به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

فهرست مطالب سیده زهره میردیلمی

  • محمدرحیم فروزه*، سیده زهره میردیلمی
    سابقه و هدف

    در ایران به دلیل افزایش جمعیت مرتعداران، وابستگی اقتصادی و اجتماعی مرتعداران به علوفه مرتع بسیار زیاد است. عدم تعادل دام و مرتع از جمله دغدغه های دلسوزان عرصه های مرتعی است. در این خصوص برنامه ریزان مصمم شدند تا فشار بر مراتع از طریق معیشت جایگزین کمتر شود و طرح های چندمنظوره در دستور کار سازمان جنگل ها و مراتع قرار گرفت. متاسفانه پس از پنج سال از ابلاغ شرح خدمات بازنگری طرح های چندمنظوره، تاکنون در استان گلستان طرح های مذکور کمتر اجرایی شده و مورد استقبال قرار گرفته است. هدف از انجام تحقیق حاضر ریشه یابی عدم پذیرش طرح های چندمنظوره در مراتع آزادشهر و گنبد است.

    مواد و روش ها

    در این تحقیق برای تهیه پرسشنامه، مطالعه در سه مرحله اکتشافی، ارزیابی و تجزیه و تحلیل و استخراج ساختار نهایی انجام شد و سهم هر یک از عوامل در عدم پذیرش طرح های چندمنظوره با استفاده از شاخص های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی بررسی گردید. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه جمع آوری شد و دلایل عدم استقبال از این طرح ها برای اجرا از سوی مرتعداران یا اجرای کند آنها با مقایسه زوجی در قالب طیف لیکرت، جمع آوری شد. انتخاب نماینده مرتعداران به عنوان مجریان طرح های مرتعداری، مبتنی بر رویکرد شهرت و نمونه گیری هدفمند صورت گرفت. برای انتخاب بهره برداران از معیارهایی مانند سابقه کار، تجربه و سطح سواد استفاده شد. نتایج بر اساس وزن داده شده به گویه های پرسشنامه در روش تحلیل سلسله مراتبی با استفاده از نرم افزارExpert Choice11 تحلیل گردید. قضاوت درباره پذیرفته یا مردود بودن رتبه های داده شده با توجه به مقایسه های زوجی و با استفاده از نرخ سازگاری انجام شد.

    نتایج

    نتایج نشان داد از نظر مرتعداران، معیارهای اقتصادی، سیاستی-نهادی و محیط زیستی به ترتیب مهم ترین معیارها در عدم پذیرش طرح های چندمنظوره هستند که از جمله موارد این شاخص ها، ناکافی بودن ثبات اقتصادی و عدم برخورداری از امنیت شغلی در اینگونه از طرح ها، نداشتن سازوکار اجرای مشخص، اجرا در زمان و مکان نامناسب و عدم حمایت مطلوب دولتی در زمان اجرا است. عمده جوامع پاسخگو این مشکلات را در مدیریت از بالا به پایین و عدم توجه به مشارکت مرتعداران در تصمیم گیری و برنامه ریزی عنوان کردند.

    نتیجه گیری

    به طور کلی نتایج گویای پذیرش کم طرح های چندمنظوره از سوی مرتعداران است که این امر نمایانگر عدم توفیق برنامه ریزان و تصمیم گیران در جلب مشارکت فعال در برنامه ها است. بر این اساس پیشنهاد می گردد مشارکت در سطوح مختلف تصمیم گیری، برنامه ریزی و اجرا تقویت شده و بدین منظور از دوره های آموزشی استفاده بیشتر به عمل آمده و همچنین ایجاد تشکل های مردم نهاد در سطح منطقه با رویکرد مطالبه گری جهت استفاده از تسهیلات سایر دستگاه های ذینفع تقویت شود تا در آینده بتوان شاهد پذیرش هرچه بیشتر مرتعداران در چنین طرح هایی بود. همچنین پیشنهاد می گردد به منظور پذیرش و اجرای طرح های چندمنظوره، تسهیلگران به کار گرفته شوند.

    کلید واژگان: مقایسه زوجی, طرح مرتعداری, طرح چندمنظوره, تحلیل سلسله مراتبی}
    MohamadRahim Forouzeh*, Seyede Zohreh Mirdeilami
    Background

    In Iran, the economic and social dependency of pastoralists on pasture fodder has intensified due to population growth among pastoral communities. Rangeland managers are concerned about the imbalance between livestock and available pastures. In response, decision-makers have sought to alleviate pressure on rangelands by promoting alternative livelihoods and implementing multiple-use projects. However, the successful implementation of multiple-use projects in Golestan and Azadshahr provinces has faced challenges, even after five years of project review service announcements. This study aims to investigate the reasons for the non-acceptance of multiple-use projects in the rangelands of Azadshahr and Gonbad.

    Methodology

    The study was conducted in three stages: discovery, evaluation and analysis, and the development of the final structure. Various ecological, economic, and social indicators were used to assess the acceptance of multiple-use projects among rangeland users. Data were collected through questionnaires and interviews, and the reasons for non-acceptance were compared using pairwise comparisons on the Likert scale. The selection of representatives was based on the reputation approach and targeted sampling, considering criteria such as work history, experience, and literacy level. Hierarchical analysis was performed using Expert Choice 11, and judgments on the acceptance or rejection of given ranks were made based on pairwise comparisons and compatibility rates.

    Results

    The results indicated that economic, political-institutional, and environmental criteria were the primary factors contributing to the non-acceptance of multiple-use projects. Insufficient economic stability, lack of job security, inappropriate timing and location of project implementation, and inadequate government support were cited as some of the key indicators. Respondents also highlighted top-down management approaches and a lack of attention to user participation in decision-making and planning as significant issues.

    Conclusion

    Overall, the findings suggest that pastoralists have a low acceptance of multi-purpose plans, indicating the failure of planners and decision-makers to effectively engage stakeholders in these projects. It is recommended to enhance participation at various levels of decision-making, planning, and implementation. This can be achieved through increased training programs and the establishment of non-governmental organizations, fostering greater user involvement in future projects.

    Keywords: Pairwise comparison, Rangeland management, Multiple-use Projects, Hierarchical Analysis}
  • بهاره بهمنش*، رجبعلی محبی، سیده زهره میردیلمی، آیسن حاجیلی دوجی، منیژه توان

    هدف از تحقیق حاضر، شناسایی گیاهان سمی برای دام، نشانه های مسمومیت، روش های بومی درمان توسط عشایر بهره-بردار و همچنین شناسایی گیاهان دارویی برای دام و نحوه استفاده و خواص درمانی آنها بود. انتخاب جامعه ی نمونه ی آماری پاسخگو از بین جوامع محلی بود که در مورد این تحقیق، جامعه پاسخگو مرکب از عشایر ترکمن در مراتع مراوه تپه بودند. در این مطالعه از نمونه گیری هدفمند و از روش گلوله برفی استفاده شد؛ تعدادی از عشایر بهره بردار با تجربه برای مصاحبه اولیه انتخاب شدند. پس از طرح موضوع و جلب اطمینان و اعتماد آنها در ارتباط با موضوع تحقیق، پرسشنامه را تنظیم و روایی و پایایی آن مورد بررسی قرار گرفت. همزمان با پیمایش صحرایی، تعدادی پرسشنامه نیز در اختیار عشایر بهره بردار منتخب قرار گرفت. میزان اعتبار پرسشنامه از طریق محاسبه ی ضریب آلفای کرونباخ برای معیارهای مختلف محاسبه و تعیین شد. گیاهان نام برده شده شناسایی شدند. در نهایت، 26 گیاه سمی و 24 گیاه دارویی برای دام توسط بهره برداران معرفی شد.

    کلید واژگان: عشایر ترکمن, مراوه تپه, روش گلوله برفی, گیاهان سمی}
    Bahareh Behmanesh *, Rajabali Mohebbi, Seyede Zohreh Mirdeilami, Aysen Hajili-Davaji, Manijeh Tavan

    The aim of the present study was to identify poisonous plants for livestock, signs of poisoning, indigenous methods of treatment by exploiting tribes and also to identify medicinal plants for livestock and how to use them and their healing properties. The selection of the population was a statistically responsive sample from the local communities. In this study, the respondent population consisted of Turkmen nomads in the Maravah Tappeh rangelands. In this study, purposive sampling and snowball method were used; a number of experienced exploitation nomads were selected for the initial interview. After designing the topic and gaining their trust and confidence in the research topic, the questionnaire was prepared and its validity and reliability were examined. Simultaneously with the field survey, a number of questionnaires were provided to the selected exploiting tribes. The validity of the questionnaire was calculated and determined by calculating the Cronbach's alpha coefficient for different criteria. The named plants were identified. Finally, 26 poisonous plants and 24 medicinal plants for livestock were introduced by farmers.

    Keywords: Turkmen nomads, Maraveh Tappeh, snowball method, poisonous plants}
  • محمدرحیم فروزه*، سیده زهره میردیلمی

    در زمینه بهره برداری و مدیریت استفاده از منابع طبیعی می توان دو گروه بهره برداران و دستگاه های مرتبط و متولی منابع طبیعی را از یکدیگر تفکیک نمود. بدیهی است که هر کدام از این دو گروه اجتماعی، بسته به منافع و وظایف خود، دیدگاه، نظرات و برداشت خاصی از این منابع و طرح های تدوین شده در جهت مدیریت این منابع دارند. یافتن نقاط افتراق نظرات گروه های مختلف پاسخگو در تصمیم گیری و برنامه ریزی می تواند موثر باشد. در این تحقیق دیدگاه دو گروه بهره برداران و کارشناسان اجرا، مدیران و تسهیل گران در مراتع آزادشهر و گنبد استان گلستان در مورد دلایل پذیرش اندک طرح های چندمنظوره بررسی شده است. داده های لازم از طریق پرسشنامه و مصاحبه باز (مرکب از 6 شاخص و 90 گویه) با اعضای هر یک از دو گروه مذکور به دست آمده است. نتایج پرسشنامه ها و مصاحبه های انجام شده با استفاده از تحلیل تشخیصی در محیط نرم افزار آماری STATISTICA تجزیه و تحلیل شد. بررسی دیدگاه گروه های ذی نفع نشان می دهد بهره برداران اختلاف دیدگاهی در حدود 12/50 درصد را با گروه کارشناسان بخش های اجرایی و مدیران دارند که عمده آنها بر سر مسایل نهادی سیاستی، اجتماعی و اقتصادی است. کمترین اختلاف نظر در مسایل زیست محیطی از جمله کمبود آب (06/12 درصد) و شاخص های انسانی از جمله سواد و بعد خانوار (14/12 درصد) و بیشترین اختلاف بر سر مسایل نهادی سیاستی از جمله خدمات دهی نامناسب دولت، عدم تعامل و ارتباط کافی مسیولان با افراد بهره بردار و محلی، نبود عوامل پیشران و غیره (32/65 درصد) است. با توجه به نتایج به دست آمده توصیه می شود کلاس های آموزشی- توجیهی حسب نیاز بهره برداران برگزار شود و سازوکار اجرایی شدن طرح های چندمنظوره توسط تسهیل گران به بهره برداران آموزش داده شده و مسیر اجرای طرح تسهیل شود.

    کلید واژگان: بهره برداران, تحلیل تشخیصی, طرح چندمنظوره, استان گلستان}
    Mohammadrahim Foroozeh*, Zohreh Mirdeylami

    In the field of natural resource’s utilization and management, the two groups of stakeholders, utilizers and official experts are not quite agreed. It is obvious that each of these two social groups, depending on their interests and duties, have different points of views, as a result different plans for the development and managent. Finding the differences thus, could be effective in decision making and planning. In this study, the views of two groups of utilizers, managers and facilitators in Azadshahr and Gonbad rangelands in Golestan province were taken into account. The focus was on the reasons for low rate of acceptance for multiple-use projects. Required data were gathered through questionnaires and open interviews (consist of 6 indices and 90 items) with members of both groups. The results of questionnaires and interviews were analyzed using Discriminant Analysis (DA) in STATISTICA. Survey shows that utilizers have a different view of about 50.12% from the expert group of executives and managers. The most different issues were institutional, political, social and economic. On environmental issues such as water shortage (12.06%), human resources including literacy and household dimension (12.14%) there was almost agreements. The highest disagreement was found on organization-policy including inadequate government services, insufficient interaction of authorities with local and utilizers, etc. (65.32%). Based on the results, facilitators must take part in educational workshops on the mechanism of implementation of the multiple-use projects to encourage the utilizers to accept and well use of the plans.

    Keywords: Utilizers, Discriminant Analysis, Multiple-use Projects, Golestan Province}
  • علی عبدی سیاوشانی، محمدرحیم فروزه*، حسین بارانی، حسن یگانه بدرآبادی، سیده زهره میردیلمی

     گیاهان دارویی هر کشور در زمره ذخایر و منابع طبیعی آن کشور محسوب شده و سرمایه ای طبیعی است که می تواند در کسب درآمد و اشتغال زایی سهم قابل توجهی داشته باشد. به منظور استفاده مطلوب از گیاهان دارویی باید عوامل اقتصادی اجتماعی موثر بر درآمدزایی از این گیاهان مورد تجزیه وتحلیل قرار گیرد. ازاین رو این مطالعه به بررسی عوامل مختلف تاثیرگذار بر قابلیت درآمدزایی از گیاهان دارویی در مراتع لزور استان تهران می پردازد. این تحقیق از نوع کیفی، ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه و جامعه آماری کارشناسان و بهره برداران است. انتخاب جوامع پاسخگو مبتنی بر رویکرد شهرت و نمونه گیری هدفمند انجام شد. این تحقیق در دو بخش انجام شد. در بخش اول عوامل اقتصادی، اجتماعی، طبیعی، کالبدی- زیرساختی، انسانی و سیاستی نهادی نظر سهمی که در درآمدزایی گیاهان دارویی برخوردار بودند، به صورت زوجی مقایسه و رتبه بندی شدند. به منظور تعیین موثرترین عامل از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده و قضاوت درباره پذیرفته یا مردود بودن رتبه های داده شده با استفاده از نرخ ناسازگاری انجام شد. در بخش دوم گویه هایی برای هر عامل در نظر گرفته شد و هر گویه از نظر نقشی که در درآمدزایی داشتند به صورت جداگانه در مقیاس طیفی لیکرت رتبه بندی شدند. برای مقایسه رتبه گویه ها، از آنالیز غیرپارامتریک من ویتنی برای دو گروه داده و فریدمن برای بیش از دو گروه داده استفاده گردید. نتایج آنالیز تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که از نظر جوامع پاسخگو عوامل اقتصادی با رتبه اول و نهادی سیاستی با رتبه سوم، مهمترین عوامل در درآمدزایی از گیاهان دارویی هستند. عوامل فیزیکی از نظر جوامع محلی و عوامل طبیعی از نظر کارشناسان اجرا در رتبه دوم قرار گرفتند. نتایج مقایسات میانگین گویه ها در عوامل اجتماعی، کالبدی- زیرساختی و انسانی نشان داد که میانگین امتیاز گویه های هر عامل در درآمدزایی، دارای اختلاف معنی داری به لحاظ آماری هستند (P-value<0.05). ارایه تسهیلات، حمایت های دولتی، ارایه امکانات فرآوری در منطقه و هماهنگی فعالیت های سایر نهادها دارای بیشترین رتبه هستند، درنتیجه نقش بیشتری در درآمدزایی از گیاهان دارویی منطقه دارند.

    کلید واژگان: گیاهان دارویی, درآمدزایی, تحلیل سلسله مراتبی, لزور}
    A. Abdi Siavashani, M.R. Forouzeh *, H. Barani, H. Yegane Badrabadi, S.Z. Mirdeilami

    Medicinal plants are among the valuable natural resources of countries and can play a significant role in earning income and employment. To utilize the medicinal plants properly, the socio-economic factors affecting the monetization of these plants should be analyzed. Therefore, the present qualitative study was aimed at investigating the various factors affecting the ability to earn money from the medicinal plants of Lazur rangelands in Tehran province. The questionnaire and statistical communities of experts and utilizers were used to collect the required data. The responsive communities were selected based on the reputation analysis and purposeful sampling. This research was conducted in two parts. In the first part, the economic, social, natural, physical-infrastructural, human, and institutional policy factors were compared in pairs and ranked in terms of their contribution to the monetization of medicinal plants. To determine the most effective factor, the analytic hierarchy process (AHP) was used and the judgments were made about the acceptance or rejection of the given ranks using the inconsistency rate. In the second part, some items were considered for each factor and the items were ranked separately on the Likert scale in terms of their role in the monetization. To compare the item rankings, the Mann-Whitney non-parametric analysis was used for two data sets and the Friedman one for more than two data sets. The results showed that in terms of the responsive communities, the economic factor with the first rank and institutional policy factor with the third rank were the most important factors in the monetization of medicinal plants. The physical and natural factors ranked second in terms of the local communities and experts, respectively. The means comparison of the items in the social, physical-infrastructural, and human factors showed that the mean score of items of each factor in the monetization had a statistically significant difference (p < /em>-value<0.05). In general, the results of present study showed that the provision of facilities, governmental support, processing facilities in the region, and coordination of activities of other institutions had the highest rank and therefore a greater role in the monetization of medicinal plants in the region.

    Keywords: Medicinal plants, monetization, analytic hierarchy process, Lazur}
  • یاسمن کیاسی، محمدرحیم فروزه*، سیده زهره میردیلمی، حمید نیک نهاد

    گیاه مردم نگاری شاخه نوپا و برون رشته ای از حوزه دانش و فن آوری های بومی مردم شناسی است و واجد آفرینندگی های ارزشمندی در حوزه دانش سنتی مرتبط با گیاهان است؛ لذا در این مطالعه دانش بومی گیاهان، مرتع خوش ییلاق استان گلستان مورد بررسی قرار گرفته است. ثبت اطلاعات به صورت گفتگو به هر دو شیوه مصاحبه در محل زندگی بومیان و مشاهده مشارکتی در محل رویشگاه گیاهان انجام شد. مصاحبه شوندگان به روش گلوله برفی انتخاب شدند. در این تحقیق گونه های گیاهی متعلق به 17 خانواده که تعداد بیشتری از افراد بومی آن را شناخته و به خواص آن واقف بودند انتخاب شدند. از 30 گونه گیاهی انتخاب شده، 17 مورد آن استفاده خوراکی دارویی، 10 مورد استفاده دارویی و 3 مورد کاربرد دارویی و صنعتی داشته اند. نامگذاری محلی گونه ها تا حد زیادی منطبق با خصوصیات مورفولوژیک و نیازهای اکولوژیک گیاه بوده است. شناخت و پیش بینی زیستگاه گونه های گیاهی نیز از مهمترین اطلاعات کاربردی دانش بومی مردم خوش ییلاق بود. ایشان به انواع فرم های رویشی، اندام و فرایندهای گیاهی، خواص مختلف و شیوه استفاده از گیاهان به عنوان خوراک، دارو و ابزار و سرپناه آگاهی داشته و از آن در زندگی خود بهره می جویند.

    کلید واژگان: دانش بومی, گیاه مردم نگاری, گیاهان دارویی, روش گلوله برفی, مرتع خوش ییلاق}
    Yasaman Kiyasi, MohamadRahim Forouzeh *, Seyede Zohreh Mirdeilami, Hamid Niknahad

    Indigenous knowledge has been created as centuries of human life experience in this earth and is also specific-ecosystem. "Ethnobotany" is a new extra-disciplinarily of anthropological science and technology in the field of indigenous plant-related knowledge. Khosh Yeylagh rangeland in Golestan province has been studied due to the richness of plant species. The purpose of this study is to collect data from and identify plants having been utilized by local people. Data were recorded in both interview and participatory observation at the plant habitat. The interviewees were selected by snowball method. The local names, used organs, medicinal properties and their use were recorded for all plants. In this study, plant species belonging to 17 families, with the highest number of citations, were selected. The results of this study show that out of 30 selected plant species, 17 belong to edible medicinal, 10 medicinal and 3 medicinal industrial applications. Knowing and habitat prediction of plant species was also one of the most important practical knowledge of local people in Khosh Yeylagh. They are aware of the various forms of vegetation, organ, processes, properties and methods of using plants as food, medicine, tools and shelter in their lives.

    Keywords: indigenous knowledge, Ethnobotany, Medicinal plants, snowball method, Khosh Yeylagh rangeland}
  • یاسمن کیاسی، محمدرحیم فروزه*، سیده زهره میردیلمی، حمید نیک نهاد

    آگاهی دقیق از روابط بین پوشش گیاهی و عوامل محیطی از موارد لازم برای مدیریت اکوسیستم های مرتعی است. تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر برخی عوامل خاکی و پستی بلندی بر پراکنش مهم ترین گیاهان دارویی مرتع خوش ییلاق استان گلستان انجام شد. در منطقه مورد مطالعه به منظور ثبت پارامتر های گیاهی از قبیل تراکم، فراوانی و درصد تاج پوشش، نمونه برداری از پوشش گیاهی به روش تصادفی-سیستماتیک از طریق پلات گذاری در طول ترانسکت در هر تیپ انجام شد. ارتفاع از سطح دریا، جهت جغرافیایی و میزان شیب در هر پلات استخراج و ثبت شدند. در امتداد هر ترانسکت نمونه های خاک در مرکز 3 پلات (ابتدا، وسط و انتهای هر ترانسکت) و از عمق 0 تا 30 سانتی متری برداشت گردید و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک اندازه گیری شد. به منظور معرفی موثر ترین عامل محیطی در پراکنش گیاهان دارویی، از آنالیز تطبیقی قوس گیری شده (DCA) و آنالیز تطبیقی متعارفی (CCA) در محیط نرم افزاری PC- ORD5 استفاده شد. نتایج CCA نشان داد 53 درصد از کل تغییرات توسط محور های اول، دوم و سوم قابل توجیه است. عوامل جهت جغرافیایی، ماده آلی و میزان فسفر به ترتیب با میزان همبستگی520/0- ، 472/0 و 470/0- و در محور اول رج بندی عامل میزان شیب، درصد رطوبت و درصد رس به ترتیب با میزان همبستگی 601/0، 568/0- و 558/0- در محور دوم رج بندی و عامل درصد شن با میزان همبستگی 400/0 در محور سوم رج بندی به عنوان موثر ترین عوامل بر پراکنش گونه های دارویی مرتع خوش ییلاق معرفی شدند. با توجه به اینکه عوامل پستی و بلندی و دو خصوصیت مهم خاک (ماده آلی و درصد رطوبت) بر تغییرات پراکنش گیاهان دارویی اهمیت بیشتری داشتند به نظر می رسد در نظر گرفتن این عوامل در اصلاح و احیاء مرتع با محوریت گیاهان دارویی بتواند نیل به افزایش تولید و بهره وری گیاهان مذکور در رویشگاه مورد بررسی را تقویت نماید.

    کلید واژگان: تحلیل تطبیقی متعارف, رج بندی, گیاهان دارویی, مرتع خوش ییلاق, استان گلستان}
    Yasaman Kiasi, Mohamadrahim Foroozeh*, Zohre Mirdeylami, Hamid Niknahaf

    Insight into the relationship between plants and environmental characteristics is essential for managing rangeland ecosystems. The present study investigate the effect of soil and topographic factors on the distribution of the most important medicinal plants in Khosh Yeilagh Golestan province. Parameters such as density, frequency and canopy percent were the subjects of the study. Random-systematic method was used through plots establishment along the transect in the study area. The geolocation and gradient levels, altitude and sea level were measured and recorded. Through each transect, soil samples were taken at the center of 3 plots from 0 to 30 cm depth. Physical and chemical properties of soil were then measured. In order to introduce the most effective environmental factor on distribution of medicinal plants, Detrended Correspondence Analysis (DCA) and Canonical Correspondence Analysis (CCA) were used in PC-ORD5. The result of CCA showed 53% of the total variation was justified by the first, second and third axes. Elevation, geographic and organic factors with correlation coefficient of -0.520, 0.472 and -0.470, respectively, in the first axis of ordination, the gradient factor with a correlation coefficient of 0.601,-0.568 and -0.558 in the second axis and the sand percent factor with a correlation of 0.400 in the third axis of ordination was introduced as the most effective factors on the distribution of medicinal species in khosh Yeilagh. Obviously in future rehabilitation of the rangelands result of the study could improve the production of the medicinal plants.

    Keywords: Canonical Correspondence Analysis, Ordination, Medicinal plant, Khosh Yeilagh rangeland, Golestan Province}
  • محمدرحیم فروزه*، سیده زهره میردیلمی

    کمیت و کیفیت ترکیبات شیمیایی و مواد موثره گیاهان دارویی معمولا در مناطق مختلف متفاوت هستند و اثرات درمانی گونه های گیاهی به علت داشتن چنین ترکیبات شیمیایی در اندام های گیاه است. هدف از انجام تحقیق حاضر معرفی مهم ترین عوامل محیطی موثر بر تغییرات میزان مواد موثره در گیاه دارویی بومادران (Achillea milefolium L) است. بدین منظور ابتدا سه رویشگاه اصلی بومادران در مرتعی ییلاقی (مرتع چهارباغ)، مرتع مشجر (حد فاصل مرز جنگل و مرتع در مسیر توسکستان- چهارباغ) و مرتع قشلاقی (حوزه آبخیز کچیک) شناسایی شد و سپس در نقاط معرف هر رویشگاه نمونه برداری از اندام هوایی گونه بومادران و خاک صورت گرفت. متغیرهای محیطی (خاک، اقلیم و پستی و بلندی) در نقاط معرف اندازه گیری شد. اسانس گیری با استفاده از کلونجر و تجزیه آنالیز مواد موثره اسانس با استفاده از دستگاه GC/MS انجام شد. برای شناسایی ارتباط مواد موثره گیاه بومادران با عوامل محیطی از آنالیز تطبیقی قوس گیری شده (DCA) و آنالیز تطبیقی متعارف (CCA) استفاده شد. نتایج نشان داد مهم ترین عوامل محیطی موثر بر تغییرات میزان اسانس گونه بومادران به ترتیب دما (861/0)، ارتفاع از سطح دریا (565/0-)، مقدار آهک (497/0-)، مقدار سیلت خاک (491/0-) و مقدار رطوبت نسبی (574/0-) است. با توجه به استعداد و قابلیت بومادران در مناطقی با چنیین خصوصیات محیطی پیشنهاد می شود اقدام به تولید پایه های با توان تولید حداکثر اجزای اسانس نمود تا بتوان در استفاده چندمنظوره از مراتع، افزایش میزان درآمد بهره برداران از عرصه های طبیعی و سرانجام افزایش تولید ناخالص بوم نظام مرتع استفاده نمود.

    کلید واژگان: اسانس, بومادران, دما, گیاه دارویی, رویشگاه}
  • سیده زهره میردیلمی*، عزت الله مرادیب، محمد پسرکلیج

    بدون شک، تخریب زمین از طریق کاهش کمیت و کیفیت منابع طبیعی در بیابانزایی نقش دارد. است و اینکه چگونه 1395 هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی بیابانزایی در مراتع استان اصفهان در سال ساکنان مراتع در کنترل بیایان زایی ایفای نقش میکنند. معیارها (اقلیمی، خاکی، مدیریتی، پوشش گیاهی و فرسایش)، شاخص ها (بافت خاک، اندازهی ذرات خاک، ماده آلی، عمق، زهکشی، شیب و هدایت الکتریکی خاک، بارندگی، تبخیر و تعرق، خشکی، خطر آتشسوزی، حفاظت فرسایش، مقاومت به خشکی، درصد تاجپوشش، فرسایش آبی و بادی، کاربری، تراکم جمعیت، شدت چرا، مدیریت و سیاست) و پارامتر/ مولفه های (کاربری، مدل جاده ها، چشمه ها، سابقه آتش سوزی، شدت تنش، دامنه ی تحمل، تعداد واحد دامی، ،NDVI رقومی ارتفاعی، زمین شناسی، مورفولوژی، سرعت باد، خصوصیات خاک، نوع و درصد تاجپوشش گیاه، فرسایش بادی، رطوبت در بیابان زایی بکارگرفته MEDALUS خاک، نوع و توزیع ذرات شن و مدیریت اراضی) با استفاده از روش نقشهی خروجی تهیه شد. اهمیت مباحث ArcGIS10 شدند و با استفاده از این شاخص ها در نرم افزار اقتصادی-اجتماعی و در نظر گرفتن چارچوب واقع بینانه بر اساس معیارها و شاخصهای کیفی از جمله مبانی این تحقیق هستند که بر اساس موقعیت ایران، بومیسازی شدند. شاخصهای اقتصادی-اجتماعی در قالب پارامترهای جمعیت، فقر و اقتصاد، حقوق عرفی و مقررات سازمانی و اجتماعی- فرهنگی طبقه بندی شدند. این معیارها از طریق مصاحبه با جوامع محلی و کارشناسان بدست آمدند. نقشه ی وضعیت بیابان زایی بر اساس نقشه های کیفی تهیه شد. در نهایت، نقشه ی تولیدی با نقشه ی تراکم ساکنین بومی مقایسه شد. نتایج حاکی از آن - کیلومتر مربع) در طبقه ی بیابان 38203 درصد مراتع بیابانی اصفهان (با مساحتی بالغ بر 91/23است که کیلومتر 766 درصد از مراتع (با مساحتی بالغ بر 1/83زایی شدید و متوسط با تراکم جمعیت بومی پایین و مربع) در طبقه ی بیابان زایی ضعیف با تراکم بالای ساکنین بومی قرار دارد که حاکی از اثرگذاری مثبت ساکنین بومی بر بیابانزدایی است. در مناطقی که ساکنین بومی و عشایر اسکان دارند، بیابانزایی در کمترین مقدار خود است و بالعکس. نقشه های شدت بیابانزایی و تراکم ساکنین بومی تواما در اقدامات مدیریتی برای بیابان زدایی با تکیه بر قابلیتهای ساکنین بومی به عنوان یکی از نقشه های ضروری است

    کلید واژگان: ساکنین بومی, کیفیت, MEDALUS, ارزیابی بیابان زایی}
    Seyedeh Zohreh Mirdeilami *, Ezatolla Moradi, Mohammad Pessarakli

    Undoubtedly, land degradation linked to desertification causes a decrease in qualitative and quantitative features of natural resources. This research aimed to assess land desertification by local residents and their role in controlling desertification in Isfahan province, Iran in 2016. The criteria were soil climate, vegetation, erosion, and demography. The indicators of soil texture, stone fragment, organic matter, soil depth, Electrical Conductivity (EC), soil drainage, soil slope, precipitation, evapotranspiration, aridity index, fire risk, erosion protection, drought resistance, plant cover percent, wind erosion, water erosion, land use, population density, grazing intensity, policy, and management. Some parameters include land use, DEM, NDVI, roads, springs, fire history data, stress intensity, tolerance, mean productivity, AUM index, lithology, morphology and relief, wind speed, soil characteristics, plant cover percent, wind erosion features, soil moisture, type and distribution of sand dunes, and land management. The assessment of desertification has been conducted by the Mediterranean Desertification and Land Use (MEDALUS) method in ArcGIS10 software. This research was based on the importance of socio-economic issues, establishing a realistic framework for qualitative indicators and indices adapted to Iran’s situation. Those are population, poverty and economics, people rights and institutional regulations, and socio-cultural criteria achieved by an interview with local communities and experts. A single desertification status map was generated based on all the quality maps. Finally, the generated map was compared with local settlements density map. Results showed that 91.23% of the rangelands (with area 38203 km2) are classified as severe and moderate with low settlements density and 1.83% of the rangelands (with area 766 km2) are lower in severity with high settlement density. This result illustrated that local settlements and nomadic have a positive role in combating the desertification. They are able to eliminate the desertification to minimum and vice versa. The desertification status and local settlements density maps are essential in management efforts to combat the desertification via local settlement abilities.

    Keywords: Desertification assessment, MEDALUS, Local settlements, Quality}
  • محمدرحیم فروزه*، حسین بارانی، حسن یگانه، سیده زهره میردیلمی
    امروزه توسعه کمی و کیفی تولید و پرورش گیاهان دارویی که برداشت بی رویه از آنها به عرصه های جنگل و مرتع کشور آسیب می زند، به صورت جدی حمایت می شود. این تحقیق با هدف بررسی عوامل موثر بر میزان تمایل جوامع محلی به تولید و پرورش گیاهان دارویی جنگل ها و مراتع بخش کمالان استان گلستان انجام شد. در گام نخست اقدام به انتخاب جامعه نمونه ی آماری پاسخگو از بین جوامع محلی مبتنی بر رویکرد شهرت از طریق نمونه گیری هدفمند شد. جامعه پاسخگو مرکب از روستانشینان، بهره برداران مراتع و جنگل ها و زارعین است. جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه صورت گرفت و سنجش روایی پرسشنامه از گروه های پاسخگو خبره انجام شد. میزان اعتبار پرسشنامه ها نیز از طریق محاسبه ی ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و تعیین گردید. متغیر وابسته این تحقیق، تمایل جوامع محلی به تولید و پرورش گیاهان دارویی است. متغیرهای مستقل نیز شامل سن فرد، شغل اصلی، شغل فرعی، میزان تحصیلات، میزان زمین زراعی در تملیک، میزان مسئولیت پذیری در سطح جامعه و غیره است. برای بررسی ارتباط بین متغیرهای وابسته و مستقل از رگرسیون لجستیک در محیط نرم افزار SPSS23 استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان آگاهی از خواص گیاهان دارویی (12/12= بتا) بیشترین اثر مثبت و نوع مالکیت (27/11-= بتا) بیشترین اثر منفی را بر تمایل جوامع محلی به تولید و پرورش گیاهان دارویی در سطح معنی داری 05/0 دارد. دست اندرکاران بخش اجرایی کشور می توانند از این رابطه برای پایش تغییرات در طول زمان استفاده نموده و همچنین با تکیه بر رابطه ی فوق و تغییر هر یک از متغیرهای مستقل، متغیر وابسته را که تمایل جوامع محلی به تولید و پرورش گیاهان دارویی است را پیش بینی کنند. این نکته حائز اهمیت است که چندین متغیر مستقل در رابطه وجود دارد و می توان با تغییر مجموعه ای از متغیرها، نتایج را در متغیر وابسته مشاهده و برنامه ها و اقدامات لازم برای سال های آینده را از قبل طراحی نمود.
    کلید واژگان: جوامع محلی, گیاهان دارویی, جنگل و مرتع, کمالان}
  • محمدرحیم فروزه *، سیده زهره میردیلمی
    با توجه به توانمندی های طبیعی استان گلستان برای تولید گیاهان دارویی، می توان با آشنا کردن هر چه بیشتر جوامع محلی با گیاهان دارویی و خواص درمانی آنها، زمینه را حداقل برای گسترش بازار داخلی فراهم کرد. در تحقیق حاضر سعی بر آن است که خواص و نحوه استفاده محلی گیاهان دارویی مراتع چهارباغ و کسب و کارهای مرتبط با آن بررسی شود. پس از شناسایی مهم ترین گیاهان دارویی با پرسش از جوامع محلی، کسب و کارهای مرتبط با گیاهان دارویی با نظرسنجی از صاحب نظران گیاهان دارویی و کارشناسان منابع طبیعی به تعداد 65 نفر به روش نمونه گیری هدفمند اولویت بندی شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه های باز و مصاحبه است. سوالات مورد نیاز از طریق مطالعات اکتشافی و رویکرد تحلیل محتوا در دو سطح به صورت سلسله مراتبی تدوین و ملاک عمل قرار داده شد. روایی پرسشنامه براساس نظر جمعی از صاحب نظران و استادان مجرب و پایایی آن بر اساس محاسبه آزمون آلفای کرونباخ در محیط نرم افزار SPSS23 انجام شد. از طریق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بر اساس وزن دهی، کسب و کارهای گیاهان دارویی در محیط نرم افزار EXPERT CHOICE اولویت بندی شد. امتیازدهی به هر یک از سوالات پرسشنامه در هر سطح در قالب مقیاس طیفی لیکرت انجام شد. تعداد 9 گونه مهم دارویی شناسایی شد و مهم ترین کسب و کار در سطح اول، تولیدی-خدماتی (با وزن نسبی 416/0) و فرآوری اولیه (با وزن نسبی 231/0) است. سایر کسب و کارهای مهم به ترتیب عبارتند از بازاریابی (با وزن نسبی 270/0) ، کاشت (با وزن نسبی 200/0) ، پودر، بسته بندی (با وزن نسبی 282/0) و تولید دمنوش (با وزن نسبی 252/0) معرفی شد. با توجه به امکان پذیری و ضرورت بالای کارگاه های عرق گیری، بسته بندی و خشک کردن گیاهان دارویی از قبیل پونه و آویشن در منطقه، پیشنهاد می شود نسبت به آموزش و ترویج کشت آن اقدام شود. همچنین با توجه به اهمیت چندمنظوره بودن طرح های مرتعداری در راستای معیشت پایدار، توصیه می شود بهره برداران مراتع در اراضی دارای قابلیت تولید گیاهان دارویی و با رعایت ضوابط و شرایط، اقدام به پرورش آنها نمایند.
    کلید واژگان: گیاهان دارویی, بازاریابی, خدماتی-تولیدی, چهارباغ}
  • سیده زهره میردیلمی*، عزت الله مرادی
    نقطه عطف ایجاد تغییرات چند بعدی در نظام مرتعداری ایران، قانون ملی شدن جنگل ها و مراتع است. اقدامات و برنامه های متعددی در مراتع انجام شد. تاکنون اثرگذاری طرح ها و برنامه ها، وضعیت بهره برداران و مراتع به صورت جامع و در گذر زمان ارزیابی نشده است. هدف از تحقیق حاضر ارزیابی اقتصادی، اکولوژیکی و سیاستی- نهادی نظام مرتعداری ایران در طی نیم قرن گذشته بود. ابزار تحقیق پرسشنامه و مصاحبه بود. روند تغییرات معیارهای انتخابی با استفاده از سه معیار اقتصادی (کاهش درآمد نسبی بهره برداران)، بوم شناختی (کاهش تولید مراتع) و سیاستی- نهادی (ناموفق بودن اقدامات و برنامه های دولت) در طیف 9 گزینه ای لیکرت ارزیابی شدند. انتخاب جوامع آماری از بین دست اندرکاران کلیدی نظام مرتعداری مبتنی بر رویکرد شهرت و نمونه گیری هدفمند صورت گرفت. جوامع پاسخگو معتقد هستند شاخص های تولید مراتع و درآمد حاصل از بهره برداری در انتهای فصل بهره برداری در گذشته «بیشتر» با امتیاز متوسط 49/7 بوده است در حالیکه روند آن سال به سال با رتبه ی متوسط 8/1 کاهش یافته است. همچنین نتایج نشان می دهد نظام مرتعداری ایران در حال حاضر کارآمد نیست. به طوریکه از گذشته تاکنون سطح مراتع و تولیدات مرتعی کاهش و نارضایتی بهره برداران از حرفه مرتعداری افزایش یافته است. از طرفی اقدامات و برنامه هایی که از طرف سازمان های مسئول انجام شده است در وضعیت عمومی مرتع و مرتعداران چندان موثر نبوده است. توصیه می شود اقدامات موثرتری حداقل برای حفظ مراتع موجود و توانمندسازی جوامع درگیر مستقیم در مراتع توسط بخش خصوصی و دولتی انجام شود.
    کلید واژگان: نظام مرتعداری, کارآمدی, مرتع, دست اندرکاران کلیدی, نظرسنجی}
  • عزت الله مرادی، سیده زهره میردیلمی، غلامعلی حشمتی
    در علم اکولوژی، تغییرات تدریجی هر عامل محیطی (گرادیان) با تغییر در ترکیب گونه ای و فرم رویشی خود را به صورت مرز نشان می دهد. تفکیک مرز نواحی رویشی ایران برای مدیریت اکوسیستم به ویژه مدیریت پوشش گیاهی، مسئله-ای بنیادی است. در این تحقیق مرز اکولوژیکی نواحی رویشی ایران (ناحیه رویشی ایران و تورانی استپی تا کوهستانی، ناحیه رویشی ایران و تورانی بیابانی و ناحیه رویشی زاگرسی) که در نقشه ارایه شده توسط پابو (1346) در طول گرادیان اقلیمی مشخص، بررسی و بازبینی می گیرد. مطالعه حاضر در گرادیان اقلیمی دنا- طبس انجام شد. در این گرادیان سه ناحیه رویشی عمده ایران و تورانی بیایانی، ایران و تورانی استتپس تا کوهستانی و ناحیه رویشی زاگرسی قرار دارند. برای تشخیص مرز اکولوژیکی جوامع گیاهی از شاخص های پراکندگی ازجمله نیمه تغییرات، تنوع بتا و انحراف معیار استفاده شد. طبق نتایج حاصله طول گرادیان 06/8 واحد انحراف معیار و نیمه تغییرات 13/15 بدست آمد. با توجه به تغییرات ترکیب گونه-ای، مرز سه ناحیه رویشی ارائه شده توسط پابو (1346) با مرز اکولوژیکی این سه ناحیه که با استفاده از شاخص نیمه تغییرات بدست آمد با تنوع بتای بالای 50 درصد همخوانی ندارد. از اینرو می توان اذعان داشت با محاسبه نیمه تغییرات و تنوع بتا با قاطعیت بالاتری میتوان اقدام به تفکیک و یا اصلاح مرز بین نواحی رویشی نمود.
    کلید واژگان: نیمه تغییرات, تنوع بتا, طول گرادیان, ایران و تورانی, زاگرسی}
    E.Moradi, S.Z.Mirdeilami, K.Heshmati
    In ecology, the gradual changes in any environmental factor (gradient) with the change in species composition and growth forms are illustrated as a boundary. Defining the boundaries of the vegetative regions of Iran is a fundamental issue for ecosystem management specially the management of plant vegetation. In this study, the ecological boundary of the vegetative regions of Iran (i.e., Irano-Turanian steppe/mountainous vegetative region, Irano-Turanian desert vegetative region, and Zagrosi vegetative region) presented in Pabo’s map was identified, analyzed, and reevaluated across the climatic gradient. The present study was carried out in the climatic gradient of Dena-Tabas. This climatic gradient encompasses the three aforementioned vegetative regions. Dispersion indices including half changes, beta diversity, and standard deviation were used to identify the ecological boundary of plant communities. The results indicated that the length of the gradient was 8.06 SD and 15.13 Hc. Considering the changes in the species composition, the boundary of these three vegetative regions presented in Pabo’s map did not match with the ecological boundary identified by Hc index with the beta diversity above 50 percent. It can be argued that by calculating half changes and beta diversity, the boundary between the vegetative regions can be identified or corrected with a higher degree of certainty.
    Keywords: Half change, Beta diversity, Length of gradient, Irano-Touranian, Zagrosi}
  • سیده زهره میردیلمی*، عادل سپهری، حسین بارانی، عزت الله مرادی
    دست اندرکاران نظام مرتعداری ایران دیدگاه های ویژه ای درمورد مشکل های نظام مرتعداری دارند. یافتن نقاط ناهمانندی دست اندرکاران نظام مرتعداری در تصمیم گیری و برنامه ریزی می تواند موثر باشد. به گونه ای که هر گونه اقدام و سیاستگذاری که بخواهد توسط مدیران و مسئولان انجام شود، مستلزم آن است که تصویر واضح و شفافی از نقاط ناهمانندی و همانندی دست اندرکاران در مورد دلیل های ناکارآمدی نظام مرتعداری به صورت همه جانبه وجود داشته باشد. در این مقاله، در ابتدا دیدگاه چهار گروه اصلی ذینفعان و دست اندرکاران مراتع (بهره برداران، کارشناسان اجرا و مدیران، استادان دانشگاه و پژوهشگران، اعضای شرکت های تعاونی و بخش خصوصی) در سطح منطقه ای (استان گلستان و خراسان شمالی)، درمورد دلیل های ناکارآمدی نظام مرتعداری ایران بررسی شده است. سپس میانگین نظرهای در دو بخش دولتی و خصوصی بررسی و ارائه شد. دلیل های ناکارآمدی نظام مرتعداری ایران از سه معیار اقتصادی- اجتماعی، بوم شناختی و سیاستی- نهادی بررسی شده است. داده های لازم از راه پرسشنامه و مصاحبه باز با تعداد 186 نفر از اعضای هر یک از چهار گروه بیان شده به دست آمده است. انتخاب جامعه های پاسخگو بر اساس نمونه گیری هدفمند بوده است. اعتبار و روایی سوال های پرسشنامه از طریق محاسبه ضریب Cronbach''s α (alpha) و هیئت متخصصان ارزیابی شد. نتایج پرسشنامه ها و مصاحبه های انجام شده با استفاده از تحلیل تشخیصی در محیط نرم افزار آماری STATISTICA تجزیه و تحلیل شد. بررسی دیدگاه گروه های استفاده کننده نشان می دهد بخش خصوصی عمده اجزای مشکل زا مراتع را کمبود آب و خشکسالی می دانند درحالیکه بخش دولتی مسائل برون سازمانی را عمده ترین جزء مشکل زا می دانند که نشانگر این است که این دو بخش به صورت سلسله مراتبی دیدگاه ها و نظرهای خاص خود را دارند که در برنامه ریزی و تصمیم گیری ها حائز اهمیت است.
    کلید واژگان: بهره برداران, پرسشنامه, تحلیل تشخیصی, ناکارآمدی}
    S. Z. Mirdeilami*, A. Sepehry, H. Barani, E. Moradi
    The Iranian rangeland stakeholders have special idea about rangeland problems. Dissimilarity of viewpoints in rangeland stakeholders is effective on decision making and planning. Having clear picture on similarity and dissimilarity between stakeholder's viewpoints is important to managers in action and decision making. In this research gathered idea of 4 groups of rangeland stakeholders (utilizers, experts and managers, scientists and researchers and co-operative and personal sections) on rangeland management system inefficiency. This study was carried out at regional level (Golestan and Khorasan provinces). Then, averaging of the stakeholders opinions presented at the public and private sections. The inefficiency of rangeland management system has been evaluated by three criteria economic-social, ecological and policy. The used tools were through questionnaires and interview that asked 186 rangeland stakeholders to rank. The sampling population was based on reputation analysis andselectively defined according to some criteria. The validity and reliability of questionnaires were approved by a panel of experts and calculating Cronbach alpha coefficient respectively. Data analyzed by Discriminant Analysis (DA) at STATISTICA software. Result showed that the private section believed that drought is the main problem while the public section believed that the outer-institutional topics are the main problems. So, there are specific different opinions that are important in planning and decision making processes.
    Keywords: Discriminant Analysis, Inefficiency, Questionnaires, Utilizers}
  • سیده زهره میردیلمی، عادل سپهری، حسین بارانی
    مسائل و مشکلات مراتع ایران متعددند و ارائه ی راه حل برای آنها جزء از طریق بررسی همه جانبه امکان پذیر نیست. هدف از این مطالعه، استخراج ساختار مدیریت مراتع ایران است. ابزار انجام مطالعه، پرسشنامه و مصاحبه به صورت چند مرحله ای است. این مطالعه در سه مرحله ی اکتشافی، ارزیابی، تجزیه و تحلیل و استخراج ساختار نهایی انجام شده است. در مرحله ی اکتشافی، به صورت هدف دار با نظرسنجی از خبرگان بخش های آموزش، تحقیقات، دستگاه اجرایی و بهره برداران عرصه های مرتعی جایگاه مکانی اجزاء مختلف ساختار مدیریت مراتع ایران مشخص شد. در این مرحله ساختار اولیه ی سلسله مراتبی عوامل موثر بر مدیریت مراتع طراحی شد (بخش پنل). در مرحله ی ارزیابی با استفاده از پرسشنامه، ساختار حاصله در معرض قضاوت جوامع پاسخگو قرار گرفت. در مرحله ی نهایی با استفاده از آنالیزهای آماری داده ها، ساختار نهایی سلسله مراتبی استخراج و طراحی شد. صحت و دقت الگوی حاصله با استفاده از شاخص های پایایی/آلفای کرونباخ (86/0=α) و روایی (پنل متخصصان) مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مطالعه از نرم افزارهای آماری SPSS 18 و STATISTICA استفاده شد. نتایج نشان داد نظام مرتعداری ایران مرکب از سه سطح به صورت سلسله مراتبی است. در سطح اول؛ عرصه ی مرتعی، نظام آموزش و تحقیقات، نظام اجرایی و نظام بهره برداری قرار دارد. هر یک از اجزاء در سطح اول به اجزاء زیرمموعه ی خود در سطوح پائین تر تقسیم بندی شدند. این ساختار به صورت واضح تر و دقیق تری مشکلات را دسته بندی، قابل فهم تر و قابل مدیریت تر می کند. بدین طریق می توان اقدامات با قابلیت مدیریتی و راهبردی تر را در هر سطح و جزء معطوف داشت.
    کلید واژگان: اکتشافی, پنل متخصصان, ساختار, آلفای کرونباخ}
    Seyyedeh Zohreh Mirdeilami, Adel Spehri, Hosein Barani
    Problems of Iranian rangelands are numerous and providing solutions for them is impossible except through comprehensive investigation. The purpose of this study was to extract the management structure of Iranian rangelands. The study tools were questionnaires and interview. This study was conducted in three stages of exploration, evaluation, and analysis and extraction of the final structure. In the exploratory stage, the position of different parts of Iran's rangeland management structure was purposefully determined with a survey of experts in education, research, and executive sectors as well as rangeland exploiters. In this stage, the initial hierarchical structure of the factors influencing management of rangelands was designed (panel section). In the evaluation stage, using the questionnaire, the structure was subjected to the judgment of the responsive communities. In the final stage, using statistical analysis of data, the final hierarchical structure was extracted and designed. The accuracy and reliability of the resulting model was evaluated using Cronbach's coefficient. In this study, the statistical software SPSS 18 and STATISTICA were used. According to the results, Iran’s rangeland system consists of three levels in a hierarchical manner. Rangeland arena, education and research system, executive system and exploitation system are located in the first level. Each component at the first level was subdivided into its sub-components at lower levels. This structure more accurately categorizes the problems and makes it more understandable and more manageable. In this way, more strategic and managerial actions could be taken at each level and component.
    Keywords: Exploratory, Panel of experts, Structure Cronbach alpha coefficient}
  • سیده زهره میردیلمی، عادل سپهری، حسین بارانی
    بیش از یک قرن است که از حضور جدی دولت در اداره ی منابع طبیعی به ویژه مراتع می گذرد که همواره تاکید بر حفظ و احیای این عرصه ها داشته است. حال پس از این دوران کارشناسان و دانشگاهیان سخن از مدیریت مراتع ایران به میان می آورند. مروری بر مطالعات انجام شده حاکی از آن است که عوامل متعدد و چندجانبه ایی در پیدایش مشکلات مراتع نقش دارند. در این تحقیق هدف اولویت بندی مشکلات عمده مراتع کشور با رویکرد جامع نگری و سیستمی است. جامعه ی پاسخگو، حافظان منابع طبیعی و ابزار مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات، مصاحبه و پرسشنامه است. جامعه ی آماری با روش نمونه برداری هدفمند با توجه به معیارهایی انتخاب می شوند. تحلیل مشکلات عمده مراتع از لحاظ ساختاری و عملکردی با رویکرد تحلیل محتوا انجام شده است. سپس با طراحی پرسشنامه، امتیازدهی متغیرها از مقیاس طیفی لیکرت استفاده شد. بعد از بررسی اعتبار (روایی) و پایایی (قابلیت اعتماد) پرسشنامه با استفاده از آنالیز تطبیقی قوس گیری شده در نرم افزار PC-ORD 5 و شاخص همبستگی، مهمترین مشکلات معرفی شدند. نتایج نشان داد مهمترین مشکلات مراتع از نظر حافظان منابع طبیعی به ترتیب اولویت، مسائل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و حقوقی هستند.
    کلید واژگان: حافظان منابع طبیعی, مصاحبه, تحلیل تطبیقی قوس گیری شده, همبستگی}
  • فاطمه قلیش لی، عادل سپهری، موسی اکبرلو، سیده زهره میردیلمی
    تنوع زیستی از مفاهیم ارزشمند در بوم شناسی و مدیریت پوشش گیاهی است. یکی از سطوح تنوع زیستی تنوع بتا است. هدف از این تحقیق تشخیص گرادیان به وسیله ی تغییرات تنوع بتا است. در منطقه-ی مورد مطالعه نمونه برداری از پوشش گیاهی با استفاده از 536 واحد نمونه برداری به صورت کاملا تصادفی صورت گرفت. جهت شناسایی گرادیان های عمده، واحد های زیست محیطی اولیه با تلفیق نقشه-های پایه (شیب، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا) استخراج گردیدند. تنوع آلفا، بتا و گاما در واحدهای زیست محیطی با استفاده از شاخص شانون محاسبه شد. با توجه به تغییرات تنوع بتا، بیشترین میزان تغییرات از واحد زیستی «ارس، گون سفید» به «چمن پیازک دار، هزار خار نکارمنی» است (83/1). این گرادیان به عنوان گرادیان غالب منطقه تحت عنوان گرادیان ارس-گراس شناسایی شد. نتایج نشان می دهد از نظر ترکیب شاخص تنوع بتا برای تفکیک جوامع گیاهی کارآیی و قابلیت خوبی دارد. با محاسبه ی تنوع بتا با قاطعیت بالا می توان تنوع، شباهت و عدم شباهت بین جوامع را تفسیر و گرادیان های عمده ی موجود در منطقه را اولویت بندی نمود.
    کلید واژگان: تنوع بتا, گرادیان, ترکیب گونه ای, واحد زیست محیطی, تغییرات}
    Biodiversity is an important concept in ecology and vegetation management. Beta diversity is one of biodiversity levels. The aim of the study was to identify environmental gradient using beta diversity. The vegetation sampling was done using 536 randomly selected plots. Environmental unit maps were prepared by overlaying of basic maps (slope, aspect and elevation). The Gamma, Alfa and beta diversity in environmental units were calculated with Shannon index. The beta diversity variations showed that height variation is between "Ju. Ex, As. Go" and "Po bu, Co. ne" environment units (1.83). This gradient is main gradient called "Juniperus-Grass" gradient. of study area. According to the results, beta diversity index has good performance in showing variations between plant communities. Beta diversity can accurately be used to interpret diversity, similarity and dissimilarity between communities and rank main gradients.Key words: Beta Diversity, Gradient, Plant composition, Environmental units, Variations
    Keywords: Beta Diversity, Gradient, Plant composition, Environmental units, Variations}
  • عزت الله مرادی*، غلامعلی حشمتی، فاطمه قلیش لی، سیده زهره میردیلمی

    طرح های مرتعداری از ابزارهای اصلی مدیریت و بهره برداری مراتع ایران است. در این تحقیق، هدف تعیین مهمترین دلایل موفقیت و عدم موفقیت طرح های مرتعداری استان گلستان است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از پرسشنامه و نظرسنجی از کارشناسان ناظر طرح مرتعداری، از آنالیزهای چند متغیره و همبستگی در محیط های نرم افزاری PC-ORD 5 و SPSS 16 استفاده شد. نتایج نشان داد، مهمترین دلایل عدم موفقیت طرح های مرتعداری؛ مشاعی بودن سامان های عرفی، عدم برخورد قاطع و قانونی با متخلفین و بازدارنده نبودن مجازات، عدم وجود تفاوت بین مرتعداران متعهد و متخلف، عدم اخذ نظر بهره برداران در زمان تهیه طرح و اقتصادی نبودن پروژه های پیشنهادی (هر یک به میزان 24 درصد)، پروژه های پیشنهادی نامناسب و عدم تمایز بین متخلفین آگاه و حرفه ای (هر یک با میزان همبستگی بالای 23 درصد) می باشند. عوامل فوق با عدم احساس مالکیت، عدم پایبندی در اجرای قوانین بازدارنده، برنامه ریزی و سیاست گذاری نامناسب جهت معرفی پروژه های متناسب با شرایط اقتصادی و اکولوژیکی منطقه و برخورد دستوری از بالا به پائین به میزان بالای 70 درصد همبستگی قوی و معنی داری دارند. مهمترین دلایل موفقیت اجرای طرح های مرتعداری، بیمه نمودن مرتعدار، پرداخت حق نظارت مناسب به ناظرین و تفاوت قائل شدن بین افراد متخلف (تقریبا 34 درصد)، اقتصادی نمودن طرح های مرتعداری و منظور نمودن پروژه های زودبازده (32 درصد) است. مهمترین دلایل موفقیت اجرای طرح های مرتعداری، با عوامل برخورد جدی و مستمر با دامداران متخلف (81 درصد)، واگذاری طرح به کارشناسان با تجربه (70 درصد) و تهیه طرح با مشورت مرتعدار و بهره بردار (52 درصد) بیشترین میزان همبستگی دارد.

    کلید واژگان: طرح های مرتعداری, موفقیت, مالکیت, استان گلستان, ناظرین طرح های مرتعداری}
    E. Moradi*, G. Heshmati, F. Ghilishli, S. Z. Mirdeilami

    Range management plans are as one of the best tools to rangeland management and utilization. This study aimed to identify the success and failure causes of range management plans in Golestan province. Questionnaire method was used to collect data from supervising experts in range management plans. Multivariate analysis and Spearman rank correlation were used to data analysis at PC-ORD 5 and SPSS 16 softwares. Common traditional use of rangelands, lack of penalties for uncommitted users, not distinguish between committed and uncommitted utilizers, preparation of the plans without attention to utilizers viewpoint and preparing plans without economic justification were identified as the most important failure reasons of these plans (each of them 24 percent correlation with others). Undesirable plans and lack of distinguish between professional offenders were among other important failure reasons of the plans (each of these 23 percent correlation). These mentioned factors have high and significant correlation (above 70 percent) with lack of ownership, lack of disincentive laws, unsuitable proposed projects in economic and ecological issues and up-down policy making. Insurance of range managers, financial supports of plans supervisors, distinguish between committed and uncommitted utilizers (approximately 34 percent) and proposing plans with economy justification, and utilizing of short return were identified as the most important success factors of these plans (32 percent). The identified success factors had 81 percent correlation with offending range managers, 70 percent correlation with give the plans to the experienced experts and 52 percent correlation with preparing the plans with participating of utilizers.

    Keywords: range management plans, success, property, Golestan Province, supervisors of range management plans}
  • سیده زهره میردیلمی، عادل سپهری، حسین بارانی
    مراتع ایران مشکلات متعدد و متنوعی دارند. امروزه یکی از مهمترین موضوعات در نظام مدیریت مراتع، عدم وجود تصویری واضح و شفاف از مهمترین مشکلات مراتع ایران است. هدف از این مطالعه، بررسی جامع ریشه ی مشکلات مراتع ایران از دیدگاه بهره برداران است. بهره برداران (طبیعت نشینان) از جمله تاثیرگذاران مستقیم بر مراتع هستند که زندگی شان وابسته به آن است. آگاهی از دانش و نگرش بهره برداران به مشکلات و مدیریت مراتع مهم است. ابزار مورد استفاده برای تحقق هدف، پرسشنامه و مصاحبه است. برای این منظور، ابتدا نظام مرتعداری ایران در سه سطح به صورت سلسله مراتبی طراحی شد. اجزاء نظام مرتعداری در هر سطح با معیارهای سیاستی-اجتماعی، بوم شناختی و اقتصادی نسبت به هم به صورت زوجی مقایسه شدند. محاسبه ی وزن نسبی هر جزء با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی انجام شد. روایی و پایایی پرسشنامه با پنل متخصصان و آلفای کرونباخ (بالای 7/0) ارزیابی گردید. نتایج نشان داد ریشه های اصلی ناکارآمدی مراتع از دیدگاه بهره برداران، عرصه ی مرتعی به ویژه کمبود آب (با وزن نسبی 576/0)، مسائل برون سازمانی به ویژه گرانی (با وزن نسبی 385/0)، قوانین و مقررات (با وزن نسبی 293/0)، طرح و برنامه ریزی (با وزن نسبی 282/0) و مسائل حقوقی- مالکیتی (با وزن نسبی 384/0) است.
    کلید واژگان: پرسشنامه, نظام مرتع داری, مقایسات زوجی, تحلیل سلسله مراتبی}
    Seyyedeh Zohreh Mirdeilami
    Rangelands of Iran are being faced with various problems. One of the main issues of today’s rangeland managers is not having a clear picture about the main rangeland problems. The aim of the present study is thus to investigate the view of rangeland utilizers by constructing a stem flow. The utilizers are the one who influence rangelands directly. Knowledge of Ttheir view and pure knowledge about rangeland management problems are critically important. Iran's rangeland management systems were systematically constructed as stem flow criteria in 3 levels. The relative weight determined by Analytic Hierarchy Process (AHP). The criteria were politic- social, ecologic and economic. The rangeland utilizers were then asked to rank the elements of levels at each criteria through pair-wise comparison by questionnaires and direct interview. The validity and reliability of questionnaires were approved by a panel of experts and calculating Cronbach alpha coefficient (above 0.7) respectively. Results showed that water shortage (relative weight 0.576), inflation (relative weight 0.385), laws (relative weight 0.293), planning (relative weight 0.282) and property (relative weight 0.384) as well as ownership were the main roots of Iran's rangeland system inefficiency from utilizers point of view.
    Keywords: Questionnaire, Rangeland management system, pair, wise comparison, AHP}
  • سیده زهره میردیلمی، اسماعیل شیدایی کرکج، موسی اکبرلو
    با توجه به اهمیت تغییرات پوشش گیاهی و آگاهی از روند تخریب یا بهبود آن در برنامه ریزی و اعمال مدیریت صحیح بهره برداری از اراضی، این مطالعه به منظور بررسی اثر چرا بر مولفه های کمی و کیفی پوشش گیاهی (شامل شکل زیستی، فرم رویشی، کلاس خوش خوراکی، خانواده های گیاهی، و تنوع گونه ای) و شناخت مهم ترین آن ها از لحاظ تغییرپذیری در دو منطقه قرق و چراشده در دشت کالپوش واقع در استان گلستان انجام گرفته است. بدین منظور، در هر دو منطقه با استفاده از 78 پلات یک مترمربعی به روش سیستماتیک- تصادفی نمونه برداری شد. برای مقایسه مولفه های کمی و کیفی پوشش گیاهی در دو منطقه قرق و چرا از آزمون تی - استیودنت و برای تعیین تغییرپذیرترین مولفه ها در اثر اعمال مدیریت های چرایی از تجزیه مولفه های اصلی (PCA) با استفاده از نرم افزار SPSS بهره گیری شد. بر اساس مطالعه پوشش گیاهی در منطقه، 13 گونه به خانواده Asteraceae و 10 گونه به خانواده Poaceae تعلق دارد و نیز 69 گونه علفی، 13 گونه گراس، و 5 گونه بوته ای و درختچه ای وجود دارد. نتایج آزمون تی - استیودنت نشا ن دهنده افزایش تراکم نسبی تروفیت، گیاهان کلاس I و کاهش کریپتوفیت، کلاس خوش خوراکی III در سایت قرق نسبت به سایت چراشده است. همچنین، نتایج حاکی از آن است که چرا سبب افزایش تاج پوشش نسبی بوته و کامفیت و کاهش فورب و تروفیت در منطقه شده است. مقایسه تراکم و تاج پوشش نسبی گونه های گیاهی در منطقه قرق و چراشده حاکی از اثرگذاری نسبتا خوب حفاظت در ترمیم و بهبود ترکیب، افزایش تراکم، و تنوع گونه ای است. نتایج تجزیه مولفه های اصلی نیز نشان داد که از بین مولفه های مختلف بیشترین تغییر بر اثر قرق در محور اصلی اول مربوط به فورب، همی کریپتوفیت، تروفیت، و خانواده های گیاهی Appiacea و Brassicacea در جهت مثبت و میزان بوته ها در جهت منفی بوده است. در مولفه دوم خانواده های گیاهی Asteracea و Papaveracea نیز بیشترین تغییر افزایشی را به خود اختصاص دادند.
    کلید واژگان: پوشش تاجی, تجزیه مولفه های اصلی, ترکیب, چرا, خوش خوراکی, قرق}
    Seyedeh Zohreh Mirdeilami, Esmaeil Sheidai, Moosa Akbalou
    Considering the importance of vegetation changes and awareness of its destruction or improvement trends in programming and its proper managing of utilization، this study was conducted in order to survey the effects of grazing on the qualitative and quantitative components of vegetation (including life form، growth form، palatability class، plant families and species diversity) and recognition their most important changes in both grazing and enclosed sites in Kalpush plain، Golestan provience. For this purpose، samples were taken via 78 plot 1 square meter in a randomly- systematic method. Mean comparison of the components and recognition of the most changeable components in consequent implementing grazing management were done with t-student test and principle component analysis (PCA) respectively using Spss software. According to the vegetation study، 13 species belong to Asteraceae family and 10 species to Poaceae family and there are 69 Herbaceous species، 13 Grass species and 5 shrubs species of plants in this region. The results of t-Student test indicate an increase in relative density of Therophytes and class I plants، and decrease in Cryptophytes and class III in the enclosed. Also the results point out that grazing has caused increasing in the relative canopy of Shrubs and Champhyte and decreasing in Therophytes، Forbs in the region. Comparison of relative density and canopy cover of plant species in two sites showed a relatively good effect of rangeland enclosing in increasing of the density، restoration and recovery of species composition and diversity. Principal component analysis also showed that the most changeable components in consequent of rangeland enclosing were Forbs، Hemicryphtophyte، Therophyte، Appiacea and Brassicacea families in positive and Shrubs in negative of first axis. Also the Papaveracea and Asteracea families have the most incremental changes in the second component.
    Keywords: Canopy cover, Exclusion, Palatability, Composition, Grazing, Principal component analysis}
  • سیده زهره میردیلمی*، غلامعلی حشمتی، حسین بارانی
    یکی از موارد بحث برانگیز پیرامون گیاهان دارویی، دانش بومی است. این دانش بسیار گسترده است و جنبه های متفاوتی از جمله اتنوبوتانی گیاهان دارویی را نیز دربرمی گیرد. اتنوبوتانی به معنی دانشی است که بشر از گیاه-شناسی و اکولوژی محیط زیست گیاهان دارد. در این تحقیق یک ارزیابی اتنوبوتانیکی در 5 روستای واقع شده در منطقه ترکمن نشین اطراف شهرستان کلاله واقع در شمال شرقی استان گلستان، صورت پذیرفت. جمع آوری اطلاعات با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه در سه مرحله انجام شد و اطلاعاتی مانند زمان جمع آوری، پراکنش اکولوژیکی، نام محلی، خواص درمانی و اندام دارویی مورد استفاده برای گیاهان مورد مطالعه، مجموعا با استفاده از 234 پرسشنامه ثبت شد. در این بررسی تعداد 45 گونه دارویی– خوراکی، متعلق به 21 خانواده با توجه به سابقه مصرف توسط مردم بومی معرفی شد. نتایج نشان داد که دانش بومی نه تنها دارای اطلاعاتی در زمینه خواص درمانی گونه های دارویی است، بلکه درمورد خصوصیات اکولوژیکی گیاهان (اتنواکولوژی) نیز اطلاعات گرانبهایی دارد که حتی بدون نیاز به عملیات اکولوژیکی و صرف هزینه و زمان بسیار جهت پلات اندازی، می توان پراکنش تقریبی آنها را نیز برآورد نمود.
    کلید واژگان: گیاهان دارویی, اتنوبوتانی, اتنواکولوژی, کچیک}
    Seyed Zohreh Mirdeylami*, Gholamreza Heshmati, Hossein Barani
    Indigenous knowledge on medicinal plants is crucial. This extensive knowledge contains different issues such as ethnobotany of medicinal plants. Ethnobotany is human knowledge on botany and plant ecology. In this paper, an ethnobotanical survey has done in the five Turkmen villages around Kalale district which is located in Northeast of Golestan province. Data collection was done via interviewing, using questionnaires/sheets (totally two hundred and thirty four sheets) at the tree trips/stages to record various data such as collecting time, ecological distribution, local name, medicinal uses and parts of plants used by people. In this study, local people have identified 45 medicinal, edible species which are belonging to 21 families. The results showed that Indigenous knowledge presents invaluable data on the ecological characteristics of plants (ethnoecology), so that can be used to explain distribution of many plant species without applying any expensive and time consuming ecological methods. Meanwhile they have a rich knowledge about medicinal usage of plants.
    Keywords: medicinal plants, Ethnobotany, Ethnoecology, Kechik}
  • سیده زهره میردیلمی، غلامعلی حشمتی
    بررسی اصولی و علمی پراکنش رستنی های جنگلی بر روی نیم رخ های سلسله جبال البرز می تواند به معرفی رویشگاه های طبیعی بر حسب تغییرات ارتفاع از سطح دریا منجر شود. هدف از انجام این پژوهش بررسی الگوی پراکنش گیاهان در امتداد گرادیان ارتفاعی واقع شده در دامنه شمالی رشته کوه های البرز در منطقه توسکاستان- چهارباغ واقع در استان گلستان است. در این پژوهش حضور گونه های گیاهی بر روی 24 ترانسکت 100 متری عمود و در دو طرف جاده و نقاط نمونه برداری (12 نقطه)، در 740 متر ارتفاع از سطح دریا و با تغییرات 200 متری ارتفاع از سطح دریا، - امتداد گرادیان بین 2340 براساس تشابه و نداشتن PC-ORD توسط نرم افزار 5 TWINSPAN ثبت شد. با استفاده از آنالیز تشابه گونه های گیاهی در داخل ترانسکت های نمونه برداری شده، گروه بندی شدند. برای بررسی ارتباط بین پوشش گیاهی و عوامل محیطی (ارتفاع، شیب، جهت جغرافیایی، بارندگی، درجه حرارت، بهره گیری شد. نتایج نشان داد (PCA) رطوبت نسبی و تبخیر و تعرق) از آنالیز تجزیه مولفه های اصلی که 4 گروه گیاهی قابل تفکیک با فرم های رویشی (الف) درخت و درختچه، (ب) درختچه و بوته، (ج) بوته و فورب و (د) فورب و گراس تشخیص داده شد. عوامل محیطی به خصوص ارتفاع از سطح دریا با اثرگذاری بر پارامترهای اقلیمی در تفکیک و پراکنش این فرم های رویشی تاثیر به سزایی دارد. به طوری که یک یا چند گونه گیاهی، معرف خصوصیات بوم شناختی خاص آن دامنه ارتفاعی می باشند.
    کلید واژگان: گرادیان ارتفاعی, پراکنش, رستنی های گیاهی, رشته کوه های البرز}
    The scientific investigation of forest vegetation distribution on the elevation gradient of Alborz mountains range can be led to identifying natural habitats on the basis of elevation variation. The purpose of this research is plants distribution pattern investigation along elevation gradient which is located in North slope aspect of Alborz Mountains in Touskestan-Charbagh, Golestan province. The presence of plant species has been recorded on the 24 vertical transect side' roads (12 sampling points) along the gradient of 740 to 2340 meters above sea level with 200 meter distances on this paper. Plant species in the sampled transects has been grouped on basis of similarity and dissimilarity via TWINSPAN analysis in PCORD 5 software. Also relationship between environmental factors (elevation, slope, aspect, rain, temperature, relative humidity and evapotranspiration) and vegetation has been evaluated via Principal Component Analysis (PCA). Result showed that there are 4 distinguished plant groups (A) Tree and bush, (B) bush and Shrub, (C) shrub and forb, (D) forb and grass. The environmental factors especially elevation with effect on climate factors is the most effective characteristic on distribution and division of grouping growth forms. As one or many plant species are ecological indicators of specific range elevation.
    Keywords: Elevation gradient, Distribution, Forest vegetation, Alborz Mountains}
  • سیده زهره میردیلمی *، غلامعلی حشمتی
    لازمه شناخت و درک مناسب از روابط بین عناصر بوم شناختی و اصول مدیریت صحیح مرتع، مطالعه تنوع گونه های گیاهی است. وجود تنوع گونه ای گیاهی بالاتر در یک اکوسیستم مرتعی نشان دهنده وجود شرایط محیطی مساعد جهت استقرار گونه های متعدد و در نتیجه پایداری جوامع گیاهی آن اکوسیستم هستند. هدف پژوهش حاضر، بررسی مهمترین عوامل موثر بر تغییرات تنوع گونه ای در مرتع ییلاقی سبزکشه واقع در استان گلستان است. در قدم اول، اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی و خاک به ترتیب با روش های تصادفی-سیستماتیک و زیگزاگی در نقاط معرف و تیپیک منطقه ثبت گردید. بعد از جمع آوری اطلاعات، برای تعیین تنوع گونه ای، یکنواختی و غنا به ترتیب از شاخص های شانون واینر، پایلو و شمارش تعداد گونه در واحد سطح در محیط نرم افزار PAST بهره گیری شد. سپس با استفاده از نرم افزار PC-ORD 5، گروه های عمده بوم-شناختی و موثرترین عوامل خاکی و پستی و بلندی بر تغییرات تنوع گونه ای گروه های اکولوژیک به ترتیب با به کارگیری آنالیزهای خوشه بندی و رج بندی (تجزیه مولفه های اصلی) تعیین شد. نتایج نشان داد که شاخصهای تنوع گونه ای، غنا و یکنواختی اطلاعات ارزشمندی را در ارتباط با پاسخ پوشش گیاهی به تغییرات محیطی ارائه می دهد. به طوری که پارامترهای ارتفاع از سطح دریا، اسیدیته، نیتروژن، فسفر و رس خاک بیشترین نقش را در تغییرات تنوع گونه ای گروه های اکولوژیک منطقه دارند. همچنین الگوی توزیع گونه ها در منطقه مورد مطالعه با توجه به مدل رتبه-فراوانی نشان داد که گونه های گیاهی منطقه مورد مطالعه با مدل توزیع لوگ نرمال مطابقت دارد و نسبتا در شرایط به دور از استرس قرار دارند.
    کلید واژگان: تنوع گونه ای, پستی و بلندی, خاک, سبزکشه}
    Seyyed Zohreh Mirdeilam *, Gholam Ali Heshmati
    Studying plant species diversity is vital for knowing and better understanding the relationship between ecological factors and proper management principles. The existence of higher plant species diversity is an indicator of appropriate environmental conditions for deploying diverse species, which in turn lead to the sustainability of plant community in that ecosystem. The goal of current research is investigating the most important factors in the variation of the plant species in Sabzkesh summer rangelands located in Golestan province. In the first step, the data about vegetation and soil respectively in the indicator-regions were collected by random-systematic and Zigzag sampling method. After gathering data, diversity, evenness and richness calculated by using of Shannon Wiener and Pailo indices. In addition, in this stage counting plant species number per area unit was done by means of PAST software. Then, by PC-ORD 5 software major ecological groups and the most effective edaphic and topographical factors in the variation of the ecological groups of species diversity were determined through clustering and ordination analysis (Principal Component Analysis).The result showed that diversity, evenness and richness indices provided valuable information about vegetation response to the environmental variations. In this regard, factors such as elevation, pH, N, P and clay of soil had the most important role in the variation of plant species diversity of ecological groups in the studied region. Moreover, in the region under study plant-distribution-pattern with rank-abundance model indicated that the plant species of the region were compatible with Log-normal pattern therefore, the plant species in the studied region almost were out of stress.
    Keywords: Plant species diversity, Topographical, Soil, Sabzkesheh}
نمایش عناوین بیشتر...
سامانه نویسندگان
  • دکتر سیده زهره میردیلمی
    میردیلمی، سیده زهره
    کارشناس دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
اطلاعات نویسنده(گان) توسط ایشان ثبت و تکمیل شده‌است. برای مشاهده مشخصات و فهرست همه مطالب، صفحه رزومه ایشان را ببینید.
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال