که سرونت و سالمترول باعث افزایش معنی دار حجم ریوی شدند (05/0> P). در مورد قیمت داروها نیز، هزینه تمام شده برای یک لیتر افزایش حجم ریوی، داروی سالمترول ساخت ایران کمتر از سروباید و بصورت معنی داری کمتر از سرونت بود (05/0> P).
در مطالعات اخیر استفاده همزمان برونکودیلاتورهای استنشاقی طولانی اثر مانند سالمترول به همراه کورتیکواستروئیدهای استنشاقی قطعی ترین درمان کنترل کننده آسم گزارش شده اند که با توجه به یافته های این مطالعه به نظر می رسد با توجه به تعداد بسیار زیاد بیماران مبتلا به آسم در کشور و بار اقتصادی واردات انبوه داروهای خارجی و نیز اختلاف قیمت فاحش بین داروهای مشابه با نامهای تجاری مختلف، اینگونه مطالعات برای بررسی برتری آنها با توجه به اثربخشی و ارزش اقتصادی، جایگاه ویژه ای دارد.

هدف از مطالعه حاضر تعیین فرمولاسیون کرم موضعی اسپیرونولاکتون و ارزیابی مقایسه ای تاثیر قرص و کرم اسپیرونولاکتون در درمان بیماران مبتلا به هیرسوتیسم است.
جهت بررسی میزان تاثیر داروی اسپیرونولاکتون، تعداد 77 بیمار مبتلا به هیرسوتیسم به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند و 39 نفر کرم اسپیرونولاکتون و 38 نفر قرص اسپیرونولاکتون دریافت کردند. پیش از شروع درمان، م توسط نمره هیرسوتیسم در بیماران دو گروه اندازه گیری شد که اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. درمان بیماران به مدت 7 ماه ادامه یافت و هر ماه بیمار ا ن توسط یک متخصص پوست معاینه شدند. پس از 7 ماه مجددا نمره هیرسوتیسم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با نمره پیش از شروع درمان مقایسه گردید.
در 8/15 % بیماران مصرف کننده قرص اسپیرونولاکتون، کاهش معنی داری در نمره هیرسوتیسم پس از دوره درمان ایجاد شد (05/0 P<). در 7/44 % کاهش غیرمعنی دار و در 5/39 % نیز هیچگونه تغییری در نمره هیرسوتیسم مشاهده نگردید. در 8/55 % مصرف کنندگان کرم اسپیرونولاکتون کاهش معنی دار در نمره هیرسوتیسم به وجود آمد و در 2/44 % باقی مانده بیماران نیز کاهش ایجاد شده معنی دار نبود. در بین بیمارانی که در طول دوره درمان کرم اسپیرونولاکتون استفاده کرده بودند، در هیچ یک از بیماران عوارض جانبی ایجاد نشد، در حالی که در 40 % بیماران مصرف کننده قرص اسپیرونولاکتون عوارض جانبی شامل اختلال قاعدگی، سردرد و تهوع مشاهده گردید. مصرف کرم در مقایسه با مصرف قرص، با کاهش بیشتر در نمره هیرسوتیسم و عوارض جانبی کمتر همراه بود. این موارد در کنار نیاز به درمان دارویی طولانی مدت در بیماران مبتلا به هیرسوتیسم، مطرح کننده مزیت استفاده از کرم اسپیرونولاکتون می باشد.

آلوپسی آره آتا (Alopecia areata)یک بیماری التهابی مزمن ونسبتا"شایع فولیکولهای مواست که 2 درصد از جمعیت عمومی را گرفتار می کندکه با وجود درمانهای پیشنهادی مختلف هریک از آنهامحدودیت های دارند هدف از این مطالعه بررسی اثر درمانی تجویز همزمان آنترالین با غلظت 5/. درصد به همراه محلول ماینوکسیدیل با غلظت 2درصد در درمان آلوپسی آره آتااست.
این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی شده است. افراد تحت مطالعه از طریق گزینش تصادفی به دو گروه تقسیم شدند:26 نفر در گروه درمان قرار گرفتندوبه مدت 30 هفته در شب 20 دقیقه از فرمولاسیون آنترالین 5/.درصد استفاده کردهوپس از شستشو و خشک کردن سر، در همان شب وصبح روز بعد از محلول ماینوکسیدل 2درصدبر روی نواحی گرفتار استفاده کردند.27 نفر گروه دارونما هم از فرمولاسیون حاوی پایه بدون دارواستفاده کردند.پس از تکمیل دوره درمان، با بررسی رشد موهای ترمینال، رویش مجدد موها مورد ارزیابی قرارگرفت.داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفت.
از بین 53 بیمار بر میانگین سنی 23/4+ 35/18 سال 32 نفر(4/.6%)مردو21نفر(6/39%)زن بودند. میزان پسخ به درمان در افراد گروه درمان (9/67%) در مقایسه با دارونما (1/ 32%) بیشتر بود(63%= P).اریتم وهیپرپیگما نتاسیون در بیماران مصرف کننده دارو به ترتیب در1/96%و100% بیماران مشاهده شددر حالیکه 6/29%از مصرف کنندگان دارونما دچار اریتم شدند و هیچ یک هیپرپیگمانتاسیون نداشتند.
اغلب مصرف کنندگان آنترالینبه همراه ماینوکسیدیلبه مداخله درمانی پاسخ مثبت دادندو مطالعات دیگربا حجم نمونه بیشتر وطول درمان بیشتر جهت ارزیابی میزان اثر بخشی این روش درمان توصیه می گردد.

خارش به عنوان یک عارضه مزمن ناشی از اثر سولفور موستارد بر پوست بدن، معضل عمده ای در بسیاری از جانبازان شیمیایی محسوب می شود. تاکنون درمانهای علامتی مختلفی نظیر آنتی هیستامینها، بی حس کننده های موضعی و کورتیکواستروئیدها برای کنترل این ضایعه استفاده شده اند که هر کدام بنا به دلایلی، محدودیت مصرف گسترده و طولانی مدت دارند. فراورده Unna`s Boot به عنوان یک ترکیب موثر و کم عارضه برای التیام خارش مطرح است که ما در این مطالعه بر آن شدیم تا اثر بخشی این دارو را با کورتیکواستروئید موضعی و پلاسبو مقایسه کنیم.
در این کارآزمایی بالینی دو سویه کور تصادفی که در بیمارستان بقیه الله (عج) انجام شد، تعداد 90 بیمار با احراز شرایط مورد نظر وارد مطالعه شده، به صورت تصادفی به سه گروه تقسیم شدند. هر گروه از بیماران یکی از سه داروی کرم بتامتازون 1%، کرم Unna`s Boot و کرم پلاسبو را به مدت سه هفته، هر شب یک واحد بند انگشت در یک محل ثابت و مشخص خارش دار استفاده کردند. برای ارزیابی اثرات داروها از دو معیار امتیاز خارش و VAS (Visual Analysis Score) پیش از مداخله دارویی و بلافاصله پس از اتمام دوره درمان استفاده کردیم.
از تعداد 90 بیمار وارد مطالعه شده، 75 بیمار درمان را به انتها رساندند و 15 بیمار دیگر به علت عدم مصرف مرتب دارو از مطالعه خارج شدند. هر سه دارو باعث کاهش معنی دار امتیاز خارش بر اساس VAS شدند (001/0 P<). دو داروی بتامتازون و Unna`s Boot با اختلاف معنی داری موثرتر از کرم پلاسبو بود ولی علیرغم موثرتر بودن کرم بتامتازون نسبت به Unna`s Boot، این دو دارو تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند (05/0 P<).
بحث: خارش در جانبازان شیمیایی یک عارضه مزمن است که نیاز به درمان طولانی مدت علامتی دارد. با توجه به عوارض جانبی قطعی مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئیدهای موضعی، به همراه اثر بخشی تقریبا یکسان کرم بتامتازون و Unna`s Boot، به نظر می رسد Unna`s Boot انتخاب مناسبتری برای کنترل خارش این بیماران باشد.

خارش مزمن، به عنوان یکی از شایعترین عوارض پوستی در بسیاری از جانبازان شیمیایی دیده شده، می تواند منجر به کاهش کیفیت زندگی بیمار گردد. با توجه به عوارض درمان طولانی مدت با برخی از داروها از جمله کورتیکواستروئیدها، همچنین کم اثر و عارضه دار بودن اغلب آنتی هیستامینهای نسل اول و کاربردهای جدیدی که داروی داکسپین در درمان خارش دارد، بر آن شدیم تا میزان اثربخشی و ایجاد عوارض جانبی سه داروی ستریزین، هیدروکسی زین و داکسپین را بررسی کرده، با یکدیگر مقایسه نماییم.
این مطالعه به صورت دو سویه کور و تصادفی بر روی 75 بیمار در بیمارستان بقیه الله (عج) در طی سال 1384 انجام شد (25 بیمار در هر گروه). پیش از شروع درمان، امتیاز خارش بر اساس جدول استاندارد و نیز با استفاده از آنالیز چشمی یا Visual Analysis Score (VAS) برای کلیه ی بیماران اندازه گیری شد. سپس بیماران به صورت تصادفی به سه گروه تقسیم شدند: گروه اول کپسول داکسپین با دوز 10 میلی گرم روزانه، گروه دوم هیدروکسی زین با دوز 25 میلی گرم روزانه و گروه سوم کپسول ستریزین با دوز 10 میلی گرم روزانه به مدت یک ماه مصرف کردند. پس از پایان مداخله ی دارویی و همچنین در پایان یک ماه دوره ی پیگیری، مجددا معیارهای خارش در بیماران ارزیابی شد.
امتیاز خارش و VAS در بیماران هر سه گروه، پس از یک ماه درمان کاهش معنی داری پیدا کرد (05/0> p) ولی در پایان یک ماه دوره ی پیگیری مجددا وضعیت خارش به حالت اولیه بازگشت. 18 بیمار در گروه هیدروکسی زین، 14 بیمار در گروه داکسپین و 6 بیمار در گروه ستریزین دچار خواب آلودگی ناشی از درمان شدند. در نهایت، هیدروکسی زین در مقایسه با داکسپین تاثیر تقریبا مساوی داشته (05/0< p)، هر دو کاهش معنی داری در نمره ی خارش و VAS بیماران ایجاد کردند (05/0> p)، در حالی که ستریزین نیز علیرغم کاهش قابل ملاحظه در معیار فوق (05/0 >p) نسبت به دو داروی قبل تاثیر کمتری داشت.
بحث: با توجه به اثر بخشی بهتر هیدروکسی زین و داکسپین در درمان خارش بیماران در این مطالعه و با توجه به عوارض جانبی بیشتری که در گروه مصرف کنندگان هیدروکسی زین دیده شد، به نظر می رسد در بین سه داروی فوق، داکسپین تاثیر بهتری در کاهش خارش مزمن داشته باشد.

سولفورموستارد به عنوان یک عامل شیمیایی بکار رفته در جنگ ایران و عراق دارای اثرات آلکیلان بر روی سلولهای بدن است. این عامل باعث ایجاد جهش ژنی در سطح سلولی و ایجاد انواع کارسینوم در بدن می شود. این مطالعه با هدف بررسی شیوع تومورهای پوستی با توجه به گزارشهای موجود در ارتباط با افزایش ریسک ابتلا به سرطانهای ریه و بدخیمی های خونی انجام شد.
این مطالعه به روش توصیفی- تحلیلی و گذشته نگر با مراجعه تصادفی به پرونده 9605 جانباز شیمیایی در 17 استان کشور انجام شد که از زمان مجروحیت این جانبازان بین 15-10 سال سپری شده بود. در پرونده های این بیماران برگه مراجعه به متخصص پوست شامل شکایات اصلی، شرح حال مختصر و تشخیص نهایی بیماران وجود داشت که اطلاعات مورد نیاز از آنها جمع آوری شد.
در بین بیماران مورد مطالعه 62 مورد تومور پوستی مشاهده شد که 4 مورد آنها مبتلا به BCC بودند و بدخیمی دیگری در بین مصدومین شیمیایی وجود نداشت. در 58 بیمار دیگر مبتلا به ضایعات خوش خیم پوستی، 16 مورد لیپوم و 14 مورد خال بکر بعنوان شایعترین یافته ها مطرح بودند. سایر موارد تومورهای خوش خیم پوستی به ندرت در بین جانبازان مشاهده شد.
میزان شیوع BCC در این تحقیق نسبت به شیوع گزارش شده در منابع معتبر اختلاف معنی داری نداشت.(P>0/05). در مورد شیوع تومورهای خوش خیم پوستی نیز اختلاف معنی داری با آنچه در منابع مختلف ذکر شده است دیده نشد (P>0/05). میانگین سنی پائینتر رزمندگان نسبت به سنین افزایش شیوع بدخیمی های پوستی(بالای 50 سال) بعلاوه گذشت تنها 15-10 سال از مواجهه این عزیزان با عامل خردل می تواند دلیل قانع کننده ای برای عدم وجود تفاوت باشدو از طرف دیگر مدت زمان تماس مداوم با عامل شیمیایی نیز در میزان بروز ضایعات پوستی موثر است که در مطالعات مشابه، حداقل مدت تماس برای بروز عوارض کارسینوژن 6 ماه بوده است که در خصوص بررسی این عوارض پس از یکبار مواجهه با عامل خردل نیاز به بررسی بیشتر در سالهای آتی وجود دارد.