به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب نویسنده:

علی قاطعی

  • بهمن احمدوند، سید امیر موسوی*، سید عطاالله سیادت، رضا توکل افشاری، علی قاطعی

    هدف از اجرای این مطالعه بررسی ارتباط میان ویژگی های مورفومتریک بذر توده های مختلف گندم سیاه (Fagopyrum esculentum Möench) حاصل از تاریخ های کاشت متفاوت (7 شهریور:1، 22 شهریور:2، 6 مهرماه:3 و 21 مهرماه:4) با کیفیت جوانه زنی بذر آن تحت سطوح دمایی مختلف بوده است. برای هرکدم از توده های مورد بررسی آزمایش جداگانه ای با 11 سطح دمایی (4، 7، 10، 15، 20، 25، 30 ، 35 ، 37 ، 40 و 45 درجه سلسیوس) به صورت طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 1401 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در سطح 1 درصد احتمال خطا دما اثر معنی داری بر سرعت جوانه زنی دارد. با توجه به آماره های مدل و البته خطای استاندارد، مدل دوتکه ای به عنوان مدل برتر انتخاب شد. بر این اساس دمای پایه، مطلوب و سقف با توجه به مدل برتر (دوتکه ای) برای توده 1 به ترتیب 82/4 ، 24/34 و 82/44 درجه سلسیوس، در توده 2 به ترتیب 18/4، 82/33 و 46/44 درجه سلسیوس، در توده 3 به ترتیب 5، 64/34 و 87/43 درجه سلسیوس و در توده 4 به ترتیب 5، 69/31 و 27/44 درجه سلسیوس برآورد گردید. تعیین دماهای کاردینال می تواند به مدیریت کشت و کار در گیاهان زراعی کمک شایانی کند.

    کلید واژگان: گندم سیاه, مورفومتری بذر, دمای کاردینال, مدل دوتکه ای
    Bahman Ahmadvand, Seyed Amir Moosavi *, Seyed Ata Siadat, R. Tavakkol Afshari, ALI GHATEI

    The aim of this study was to investigate the relationship between the morphometric characteristics of the seeds of different buckwheat (Fagopyrum esculentum Möench) lots obtained from different planting dates (29th Aug: 1, 13th Sep: 2, 28th Sep: 3 and 12th Oc: 4) with its seed germination quality under different temperature treatments. For each of seed lot, four separate experiments with 11 temperature levels including 4, 7, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 37, 40 and 45 °C were carried out in a completely randomized design with 3 replications in seed science and technology laboratory of Agricultural Sciences and Natural Resources of Khuzestan University in 2022. The results of analysis of variance demonstrated that temperature has a significant effect at the level of 1% on germination rate index. According to the model parameters and of course the standard error, the segmented model was chosen as the best model. Based on this, according to the superior (segmented) model, the base, optimal and ceiling temperatures for lot 1 are 4.82, 34.24 and 44.82 degrees Celsius respectively, in lot 2 they are 4.18, 33.82 and 46 respectively. 44.0 degrees Celsius, in lot 3 it was estimated 5, 34.64 and 43.87 degrees Celsius respectively and in lot 4 it was estimated 5, 31.69 and 44.27 degrees Celsius respectively. Identify the cardinal temperatures can be of great help in managing the optimal sowing date of crops.

    Keywords: Buckwheat, Seed Morphometric, Cardinal Temperature, Segmented Model
  • سید محمد مولی، محمدرضا مرادی تلاوت*، علی مشتطی، علی قاطعی، نفیسه رنگزن

