مالک شجاعی جشوقانی
-
رضا داوری اردکانی (1312-) در طول بیش از پنج دهه حضور فعال در فلسفه و علوم انسانی معاصر ایران کوشیده است تا به فهم و تحلیل و آسیب شناسی تجربه ایران معاصر در مواجهه با تجدد (مدرنیته) و فلسفه و علوم انسانی همبسته با آن بپردازد. خوانش دکتر داوری از مناسبات تجدد، فلسفه و علوم انسانی، همگرایی زیادی با جریانهای فلسفه قارهای و پست پوزیتیویستی (post−positivistic) در فلسفه علوم انسانی دارد. این نوشتار بر آن است تا با اتخاذ رویکرد هرمنوتیکی (با تاکید بر هرمنوتیک دیلتای) و با تحلیل متون منتشرشده از دکتر داوری به صورتبندی مناسبات فلسفه و تجدد و علوم انسانی در آرای وی بپردازد. داوری در آثار مختلف خود، «تجدد» را بسط تام و تمام تاریخ غربی می داند. تاریخ غربی، همان تاریخ متافیزیک است که از زمانه افلاطون تاکنون دو هزار و پانصد سال بر اندیشه غربی سیطره دارد. نهال تجدد در قرن پانزدهم و شانزدهم دراین زمین رشد یافت و فلسفه از زمان فرانسیس بیکن تا دوره معاصر بیان «هرمنوتیک تجدد» بوده است . این مقاله با اتکا به سنت هرمنوتیکی در فلسفه علوم انسانی قارهای (با تاکید بر دیلتای) درصدد نشان دادن این معناست که میان فهم دکتر داوری از تجدد با طرح بنیادهای علوم انسانی، نوعی ارتباط وثیق تاریخی - مفهومی وجود دارد. تجدد «تجربه زیسته» جهان تاریخی− اجتماعی انسان مدرن اروپایی است که در فلسفه و علوم انسانی مدرن از رنسانس به بعد صورت بندی مفهومی خود را یافته است. بیان مولفه های علم شناختی فلسفی دکتر داوری متناسب با تجربه زیسته ایران معاصر که از آن به «وضع تجددمآبی» شده گام دیگر این مقاله است. وضع تجددمآبی که علوم انسانی متناسب با خود را صورت بندی میکند، ریشه در تجربه زیسته مدرنیزاسیون ایران معاصر (و به تعبیر داوری، تجدد وارونه) دارد. بازخوانی تجربه تجدد و علم همبسته با آن در ایران معاصر با تاکید بر مفهوم خرد توسعه در بستر تجربه ایران پساانقلابی و مناسبات دین و علوم انسانی در سطوح معرفتی، نهادی و گفتمانی در تجربه فکری داوری متاخر نشان می دهد که مواجهه فلسفی با علوم انسانی در ایران معاصر چه دشواری هایی پیش رو دارد.
کلید واژگان: داوری اردکانی, هرمنوتیک, تجدد, غرب شناسی, فلسفه علوم انسانی, ایران معاصر, چیستی علوم انسانیReza Davari Ardakani (1933-) during more than five decades of active presence in contemporary philosophy and humanities of Iran, has tried to understand, analyze and pathologize the experience of contemporary Iran in the face of modernity and philosophy and humanities related to it. to pay Dr. Davari's reading of the relationship between modernity, philosophy and humanities has a lot of convergence with continental and post-positivist philosophy in the philosophy of humanities. This article aims to take a hermeneutic approach (with an emphasis on Diltay's hermeneutics) and by analyzing the texts published by Dr. Davari to discuss the relationship between philosophy and modernity and humanities in his opinion. In his various works, Davari considers "modernity" to be the complete expansion of Western history. Western history is the history of metaphysics that has dominated Western thought for two thousand five hundred years since the time of Plato. The seedlings of modernity grew in this land in the 15th and 16th centuries, and philosophy from the time of Francis Bacon to the contemporary period has been the expression of "hermeneutics of modernity". This article, relying on the hermeneutic tradition in continental philosophy of humanities (with emphasis on Deltay), aims to show that there is a close historical-conceptual relationship between Dr. Davari's understanding of modernity and the foundation of humanities. Modernity is the "lived experience" of the social-historical world of modern European man, which has found its conceptual formulation in philosophy and modern humanities since the Renaissance. Expressing the components of Dr. Davari's philosophical cognitive science in accordance with the lived experience of contemporary Iran, which has become the "state of modernity" is another step of this article. The modern state of modernity, which formulates the humanities according to itself, has its roots in the lived experience of the modernization of contemporary Iran (and in the interpretation of the judgment, inverted modernity). Rereading the experience of modernity and the science related to it in contemporary Iran, emphasizing the concept of the wisdom of development in the context of post-revolutionary Iranian experience and the relationship between religion and human sciences at epistemological, institutional and discursive levels in the intellectual experience of late judgment shows that the philosophical encounter with science What difficulties does a human being face in contemporary Iran? Contrary to the view of the positivist and analytical philosophy of the defender of science in the West, the "post-positivist" philosophy of humanities and social sciences pioneered by Deltay's hermeneutics and more seriously in the second half of the 20th century and beyond A different texture and context has been formed. Here, there is no news of the absolute authority of the new experimental science, and the post-positivist developments in philosophy and human sciences - mainly in the studies of science, from falsificationism to sociological, historical, cultural and feminist approaches to science - are the previous authority of the discourse. has challenged positivism in science. Here we are faced with a range of approaches; From critical realism to Cohen's paradigm theory and Feyerabend's epistemic anarchism on the one hand and sociological studies of science in the Edinburgh school, and poststructuralism, postmodernism and hermeneutic arguments, with all the diversity that can be found in it.From the time of writing the book The Current State of Thought in Iran (1979) to the publication of the book The Course of Modernity and New Science in Iran (2021), Dr. Davari has always thought about the philosophical foundations of science, although since the mid-seventies and with the publication of the book About Science and its Acceptance In the position of the head of the Academy of Sciences, most of the deliberations of the jury are focused on science and humanities and development. In his philosophical scientology, while criticizing the views of positivist and neo-positivist philosophers such as Popper, he sympathizes with the continental philosophers of science such as hermeneutics and phenomenologists (Dilthey, Weber, Husserl, Heidegger and Gadamer) and in some positions agrees with the views of Thomas Cohen in history. Science has also referred.In analyzing the relationship between modernity and humanities, Dr. Davari is inclined to a certain point of view: that humanities and social sciences emerged with modernity and in the history of modernity and have defended, supported and protected modernity. Even Marxist sociology - and not the politics of Marxists - has done nothing but protect modernity and cure its crises. Now that laxity has entered the pillars of modernity and modernity has entered an uncertain and futureless period, one can question the dignity and status of humanities.Arbiter's confrontation with the discussion of religion and humanities and humanities-Islamic sciences has become more critical in the nineties, but in a way, in his earlier works in the late fifties and early sixties, this kind of critical confrontation is also present, albeit briefly and implicitly. had. We don't intend to go into this discussion in detail here, but it should be pointed out that judging modernity and its relations with human sciences, the possibility of designing human sciences based on non-humanist foundations (humanism according to the narrative of new philosophy after the Renaissance) considers it difficult, if not forbiddenThe tradition of hermeneutics, according to Diltay, provides the possibility of formulating alternative humanities in relation to the European-oriented humanities by emphasizing the central role of historical/cultural lived experiences. Humanities for the West and the modern world is like theology for the Middle Ages and the Islamic world, and if it is to be - and this is if it is tied to historical lived experiences and not ideological and political decisions - a world order other than the Western order is established. There is no need for existing humanities. This is the position of the arbitration unit from the 1950s to the end of the 1990s. He does not consider the new philosophy as the cause and founder of modernity and human sciences, and modernity (-modernity-the West) in Dr. Davari's view is the history of the accumulated lived experience that took place in Europe after the Renaissance and from the 18th century and with a credit of five hundred or two It has been realized fifteen hundred years ago. The key point in the hermeneutic understanding of judging modernity is that the modern living world is built with people who have the wisdom and understanding of Bacon, Descartes and Kant, not that they all have read the philosophical books of this philosopher, but they have the understanding that Descartes and Kant "found", "described" and showed it.Humanities have systematized modernity. If there is disunity and disorganization in the West and in the developed world, these should not be compared with the distress of the underdeveloped world. The distress of the non-modern world is the distress before the order of modernity, and the disorganization of the developed world is the disorganization after the modern order and the effects of the end of modernity, and the ratio of these two is not the same as human sciences.
Keywords: Dr. Davari Ardakani, Hermeneutics, Modernity, Western Studies, Philosophy Of Humanities, Contemporary Iran, What Is Humanities -
نشریه فلسفه غرب، پیاپی 6 (تابستان 1402)، صص 101 -118داریوش شایگان از معدود اندیشوران معاصر ایران است که طی پنج دهه کوشش فکری، به طرح مباحث غرب شناسی فلسفی و تطبیقی پرداخته است. او از سویی، در مقابل تجددستیزان و طرفداران نسبیت فرهنگ ها، موضع گرفته و در مقام فردی شرقی و جهان سومی که خطر از دست رفتن ارزش های روشنگری را در تجربه زیسته خود آزموده، مدافع نظم تمدنی اجتماعی و دستاوردهای مدرنیته است، و از سوی دیگر، به دلیل تشخیص فقدان معنا و روح در کالبد تجربه تجدد غربی، در تکاپوست میان این مراتب در الگوی انسان سیاره ای مورد نظر خود، جمع و آشتی برقرار کند. برخی رویکردها ادوار مختلف فکری وی را به سه دوره، و بعضی به پنج دوره تقسیم کرده اند. این مقاله با مبنا قرار دادن شایگان متقدم (دوره فکری مابین دهه چهل تا اواخر دهه پنجاه هجری شمسی)، و شایگان متاخر (دوره فکری مابین دهه شصت تا نود هجری شمسی)، درون مایه های اصلی غرب شناسی فلسفی تطبیقی شایگان متقدم را بررسی و تبیین می کند.کلید واژگان: غرب شناسی فلسفی, آسیا در برابر غرب, هویت, داریوش شایگانDariush Shayegan (1935-2018) is one of the contemporary philosophers in Iran who, during five decades of his intellectual life discussed philosophical and comparative Occidental studies. During the five decades of his intellectual life, on the one hand, Shayegan has taken a serious position against radical modernity opponents and cultural relativism advocates, and as an Eastern-Third World thinker who has lived- experience the danger of losing enlightenment values in efforts, Shayegan is a defender of social-civilized order and achievements. It is modernity, and on the other hand, due to the recognition of the lack of meaning and spirit in the whole of the Western modernity experience, in the struggle between these levels in the model of planetary human, some approaches to the three stages and some to the three stages (looking at the periods his intellectual differences) have mentioned. This article, based on the early advocates (from 1940 to 1980) and the late advocates (from 1980 to 2017), has tried to deal only with the Early advocates and the main topics of his philosophical-comparative Occidental studies.Keywords: Philosophical Occidentalism Studies, Asia Against The West, Identity, Dariush Shayegan
-
سید احمد فردید با تلفیقی که از فلسفه هرمنوتیکی هایدگر و عرفان ابنعربی به دست داده است نماینده یکی از رویکردهای معاصر در مواجهه انتقادی با غرب است. وی با اتکا به کاوشهای اتیمولوژیک و بهرهگیری از آرای عرفای اسلامی بهویژه عرفان نظری ابنعربی، رویکرد اشراقی کربن و خوانشی خاص از فلسفه هایدگر و... به مقولات و مفاهیمی خاص برای صورتبندی مفهومی مواجهه «ما» و «غرب» دست یافته است. برای فردید، غرب و به همانسان شرق، مفاهیم انتولوژیک هستند. غرب و شرق عبارتاند از دوگونه اونتولوژی و دوگونه فهم از وجود فی نفسه که خودشان را در دو سنت و تاریخ گوناگون، دو فرهنگ و تمدن مختلف و در دو گونه نظام اجتماعی متفاوت آشکار میسازند. این نوشتار میکوشد تا به تحلیل مبانی و لوازم این مواجهه و دستاوردهای آن برای اندیشه ایران معاصر بپردازد.
کلید واژگان: فردید, غرب شناسی, هرمنوتیک, هایدگر, ابن عربی, هانری کربن -
نیک تراکاکیس، فیلسوف معاصر دین در کتاب پایان فلسفه دین به طرح ایده خود پیرامون مناسبات متا-فلسفه و روش شناسی فلسفه دین معاصر در دو سنت تحلیلی و قاره ای پرداخته است. وی با بررسی نمونه آرای متفکرانی از این دو سنت نتیجه می گیرد که فلسفه دینی که در سنت تحلیلی دنبال می شود به دنبال مفروض گرفتن دیدگاهی خاص در متافلسفه و روش شناسی و در محدوده تنگ عقلانیت علم زده و استدلال های منطقی- فارغ از مباحث انضمامی و وجودی انسان - فلسفه پردازی می کند و بیش از آن که به جنبه وجودی انسان و رفع نیازهایش برای یک زندگی خوب اهتمام ورزد، به دنبال حل مسایل مفهومی و معرفتی فلسفه دین است . در این نوشتار ضمن معرفی تحلیلی مضامین کلیدی مطرح شده در کتاب، به نقادی دیدگاه های تراکاکیس از منظر روش شناختی و مناسبات آن با متافلسفه خواهیم پرداخت .کلید واژگان: فلسفه دین, متافلسفه, روش شناسی فلسفی, فلسفه تحلیلی, فلسفه قاره ای, فلسفه سست, فلسفه بدون فلسفهNick Trakakis, the contemporary philosopher of religion, in his book “The End of the Philosophy of Religion”, presents his idea on the relationship between metaphilosophy and methodology of the contemporary philosophy of religion in both analytical and continental traditions. Before entering into the controversial debates and issues of the philosophy of religion, he tries to understand the methods and goals pursued in the philosophical traditions, as well as to analyze and critique the strengths and weaknesses of these traditions. To achieve the above goal, Trakakis deals with the design and formulation of the distinction and similarity of philosophical styles in the two analytical and continental traditions. Trakakis examines the examples of thinkers from these two traditions and concludes that the religious philosophy in the analytical tradition seeks to assume a particular point of view in metaphilosophy and philosophical methodology, within the narrow confines on scientifically rationalized and logical arguments - independent of the concrete and existential concerns of human life. While introducing analytical key themes in his book “The End of the Philosophy of Religion”, this paper critique the Trakakis 's views from a methodological point of view and its relationship to metaphilosoph.Keywords: Philosophy of Religion, Metaphilosophy, Philosophical Methodology, Philosophy without Philosophy, Trakakis
-
سنت گرایی جریانی فکری در نقد تجدد است که توسط رنه گنون اندیشمند فرانسوی (1951 1886) بنیادگذاری شد و توسط کوماراسوامی (1947 1877) صورتبندی مفهومی خود را یافت و با مطالعات فریتیوف شووان، تیتوس بورکهارت، مارتین لینگز، و دکتر سید حسین نصر به عنوان یک جریان فکری معاصر مطرح شد .موضوع این مقاله ، طرح و تحلیل و نقد آرای « علم شناختی » سنت گرایان در باب مقوله « علم» در تمدن اسلامی با تاکید بر آثار دکتر سید حسین نصر به عنوان پرکارترین متفکر سنت گرا در زمینه فلسفه و تاریخ علم است.هدف ما ، تحلیل مبانی و لوازم آرای علم شناختی دکتر نصر و تحلیل دستاورد وی در زمینه مواجهه با علم جدید و استلزامات تمدنی آن می باشد. بدین منظور با اتخاذ تلفیقی از روش های کیفی1-هرمنوتیکی (هرمنوتیک روش شناختی و نه هرمنوتیک فلسفی نسبیت گرا) و 2- تحلیلی ، ضمن تلاش برای فهم نظریات دکتر نصر از طریق بازخوانی آثار مکتوب وی ، به تحلیل مبانی و لوازم این نظریات می پردازیم . دستاورد و نتیجه این مقاله هم رویکردی انتقادی به ارتباط وثیق میان تجدد شناسی و فلسفه شناسی دکتر نصر از سویی و تلقی وی از مناسبات علم و دین در تمدن اسلامی و ارایه تقریری جدید از نظریه علم شناختی نصر ذیل عنوان« هرمنوتیک دینی طبیعت» می باشد
کلید واژگان: سنت گرایی, علم جدید, هرمنوتیک, تمدن اسلامی, دکتر نصر, دین, تجددTraditionalism is a current of thought in the critique of modernity, founded by René Guénon, Ananda Coomaraswamy and Frithjof Schuon, and Dr. Seyed Hussner. This article Review and critique the traditionalists' views on "science" in Islamic civilization, emphasizing the work of Dr. Seyyed Hosein Nasr as the most traditionalist thinker in the field. Philosophy and history is science. by showing the close connection that has been extracted between Dr. Nasr's Notion of modernism and His Meta-philosophy and his understanding of the relationship between science and religion in Islamic civilization, to formulate Dr. Nasr's special epistemological Approache, which in this article is referred to as " "religious hermeneutics of nature."In the following, while analyzing the principles and accessories of this position, Nasr's strategy in the field of facing new science is critisize . at the final step of this paper Nasr's views on the relationship between science and religion and modernity and its civilizational implications are criticized.
Keywords: traditionalism, Modern Science, Hermeneutics, Islamic civilization, Dr. Nasr, Religion, Modernity -
با اینکه از زمان انتشار نخسیتن چاپ کتاب «رابطه منطقی دین و علوم کاربردی» بیش از دو دهه می گذرد، اما با توجه به اینکه این کتاب یکی از منسجم ترین آثاری است که موضع این جریان فکری را نمایندگی می کند، کتاب را شایسته معرفی و نقد دانستیم.در این کتاب نویسنده کوشیده است تا با توجه به ادبیات آکادمیک در موضوعاتی همچون علم، تکنولوژی و توسعه و از سوی دیگر با عنایت به مبانی فکری فرهنگستان علوم اسلامی، به تاملات قابل اعتنایی دست یابد . در این مقاله نشان داده ایم که مولف کتاب نسبت به مناقشات عمده معاصر در حوزه علم پژوهی و دین پژوهی اشراف چندانی ندارند؛ مناقشاتی که از قضا با به چالش کشیدن هژمونی اروپا- مسیحیت محور مطالعات علم و مطالعات دینی معاصر می توانند فضایی برای طرحی متفاوت از مناسبات دین و فرهنگ تکنیکی معاصر بگشایند.از این روی پیشنهاد می گردد نویسنده با بهره گیری از آخرین دستاوردهای علم پژوهشی و دین پژوهشی معاصر نسبت به ویرایش دوم این کتاب یا نگارش کتابی جدید در این زمینه اقدام نماید.
کلید واژگان: دین, علوم انسانی, علم دینی, تکنیک, فرهنگستان علوم اسلامی, علوم کاربردیAlthough more than two decades have passed since the publication of the first edition of The Logical Relationship between Religion and Applied Sciences, this book is still one of the most coherent and accurate works that shows the position of this intellectual current. The author of the book has tried to show the position of the Academy of Islamic Sciences on these issues, considering the academic literature on topics such as science, technology and development. So this book was seen for proper introduction and critique.In this article, we have shown that the author of the book does not have much control over the latest controversies in the field of science and religion studies - even in contemporary Iran. Today's controversy, which has challenged European-Christian hegemony based on the study of science and religion, could open a new space for a different view of the relationship between religion, culture, and technology. Therefore, it is expected that the author will write the second edition of the book, considering the latest achievements of contemporary scientology and theology.
Keywords: Religion, Humanities, Religious Science, technique, Academy of Islamic Sciences, Applied Sciences -
مبانی روش شناختی پارادایم های عمده علوم انسانی و قضاوت در مورد اعتبار یا عدم اعتبار آنها متکی بر مبانی معرفت شناختی، وجودشناختی و انسان شناختی آن پارادایم است. آشنایی با مباحث انسان شناختی از دیدگاه دیلتای هم برای آشنایی با پارادایم تفسیرگرایی و هم برای شناخت پارادایم هرمنوتیکی مهم است. شناخت هویت دوگانه انسان یکی از اساسی ترین عناصر این پارادایم را پیش روی ما قرار می دهد. ارایه تصویر درستی از طبیعت انسانی و چگونگی توسعه بخشیدن به دقت ابزار عملی جریانات علمی یکی از دغدغه های اصلی دیلتای بود. از جمله کارهای بدیع او برقراری تعامل میان دو عنصر «طبیعت انسانی» و «تاریخی بودن» بود که تا زمان او گمان بر تعارض میان آنها می رفت و دیلتای آنها را در خدمت روش شناسی علوم انسانی درآورد. او با تبیین مبانی انسان شناختی، معارف به دست آمده از علوم انسانی را معتبرتر از یافته های علوم طبیعی می دانست و تلاش کرد بواسطه ثبات هویت انسانی در عین تاریخی بودن آن، اعتبار علوم انسانی را نشان دهد. این مقاله بر آن است تا به روشی تحلیلی عناصر اصلی اندیشه دیلتای به دست آید و سپس بر اساس ترکیب این عناصر نشان داده شود که چگونه عینیت علوم انسانی بر این مبنا تامین می شود.
کلید واژگان: دیلتای, انسان از دیدگاه دیلتای, روش شناسی علوم انسانی, طبیعت انسانی, تاریخی بودن انسان -
این مقاله ضمن اشاره به انواع رویکردها به فلسفه و حکمت اسلامی در عالم معاصر، به بررسی رویکرد متفاوت عبدالجواد فلاطوری می پردازد . فلاطوری بر خلاف خوانش های عمدتا شرق شناسانه از فلسفه اسلامی ،که این سنت را ذیل سنت نوافلاطونی در فلسفه فهم می کنند ، می کوشد تا نقش آفرینی قرآن در فلسفه اسلامی را با توجه به مطالعات تطبیقی و زبانی معاصر تبیین کند . از سوی دیگر در تقابل با خوانش صدرایی و نوصدرایی معاصر و از قضا همسو با هایدگر ، فلسفی شدن کلام و الاهیات اسلامی را مورد نقادی جدی قرار می دهد. طبق تحلیل فلاطوری ، فلسفه و حکمت اسلامی حاصل برخورد دو جهان بینی از اساس متفاوت یعنی جهان بینی حاکم بر فلسفه و علوم یونانی و جهان بینی قرآنی است.آنچه از برخورد این دو جهان بینی به وجود آمد فلسفه ای بود که اگر چه در صورت بیشتر یونانی ولی در محتوا عمدتا قرآنی بود .بنابراین این فلسفه نه یونانی صرف ، نه قرآنی صرف و نه آمیزه و التقاطی از این دو بلکه جریانی مستقل و ویژه بود که از سنتز و برآیند آن دو به وجود آمد.کلید واژگان: قرآن, فلسفه و حکمت اسلامی, فلاطوری, هیدگر, نقد نو افلاطونی, نقد نوصدرایی, فلسفه تطبیقیThis Paper, By referring to the different approaches to Islamic philosophy and wisdom in the contemporary world, examines Abdul Javad Falaturi's different approach to Islamic philosophy. Contrary to the predominantly Orientalist readings of Islamic philosophy, which understand this tradition under the Neo-Platonic tradition, Falatouri seeks to explain the role of the Qur'an in Islamic philosophy through contemporary comparative and linguistic studies. According to his analysis, Islamic philosophy and wisdom resulted from the fusion of two different worldviews, namely, the worldview of Greek science and philosophy and the Qur'anic worldview. So this philosophy was neither purely Greek nor purely Qur'anic nor a mixture of the two, but rather a separate and distinctive process arising from their synthesis and consequence.Keywords: Qur'an, ISLAMIC PHILOSOPHY, WISDOM, FALATOURI, HEIDGER, NEO-PLATOAN CRITICISM, NEOSDERIAN CRITICISM, Comparative Philosophy
-
ترجمه فرهنگی، ترجمه ای است که پیام متن و فرهنگ مبدا را با فرهنگ مقصد سازگار می کند. چنین ترجمه ای غالبا افزایش و کاهش هایی به همراه دارد و ترجمه ای وفادارانه نیست. در ترجمه فرهنگی مترجم برای انتقال مفاهیم و حتی تجارب فکری فراتر از معنای مفردات، به بافت و زمینه فرهنگی(Context) مبدا و ظرائف و اقتضائات مختصات فرهنگ مقصد توجه جدی می کند. اگر بخواهیم با اصطلاحات رایج در سنت اسلامی سخن بگوییم، ترجمه فرهنگی فلسفه و اندیشه اروپایی مستلزم نوعی اجتهاد فکری اندیشه ای است. این فرایند اجتهاد محتاج پیش نیازهایی چون تسلط به روح فرهنگ و اندیشه مبدا از سویی و توجه به ظرفیت و ظرائف فرهنگ مقصد از سوی دیگر است. نمی توان گفت که محمدعلی فروغی در سیر حکمت در اروپا تمام پیش شرط ها و اقتضائات ترجمه فرهنگی را داشته و در کاروبار فکری خود لحاظ کرده، اما می توان این ادعا را به مسند تبیین و توضیح نشاند که سیر حکمت در اروپا، فراتر از یک ترجمه مکانیکی صرف و به نوعی در آستانه ترجمه فرهنگی فلسفه و اندیشه غربی به زبان فارسی و فرهنگ ایرانی قرار دارد. این مقاله در خدمت توضیح همین مدعاست. این مقاله با تاکید بر خوانش فروغی از کانت به مثابه فیلسوف تجدد و مدرنیته گامی کوچک در این جهت برداشته است.
کلید واژگان: فلسفه, ترجمه, ترجمه فرهنگی, سیر حکمت در اروپا, ایران معاصرcultural translation is a translation that adaptsthe text message and the source culture to the target culture. Such a translation often increases and decreases and is not a verbal translation. In cultural translation, the translator transcends the meaning of the material, the context, and the context of the source, paying attention to the specifics and requirements of the coordinates of the target culture for the transfer of concepts and even intellectual experiences. According to the common terminology of the Islamic tradition, the cultural translation of European philosophy and thought requires a kind of ijtihād. this process requires prerequisites such as mastering the spirit of culture and thought of origin on the other hand, and paying attention to the capacities and specifications of the target culture on the other. We can not claim that Foroughi, in the Seyr-e Hekmat dar Oroupa (Development of wisdom in Europe), has all the preconditions and requirements for cultural translation. In his work and his mind, it can be argued that the development of wisdom in Europe is beyond mere mechanical translation and is somewhat in the midst of the cultural translation of Western philosophy and thought in Persian and Iranian culture.
Keywords: philosophy_Translation_Cultural Translation_Seyr-e Hekmat dar Oroupa ( Development of wisdom in Europe)_contemporary Iran -
نشریه پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، سال بیست و دوم شماره 1 (پیاپی 42، بهار و تابستان 1397)، صص 173 -190
اگر این استعاره نسبتا مشهور و البته تا حدی قابل دفاع را بپذیریم که «فلسفه، مادر علوم است» و علوم در بسط تاریخی خود آهسته از فلسفه جدا شده و عزم سلوک تخصصی کرده اند، می توان به نوعی از تقدم معرفتی، تاریخی، ارزشی و حتی سیاست گذارانه فلسفه نسبت به سایر علوم انسانی مدرن، سخن گفت. به نظر میرسد نوع نگاه پیشگامان طراحی آموزش فلسفه غربی در ایران به این حوزه معرفتی و انتظارات و تلقی های بعضا متفاوت و گاه متعارضی که از ماهیت و کارکرد علمی معرفتی و گفتمانی فلسفه جدید غربی داشته اند در برخی حوزه ها هم چون شیوه سیاست گذاری این رشته، تاثیر آن در شکل دهی به جریان های فکری فرهنگی و حتی سیاسی اجتماعی ایران معاصر جدی بوده است. اگر چه در خاستگاه های اولیه ورود فلسفه غربی (دانشکده ادبیات و نه الهیات) به دانشگاه تهران، لزوما نوعی خودآگاهی انتقادی در نسبت ما و این حوزه معرفتی نداشته است اما آهسته در مسیر توسعه رشته و به ویژه در اواخر دهه چهل و با شکل گیری زمینه های انقلاب اسلامی ایران و به ویژه پس از انقلاب این وضعیت متفاوت شده است. این مقاله ضمن تاکید بر تحولات برنامه ریزی آموزش فلسفه در ایران، تحلیلی انتقادی از سیر تحولات برنامه ریزی آموزش فلسفه و منابع درسی آن ارائه می دهد.
کلید واژگان: برنامه ریزی آموزشی, فلسفه, دانشگاه ایرانی, منابع درسی, ایران معاصرIf we accept this relatively well-known and to some extent Justified metaphor that "philosophy is the mother of sciences", and sciences, in their historical expansion, have been slowly separated from philosophy and specialized, one can say that philosophy has a kind of epistemic, historical, value-oriented and even policy-making primacy over other modern Human sciences. It seems that the special approach of the pioneers of Western philosophy teaching in Iran to this epistemic field and their different and sometimes conflicting expectations and perceptions about the nature and function of the epistemic and discursive scientific function of Western philosophy, in some areas such as policy-making in this field, its influence in shaping the intellectual, cultural, and even the socio-political trends of contemporary Iran has been serious. Although in the early entrance of Western philosophy (through Faculty of Literature and Theology) to Tehran University, there was no critical self-awareness in our relationship with this epistemic field, but this situation developed slowly, especially in the late 1960s, with the formation of the grounds of Islamic revolution of Iran, and especially after the Islamic revolution. This paper, while emphasizing the developments in the planning of philosophy education in Iran, provides a critical analysis of the evolution of philosophical teaching planning curriculum developments.
Keywords: Educational Planning, philosophy, Iranian university, Curriculum, Contemporary Iran -
یکی از مهم ترین مسائل کلام و فلسفه دین مشکل وجود «شر» و ارتباط آن با خدا و صفات خیرخواهی مطلق و قدرت مطلق اوست. الهی دان و فیلسوف معاصر، دیوید ری گریفین، تلاش هایی را که تاکنون برای پاسخگویی به مسئله شر انجام شده، چندان مثمر ثمر نمی داند. او خداباوران سنتی را که به دخالت ماوراء طبیعی خداوند در سلسله علت و معلولی حوادث قائل اند «فراطبیعی گرایان» می خواند و بر این باور است که آنها وقوع شر را به گونه ای توجیه می کنند که گویی اصلا شر واقعی وجود ندارد و در ظاهر شر می نماید. گریفین تلاش کرده تا آموزه هایی از الهیات سنتی را که برای سازگاری وجود خدا و شر مشکل ساز هستند ریشه یابی کند و عدم صحت آنها را نشان دهد. وی با وارد آوردن نقدهایی بر جهان بینی های سنتی، نشان می دهد که الهیات سنتی بر اثر انتساب قدرت مطلق به خداوند، با مشکل تناقض افعال خدا درباره شرور مواجه است که نهایتا منجر به توجیه این نوع از افعال خداوند می شود، و با پذیرش آموزه خلق از عدم، در عمل نمی تواند مسئله شر را حل کند. اساس اندیشه های گریفین درباره مسئله شر این باور است که به طور کلی دفاعیه نمی تواند پاسخ مناسبی برای خداباوران معاصر فراهم آورد، بلکه ارائه تئودیسه مقبولی از جانب الهی دانان فلسفی لازم است تا اثبات کند تفسیر خداباورانه می تواند همه تجارب ما، از جمله تجربه شر، را بهتر از تفاسیر خداناباورانه روشن کند.کلید واژگان: مسئله شر, دفاعیه, تئودیسه, قدرت مطلق خدا, دیوید ری گریفینOne of the most important issues in theology and philosophy of religion is the problem of evil and its relation to God and his omnipotence and omnibenevolence. Contemporary theologian and philosopher, David Ray Griffin, regards the efforts to answer the problem of evil as inconclusive. He designates traditional theists, who believe in God’s supernatural interference in the cause and effect chain of events, Supernaturalists. He believes that they interpret evil as only appearing evil. He tries to identify and refute certain beliefs, in traditional theology, which do not tolerate the co-existence of God and evil. Griffin criticizes traditional worldviews and proves that traditional theology, on one hand, by presuming God’s omnipotence, faces serious issues in justifying evil; and on the other hand, considering the idea of creatio ex nihilo, it virtually fails to answer the problem of evil. Allover he holds that defense will not suffice in responding to the problem of evil and that the right path for theists is to propose a theodicy which would explain evil better than atheist accounts.Keywords: The Problem of Evil, Apology, Theodicy, Omnipotence, David Ray Griffin
-
طرح مباحث فلسفه تطبیقی در سنت فکری ایرانی اسلامی سابقه ای قابل اعتنا دارد. در مطلع تاسیس فلسفه اسلامی توسط حکیم ابونصر فارابی تلاش برای تطبیق میان آموزه های فلسفی یونان با آموزه های دینی را می توان به خوبی دنبال کرد. این نگاه تطبیقی در دوره های مختلف تاریخی تا روزگار ما بسط بیشتری یافته و در فلسفه اسلامی معاصر تلاش هایی برای گفتگو و طرح مباحث فلسفه تطبیقی حضور معناداری دارد. این نوشته می کوشد تا با تمرکز بر یکی از آثاری که به تازگی در حوزه فلسفه تطبیقی شرایط امکان علوم اجتماعی در فلسفه غرب و فلسفه متاخر اسلامی منتشر شده، به طرح برخی تاملات انتقادی در باب امکانات و محدودیت های این نوع مواجهه بپردازد. تاملاتی که شاید کفه محدودیت اندیشی آن بر کفه امکان اندیشی حداقل در این مطالعه موردی غلبه دارد.کلید واژگان: فلسفه تطبیقی, ایمانوئل کانت, علامه طباطبایی, شرایط امکانی, علوم اجتماعی
-
در یکی از روزهای تابستان 1396 مهمان استاد محترم جناب آقای دکتر موحد در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه بودیم. محور گفتوگو بررسی تجربه زیسته ایشان در حوزه آموزش و پژوهش منطق و فلسفه در ایران معاصر بود. از اساتید حاضر در گفتوگو و استاد موحد به جهت پذیرفتن دعوت فصلنامه سپاسگزاریم .
-
گفت و گو با فیلسوف تعلیم و تربیت / مرحوم دکتر علی شریعتمداریدقیقا سی سال پیش یعنی بهمن ماه 1365، به همت سردبیر و همکاران مجله کی هان فرهنگی گفت وگویی با مرحوم استاد دکتر علی شریعتمداری پیرامون زندگی و آثار و دیدگاه های ایشان در حوزه برنامه ریزی آموزشی فلسفه و علوم انسانی، به ویژه علوم تربیتی در شماره 35 این مجله منتشر شد. آن چه می خوانید بازنشر بخشی از آن گفت وگو و به مناسبت پاسداشت مقام علمی و فرهنگی آن استاد فقید است .ذکر این نکته گفتنی است که به دلیل گذشت زمان بخشی از اشاره ها و ارجاعات تاریخی در گفت وگو قاعدتا ناظر به مسائل معاصر ما نیست و هدف از بازنشر این گفت وگو صرفا بازنمایی آرای فلسفی تربیتی آن استاد فقید می باشد.
-
فصلنامه نقد «کلام، فلسفه و عرفان» در شماره های مختلف خود به وضعیت کتاب های تالیفی و ترجمه ای و وضعیت نقد کتاب به طور تخصصی می پردازد و در این شماره و گفت وگو به دنبال بررسی وضعیت کتاب های فلسفه علم در ایران هستیم. البته تمرکز ما روی کارنامه تالیفی و تجربه مدیریتی استاد محترم جناب آقای دکتر مهدی گلشنی عضو هیئت علمی گروه فیزیک و موسس و مدیرگروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف در حوزه فلسفه علم است. ایشان موسس گروه فلسفه علم دانشگاه شریف هستند و در سال 1374 با پیگیری جدی ایشان اولین دوره کارشناسی ارشد فلسفه علم در ایران راه اندازی شد، دکتر گلشنی به عنوان یک مدرس فلسفه علم و هم مولف کتاب های این حوزه شناخته شده اند. امسال هم دو کتاب از ایشان منتشر شد، یکی چاپ ششم کتاب تحلیلی از دیدگاه های فلسفی فیزیکدانان معاصر و دیگری چاپ اول خداباوری و اندیشمندان غربی. از سوی دیگر در حوزه مباحثات میان رشته ای علم و دین و فلسفه هم دغدغه داشته اند و کتاب علم، دین و فلسفه ایشان در سال 1393 منتشر شد. تجربه خوبی هم در مباحث بین المللی در حوزه علم و دین داشته اند که اخیرا جامعه المصطفی العالمیه به زبان انگلیسی منتشر کرده است. قرار است در این گفت وگو مروری بر تجارب علمی و تالیفی دکتر گلشنی در حوزه فلسفه علم داشته باشیم و کاستی ها و راه حل های ارتقای کیفی این حوزه ها را بررسی کنیم.
-
نشریه حکمت معاصر، پیاپی 19 (بهار 1395)، صص 35 -55با اینکه دیلتای کانت را در « نقد عقل محض » پیشگام خود دانسته و طرح ابتکاری خود را به تبع کانت ، «نقد عقل تاریخی» نامیده است معهذا او را در عقلانی سازی سوژه انسانی ناکام می داند. وی نه فقط بر بعد شناختی سوژه ، بلکه بر بعد ارادی و احساسی آن هم تاکید می کند و کانت را به عقلانی کردن سوژه متهم می کند . از سوی دیگر طرح کلان نقد وی برخلاف کانت به علوم طبیعی محدود نشده و شامل علوم انسانی هم می گردد. دیلتای دو نقد عمده را بر معرفت شناسی کانتی وارد می کند ؛ نخست اینکه این معرفت شناسی واجد تلقی ای بسیار عقلانی از تجربه است به گونه ای که از ابعاد عاطفی و ارادی تجربه غفلت کرده و نوعی نظر ورزی گسسته از جهان است در حالی که تجربه چیزی فراتر از آن است و مشروط و محوی در همه قوای شناختی ، عاطفی و ارادی ماست ، دوم آنکه موضع استعلایی کانت غیر تاریخی و بلکه فراتاریخی است. درواقع طرح اصلی دیلتای ، تکمیل طرح بنیادهای معرفت شناختی علوم طبیعی ( عقل محض ) توسط کانت و توسعه آن به حوزه علوم انسانی ( عقل تاریخی ) به مدد عبور از سوژه پیشینی صوری عقل زده کانتی به سوژه تاریخی ریشه دار در شبکه حیاتی است.کلید واژگان: کلید واژه: کانت, دیلتای, نقد عقل محض, نقد عقل تاریخی
-
در این مقاله درصدد هستیم تا ضمن نگاهی به خاستگاه بحث از علوم انسانی اسلامی و بومی در غرب و جهان اسلام، بر کارنامه تلاش های صورت گرفته در ایران معاصر (با تاکید بر سه دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی) مروری داشته باشیم. با توجه به اینکه معضل اصلی در وضع کنونی را تنقیح نکردن مبانی نظری بحث تحول در علوم انسانی از افق سنت فکری اسلامی تشخیص داده ایم، در بخش دوم با مطالعه ای تطبیقی ضمن بازخوانی طرح فکری موسس علوم انسانی مدرن غربی (ویلهلم دیلتای آلمانی)، به تامل در باب امکانات و محدودیت های سنت فکری اسلامی با تاکید بر بحث حکمت عملی و سیر تاریخی آن تا علامه طباطباییره و نظریه ادراکات اعتباری ایشان می پردازیم. در گام نهایی تفاوت های پارادایمیک این دو طرح بیان خواهد شد؛ تفاوت هایی که تامل در باب آن، راه برون رفت از وضع کنونی علوم انسانی در ایران معاصر را هموارتر خواهد کرد.
کلید واژگان: کلیدواژه ها: علوم انسانی-اسلامی, فلسفه علوم انسانی, ویلهلم دیلتای, حکمت عملی, علامه طباطباییره, ادراکات اعتباریthis essay review the origins of problem of possibility of Islamic And indigenous human sciences and Literature of this issue in in the West , Muslim world, and contemporary Iran (with an emphasis on three decades after the Islamic Revolution).Given that the Basic problem in the current Discussion is Theoretical questions from the islamic philosophical tradition point of view, in the second part, by a comparative study of philosophy of Human Sciences in Wilhelm Dilthey (1833-1911), a German Philosopher and one of the Founders of The continental philosophy of Humanities with the possibilities and limitations of the Islamic intellectual tradition , Review the short History of practical Wisdom in Islamic philosophy and Analyse the possibilities and Limitations of Theory of conventional perceptions (I tibariat) in regard to Diltheys philosophical Grounding for the Human sciences.
Keywords: Islamic Human Sciences, philosophy of Human Sciences, Wilhelm Dilthey, AllamehTabatabai, practical wisdom, conventional perceptions (I tibariat)
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.