فهرست مطالب سید خلاق میر نیا
-
از آن جا که ایران در کمربند خشک جهان است و تاکنون ارزیابی جامع و دقیقی از وضعیت امنیت آب در کشور نشده است، بررسی تغییرپذیری آن که یکی از متغیرهای مهم اثرگزار بر امنیت ملی است برای تدوین الگوهای مناسب مدیریتی مهم و اجتناب ناپذیر است. این پژوهش در بزرگ آبخیز فلات مرکزی که وسعت و جمعیت آن زیاد است اجرا شد. هشت زیرشاخص مهم سرانه ی اندوخته های آب تجدیدپذیر، شدت بهره گیری از اندوخته های آب، بهره وری آب، سرمایه گذاری در زیرساخت های آب، کیفیت آب، دست رسی به آب آشامیدنی، و مدیریت آلودگی و بازچرخانی آب، تغییر پهنه ی پوشش سبز و پهنه های آبی بزرگ در دوره ی زمانی 20 ساله با فاصله ی زمانی 5 ساله (1375 تا 1395) به کار گرفته شد. نتیجه ی اندازه های به دست آمده برای امنیت آب در سال های پژوهش 0/356، 0/330، 0/363، 0/291 و 0/291 واحد برای سال های 1375، 1380، 1385، 1390 و 1395، و میانگین آن در بیست سال پژوهش 0/326 واحد بود. اولویت بندی عامل های موثر بر امنیت آب نشان داد که بیش ترین اندازه ی اثرگزاری بر امنیت آب از سرانه ی اندوخته های آب تجدیدپذیر و شدت بهره گیری از اندوخته های آب بود. لازم است با کاربرد مدیریت پایدار بر اندوخته های آبی، ضمن درنظر گرفتن بایدهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و توجه دادن نهادهای اجرایی و قانون گزار به امنیت آب برای روی کرد به آن در افزایش دادن امنیت ملی، تعادل مناسبی در بهره گیری از اندوخته های آبی و بهبود امنیت آب، و پی رو آن امنیت ملی ایجاد شود.
کلید واژگان: امنیت ملی, توسعه ی پایدار, دیپلماسی آب, سیاست آب, مدیریت جامع اندوخته های آب, اقتصادی-اجتماعی}Given Iran's location in the dry belt of the world and the lack of a comprehensive and accurate assessment of water security in the country, the study of variability in this category as one of the important dimensions of national security to develop appropriate management models seems important and inevitable. The present study aims to investigate and evaluate the water security in the large watershed of Central Plateau due to its large size and high population in terms of eight important sub-indicators including per capita renewable water resources, the intensity of water use, water productivity, investment in water infrastructure, water quality, access to drinking water and water pollution management, green cover changes and changes in large water bodies were established and implemented over a 20-years with 5-year intervals (1996 to 2016). The calculated values for water security are 0.356, 0.330, 0.363, 0.291, and 0.291 respectively for 1996, 2001, 2006, 2011, and 2016 and the average during the twenty years of research was 0.326 units. The results also show that per capita renewable water resources and index of water use have the greatest impact on water security based on the prioritization of factors affecting water security. It is necessary to establish sustainable management of water resources while taking into account political, social, and economic requirements and paying attention to the issue of water security by the executive and legislative bodies in order to promote national security to establish a proper balance in the use of water resources and water security and Consequently, national security will be improved.
Keywords: Comprehensive Water Resources Management, national security, Socio-economic, Sustainable development, water diplomacy, water policy} -
آب های زیرزمینی مهمترین منبع آب شیرین جهان شناخته می شوند. در کشور خشک و نیمه خشک ایران عدم تطابق نیاز مصرف با زمان بارش ها در کنار تغییر اقلیم باعث افزایش تقاضای آب های زیرزمینی شده است. برداشت های بی رویه از آب های زیرزمینی در حوزه آبخیز الشتر، سطح آب در آبخوان این دشت را به شکل قابل توجهی کاهش داده، منابع آب این منطقه را با بیلان منفی مواجه کرده است. با توجه به محدودیت ذاتی منابع آب کشور و افزایش شکاف بین عرضه و تقاضای آب، به کارگیری ابزارهای اقتصادی و برقراری بازار آب برای تخصیص بهینه آب های زیرزمینی یک ضرورت است. بر همین اساس، این پژوهش به منظور تعیین قیمت بازاری آب های زیرزمینی و با هدف شناسایی دقیق بازارهای محلی آب های زیرزمینی و نیز سنجش دیدگاه بهره برداران محلی بازار آب در مورد برخی از راهکارهای تقویت بازار طراحی و اجرا شده است. جامعه آماری در این پژوهش، تمامی بهره برداران روستایی، همان برداشت کنندگان اصلی آب های زیرزمینی حوضه بوده که در خرید و فروش این منابع مشارکت دارند. استناد به روش قیمت های بازاری مستخرج از پیمایش های میدانی در محدوده مطالعاتی، میانگین قیمت هر متر مکعب آب زیرزمینی 1.749 ریال و ارزش اقتصادی کل آب های زیرزمینی 555.307.500.000 ریال برآورد شد. نتایج نشان داد که در 103 روستا بازاری برای خرید و فروش آب های زیرزمینی وجود دارد. همچنین، از بین روستاهای دارای بازار محلی آب زیرزمینی، 76 درصد روستاها با ایجاد تشکل های مردمی و شورای تنظیم آب و 43 درصد روستاها با تشکیل تابلوی اعلانات برای تسهیل خرید و فروش آب های زیرزمینی موافقت خود را اعلام کردند.
کلید واژگان: بازار آب, تخصیص بهینه, قیمت های بازاری, قیمت آب, مدیریت و منابع آب}Groundwater resources are the most important source of fresh water in the world. In Iran which is located in the arid and semi-arid region, mismatch of consumption needs with rainfall time along with climate change has increased the demand for groundwater. Excessive extraction of groundwater in the Alashtar Watershed reduced the water level in the aquifer of the plain and water resources of this area have faced a negative balance. Due to the inherent limitations of the country's water resources and increasing the split between supply and demand, the use of economic instruments and the establishment of the water market for optimal allocation of groundwater is a necessity. Accordingly, this study in order to determine the market price of groundwater with the aim of accurately identifying the local markets for groundwater and also measure the views of local water market operators about some of the strategies for advance the water market designed and implemented. The statistical population in this research was all rural exploiters are the main reservoirs of groundwater in the basin who contribute to the buy and sale of these resources. Regarding market prices in the study area, the average price of groundwater was 1,749 Rials per cubic meter, and the total value of groundwater was estimated as 555,307.5 Milion Rials. The results showed that in 103 villages there is a market for the buy and sale of groundwater. Those villages that have a local groundwater market, 76% of the villages have been established by creating popular organizations and the water regulatory council and 43% of the villages by create a bulletin board agreed to facilitate the buy and sale of groundwater resources.
Keywords: Market Prices, Optimal allocation, Water Market, Water price, Water resources management} -
مدیریت منابع آب زیرزمینی یکی از مهمترین مسائل مدیریت منابع طبیعی به شمار می آید. عدم مدیریت صحیح این منابع باعث ایجاد مشکلات خطرناکی نظیر فرونشست زمین، شوری آبخوان و از بین رفتن تالاب ها شده است. با رشد جمعیت، تقاضا برای آب های زیرزمینی افزایش یافته، منجر به کمبود آب در بیشتر نقاط جهان از جمله ایران شده است. این در حالی است که بیشتر از نصف تقاضای سالانه آب در ایران را منابع آب زیرزمینی تامین می کنند. بنابراین، برآورد ارزش اقتصادی آب های زیرزمینی در مدیریت صحیح منابع آب امری ضروری است. پژوهش حاضر، با استفاده از فنون تلفیقی مصاحبه و پرسش نامه به منظور برآورد میانگین تمایل به پرداخت جامعه روستاییان ساکن در دشت الشتر طراحی و اجرا شده است. در همین رابطه، برخی از مهمترین متغیرهای اقتصادی-اجتماعی جامعه مورد مطالعه و نقش آن ها در اصلاح نظام حفاظت و مدیریت بهینه منابع آب زیرزمینی، مورد بررسی قرار گرفته اند. جامعه آماری در این پژوهش، روستاییان شهرستان الشتر، همان برداشت کنندگان اصلی منابع آب زیرزمینی بوده، حجم نمونه نیز با کمک فرمول کوکران، 490 به دست آمده است. میانگین تمایل به پرداخت هر خانوار برای حفاظت از منابع آب زیرزمینی دشت الشتر، 920،758،1 ریال در سال تخمین زده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که ارزش کل حفاظتی آب های زیرزمینی در دشت الشتر، 8،913،979،927 ریال در سال و ارزش حفاظتی یک مترمکعب آب زیرزمینی برای جمعیتی که تمایل به پرداخت خود را اظهار کرده اند، بر اساس روش ارزش گذاری مشروط، 208 ریال است. همچنین، متغیرهای مبلغ پیشنهادی، درآمد سالانه خانوار و تحصیلات به صورت معنی داری بر روی تغییر تمایل به پرداخت پاسخ گویان تاثیرگذارند. با توجه به این که برای ارزش های غیراستفاده ای آب های زیرزمینی بازاری وجود ندارد، یافته های این مقاله می تواند ابزار قدرتمندی در تصمیم گیری و مدیریت منابع آب، برای مدیران بخش آب شکل دهد.کلید واژگان: ارزش های غیراستفاده ای, روش ارزش گذاری مشروط, دشت الشتر, تمایل به پرداخت, مدل لاجیت}Groundwater resources management is one of the most important issues of natural resources management. Lack of proper management of these resources has caused serious problems such as land subsidence, aquifer salinity and the annihilation of wetlands. With population growth, has increased demand groundwater and led to water scarcity in many parts of the world including Iran. Estimating the economic value of groundwater is a fundamental step in water resources management strategies. The present study was conducted using interviews and questionnaires to estimate the average willingness to pay the population of the villagers living in Alashtar Plain. In this regard, some of the most important socio-economic variables of the studied population and their role in optimizing the management of groundwater resources have been studied. The statistical society in this research includes the population of villagers residing in the Alashtar Plain as the beneficiaries of groundwater resources in the area with a sample size of 490 was calculated by the Cochran formula. However, the average willingness to pay to protect groundwater resources for each household of the Alashtar Plain was estimated as 1,758,920 Rials per year. Results showed that the total value of groundwater protection in the Alashtar Plain is 8,913 Milion Rials per year. The protective value of one cubic meter of groundwater for the population that has stated their willingness to pay is based on a contingent valuation method of 208.647 Rials. It was also observed that the offered price variables, annual household income and level of education significantly affect willingness to pay for the respondents. Given the fact that there is no market for groundwater non-use value, the findings of this paper can be a powerful tool for decision making and water resources management for water sector managers.Keywords: Alashtar plain, Contingent valuation method, Logit model, Non-Use Value, willingness to pay}
-
این پژوهش با هدف انجام مطالعات مورفومتری، بررسی ارتباطات هندسی بین آن ها، در دو کاربری مرتعی و کشاورزی انجام شده است. در ابتدا، ویژگی های هندسی و توپوگرافی 120 آبکند در بخش نیمه خشک استان شامل عرض بالا، عمق، عرض پایین، ارتفاع بالاکند، همچنین، ویژگی های سطح حوزه آبخیز آبکندها شامل میزان پوشش سطحی و خاک لخت به وسیله پلات های یک متر مربعی به همراه نمونه های ترکیبی خاک از سطح حوزه آبخیز و دیواره آبکند ها برداشت شد. بر نمونه های خاک آزمایش های فیزیکی و شیمیایی از قبیل بررسی بافت خاک، مواد آلی، آهک کل و فعال، هدایت الکتریکی، اسیدیته، سدیم، منیزیم و کلسیم در آزمایشگاه انجام شد. نتایج بررسی روابط مورفومتریک آبکندها نشان داد که نسبت عرض بالا به عمق آبکندهای کشاورزی و مرتعی به ترتیب برابر با 2.1 و 1.5 بوده، نسبت عرض بالا به طول به ترتیب در کاربری کشاورزی و مرتعی برابر با 0.41 و 0.57 به دست آمد که در نتیجه آبکندهای مرتعی کشیدگی بیشتری داشته اند. رابطه معکوس نمایی بین شاخص های فوق با شیب نشان داد که عوامل توپوگرافی بر شکل نهایی آبکندها تاثیرگذار بوده است. شاخص عرض پایین به عرض بالا به ترتیب در آبکندهای کشاورزی و مرتعی برابر با 0.33 و 0.30 و شکل مقطع های عرضی به ترتیب ذوزنقه و V بوده است. نتایج همچنین نشان داد که عامل شیب 14 درصد از تغییرات مساحت مقطع های عرضی را تبیین کرده، رشد عرضی آبکندها در کاربری های کشاورزی و مرتعی به ترتیب 84 و 73 درصد از تغییرات حجم فرسایش را تبیین کرده است و عوامل با تاثیر مثبت بر تغییر حجم فرسایش آبکندی میزان ماسه در خاک سطحی، کاربری و شیب بودند. آبکندهای مورد مطالعه در هر دو کاربری دارای بعد فراکتال متوسط 1.08 بوده اند و به صورت خطی با افزایش طول و به صورت توانی با افزایش حجم آبکندها افزایش یافته است. توان مساحت در قاعده هک در آبکندهای کشاورزی و مرتعی به ترتیب برابر با 0.50 و 0.54 بوده است.کلید واژگان: ایران, بعد فراکتال, قانون هک, کاربری مرتع و کشاورزی, ویژگی های هندسی}This research focused on studying the morphometric characteristics, topographic threshold of gullies and their relationships, dominant process of gully initiation and development stages as well, in agricultural and rangeland land uses. Also, morphometric characteristics of 120 gullies including top width, bottom width and headcut height and surface characteristics of gullies contributing area including vegetation, rock fragment and bare soil by 1 m2 plot and soil samples from top soil and gullies wall were collected in semi-arid part of Ilam Province. Results showed that top width–depth ratio of gullies in cropland and rangeland is 2.1 and 1.5, respectively that widening and deepening has more important role in gully growth. Top width-length ratios are 0.41 and 0.57 in croplands and rangelands, respectively that shows rangeland gullies are more elongated. Negative exponential relationship between those ratios and slope shows the effect of topographic factors especially slope on final shape of gullies. Bottom width-top width ratio in croplands and rangelands is about 0.33 and 0.3, respectively and cross section shapes are trapezoidal and V shape. Results showed that slope describes 16 percent of cross sections area variation and lateral growth of gullies in croplands and rangelands and describes 84 and 73 percent of gully volume variation. Effective factors on gully volume are sand content in top soil, land use and slope. Studied gullies in both land uses have mean fractal dimension of 1.08 and has linear growth with length and power growth with volume of gully. Power of Hack law in studied gullies in croplands and rangelands gullies are 0.5 and 0.54, respectively.Keywords: Agricultural, rangeland land uses, Fractal dimension, Hack law, Iran, Morphometric characteristics}
-
پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرپذیری مکانی تعامل برخی صفات خاک با زمان شروع رواناب در پائین دست حوزه آبخیز جنگلی آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس (کجور) در جنوب شرقی شهرستان نوشهر انجام شد. شبیه سازی باران با استفاده از یک دستگاه شبیه ساز باران پمپی با شدت حدود 6/1 میلی متر بر دقیقه در دو ویژگی توپوگرافی تندی و جهت شیب انجام شد. مدت زمان شروع شبیه سازی باران تا زمان ایجاد رواناب زمان شروع رواناب در نظر گرفته شده و ارتباط آن با صفات خاک شامل درصد مواد آلی، رس، لای، شن، رطوبت پیشین خاک و وزن مخصوص ظاهری خاک مورد ارزیابی قرار گرفتند. بعد از آزمون نرمال بودن داده ها، همگنی واریانس ها و معنی دار شدن آنالیز واریانس داده های به دست آمده، هم بستگی صفات خاک و زمان شروع رواناب از طریق آزمون هم بستگی پیرسون در نرم افزار SPSS18 بررسی شد. نتایج نشان داد که صفات خاک بایک دیگر هم بستگی خوبی داشته، حال آن که در بین صفات خاک مورد ارزیابی در سطح احتمال پنج درصد، تنها مواد آلی علاوه بر ویژگی های توپوگرافی با زمان شروع رواناب دارای هم بستگی مثبت بوده است. بیش ترین زمان شروع رواناب در پلات های 44 درصد غربی در حدود 70 ثانیه با بالاترین درصد مواد آلی (9/5 درصد) اندازه گیری شد. در مجموع نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که زمان شروع رواناب نسبت به متغیرهای محیطی حساسیت معنی دار نشان داده است.کلید واژگان: تندی و جهت شیب, حوزه آبخیز جنگلی, زمان تولید رواناب, صفات فیزیکی خاک}The present research was conducted with the purpose of assessing the interaction between some soil properties and runoff generation time in the downstream of Educational and Research Forest Watershed of Tarbiat Modares University (Kojoor Watershed) located at Southeastern of Nowshahr. Rainfall simulation was done through applying a pumping rain simulator generating rain intensity of some 1.6 mm min-1. Accordingly, runoff generation time was determined from starting time of the simulation until runoff generation. In this research, some soil characteristics such as percentages of organic matter, clay, Silt, sand, antecedent soil moisture contents and soil bulk density were analyzed at two topography characteristics of slope steepness and aspect. For statistical analysis, a normality and variance homogeneity test was firstly carried out and variance analysis was then adopted. The significant relationships were ultimately evaluated using the Pearson correlation test. Results showed that the soil properties were strongly correlated to each others. Amongst them, there were just a positive correlation between the percentage of organic matter and topography properties with runoff generation time in the significant level of 5 %. Most of the runoff generation time were measured from plots of 44% and located at the western aspect that had the highest percentage of organic matter of 5.9%. It could be inferred from the results that the runoff generation time was significantly sensitive to environmental variables.Keywords: Forested Watershed, Runoff Generation Time, Slope Steepness, Aspect, Soil Physical Properties}
-
امروزه مطالعه فرآیندهای هیدرولوژیکی سامانه های مختلف از مهم ترین پیش نیازهای مدیریت منابع آب و خاک است. حال آن که مطالعه تغییرات زمانی فرآیندهای مختلف هیدرولوژیکی کم تر مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس، این پژوهش با هدف تحلیل تغییرات زمانی فرآیندهای هیدرولوژیکی کرت های آزمایشی در در پائین دست آبخیز حوزه آبخیز جنگلی آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس واقع در استان مازندران انجام شد. آزمایش ها با شدت بارش شبیه سازی شده حدود 6/1 میلی متر در دقیقه و کرت 30 × 30 سانتی متر صورت پذیرفت. تغییرات زمانی ارتفاع، زمان شروع رواناب و رسوب تولیدی طی 8 ماه از مهر 1387 تا اردیبهشت 1388 به صورت ماهانه بررسی شد. نتایج به دست آمده دلالت بر تغییرپذیری زمانی آماره های مورد بحث در طول دوره آزمایش داشت. ارتفاع رواناب در ماه های اسفند و آبان با رطوبت پیشین بالای خاک (25 و 23 درصد) و پوشش کم لاشبرگ سطحی، بالا و به ترتیب 5/12 و 2/10 میلی متر بوده است. هم چنین در ماه های فروردین و اردیبهشت به سبب کم بودن نسبی پوشش گیاهی، رسوب تولیدی به ترتیب به-حدود 1/21 و 9/18 میلی گرم افزایش یافته است. زمان شروع رواناب در ماه های با پوشش کم سطح زمین تحت تاثیر رطوبت خاک قرار گرفته بود. در ماه مهر با کم ترین رطوبت پیشین (نه درصد)، بیش ترین زمان تولید رواناب در حدود 67 ثانیه و در اسفند با بالاترین مقدار رطوبت خاک (25 درصد) پائین ترین زمان تولید رواناب در حدود 32 ثانیه را داشته است. زمان شروع رواناب در ماه-های دیگر با تغییر پوشش سطح زمین رفتار نامنظمی داشته که حاکی از حساسیت آن نسبت به شرایط محیطی بوده است.
کلید واژگان: فرآیندهای هیدرولوژیکی, پوشش سطح خاک, حوزه آبخیز کجور, رطوبت پیشین خاک, کرت های آزمایشی}Studying hydrological processes is important for effective management of soil and water resources. However، it has received less attention. Therefore، the present study was conducted to analyze temporal variations of hydrological processes in each of experimental plots in a forest watershed. Experiments were carried out with simulated rainfall intensity of 1. 6 mm min-1 and experimental plots of 30×30 cm in downstream of Educational and Research Forest Watershed of Tarbiat Modares University. The temporal variations of runoff depth، runoff commencement time and sediment yield were investigated for eight months from September 2008 to April 2009. Results indicated that the aforementioned variables have been changing over the time. Runoff depth was measured in March and November with respective value of 12. 5 and 10. 2 mm with the highest antecedent soil moisture of 25 and 23%، and the lowest surface litter cover. Sediment yield was at the maximum rate in April and May with rate of 21. 1 and 18. 9 mg due to reduction in soil surface cover. In addition، runoff commencement time was highly dependent on antecedent soil moisture if the soil surface was not covered well. October with low antecedent soil moisture of 9% had the maximum time of runoff generation of about 67 seconds. Runoff generation had the minimum time of about 32 seconds with the maximum soil moisture in early March. In other months، it was hard to find a reasonable relation in this way، whereby، it could be deduced that runoff beginning time was sensitive to environmental conditions.Keywords: Antecedent Soil Moisture, Experimental Plots, Hydrological Processes, Kojour Watershed, Soil Surface Cover} -
فرسایش خاک یک مشکل جهانی است که به طور جدی منابع طبیعی را تهدید می کند و یکی از مهمترین مسائل زیست محیطی، کشاورزی و تولید غذا در جهان است. به واسطه گسترش فناوری نانو استفاده از آن در دست یابی به اهداف مذکور اجتناب ناپذیر می باشد. نانو تکنولوژی یکی از مدرن ترین فناوری های موجود است که به علت پتانسیل بالا و خصوصیات منحصر به فرد آن در تمام زمینه های علوم و تحقیقات از جمله منابع طبیعی و حفاظت خاک کاربرد دارد. در این تحقیق به بررسی تاثیر مقادیر مختلف نانوزئولیت (0، 2/0، 4/0 و 6/0 گرم بر مترمربع) بر روی مقدار فرسایش خاک در سه شیب 7، 9 و 14 درجه با استفاده از باران ساز FEL3 بر روی خاک مارنی پرداخته شد. آزمایشات در خاک با بافت مارنی و در پلات با عرض 5/0 متر، طول 1 متر و ارتفاع 40 سانتی متر انجام گردید. در هر آزمایش، 30 سانتی متر ارتفاع پلات به عنوان زهکش و 10 سانتی متر بالایی آن را خاک با بافت مورد نظر پر شد. ماده نانوزئولیت به سطح خاک اضافه شد. سپس نمونه ها به مدت 30 دقیقه تحت شدت بارش 90 میلی متر در ساعت قرار داده شد. نتایج نشان داد که کلیه سطوح نانوزئولیت (0، 2/0، 4/0 و 6/0) نسبت به شاهد در سه شیب 7، 9 و 14 درجه اختلاف معنی داری در کاهش فرسایش خاک نداشته است.
One of the most important problems in the world is soil erosion that threats the natural resource and it numerates as an important troublesome in environmental and agricultural aspects. In order to obtain these goals it is inevitable to use new techniques such as nanotechnology. Nanotechnology is one of the modern technologies that because of its high potential and particular characteristics، it has extensive application in all aspects of science such as natural resources and soil conservation. This study has been done in order to assess the effects of different percentages of Nanozeolite (0، 0. 2، 0. 4 and 0. 6 gram per square meter) on malry soils in several slopes degree (7، 9 and 14 degree) using FEL3 rainfall simulator. The plot had 50 centimeter width، 100 cm length and 40 cm height that 30 cm of height was used for drainage and 10 cm of height was used by especial soil texture. After adding Nanozeolite to soil surface، the samples were influenced by 90 millimeters per hour rainfall intensity during 30 minutes. Results show that the all of the Nanozeolite levels (0، 0. 2، 0. 4 and 0. 6) in the three levels of steepness (7، 9 and 14 degrees) had not significant differences in decreasing of soil erosion in comparison of control treatment.Keywords: Nanozeolite, Soil erosion, FEL3 rainfall simulator} -
جو گیاهی مقاوم به شوری است که می تواند در شرایط شور محصول نسبتا زیادی تولید کند. شوری خاک معمولا مانع جذب آب توسط بذرهای جو می شود و جوانه زنی و استقرار گیاهچه را به تاخیر می اندازد. اغلب پژوهش های مرتبط با جوانه زنی، در محلول های شور و نه در خاک های شور انجام شده است. حال آنکه در شرایط واقعی مزرعه، شوری خاک جوانه-زنی بذر را کنترل می کند. به منظور بررسی اثر شوری بر روند جوانه زنی بذرهای گیاه جو، سه آزمایش جداگانه طراحی و اجرا شد. در این آزمایش ها، جوانه زنی در محلول های NaCl + CaCl2، آب شور طبیعی و خاک شور بررسی شد. رقم انتخاب شده برای این آزمایش جو تروپی بود که یک رقم بهاره می باشد. آزمایش ها در قالب طرح کاملا تصادفی با 13 تیمار شوری و 3 تکرار انجام شدند. تیمارهای شوری در هر سه آزمایش شامل EC صفر (شاهد)، 5، 7، 9، 11، 13، 15، 17، 19، 21، 23، 25 و 27 دسی زیمنس بر متر بودند. شمارش بذرهای جوانه زده با فواصل زمانی مشخص انجام و تا هنگامی ادامه یافت که یا همه بذرها جوانه بزنند و یا تعداد بذرهای جوانه زده در دو شمارش متوالی ثابت بماند. سپس، سرعت جوانه زنی بذرها محاسبه شد. نتایج نشان داد که با افزایش شوری، درصد جوانه زنی بذرها و سرعت جوانه زنی کاهش می یابد، لیکن این کاهش در آب شور طبیعی بیشتر از محلول NaCl + CaCl2 است. در شوری های بیشتر، سرعت جوانه زنی کاهش یافت و این امر زمان لازم برای جوانه زنی را افزایش داد. نتایج آزمایش جوانه زنی در خاک نیز نشان داد که بذرها فقط تا تیمار 13 دسی زیمنس بر متر، جوانه زنی قابل قبولی دارند و از آن به بعد درصد جوانه زنی به شدت کاهش می یابد به گونه ای که در تیمار 23 دسی زیمنس بر متر بذرهای جو جوانه نزدند. این پدیده به دلیل اثر پتانسیل ماتریک خاک بر جذب آب توسط بذرها افزون بر اثر اسمتیک محیط شور ریشه است.
کلید واژگان: جو, جوانه زنی, شوری, مقاومت به شوری}Barley (Hordeum vulgare) known as a tolerant plant to salinity and has capability to produce reasonable yield under saline conditions. Salinity decreases water uptake by seeds and can lead to delay in germination and seedling establishment. To investigate the effect of salinity on barley germination, three different experiments were carried out in completely randomized design through 13 treatments each with three replications. In these experiments, germination process was studied within three different media including NaCl+CaCl2 solution, natural saline water and natural saline soil. Studied variety was the spring variety, Tropy. The salinity levels in all experiments were consisted of control (0.005), 5, 7, 9, 11, 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25 and 27 dS.m-1. The germinatedseeds were counted at designated time intervals and continued up to full germination or until the consecutive counting were the same. The number of germinated seeds as well as the germination rates were then calculated and analyzed. The results indicated that by increasing salinity, both percentage and rate of germination decreased. There were further reductions in natural saline water than the NaCl+CaCl2 solution. In higher salinity levels, the germination rate was decreased, while the required time for germination has increased. Seeds were germinated in all salinity treatments within the NaCl+CaCl2 solution. But in the soil medium, germination was successful up to 13 dS.m-1 and the germinated seed numbers were rapidly reduced such that in 23 dS.m-1 treatment no seed was germinated. This observation can be attributed to the fact that in the saline soil medium, the matric potential is also reducing the seed water uptake.Keywords: Barley, Germination, Salinity, Tolerance to salinity} -
خشکسالی خسارتهای زیادی را ایجاد می کند؛ ولی در مناطق خشک و نیمه خشک نمود بیشتری دارد و خسارتهای ایجاد شده در این مناطق به علت شکننده بودن محیط چشم گیرتر است. بخشهای مرکزی، شرقی و جنوبی ایران با آب و هوای خشک و نیمه خشک ازجمله این مناطق بشمار می روند. هدف از تحقیق حاضر بررسی ارتباط بین خشکسالی هیدروژئولوژیکی و اقلیمی است. در این تحقیق از شاخصهای SPI و SWI برای پهنه بندی خشکسالی هیدروژئولوژیکی و اقلیمی دشت سبزوار استفاده شد. داده های مربوط به بارش از سال 79-1378 تا سال 86-1385 و داده های مربوط به آبهای زیرزمینی از سال 80 تا سال 86 با استفاده از شاخصهای مذکور مورد تحلیل قرار گرفت. بعد از محاسبه SPI و SWI برای هر سال پهنه بندی خشکسالی با استفاده از روش کریجینگ در نرم افزار ArcGIS انجام شد. نتایج حکایت از آن داشت که خشکسالی اقلیمی و هیدروژئولوژیکی از نظم خاصی تبعیت نمی کند و بیشترین شدت و فراوانی خشکسالی در غرب دشت سبزوار بوده است. شرق دشت از شرایط نرمال و ترسالی برخوردار بوده و خشکسالی هیدروژئولوژیکی با یکسال تاخیر نسبت به خشکسالی اقلیمی اتفاق می افتد.
کلید واژگان: پهنه بندی خشکسالی, شاخص SPI, شاخص SWI, دشت سبزوار}In arid and semi-arid areas, drought damages are more than other regions due to the fragility of environment. Parts of central, eastern and southern Iran with arid and semi- arid climate are include these regions. The object of this study was to investigate the relationship between hydrological and climatological drought in Sabzevar Plain. In this study, SPI and SWI indices were used for the zonation of hydrological and climatological droughts in Sabzevar plain. Precipitation and groundwater data were collected from 1999 to 2007 and from 2001 to 2007, respectively and then were analyzed by the mentioned indices. After calculating SPI and SWI, drought zonation was performed for each year using Kriging method in ArcGIS. Results showed that climatological and hydrological droughts did not follow a certain order and the highest intensity and frequency of droughts were west Sabzevar plain. In other hand, the east region has enjoyed normal and wet condition. According to the results, a significant relationship was found between climatological and hydrological drought in the study area as hydrological drought occurred one year later compared to climatological drought.Keywords: drought zonation, SPI index, SWI index, Sabzevar plain} -
مقایسه تغییرات درون و میان رگباری رواناب و رسوب در پلات های مستقر در کاربری های مرتع و جنگل احیا شدهبررسی تغییرات درون و میان رگباری رواناب و رسوب در طول رگبار کمک زیادی به درک مشکلات موجود در یک حوضه آبخیز می کند. هدف از این تحقیق بررسی تغییرات درون و میان رگباری رواناب و رسوب ناشی از رگبارهای منفرد بود. برای اجرای این تحقیق پلات های 50 × 50 سانتی متر در دو کاربری مرتع و جنگل احیا شده با سه تکرار در روستای ییلاقی کدیر واقع در ارتفاعات البرز مرکزی مستقر شد. برای این تحقیق از باران ساز پمپی با حجم 5 لیتر و با شدت یک میلی متر بر دقیقه و قطر قطرات حدود یک میلی متر و متناسب با شرایط بارش حاکم بر منطقه در سطح پلات های طراحی شده طی حدود 22 دقیقه انجام شد. مقدار رواناب و رسوب پس از شروع رواناب با فواصل زمانی هر 2 دقیقه یک بار در ظروف مخصوص جمع آوری و در هر ماه به مدت یک سال از خرداد 1388 تا اردیبهشت 1389 حجم و وزن هر یک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تغییرات درون رگباری رواناب در دو کاربری مرتع و جنگل احیا شده ابتدا دارای روند افزایشی بوده و سپس روند کاهشی داشته است. تغییرات رسوب از رواناب تبعیت کرده ولی نوسانات میزان رسوب بیشتر بود. میزان رواناب و رسوب در کاربری مرتع به ترتیب 8 /3 و 7 /7 برابر کاربری جنگل احیا شده بود. همچنین بیش ترین و کم ترین میزان رواناب تولید شده در هر دو کاربری به ترتیب مربوط به فروردین.کلید واژگان: پلات های آزمایشی, تغییرات زمانی رسوب, شبیه ساز باران, کاربری اراضی}Studying intra and inter variations of runoff and sediment on storm basis facilitates understanding problems in a watershed. However, such studies have been fortuitously conducted. Accordingly, this study was planned to evaluate intra and inter variations in runoff and sediment on storm event basis in plot scale with dimension of 50×50 cm in rangeland and reclaimed forest treatments with three replications at Kodir village in Alborz Central mountain range. For this study, a pumped rainfall simulator with 5 liters volume capacity, intensity of about 1 mm/min and drops diameter of 1 mm and similar to prevailing precipitation conditions in the study area for a period of about 22 min was used. The amount of runoff and sediment at the onset of starting runoff generation were collected at every 2 min from April 2009 to May 2010. The results of the study showed that the trend of runoff within events in both range and revived forest use was initially increasing and then decreasing. Sediment variation with further fluctuations was found similar to that of runoff. The amount of runoff and sediment in the rangeland use was 3.8 and 7.7 times more than those recorded for reclaimed forest use. Also, the highest and the least amount of runoff in both uses occurred in April 2010 and September 2009, respectively, while the highest and the least amount of sediment occurred in February and September 2009.Keywords: Experimental Plots, Land use, Rainfall simulator, Sediment variations}
-
غلظت رسوب در رودخانه ها و به ویژه در رودخانه های فصلی متاثر از جریان ناشی از تغییرات باران و یا ذوب برف در مواقع سیلابی است. با توجه به این که آب گیری و همچنین، عمر مفید مخازن سدهای احداث شده بر روی رودخانه های فصلی به شدت وابسته به جریان های سیلابی است، بررسی این موضوع، مهم و ضروری به نظر می رسد. در پژوهش حاضر، تغییرات میزان غلظت رسوب معلق در سیلاب ها و همچنین، رواناب ناشی از ذوب برف در فصل بهار در رودخانه آبشینه در حوضه سد اکباتان همدان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، در طول دوره پیش بینی شده برای انجام این پژوهش، تعداد سه واقعه رگباری در فصل پاییز، دو واقعه رگباری در فصل بهار و پنج واقعه ذوب برف انتخاب و مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. تعداد کل نمونه-های برداشت شده برای اندازه گیری بار معلق 226 عدد است که تجزیه و تحلیل آن ها نشان از تغییرپذیری بار رسوب معلق در این حوضه دارد. ترسیم منحنی های سنجه رسوب برای داده ها در پایه های زمانی مختلف روندهای متفاوتی را نشان می دهند. مقدار ضریب هم بستگی برای هر دو وقایع رگباری و ذوب برف به طور جزء به ترتیب 79/0 و 50/0 و برای کل داده های سال 79/0 است. همچنین، بررسی مقادیر ضریب و توان منحنی های سنجه بیانگر عدم تفاوت در فرسایش پذیری حوضه در دو فصل بررسی شده از سال است. تفکیک دو بخش بالارونده و پایین رونده هیدروگراف و بررسی اثر دبی آن ها باعث بهبود روابط برازش شده بر منحنی سنجه رسوب شد. همچنین، الگوهای روابط بین دبی و غلظت رسوب به شکل حلقه های ساعت گرد و پادساعت گرد و الگویی مرکب از این دو نشان از توزیع منبع رسوب در سراسر حوزه آبخیز است.
کلید واژگان: بار معلق, حوزه آبخیز سد اکباتان, رگبار, رودخانه فصلی, منحنی سنجه رسوب}Sediment concentration in rivers, especially in seasonal ones, is affected by flood situation due to changes of rainfall or snowmelt events. Due to the importance of flooding flows in inundation and the useful age of reservoirs built on seasonal rivers, the study and assessment of this issue seems to be essential. In the present research, suspended sediment concentration variation in spring and autumn floods and runoff from snowmelt in spring, have been studied for Abshine River in Ekbatan Dam Watershed. Over the forecast period, three storms in autumn, two storms in spring and five snow melt events were selected and compared. Analyzing 226 suspended load samples showed its variability in the area. Sediment rating curves in different base times showed different trends. The correlation coefficient (r) were 0.79 and 0.50 for storms and snowmelts and 0.81 for all data, respectively. Also, coefficient and power value analysis of sediment rating curve, presented the same erodibility for hill slope in both seasons (spring and autumn). Separating falling and rising limbs of flow hydrograph and assessing their effect on discharge explains a better Q-sediment concentration relationship. The hysteretic shape of discharge and sediment concentration had clockwise and anticlockwise form and compound pattern of both forms that reflected the distribution of probable sediment sources throughout the catchment.Keywords: Ekbatan Dam Watershed, Sediment rating curve, Seasonal river, Storm, Suspended load} -
برآورد رسوب یکی از ارکان مدیریت حوزه های آبخیز می باشد. به همین جهت تاکنون تلاش های زیادی برای طراحی مدل های پیش بینی کننده آن و از جمله مدل های شبکه عصبی مصنوعی و مدل های رگرسیونی اشاره کرد. حال آن که مقایسه عملکرد آن ها کم تر مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف مدل سازی تلفات خاک ناشی از هفده رگبار به وقوع پیوسته در پلات های مستقر در جنگل تخریب شده و نشده در سه تکرار) در حوزه آبخیز آموزشی و پژوهشی جنگلی دانشگاه تربیت مدرس (کجور) از مهرماه 1388 تا فروردین 1389، با استفاده از روش های شبکه عصبی مصنوعی و روش همبستگی دو و چند متغیره پی ریزی گردید. نتایج دقت سنجی مدل ها با معیارهای ریشه مجذور مربعات خطا، ضریب کارایی و ضریب تعیین در روش همبستگی دو و چند متغیره بیان گر دقت بیش تر مدل همبستگی با سه ورودی مقدار بارش، حجم روان آب و ضریب روان آب، نسبت به دیگر روش ها می باشد. در روش شبکه عصبی مصنوعی مدل با ورودی های مشابه روش همبستگی دو و چند متغیره در بین مدل های دیگر شبکه عصبی مصنوعی با ورودی های متفاوت، دقت برآورد بیش تری داشته است. مقایسه مدل های شبکه عصبی مصنوعی با روش های همبستگی دو و چند متغیره در تمامی مدل های محاسبه شده گویای دقت برآورد بیش تر مدل شبکه عصبی مصنوعی نسبت به مدل های همبستگی در هر دو تیمار بوده است.
کلید واژگان: پلات فرسایشی, تخریب جنگل, حفاظت خاک, رسوب رگبار}Sediment yield prediction is one of the important factors in watershed management. So far many different techniques viz. artificial neuron network (ANN) and regression models have been used to predict sediment yield. However، the performance of the models has not been evaluated. The present study therefore aimed to model storm wise sediment yield from small plots located in disturbed and undisturbed forest areas in three replicates in Educational and Research Forest Watershed of Tarbiat Modares University، Kojour، which was undertaken between October 2008and April 2009. The modeling was conducted using two methods of ANN and bi، and multivariate regression models. The performance of the models was checked using RMSE، R2 and coefficient of efficiency. The results of this study showed that the multivarite regression model with three input variables of rain depth، runoff volume and runoff coefficient outperformed other multivarite regression models. Similarly، the ANN model with the same input variables had better performance compared to other ANN models. In overall، the ANN models with the same input variables outperformed multivariate regression models in the study treatments.Keywords: deforestation, erosion plot, soil conservation, storm wise sediment yield} -
فرسایش آبکندی یک رخساره فرسایشی پر رسوب است که سهم عمده-ای در تخریب اراضی دارد. در منطقه مورد مطالعه به دلیل توسعه فرسایش آبکندی در اراضی کشاورزی، این پژوهش با هدف بررسی تاثیر ویژگی های توپوگرافیک شامل شیب-مساحت و عوامل خاکی بر گسترش آبکندهای جبهه ای در حوزه آبخیز سیکان واقع در استان ایلام انجام شد. به این منظور تعداد 46 آبکند جبهه-ای انتخاب و خصوصیات مورفومتریک مانند شیب و مساحت بالادست آبکند در محل های اولیه و فعلی به وسیله دستگاه موقعیت یاب جهانی و شیب سنج سانتو برداشت شد. دو نمونه خاک ترکیبی از حوضه بالادست، کف و دیواره های آبکند برداشت شد. سپس با استفاده از ماتریس هم بستگی و رگرسیون دو متغیره به بررسی عوامل موثر پرداخته شد. در بررسی وابستگی عوامل مورفومتریک آبکندها نتایج ماتریس هم بستگی نشان داد که با افزایش میزان شیب بالادست بر ارتفاع بالاکند افزوده می شود و در نتیجه آبکندهایی با حجم بالاتر تشکیل می شوند. همچنین، نتایج حاکی از آن است که شاخص مساحت بالادست به مساحت آغازین آبکندها می-تواند به عنوان شاخص مناسبی جهت تعیین مرحله توسعه آبکندهای جبهه ای استفاده شود و رابطه معکوسی با شاخص عرض/عمق، طول و حجم آبکندها دارد. رابطه شیب-مساحت در منطقه مورد مطالعه منفی بوده و با افزایش مساحت، مقدار شیب کاهش می یابد، مقدار نرخ کاهش برابر با 31/0 می باشد و می توان عامل تشکیل بالاکند در منطقه مورد مطالعه را رواناب هورتونی دانست. آستانه توپوگرافی آبکندها در منطقه مورد مطالعه، حدود 04/0 می باشد و مقدار آستانه متوسط آغاز آبکندها در شیب 10 درصد حدود 05/0 هکتار که با کاهش شیب به حدود دو درصد، تا دو هکتار افزایش می یابد و آستانه بحرانی در شیب دو درصد حدود 07/0 هکتار می باشد. بررسی عوامل خاکی نشان می دهد که افزایش مقدار ماده آلی خاک تنها عاملی است که می تواند باعث افزایش مقدار آستانه تشکیل آبکندها شود و سایر عوامل خاکی نظیر بافت سبک خاک و افزایش شوری باعث افزایش حجم آبکند و در نتیجه افزایش میزان تولید رسوب می شود. نتایج رگرسیون های دو متغیره نشان می دهد که حجم آبکندها در سطح معنی دار یک درصد عاملی وابسته به عمل تعریض می باشد و عرض بالا به تنهایی 85 درصد از تغییرات حجم را تبیین می کند.
کلید واژگان: آستانه توپوگرافی, تخریب اراضی, حوزه آبخیز سیکان, خصوصیات مورفومتریک, عوامل خاکی}Gully erosion has an important role in land degradation producing much sediment. Due to development of gully erosion in crop lands of study area, this research deals with assessing the topographic characteristics of bank gullies and assess on effective soil factors controlling gullies advancement in Siekan watershed in Ilam province. For this purpose, 46 bank gullies were selected and morphometric characteristics like initial and advancement contributing area and slope as well were measured. Two compound soil samples were collected from top soil of contributing area and gullies walls then analyzed in the soil lab. Then database formed and effective factors on gullies advancement were recognized by correlation matrix and regression. Correlation matrix results revealed, the higher slope the higher head-cut and gullies volume. A-S relationship is negative and b is 0.31 that shows gullies formed by hortonian overland flow process. Topographic threshold is 0.04 and mean threshold in 10% slope is 0.05 ha and in 2% slope is 2 ha. Critical threshold in 2% slope is 0.07 ha. Correlation matrix showed that increase in gully advancement slope increases head–cut height and gully volume. The index of area of development/ area of initiation is suitable for gully development stage determination and it has negative relationship with gully length, volume and width/depth index. Increasing in soil organic matter cause an increase in topographical threshold, soil texture and electrical conductivity increase the gully volume. The effect of both topographical parameters and soil material characteristics on total eroded bank gully volume was integrated in multiple regression equations. The models based on all measured parameters explain 85% of the variation in gullies volume.Keywords: Land degradation, Morphometric charactristics, Sikan watershed, Soil factors, Topographic thresholds} -
یکی از مشکلات بیش تر حوزه های آب خیز پدیده سیل خیزی می باشد، بنابراین کنترل این پدیده مخرب نیازمند کاهش روان آب و به عبارت دیگر افزایش نفوذپذیری خاک ها است. نانوتکنولوژی یکی از جدیدترین فن آوری های موجود است که به علت پتانسیل بالا و خصوصیات منحصر به فرد آن در تمام زمینه های علوم و تحقیقات از جمله منابع طبیعی و حفاظت خاک کاربرد دارد. در این پژوهش به بررسی تاثیر مقادیر مختلف نانوزئولیت (2/0، 4/0 و 6/0 گرم بر مترمربع) بر روی مقدار روان آب در 3 شیب 7، 9 و 14 درجه با استفاده از باران ساز FEL3 بر روی خاک مارنی پرداخته شد. آزمایش ها در خاک مارنی و در پلات با عرض 5/0 متر، طول 1 متر و ارتفاع 40 سانتی متر انجام گردید. در هر آزمایش 30 سانتی متر ارتفاع پلات به عنوان زه کش و 10 سانتی متر بالایی آن با خاک با بافت موردنظر پر می شد. ماده نانوزئولیت به سطح خاک اضافه شدند. سپس نمونه ها به مدت 30 دقیقه تحت بارش 90 میلی متر در ساعت قرار داده شد. نتایج نشان داد که هیچ یک از سطوح نانوزئولیت نسبت به شاهد و در 3 شیب 7، 9 و 14 درجه تاثیر معنی داری در کاهش روان آب نداشته است.
کلید واژگان: باران ساز FEL3, پلات های آزمایشی, تولید روان آب, خاک های مارنی, نانوزئولیت}Flooding phenomena accounts as a serious problem that affects most of watersheds so that the control of this catastrophic phenomena requires reduction of runoff and increasing soil infiltration. Nanotechnology is one of the newest technologies that because of its high potential and unique characteristics, it has extensive applications in all of aspects of science such as natural resources and soil conservation. This study has been done in order to assess the effects of different percentages of Nanozeolite (0.2, 0.4, and 0.6 gram per square meter) on marl soils in several slope degrees (7, 9 and 14 degree) using FEL3 rainfall simulator. The plot was used in this study had 0.5 meter in width, 1 meter in length and 0.4 meter in height. In each of plots 0.3 meter of height was dedicated for draining and the plots were filled with 0.1 meter of marl soil. After adding Nanozeolite to the soil surface, the samples were influenced by 90 millimeters per hour rainfall intensity during 30 minutes. Results showed that all of the Nanozeolite levels (0, 0.2, 0.4 and 0.6) in the three slope angle (7, 9 and 14 degrees) had not significant differences in decreasing runoff in comparison with control treatment.Keywords: FEL3 rainfall simulator, Runoff generation, Experimental plots, Nanozeolite, Marly soil} -
فرسایش خاک باعث شسته شدن مواد غذایی، کاهش حاصلخیزی و آلودگی منابع آب می گردد. بنابراین آگاهی از میزان تغییرات و نحوه انتقال مواد غذایی توسط آب های جاری از اهمیت بالایی برخوردار است.پژوهش حاضر به منظور تحلیل هدررفت فسفر در 5 واقعه بارش و ارتباط آلودگی نگار فسفر و آب نگارهای این وقایع بارش در حوزه آبخیز کجور صورت گرفته است. نتایج نشان دهنده حداقل و حداکثر هدررفت فسفر به ترتیب 26/321 و 6707 گرم و متوسط 2620 گرم می باشد. همچنین بررسی آلودگی نگارها بیانگر وقوع زود هنگام اغلب آن ها در مقایسه با آب نگارها و طبعا ایجاد حلقه های سنجه ساعت گرد بوده است. نتایج به دست آمده هم چنین بر ضرورت مطالعات تفصیلی در مقیاس رگبار و پایه های زمانی متفاوت با توجه به هدف بررسی تاکید دارد.
کلید واژگان: رسوب نگار, هدررفت عناصر غذایی, آلودگی نگار فسفر, آلودگی نگار زودرس, حوزه آبخیز کجور}Soil erosion will cause nutrients washes out, soil depletion and water pollution. Therefore, information on nutrient loss variations and its transport in surface water is very important. The present study was conducted to analyze phosphorus losses in 5 rainfall events and the relationship between the hydrographs and the phosphorus pollutographs in Kojour watershed. Results showed that maximum and minimum phosphorus loss were 32126 and 6707 g, respectively with an average value of 2620 g. The results of pollutographs were also showed that most of the pollutographs are in advanced and eveloped stages and rating loops also recognized as clockwise type. The results ultimately approved the necessity of further detailed studies in storm scale and different time bases.Keywords: Sedimentgraph, Nutrient loss, Phosphorus pollutograph, In advance pollutographs, Kojour watershed} -
آتش سوزی یکی از خطراتی است که مراتع را تهدید می کند و بر ویژگی های مختلف آن ها اثرگذار است. از طرفی اثر آتش سوزی بر نفوذ و تولید رواناب و رسوب در کاربری مرتع و در دوره های زمانی ماهانه و فصلی کم تر مورد توجه قرار گرفته است. از این رو پژوهش حاضر به منظور بررسی آتش سوزی خفیف مرتع منطقه کدیر در استان مازندران بر مقدار نفوذ، رواناب و رسوب صورت گرفت. در این پژوهش، یک محدوده مرتعی در منطقه ییلاقی کدیر انتخاب و از سه پلات با ابعاد 5/0*5/0 متر به عنوان پلات های شاهد (بدون آتش-سوزی) و سه پلات دیگر با همان ابعاد به عنوان پلات های تیمار با آتش سوزی استفاده شد. سپس با استفاده از باران ساز مصنوعی اقدام به ایجاد بارندگی با شدت حدود یک میلی متر در دقیقه و قطر قطرات حدود یک میلی متر در سطح پلات های شاهد و تیمار گردید و نمونه برداری در سطح پلات ها، به مدت یک سال به صورت ماهانه در هر دو تیمار انجام گرفت. میزان نفوذ از بررسی بیلان آبی ورودی و خروجی رواناب از پلات ها اندازه گیری گردید. میزان روان آب و رسوب جمع آوری شده از سطح پلات ها نیز در آزمایشگاه تعیین و سپس بررسی تاثیر تیمار آتش سوزی بر نفوذ، رواناب و رسوب و اثر متقابل تیمار و زمان با استفاده از آنالیز واریانس صورت گرفت. نتایج بررسی ها نشان داد که اجرای تیمار آتش سوزی در کاربری مرتع سبب افزایش به ترتیب 18/1، 52/1 در تولید روان آب و رسوب و کاهش 014/1 برابری در میزان نفوذ گردید.
کلید واژگان: آتش سوزی تجویزی, پلات آزمایشی, شبیه ساز باران, تولید رسوب, تولید رواناب, مرتع ییلاقی}Fire is one of the threats to forest and rangelands which affects different properties of ecosystems. However, effects of fire on infiltration and runoff production and sediment yield have been rarely considered in rangeland. This study was thus conducted to evaluate the influence of surface fire on amount of infiltration, runoff and sediment in rangelands of Kodir area, Iran. Towards this attempt, a rangeland area was selected in Kodir summer area where three 0.5×0.5 m-plot sizes were installed in control (no fire) condition. Threeother plots with the same dimensions were also treated with fire in the same area. The study plots were then subjected to a simulated rain with intensity of about on millimeter per minute and droplet diameter of about one millimeter. The experiments were conducted one monthly basis for one year study period. The infiltration amount and it's variations in study plots were assessed using volume balance technique. The amounts of surface runoff and sediment were also determined in laboratory. The effects of the fire treatment on study variables and their interactions with time were then analyzed using ANOVA test. The results showed that the fire increased runoff and sediment in treated plots located in rangeland area with respective rates of 1.18 and 1.52 whilst a reduction rate of 1.014 was reported for infiltration in comparison to what recorded for untreated plots.Keywords: Experimental plot, Prescribed fire, Rainfall simulator, Runoff generation, Sediment yield, Summer rangeland} -
توانایی داده های دبی جریان و رسوب معلق در برآورد غلظت فسفر (بررسی موردی: حوزه آبخیز کجور)گروهی از آلاینده ها متصل به ذرات خاک می باشند، در این حالت انتقال و سرنوشت این مواد در محیط زیست توسط فرآیند فرسایش خاک تعیین می گردد. مغذی شدن، کاهش اکسیژن و بالا رفتن غلظت عناصر غذایی (فسفر و نیتروژن) مخازن، کانال ها و سایر منابع آب از مهمترین عواقب آلودگی آب ها می باشند. فسفر از یک سو جزء عناصر حیاتی در رشد و نمو جانداران بوده و از سوی دیگر از عوامل مهم در آلودگی منابع آب و مغذی شدن آنها به شمار می آید. وارد شدن مقدار زیادی فسفر به رودخانه طی بارندگی بر کیفیت منابع آب پایین دست اثر سویی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی هدررفت فسفر و برآورد غلظت لحظه ای این عنصر به وسیله داده های دبی و غلظت رسوب در حوزه آبخیز کجور واقع در استان مازندران انجام شده است. حداقل و حداکثر غلظت فسفر در این پژوهش به ترتیب 26/0 و 64/1860 گرم در لیتر اندازه گیری شد. نتایج همچنین نشان داد که برآورد مقدار غلظت فسفر به وسیله مقدار دبی امکان پذیر نبود در حالی که با داشتن غلظت رسوب معلق می توان با ضریب همبستگی و خطای تخمین به ترتیب 94 و 23 درصد مقدار فسفر همراه رسوبات را به دست آورد. نتایج پژوهش حاضر به روشنی گواهی بر توانایی مناسب روابط به دست آمده در برآورد غلظت فسفر در حوزه آبخیز مذکور و سایر مناطق با شرایط مشابه به منظور ارتقاء برنامه ریزی های حفاظت آب و خاک می باشدکلید واژگان: غلظت فسفر, هدررفت مواد غذایی, مدل رگرسیونی, فرسایش خاک, حوضه کجور}Ability of Flow Discharge and Suspended Sediment Concentration for Prediction of Phosphorus Concentration (Case Study: Kojour Watershed)Some contaminants associate with soil particles and, thus, their transport and fate in the environment is determined by the soil erosion processes. Eutrophication, low oxygen levels and high nutrient (nitrogen and phosphorus) concentrations in reservoirs, canals and other water courses, is a common water pollution feature. Phosphorus (P) is one of the major plant nutrients and also the major nutrients controlling eutrophication of surface water. P load pulsed by heavy rainfall may damage the ecological quality of downstream. The present study was conducted in Kojour Watershed located in Mazandaran province.The results showed that P loss varied from 0.26 gr lit-1 to 1860.64 gr lit-1. It also proved that P concentration could not estimated by flow discharge, while sediment concentration can estimate loss of P with determination coefficient and estimation error of 94% and 23%, respectively. The results could facilitate the application of given methods obtained in the present study to other ungauged watersheds with similar conditions and leading to the suitable soil and water management and planning.Keywords: Regression model, Kojour Watershed, P concentration, Soil erosion, Nutrient loss}
-
خشکسالی هیدروژئولوژیکی از جمله مخاطرات طبیعی است که به دلیل متاثر شدن سامانه آب زیرزمینی از خشکسالی بوجود می آید. در این خشکسالی ابتدا مقدار تغذیه تنزل یافته، سپس افت تراز سطح ایستابی و در نهایت کاهش و یا توقف تخلیه ناشی از رودخانه ها و چشمه ها را به دنبال دارد. در این تحقیق اثرات تغذیه مصنوعی آب های زیرزمینی بر توزیع زمانی و مکانی خشکسالی های هیدروژئولوژیکی دشت گربایگان با استفاده از شاخص حالت پیزومتریک (PSI) مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد، اثر بخشی سامانه پخش سیلاب در کاهش افت ناشی از خشکسالی ها تنها در سال های اولیه بوده به طوری که از 1376 تا سال 1387، محدوده واقع در پایین دست پروژه پخش سیلاب به تدریج متحمل خشکسالی های هیدروژئولوژیکی شدیدی شده است.
کلید واژگان: خشکسالی هیدروژئولوژیکی, تغذیه مصنوعی آب های زیرزمینی, شاخص حالت پیزومتریک}Hyrogeological drought is a natural hazard that develops when groundwater systems are affected by drought., First the groundwater recharge is decreased. Then the groundwater levels and finally, groundwater discharge by rivers and springs are decreased or stopped. This research analysed the effects of artificial recharge of groundwater on temporal and spatial distribution of hydrogeological droughts using Piezometric State Index (PSI) in Garbaygan plain. The results of this study showed that the efficiency of flood spreading systems for reduction of groundwater level drop caused by droughts, limited to the initial years exclusively andsevere hydrogeological droughts have gradually been initiating since 1376 to 1387 in the south of the implemented flood spreading project.Keywords: Hydrogeological drought, Artificial recharge of groundwater, Piezometric state index} -
فرآیند فرسایش خاک نقش کلیدی در هدر رفت ماده آلی از سطح حوزه های آبخیز دارد. از این رو مطالعه مواد آلی همراه رسوبات برای برنامه ریزی های حفاظت آب و خاک و آبخیزداری از اهمیت بالایی برخوردار است. این پژوهش به منظور بررسی هدررفت ماده آلی در حوزه آبخیز کجور انجام شده است. به این منظور نمونه برداری از رسوبات معلق و مواد آلی همراه آن در رودخانه به روش انتگراسیون عمقی طی وقایع بارش صورت پذیرفت. نتایج این پژوهش نشان داد طی 8 واقعه ثبت شده حدود 57 تن ماده آلی همراه رسوبات حمل شده است که در هر رگبار 48 گرم در یک کیلوگرم رسوب را شامل می شدند.
کلید واژگان: فرسایش خاک, هدررفت ماده آلی, حوزه آبخیز کجور}Soil erosion posses play a key role in organic matter loss from watershed. Therefore, study of the organic matter on suspended sediment is very important for watershed management and soil and water conservation planning. The present study was conducted in Kojour Watershed to determine loss of the suspended sediment associated organic matter. The suspended sediment and organic matter sampling was made via depth integration. The results of this study showed that 57 ton organic matter loss from 8 rainfall events and 48gr om in 1 kg sediment loss in each rainfall this period.
Keywords: Soil erosion, Organic matter loss, Kojour watershed} -
فسفر از جمله عناصر ضروری برای رشد گیاهان بوده و از سوی دیگر عامل آلودگی منابع آب می باشد. هدف از تحقیق حاضر برآورد مقادیر اوج و متوسط غلظت فسفر و همچنین کل فسفر انتقال یافته ناشی از وقوع رگبار و تولید رواناب در حوزه آبخیز کجور با استفاده از مولفه های بارش و رواناب می باشد. در این راستا نمونه برداری از جریان سیلابی رودخانه مربوط به هفت واقعه بارش با فاصله زمانی حداکثر یک ساعت انجام شد. سپس تهیه مدل های رگرسیونی مناسب دو و چند متغیره ی تخمین گر غلظت اوج و متوسط و کل مقدار فسفر حمل شده با استفاده از مهمترین مولفه های بارش و رواناب صورت پذیرفت. نتایج نشان گر توانائی خوب روابط رگرسیونی به دست آمده با توجه به ضریب تبیین و کارآیی به ترتیب بیش از 884/0 و 883/0است. نتایج تحقیق حاضر زمینه ساز استفاده از روش مزبور در ارزیابی انتقال فسفر در مناطقی با شرایط حاکم مشابه با شرایط تحقیق و مدیریت مناسب آب و خاک آن ها می باشد.
کلید واژگان: فرسایش خاک, هدر رفت عناصر غذایی, برآورد بار فسفر, حوزه آبخیز کجور}Phosphorus (P) is an important nutrient for plants، in other hand P contaminates water resources. The present study aimed to access the applicability of rainfall and runoff variables of seven storm events occurred during 2008 in prediction of storm-wise peak and average P concentration and total P loss in Kojour watershed with the help of bivariate and multivariate regression models. Towards this attempt، seven storm events occurred during study period were analyzed، samples of river were collected for seven events with time intervals of 1 h. The results verified the capability of regression model with relatively high determination and efficiency coefficients of 0. 884، 0. 883 respectively. The results could facilitate the application of given methods obtained in the present study to other areas with similar conditions and leading to the suitable soil and water management.
-
مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی در مناطق در حال توسعه، به ویژه زمانی که تقاضا برای آب آشامیدنی سالم با توجه به رشد سریع این جوامع در حال افزایش است، از اهداف ضروری محسوب می شود. گسترش کنترل نشده صنایع، اراضی کشاورزی، سکونت گاه ها و هم چنین مدیریت ناکافی اعمال شده بر منابع آب زیرزمینی، لزوم اتخاذ شیوه های صحیح مدیریتی را بیش از پیش آشکار می سازد. امروزه براساس قابلیت تطابق زیاد مدل های پیشرفته شبیه سازی آب زیرزمینی با سیستم هیدرولیکی آبخوان و امکان استفاده از این مدل ها برای پیش بینی وضعیت آینده، شرایط مناسبی را به منظور مدیریت و استفاده بهینه از این منابع فراهم آورده است. بر این اساس هدف از تحقیق حاضر پیش بینی سطح ایستابی برای 10، 30 و 50 سال آتی (1387 تا 1437) با استفاده از مدل MODFLOW جهت ارائه شیوه ای صحیح در مدیریت منابع آب زیرزمینی آبخوان گربایگان به عنوان منطقه ای با اهمیت استراتژیک از نظر کشاورزی می باشد. در این تحقیق پس از تهیه لایه های ورودی به مدل در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، شرایط مرزی و شبکه بندی آبخوان تعیین شد، سپس با استفاده از اطلاعات موجود اقدام به واسنجی مدل در شرایط پایدار و نا پایدار نموده و برای کسب اطمینان از نتایج شبیه سازی، آزمون صحت سنجی انجام شد. سپس هیدروگراف واحد و تراز سطح ایستابی آبخوان برای 50 سال آینده پیش بینی شد. نتایج حاکی از آن است که شیب افت هیدروگراف واحد آبخوان برای 10، 30 و 50 سال آینده، به ترتیب به میزان 331/0، 298/0 و 27/0 متر بر سال بوده که می توان دریافت با افزایش دوره پیش بینی شیب افت کاهش می یابد که نشان از افت قابل توجه سطح ایستابی با گذشت زمان می باشد.کلید واژگان: مدیریت منابع آب زیرزمینی, مدل سازی, Modflow, سطح ایستابی, گربایگان}Sustainable management of groundwater resources in underdeveloped regions is one of the essential objectives for the future, especially when the rising demand for clean drinking water by these fast growing communities is considered. Uncontrolled expansion of industries, agriculture and settlements as well as insufficient management imposed on groundwater resources are main reason for proper management methods. Based on capability of good match advanced models in groundwater simulation with hydraulic system of aquifer and prediction of future situations created suitable conditions for management and exploitation these resources. Objects of present research is evaluating of precision of MODFLOW mathematical model in order to representative of proper management in groundwater resources in Garbaygan plain as a region with strategic importance in farming. To start doing this study, input layers of model was created by using geographic information system (GIS). Afterwards boundary condition and discertization of aquifer have determined. Also calibration in steady and transient state was done by using available information. In order to confidence of simulation results, verification test did on data rest. Therefore representative hydrograph and water table contour in 10, 30 and 50 future years (1397, 1417 and 1437) was forecasted. Result showed that drawdown trend of representative hydrograph will be 0.331, 0.298 and 0.27 meters per year in 10, 30 and 50 future years respectively. So it understands that drawdown trend will decrease with increase of forecasted period.Keywords: Groundwater resources management, Modeling, Modflow, Water table, Garbaygan}
-
آثار هیدرولوژیکی تخریب سطح جنگل / (مطالعه موردی: جنگل آموزشی دانشگاه تربیت مدرس، مازندران)جنگل ها در دوره های مختلف تاریخی، نقشی حیاتی در بقا، توسعه و رشد جوامع انسانی داشته اند، اما استفاده گسترده از منابع جنگلی، سبب تخریب محیط زیست و تبدیل اراضی به بیابان و در نتیجه محو شدن تمدن ها شده است. تخریب پهنه های جنگلی، پیامدهای نامناسبی در منابع زیست محیطی حوضه آبخیز بالادست مانند افزایش توان سیل خیزی، رخداد فرسایش و تولید رسوبات دارد. از این رو از دیرباز، بررسی های متعددی در زمینه اعمال تیمارهای مختلف مدیریتی و فنی و مهندسی بر رفتار آبخیزهای جنگلی صورت گرفته است. اما پیامدهای هیدرولوژیک ناشی از تخریب جنگل ها کمتر بررسی شده است. بر این اساس، در تحقیق حاضر، تاثیر تخریب جنگل بر مولفه های هیدرولوژی در مقیاس پلات های شش متر مربعی، در قالب سه تکرار مبتنی بر هفده رگبار رخ داده از مهر 1388 تا فروردین 1389 در حوضه آبخیز جنگلی دانشگاه تربیت مدرس در استان مازندران واقع در منطقه کجور بررسی شده است. به این منظور پس از هر رگبار بعد از قرائت مقدار بارش با استفاده ازباران سنج نصب شده در حوضه آبخیز، مقدار رواناب از درون ظرف ها قرائت شد و غلظت و تولید رسوب با روش تخلیه آب رویی و رسوبگذاری مواد و در نهایت توزین در آزمایشگاه به دست آمد. نتایج تحقیق نشان دهنده تاثیر معنی دار (001/0P<) تخریب جنگل بر مولفه های هیدرولوژی مانند رواناب، ضریب رواناب، غلظت و تولید رسوب بود. به نحوی که مقدار تولید رواناب، ضریب رواناب و غلظت و تولید رسوب در منطقه تخریب شده، نسبت به منطقه جنگلی تخریب نشده به ترتیب 5، 7، 6 و 18 برابر بیشتر ارزیابی شد.
کلید واژگان: تخریب جنگل, تولید رسوب, حوضه آبخیز جنگلی, مولفه های هیدرولوژی}Forests have had a vital role in survival, growth and development of human communities in various epochs of history. Overexploitation of the forest resources induced environmental disturbance leading to desertification and disappearance of civilizations. Deforestation has detrimental effects on the watershed environment which resulted in increasing flooding and sediment yield. Since long time ago, many studies have been conducted to evaluate the effects of managerial and engineering treatments on forest ecosystems characteristics. Since the hydrologic response of forest disturbance has been rarely considered, the present study has been conducted to investigate the effect of forest disturbance on hydrological components in sample plot scale with three replicates in the northern forests of Iran during seventeen storm events occurred from October 2009 to April 2010. The rain depth was measured by using a rain gauge installed in the study area. The runoff volume and sediment yield were also measured through field data collection and lab analyses by weighting and decantation methods. The results of the study showed significant effects of forest degradation (P <0.001) on hydrological components of runoff volume and coefficient, sediment yield and concentration. So that, the amount of runoff, runoff coefficient, sediment concentration and yield in disturbed area was found 5, 10, 18 and 6 times of those recorded for the undisturbed forest area, respectively.Keywords: Forest disturbance, Sediment yield, Forest watershed, Hydrological components} -
مدیریت صحیح یک حوزه آبخیز مشروط بر شناخت عوامل موثر و بررسی رفتار آن ها در شرایط متفاوت می باشد. اگرچه تاکنون نقش خصوصیات کلی توپوگرافی بر تولید روان آب و رسوب مورد بررسی قرار گرفته است، لیکن تغییرپذیری مؤلفه های هیدرولوژیکی مذکور در شرایط مختلف و خصوصا حوزه های آبخیز ایران کم تر مورد توجه قرار گرفته است. از این رو تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش تندی و جهت شیب بر حجم روان آب و رسوب در حوزه آبخیز جنگلی کجور واقع در جنوب شرقی شهرستان نوشهر طراحی شد. آزمایش های مورد نظر با استفاده از یک باران ساز پمپی با شدت 6/1 میلی متر بر دقیقه و کرتی با ابعاد 30×30 سانتی متر در دو تیمار شیب کم تر و مساوی 25 درصد و بیش تر از 25 درصد و جهت-های شرقی و غربی انجام شد. آزمایش ها به صورت ماهانه و طی مهر 1387 تا اردیبهشت 1388 در سه تکرار و محل های ثابت انجام گردید. بررسی اثر تیمارهای تندی و جهت شیب با استفاده از طرح های فاکتوریل و مربع لاتین در نرم افزار 17 SPSS صورت گرفت. نتایج نشان داد که تنها تندی شیب بر حجم روان آب تاثیر معنی دار (04/0≥P) داشته است به نحوی که برخلاف تصور عموم حجم روان آب روی شیب زیاد، کم تر از شیب کندتر بوده است. هم چنین اثر شیب در برخی از ماه ها و اثر جهت در ماه های دیگر روی رسوب معنی دار (05/0≥P) بوده است و در حالت کلی با افزایش شیب، رسوب تولیدی به سبب بافت درشت خاک و محدودیت رسوب قابل دسترس، کم و در دامنه شرقی مقدار آن بیش تر بود.
کلید واژگان: ایجاد روان آب, تندی شیب, جهت شیب, آبخیز جنگلی کجور, مقدار رسوب}The proper management of a watershed depends on recognition of effective elements and investigation of their behavior in different conditions. Till date, many researches have studied the role of topographical general characteristics on hydrologic behaviors. Whereas, the changeability of hydrologic properties under different conditions, especially in Iranian watershed has been rarely taken into account. This research aimed to assess the role of slope steepness and aspect on runoff and sediment characteristics in Educational and Research Watershed of Tarbiat Modares University (Kojour) watershed located in southeastern of Nowshahr Township, Iran. Experiments were conducted by using a pressure rain simulator with an intensity of 1.6 mm min-1 and a plot in dimension of 30×30 cm in two slope ranges i.e. ≤ 25 and > 25% and eastern and western aspects. These experiments were done in three replications and in particular places on monthly basis from October 2008 to June 2009. The study was formulated in factorial and Latin square designs and the associated results were then analyzed with the help of SPSS 17 software package. Results showed that the affect of slope on runoff volume was significant (p -
نفوذ از جمله پدیده های مهمی است که متاثر از پارامتر های فیزیکی و هیدرولیکی خاک می باشد. به واسطه هزینه زیاد و زمان بر بودن اندازه-گیری نفوذ، تخمین نفوذ با استفاده از مدل های نفوذ منطقی به نظر می رسد. همچنین با توجه به تغییرپذیری رطوبت خاک در اثر عوامل مختلف، تعیین مدلی مناسب جهت تخمین صحیح نفوذ حائز اهمیت می باشد. لذا تحقیق حاضر با هدف تعیین حساسیت مدل های نفوذ کوستیاکوف، فیلیپ، هورتون، سازمان حفاظت خاک آمریکا و گرین-آمپت اصلاح شده نسبت به سطوح مختلف رطوبتی انجام شد. این مطالعه در منطقه ای واقع در بخش مورموری استان ایلام و با لحاظ شرایط همگنی خاک و شیب انجام شد. در این تحقیق با ایجاد چهار سطح رطوبتی شاهد، 5، 10 و 15 لیتر در کرت-هایی به ابعاد یک متر مربع، اندازه گیری نفوذ با استفاده از روش استوانه های مضاعف صورت گرفت. در ادامه با استفاده از معیار های سنجش خطا شامل درصد خطای نسبی (RE)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE)، ضریب کارایی (EF) و ضریب تبیین (R2) مدل برتر انتخاب گردید. نتایج نشان داد که در مجموع مدل کوستیاکوف در سطوح مختلف رطوبت خاک، تخمین بهتری را از میزان نفوذ در مقایسه با سایر مدل ها از خود نشان داده است. ولی مدل های فیلیپ، سازمان حفاظت خاک آمریکا و مدل هورتون با افزایش مقدار رطوبت خاک، مقدار نفوذ را با دقت بالاتری برآورد می نماید. در مجموع مدل سازمان حفاظت خاک آمریکا نسبت به سایر مدل ها کمترین حساسیت را به تغییر سطوع رطوبتی داشته است. بنابراین مدل های کوستیاکوف و فیلیپ به عنوان مدل های مناسب برای تخمین نفوذپذیری خاک توصیه می شوند.
Infiltration is one of the most important phenomena which is affected by the soil physical and hydraulic characteristics. Measurement of infiltration needs the high cost and is time consuming, therefore estimation of infiltration is necessary. Also, due to variability of soil moisture, it is important to determine the appropriate model for the estimating the infiltration rate. The present study was carried out for determining the sensitivity of infiltration models including Kostiakov, Philip, Horton, Soil Conservation Service (SCS) and modified Green – Ampt models at different levels of the soil moisture. To consider the homogeneity of soil and slope, this research carried out in Mour Mouri region, of Ilam province. In this study the infiltration rate was measured by using Double Ring Infiltrometer in the prepared plats (1 m2) at four levels of soil moisture, including control (0), 5, 10 and 15 liters. Afterward the best model was selected by some criteria of error assessment, such as percentage of relative error (RE), root mean square error (RMSE), modeling efficiency coefficient (EF) and coefficient of determination (R2). The results showed that generally, the Kostiakov model can estimate the infiltration rate better than other infiltration models with increasing the soil moisture, the precision of Horton model increased.
نمایش عناوین بیشتر...
بدانید!
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.