    با هدف ارزیابی واکنش رشد، فیزیولوژی و عملکرد ارقام کلزا (.Brassica napus L) به سطوح عنصر بور در شرایط تنش گرمای آخر فصل ناشی از تاریخ های کاشت دیرهنگام در شرایط آب و هوایی ملاثانی- اهواز، این مطالعه به صورت اسپلیت- اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1401-1400 در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. تاریخ های کاشت مورد بررسی شامل سه تاریخ کاشت (30 آبان (شاهد)، 20 آذر و 10 دی ماه) در کرت های اصلی، چهار سطح مصرف بور از منبع اسید بوریک (صفر، 4، 8 و 12 کیلوگرم در هکتار) در کرت های فرعی و ارقام کلزا ((RGS (میان رس)، ظفر (میان رس) و صفار (زودرس)) در کرت های فرعی- فرعی بودند. نتایج پژوهش نشان داد، تاریخ کاشت و تنش گرمای آخر فصل اثر معنی دار بر اغلب صفات مورد بررسی داشت. اثر متقابل فاکتورهای آزمایشی مورد بررسی بر اغلب صفات اندازه گیری شده معنی دار شد. این موضوع نشان دهنده تغییرپذیری قابل توجه ویژگی های رشد و عملکرد کلزا به تاریخ کاشت و مصرف بور در بین ارقام مختلف مورد بررسی بود. در این آزمایش هم چنین اثر بور بر صفاتی از جمله شاخص سطح برگ، نسبت سطح برگ، محتوای رطوبت نسبی آب برگ، نشت الکترولیت ها، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی، معنی دار شد. اثر متقابل سه گانه نیز بر اغلب صفات مورد بررسی معنی دار شد. به طوری که با تاخیر در کاشت و به تبع آن افزایش دما و وقوع تنش گرمای آخر فصل در دوره های زایشی و حساس گیاه کلزا، موجب کاهش شاخص سطح برگ، محتوای رطوبت نسبی برگ، نسبت سطح برگ، سطح ویژه برگ، عملکرد دانه و بیولوژیک گردید، در مقابل، اثر تنش گرمای آخر فصل، نشت الکترولیت ها از سلول های برگ و دمای سایه انداز گیاهی را افزایش داد. بیشترین عملکرد دانه به رقم صفار در تاریخ کاشت 20 آذر با سطح بور 4 کیلوگرم در هکتار با میانگین 4590 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. بیشترین میانگین شاخص سطح برگ در تاریخ کاشت اول و رقم صفار مشاهده شد. کاربرد بور به طور معنی داری شاخص سطح برگ در هر سه رقم مورد بررسی کاهش داد که این نشان دهنده نیاز کمتر ارقام مورد بررسی در این آزمایش به مصرف بور بود. به طور کلی تنش گرمای آخر فصل، بسته به شدت آن موجب ایجاد اختلالات فیزیولوژیک از جمله رطوبت نسبی برگ (RWC)، پایداری غشا و دمای سابه انداز گیاه شد و در نهایت عملکرد دانه را با شدت متفاوت و بسته به نوع ژنوتیپ گیاه، تحت تاثیر قرار داد. بر اساس نتایج بدست آمده می توان گفت که مصرف بور در مزارع کلزا مخصوصا در نواحی گرمسیری می تواند روشی موثر در مقابله با تنش گرمای آخر فصل در نظر گرفته شود و از کاهش عملکرد دانه و عملکرد روغن در واحد سطح جلوگیری نماید.

    کلید واژگان: تنش گرما, خوزستان, شاخص سطح برگ, عملکرد دانه, نشت الکترولیت ها
    Seyyed Mohammad Mola, MohammadReza Moradi Telavat *, Ali Moshattati, Ali Ghatei, Nafiseh Rangzan
    Introduction

    Among the most common problems and stress in the conditions of Khuzestan province, heat stress at the end of the season and the deficiency of nutrients, which occurs in different periods of rapeseed growth, depending on their severity, causes physiological and metabolic disorders and ultimately reduces the yield of rapeseed plants with different intensity depending on the type of plant genotype, they affect

    Materials and Methods

    With the aim of evaluating the growth and yield response of rapeseed cultivars (Brassica napus) to boron element levels in late season heat stress conditions caused by late sowings dates, this study was carried out in a split-split plot arrangement in the form of a randomized complete block design with three replications. The expeiment was carried out in the crop year of 2021-2022 in the research farm of Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan. Sowings dates (November 21, December 11, and December 31) in the main plots, four levels of boron (zero, 4, 8, and 12 kg/ha) in the subplots and rapeseed cultivars (RGS, Zafar, and Saffar) in the sub-sub-plots were investigated.

    Results and Discussion

    The results of the research showed that sowing date and end of season heat stress in Khuzestan conditions had a significant effect on most of the studied physiological traits, seed yield and biological yield. In addition, the effect of boron on traits such as leaf area index, leaf area ratio, and relative moisture content of leaf water, leakage of electrolytes, grain yield and biological performance was significant. The triple interaction effect of planting date, boron and variety was also significant on traits such as relative moisture content of leaf water, leakage of electrolytes, grain yield, and biological performance. So that with the delay in planting and the consequent increase in temperature and heat stress at the end of the season in the period of growth of the rapeseed plant, it causes a decrease in traits such as leaf area index, relative moisture content of leaf water, leaf area ratio, leaf specific area, seed yield and biological yield. And conversely, due to the heat stress at the end of the season, the leakage of electrolytes and the canopy temperature increased significantly. In general, the highest seed yield was obtained in Safar variety on the sowing date of December 11 and the boron level was 4 kg/ha with an average of 4590 kg/ha. Also, the highest average leaf area index was observed on the first sowing date and Safar variety with an average of 5.43 and the lowest value was observed on the third sowing date and Safar variety with an average of 2.11. It was also observed that the application of boron caused a significant decrease in the leaf area index in all three studied cultivars. This issue can indicate the lower need of boron consumption of the studied cultivars in this experiment.

    Conclusion

    In general, the heat stress at the end of the season, which occurs in different periods of rapeseed growth, especially the seed filling period, depending on its intensity, causes physiological disorders in the plant and finally affects the grain yield with different intensity and depending on the genotype of the plant. The analyzed rapeseed genotypes also showed tolerance to different levels of boron element in the heat stress conditions of the end of the season and showed different reactions with different amounts of boron consumption per hectare.

    Keywords: Grain yield, Heat stress, Khuzestan, Leakage of electrolytes, Leaf area index
  • علی قاطعی*، حمیده آزاد قوجه بیگلو، قاسم پرمون
    به منظور مطالعه خصوصیات جوانه زنی بذرهای گندم رقم چمران حاصله از پایه های مادری تیمار شده با سطوح مختلف نیتروژن و محلول پاشی سیتوکینین تحت تاثیر تنش گرمای انتهای فصل، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کاربرد مقادیر صفر، 75، 150 و 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و سه سطح محلول پاشی هورمون سیتوکینین (صفر، 50 و 100 میکرومولار) روی گیاه مادری که در دو تاریخ کشت (تاریخ کاشت بهینه و تاریخ کاشت با تاخیرکه جهت مواجه شدن گیاه با تنش گرمای انتهای فصل) بودند. نتایج نشان داد اثر محلول پاشی سطوح مختلف هورمون سیتوکینین بر گیاه مادری، تنها بر درصد و یکنواختی جوانه زنی، زمان لازم برای 90 درصد جوانه زنی، شاخص طولی قدرت و تحرک ذخایر بذر و وزن هزار دانه اثر معنی دار نشان داد. نتایج اثرات متقابل نشان داد که تیمار مصرف نیتروژن در تاریخ کشت دیر هنگام (تنش) بیشترین سرعت جوانه زنی (03/0 جوانه در روز) را داشت. بیشترین درصد جوانه زنی (100 درصد) گندم در تاریخ کشت توصیه شده و سطوح بالای سیتوکینین و نیتروژن و کمترین مقدار آن (66 درصد) از تاریخ کاشت دیر هنگام (تنش)، 150 کیلوگرم نیتروژن و عدم کاربرد سیتوکینین به دست آمد.
    کلید واژگان: تنش گرمایی, هورمون گیاهی, تاریخ کشت, مولفه های جوانه زنی
    ALI GHATEI *, Hamideh Azad, Ghasem Parmoon
    In order to study germination characteristics of wheat seeds Chamran cultivar of wheat obtained from Plant that treated with different levels of nitrogen and spraying cytokinin under heat stress conditions, this research carried out in factorial experiment in randomized complete design with four replications at seed technology laboratory of Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan. In both conditions Normal (optimum planting date) and Terminal heat stress (late planting date), nitrogen (N) was in four levels (0, 75, 150, and 225 kg.ha-1) and cytokinin (Ck) was in three levels (0, 50 and 100 µM). The results showed Effect of planting date was effective significantly on all traits, with the exception of hypocotyl dry weight. The cytokinin (Ck) was effective significantly only on germination percentage, germination uniformity, D90, Length vigor index, SRUE and thousand grain weights. Results of interaction showed treatment of N× planting date had the most Germination rate (0.03 per day). The most mobility of seed reserves (1.6 mg per mg seed) and seed vigor (17.19) was obtained from high levels of N×CK treatment. The effect of N ×Ck× planting showed the most germination (100%) was obtained from high levels of N×Ck treatment and the less germination percentage (66%) was obtained from treatment of late planting date and 150 kg ha-1 N and without cytokinin. so cytokinin increased the resistance of wheat against terminal heat stress and increased germination percentage of seed produced.
    Keywords: Heat stress, plant hormone, Planting date, Germination components
  • سدابه جهانبخش، قاسم پرمون*، حمیده آزادقوجه بیگلو، علی قاطعی

    به منظور مطالعه تاثیر تنش شوری و خشکی بر جوانه زنی و رشد گیاهچه و برازش مدل هیدروتایم و آستانه تحمل به شوری دو گونه مختلف ریحان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1394 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل دو گونه ریحان ، نمک های مختلف و پتانسیل های مختلف (0، 3-، 6- و 9-) بود. نتایج خروجی مدل نشان داد که سرعت جوانه زنی در شرایط تنش خشکی در گیاه ریحان قرمز (32/37 = θH) نسبت به ریحان بنفش (20/106 = θHبیشتر و یکنواختی جوانه زنی برای ریحان بنفش (نسبت به ریحان قرمز (44/1 =σψb) کمتر بود. از نظر مقاومت به خشکی (ریحان قرمز نسبت به ریحان بنفش بیشتر بود. آستانه تحمل به شوری در مرحله جوانه زنی نشان داد، در ریحان بنفش در تیمارهای NaCl، K2SO4 و NaCl+K2SO4 به ترتیب دارای استانه تحمل 59/0-، 13/0- و 87/0- بار و در ریحان قرمز در تیمارهای فوق به ترتیب برابر با 31/0-، 25/0 - و 88/2 - بار بود. تنش شوری و خشکی موجب کاهش در رشد گیاهچه و شاخص قدرت بذر شد. بیشترین و کمترین میزان استفاده از ذخایر در مورد ریحان بنفش به ترتیب از نمک NaCl و استفاده همزمان از NaCl+K2SO4 مشاهده شد. این در حالی است که بیشترین میزان استفاده از ذخایر در مورد ریحان قرمز از نمک K2SO4 و کمترین مقدار از کاربرد NaC1 به دست آمد. بالاترین شاخص وزنی قدرت ریحان بنفش از پتانسیل اسمزی صفر مشاهده شد. کمترین شاخص وزنی ریحان بنفش نیز از پتانسیل 9- مانیتول حادت شد.

    کلید واژگان: ریحان بنفش, کارایی ذخایر بذر, تنش محیطی, هیدروترمال, پتانسیل آب پایه
    S. Jahanbakhsh, Gh. Parmoon*, H. Azad, A. Ghatei

    In order to study effect of salinity and drought stress on germination and Seedling growth and fitness model hydrotime and threshold tolerance to salinity in two different species Basil, a factorial experiment in a randomized completely design was conducted at University of Mohaghegh Ardebili in 2015. Experimental treatments included was two species of basil (Purple basil and Red basil), different salts (Manitol, NaCl+K2SO4, K2SO4 and NaCl) and different potentials (0, -3, -6 and -9). Model output result showed, germination rate in drought stress coundition on Red basil (θH= 37.32) highest than Purple Basil (θH= 37.32) and uniformity of germination in purple basil (σψb=3.37) less than Red basil (σψb=1.44). Also Red basil higher tolerance drought compared with Purple basil. Threshold tolerance to salinity in germination stage showed, in Purple Basil at NaCl, K2SO4 and NaCl+K2SO4 had threshold tolerance -0.59, -0.13 and -0.87 bar and in Red Basil equle -0.31, -0.25 and -2.88 . Salinity and drought stress were causing reduced in the seedling growth and seed vigor index. The most (0.92) and least (0.78) on the use of the reserves in the case of purple basil of NaCl and NaCl + K2SO4, respectively, was observed at the same time. This is while that, the highest use of the reserves on the red basil K2SO4 salt and least amount was obtained application of NaCl. The highest vigor weight index of purple basil was observed of zero osmotic potential. The least weight index purple basil was obtained of the potential -9 bar Mannitol.

    Keywords: Purple basil, Performance of reserves seed, environmental stress, hydrotime
  • علی قاطعی، عبدالمهدی بخشنده، علیرضا ابدالی مشهدی، سید عطاء الله سیادت، خلیل عالمی سعید، محمدحسین قرینه
    به منظور ارزیابی اثر سطوح کود نیتروژن و محلول پاشی سیتوکنین بر صفات فیزیولوژیک گندم رقم چمران در شرایط زمان کشت توصیه شده (بدون تنش) و کشت دیرهنگام (تنش گرمای انتهای فصل)، پژوهشی در سال زراعی92 -1391در مزرعه آموزشی، پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان اجرا شد. این پژوهش در دو آزمایش مستقل به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. آزمایش اول شامل کاشت گندم در زمان کشت توصیه شده منطقه (15 آذر) و آزمایش دوم، زمان کشت دیرهنگام (30 دی) بود. در هر آزمایش، ترکیب های تیماری شامل چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 75، 150 و 225 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و سه سطح محلول پاشی سیتوکنین (صفر، 50 و 100 میکرومول) بودند. نتایج نشان داد که برهمکنش سه گانه زمان کشت، نیتروژن و سیتوکنین بر محتوای پرولین و شاخص سبزینگی، برهمکنش نیتروژن و سیتوکنین و برهمکنش زمان کشت و نیتروژن بر دوام سطح برگ، هدایت روزنه ای و عملکرد دانه اثر معنی دار داشت. بیشترین عملکرد دانه در تیمار توام 150 کیلوگرم نیتروژن و محلول پاشی 100 میکرومول سیتوکنین به دست آمد که البته با تیمار توام 225 کیلوگرم نیتروژن و محلول پاشی 100 میکرومول سیتوکنین و تیمار توام 150 کیلوگرم نیتروژن و محلول پاشی50 میکرومول سیتوکنین تفاوت معنی داری نداشت. نتایج این آزمایش نشان داد که افزایش مصرف کود نیتروژن و محلول پاشی سیتوکنین می تواند تا حدودی آثار منفی تنش گرمای انتهای فصل را در گندم کاهش دهد.
    کلید واژگان: پرولین, دوام سطح برگ, گندم نان, پایداری غشای سلولی و هدایت روزنه ای
    Ghateia., A. Bakhshandeh, A. R. Abdali Mashhadi, S. A. Siadat, K. Alami Saeid, M. H. Gharineh
    To study effects of different levels of nitrogen fertilizer and cytokinin on some physiological traits of wheat cv. Chamran under normal and post anthesis heat stress conditions, this experiment was conducted at Ramin Agriculture and Natural Resources University, Ahvaz, Iran, in 2012-2013 growing season. The experiment was carried out in two separate factorial experiments using randomized complete block design with four replications.The first experiment was planted in normal date of sowing (05 December 2012) and the second experiment was planted late (20 January 2013) to expose the experimental treatments to terminal heat stress. In both experiments, nitrogen (N) was applied at four levels (0, 75, 150, and 225 kg.ha-1) and cytokinin (Ck) at three levels (0, 50 and 100 µmol). Results showed that intraction effect of sowing date× nitrogen× cytokinin on prolin content and SPAD value, intraction effects of nitrogen × cytokinin and sowing date × nitrogen on FLAD (Flag Leaf Area Duration), stomatal conductance and grain yield was significant. The highest grain yield was obtained from application of 150 kg.ha-1 nitrogen and 100 µmol cytokinin, however, it was not significantly different from 225 kg.ha-1 nitrogen and 100 µmol cytokinin and 150 kg.ha-1 nitrogen and 50 µmol cytokinin. It was concluded that with increasing application levels of nitrogen and cytokinin the negative effects of terminal heat stress could be mitigated.
    Keywords: Bread wheat, Cell membrane stability, Leaf area duration, Prolin content, Stomatal conductance
  • علی قاطعی، قاسم پرمون *، زهرا امین دلدار، هادی قمری
    به منظور بررسی اثر هیدروپرایمینگ بذر بر مولفه های جوانه زنی و رشد بذر ماش (رقم هندی) تحت شرایط تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی با 3 تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه رامین اجرا شد. در این آزمایش تیمارها شامل اندازه متفاوت بذر ماش در دو سطح (کوچک و بزرگ) در شرایط هیدروپرایمینگ در سه سطح (1، 5/1 و 3 ساعت) و تنش شوری در 4 سطح (صفر، 3، 6 و 9 میلی موس) درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که با افزایش تنش شوری تمامی مولفه های جوانه زنی مورد بررسی در این آزمایش کاهش یافت، اما میزان این کاهش برای بذرهایی که مدت زمان بیشتری پرایم شده، کمتر بود. همچنین در تمامی صفات مورد مطالعه در این آزمایش بذرهای کوچک نسبت به بذرهای با اندازه بزرگ تر واکنش بهتری را نشان دادند. به طور کلی هیدروپرایم بذرهای ماش باعث بهبود مولفه های جوانه زنی در شرایط تنش شوری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که در شرایط نامساعد محیطی از جمله تنش شوری، می توان با اعمال تیمار هیدروپرایمینگ در بذر ماش، شرایط متابولیکی بهتری ایجاد نمود. این تغییرات سبب بهبود و تسریع جوانه زنی و همچنین استقرار بهتر گیاهچه ها می شود.
    کلید واژگان: تنش شوری, رشد گیاهچه, ماش, هیدروپرایمینگ
    Ali Ghatei, Ghasem Parmoon *, Zahra Amin Deldar, Hadi Ghamary
    In order to evaluate the effect of hydro priming on seed germination of Vigna radiata under salinity stress an experiment was arranged in a factorial based on a completely randomized design with three replications in laboratory of the Agricultural College of the University of Ramin Khuzestan. Treatments were salinity stress at 4 levels (0, 3, 6 and 9 Mmhos) and hydro priming at 3 levels (1, 1.5 and 3 h) and two sizes of seed (small and large seeds) that was carried out by NaCl. Results showed that all of germination characteristics decreased with increased salinity, but this decrement for seeds that primed at long time, was less. Also at all characteristics, small seeds, showed better reactions than large seeds. Generaly hydropriming was improved germination characteristics of Vigna radiata under saline conditions. According to this experiment, hydropriming improved germination and establishment.
    Keywords: Salinity stress, Seedling growth, Vigna radiate, Hydropriming
  • علی قاطعی *، عبدالمهدی بخشنده، علیرضا ابدالی مشهدی، سید عطاءالله سیادت، خلیل عالمی سعید، محمدحسین قرینه

    به منظور مطالعه اثر سطوح مختلف نیتروژن و محلول پاشی هورمون سیتوکینین بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه گندم در شرایط بهینه و تنش گرمای پایان دوره، پژوهشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان انجام شد. این پژوهش در دو آزمایش مستقل هر یک به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. آزمایش اول کاشت گندم در تاریخ کاشت توصیه شده منطقه (اول آذر ماه) و آزمایش دوم، تاریخ کاشت دیر هنگام 30 دی ماه بود. در هر آزمایش، ترکیب های مختلف چهار سطح نیتروژن (صفر، 75، 150 و 225 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و سه سطح محلول پاشی هورمون سیتوکینین (صفر، 50 و 100 میکرومولار) مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در هر دو شرایط بهینه و تنش گرمای انتهای فصل، افزایش سطوح نیتروژن عملکرد دانه را (به ترتیب 1/5652 و 7/3874 کیلوگرم در هکتار) به طور معنی داری در سطح احتمال یک درصد افزایش داد. هم چنین اثر نیتروژن بر عملکرد بیولوژیک، تعداد سنبله در مترمربع، تعداد سنبلک در سنبله و تعداد دانه در سنبله در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود، اما بر وزن هزار دانه اثر معنی دار نشان نداد. سیتوکینین در شرایط بهینه باعث افزایش معنی دار در سطح احتمال یک درصد عملکرد دانه (7/4856 کیلوگرم در هکتار) و وزن هزار دانه (41 گرم) گردید و در شرایط تنش فقط بر وزن هزار دانه (30/2 گرم) در سطح احتمال یک درصد اثر معنی دار بر جای گذاشت. اثر متقابل نیتروژن و سیتوکینین در هر دو شرایط تاریخ کاشت توصیه شده و تاریخ کاشت با تاخیر (تنش) در سطح احتمال پنج درصد بر عملکرد دانه و در تاریخ کاشت توصیه شده بر وزن هزار دانه در سطح احتمال یک درصد معنی دار گردید. به طورکلی با کاربرد مقدار مناسب نیتروژن و محلول پاشی سیتوکینین در مناطق گرمسیر مانند اهواز، می توان اثر نامطلوب تنش گرمای انتهای فصل بر عملکرد گندم را تا حدودی کاهش داد.

    کلید واژگان: هورمون گیاهی, تنظیم کننده رشد, تنش دمایی, کود نیتروژن
    A. Ghatei, A. Bakhshandeh, A. Abdali Mashhadi, S. A. Siadat, Kh. Alami Saeid, M. Gharineh

    Grain yield of bread wheat (Triticum aestivum L.) is reduced by heat stress، particularly when occurs in reproductive phase، in many countries worldwide، including Iran. In order to study the effects of different levels of nitrogen and cytokinin on wheat yield and yield components at normal and heat stress conditions in Khuzestan، Iran، this research was conducted at Ramin Agriculture and Natural Resources University in 2010-2011. This study was carried out in two separate factorial experiments in randomized complete block design with four replications. The first experiment was planted in a normal date and the second experiment was planted late (Terminal heat stress). In both experiments، nitrogen (N) was applied in four levels (0، 75، 150، and 225 kgha-1) and Cytokinin (Ck) sprayed in three levels (0، 50 and 100 µM). The results of both experiments (normal and stress conditions) showed that by increasing the N rate، the grain yield (5652. 1 and 3874. 7 Kg/ha respectively)، biological yield، number of spikes per m2، spikelet’s per spike، grains per spike were significantly (p<0. 01) increased. Application of Ck at normal sowing date increased the grain yield (4856. 7 kg/ha) and 1000 grain weight (41 gr) significantly (p<0. 01) and at late sowing date only increased 1000 grain weight (30. 2 gr) significantly (p<0. 01). Application of N and Ck in both experiments significantly increased grain yield (p<0. 05) and only at late sowing date increased 1000 grain weight significantly (p<0. 01). Based on our findings، application of N and Ck may lead to the amelioration of terminal heat stress effects on bread wheat in hot regions such as Ahwaz.

    Keywords: Phytohormon, Growth Regulator, Heat stress, Nitrogen Fertilizer
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال