به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب نویسنده:

محمد رضا شمس اردکانی

  • فرزانه زارع، محمدحسین آیتی، محمدرضا شمس اردکانی، محسن باغبانی*

    یکی از ابزارهای مهم در شناخت و ارزیابی یک ترکیب دارویی و تحلیل محتوای آن، نام دارو است. البته گاه این عنوان ها به سبب وجود مشکلاتی که به نوعی آسیب شناسی این حوزه تلقی می گردد خدشه دار می شوند. این پژوهش با گردآوری و بررسی داروهای مرکب طب سنتی تلاش دارد مشکلات حاضر در نام گذاری داروها را شناسایی کند. نام داروهای این پژوهش از سه کتاب عمل صالح، قرابادین کبیر، و قرابادین اعظم گرد آمده است که در زمره قرابادین های متاخر طبی بوده و در قرون 12 و 13 هجری نگاشته شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که در شیوه نام گذاری داروهای مرکب با 5 مشکل عمده مواجه هستیم: (1) وجود چندین نام متفاوت برای دارویی با فرمولاسیون ثابت؛ (2) وجود نام یکسان برای داروهای دارای فرمولاسیون متفاوت؛ (3) نداشتن نام یا بی نام بودن برخی داروهای مرکب؛ (4) نامشخص بودن دسته دارویی برخی فرآورده ها؛ و (5) آمیختگی موضوع شکل دارویی با روش مصرف، افعال و خواص یا صفات دارو. این بررسی نشان می دهد که نام گذاری فرآورده ها و داروهای سنتی با الگوهای مختلفی انجام پذیرفته و از این رو، دچار تشتت فراوان است که نیازمند توجه و ساماندهی جدی است.

    کلید واژگان: طب ایرانی, داروسازی سنتی, تاریخ پزشکی, داروهای مرکب, آسیب شناسی نام گذاری داروهای مرکب, قرابادین صالحی, قرابادین کبیر, قرابادین اعظم
    Farzaneh Zare, MohammadHossein Ayati, MohammadReza Shams-Ardekani, Mohsen Baghbani*

    Drug title is one of the important tools for recognizing and evaluating a combination drug and also analyzing its content. However, sometimes due to the existence of problems that is considered a kind of pathology in this field, is tarnished. The present study tries to identify the problems of nomenclature of compounded drugs. The names of combination drugs available in this research have been collected from three books in traditional pharmacy, namely Gharabadin-e-Salehi, Gharabadin-e- Kabeer, and Gharabadin-e- Azam, related to 18th and 19th centuries. The results showed that there are 5 major problems in nomenclature of compounded drugs: (1) several names for one drug with various formulations, (2) one name for drugs with various formulations, (3) a great deal of variation in unnamed drugs, (4) some unknown pharmaceutical dosage forms, and (5) being dosage forms at one with route of administration and mechanism of action. The study exposes combination drugs in Persian medicine have named concerning various patterns. For this reason, there is non-cooperation that feels a need to special investigation

    Keywords: Persian Medicine, History of Medicine, Traditional Pharmacy, Combination drugs, Pathology of Nomenclature of Compounded Drugs, Gharabadin- e- Salehi, Gharabadin-e- Kabeer, and Gharabadin-e- Azam
  • پروین جهانبانی، محمدرضا شمس اردکانی، مهدیه افتخاری*

    در دوره عباسیان، پیشرفت مسلمانان در زمینه پزشکی و داروسازی بیش از سایر علوم بود. پزشکان و دانشمندان ایرانی، نقش برجسته ‏ای در این پیشرفت داشته اند. شهر دینور یکی از مراکز علمی و فرهنگی کهن ایران اسلامی است و از دیرباز مهد عارفان و بزرگانی در عرصه علم و عرفان بوده و از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. یکی از مشاهیر در طب سنتی اسلام و ایران که از شهر دینور قد برافراشت ابوحنیفه دینوری است که با وجود نقش بارزی که در گیاه شناسی داشته و آثار ارزشمندی که در این زمینه دارد، متاسفانه منابع تاریخی ناچیزی درباره زندگی و معرفی آثار گیاه شناسی این دانشمند بزرگ موجود است. هدف از نگارش این مقاله، شناساندن ابوحنیفه دینوری به عنوان یکی از بزرگان گیاه شناس ایرانی در قرن سوم هجری قمری است. این پژوهش به شیوه اسنادی و کتابخانه ‏ای و براساس مطالعه و بررسی کتاب ‏ها و منابع طب سنتی و تاریخی ایران و اسلام و همچنین منابع الکترونیک انجام شده است. ابوحنیفه اولین گیاه شناس مسلمان در دوران اسلامی است که توانست راهگشای بسیاری از پرسش ها و ندانسته ها به ویژه در زمینه گیاه شناسی باشد؛ به گونه ای که بسیاری از دانشمندان بزرگ همچون ابن بیطار و ابوریحان بیرونی در تبیین و توصیف برخی گیاهان از آثار ارزشمند ایشان نقل قول کرده اند. معرفی دانشمندان مسلمان ایرانی که علی رغم خلاقیت و آثار ارزشمندشان چنانچه باید شناخته نشده‏ اند، می‏تواند نقش مهمی را که مشاهیر ایرانی در پیشرفت علوم مختلف داشته ‏اند به درستی تبیین کند.

    کلید واژگان: مفردات پزشکی, گیاه شناسی, طب ایرانی
    Parvin Jahanbani, Mohammad Reza Shams Ardekani, Mahdieh Eftekhari*

    During the Abbasian period, the progress of Muslims in fields of medicine and pharmacy was far more than other sciences. Iranian physicians and scientists have played a prominent role in these advances. Dinavar city is one of the ancient scientific and cultural centers of Islamic Iran and has long been the cradle of mystics and great men in the field of science and mysticism and has been of special importance. One of the celebrated scholars in traditional Islamic and Persian medicine, who rose from city of Dinavar, is Abu Hanifa Dinawari. Despite his prominent role and valuable works in the field of botany, there are unfortunately few historical sources about the life and introduction of the botanical works of this great scientist. The purpose of writing this article is to introduce Abu Hanifa Dinawari as one of the great Iranian botanists in the third century AH. This research was conducted by a documentary and library method and is based on study and review of books and sources of traditional and historical medicine of Iran and Islam as well as electronic resources. Abu Hanifa was the first Muslim botanist in the Islamic era who was able to tackle many questions and unknowns, particularly in the field of botany, so that many great scientists such as Ibn Baytar and Abu Rayhan Biruni have quoted his valuable works in explaining and describing some plants. Introducing Iranian Muslim scientists, who, despite their creativity and valuable works, have not been properly recognized, can thoroughly explain the crucial role Iranian scholars have played in development of various sciences.

    Keywords: Materia Medica, Botanical, Persian Medicine
  • زهرا توفیقی، یاسمن شهپر، علیرضا طاهری، سعید توکلی، رایموند آساتوری، مهدیه افتخاری، مهدی وزیریان، محمدرضا شمس اردکانی، سیده نرگس ساداتی لمردی*
    مقدمه

    گیاه  Arum rupicola Boiss. (خانواده گل شیپوری) گونه ای شیپوری است که توسط مردم بومی مناطق جنوبی ایران در آشی به نام "آش کارده" استفاده می شود. تاکنون ترکیبات فنلی متعددی از گونه های شیپوری شناسایی شده است.

    هدف

    هدف از این مطالعه ارزیابی اثر آنتی اکسیدانی و تعیین محتوای تام فنلی و بررسی فعالیت سمیت سلولی عصاره برگ A. rupicola می باشد.

    روش بررسی

    فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره تام متانولی و فراکسیون های هگزانی، کلروفرمی، اتیل استاتی و باقیمانده آبی به روش FRAP و DPPH ارزیابی شد. محتوای تام فنلی با استفاده از روش فولین سیوکالتیو مورد سنجش قرار گرفت. اثر سمیت سلولی عصاره بر رده های سلولی سرطان پستان انسان 7-MCF و 231-MB-MDA و رده سلولی T47D با روش MTT مورد بررسی قرار گرفت. جداسازی ترکیبات فیتوشیمیایی باقیمانده آبی با استفاده از کروماتوگرافی ستونی انجام شد.

    نتایج

    بر اساس نتایج مشاهده شده، باقیمانده آبی کمترین مقدار IC50 برابر با 7/186 میکروگرم در میلیلیتر را در تست DPPH نشان داد و عصاره متانولی تام نیز بیشترین قدرت آنتیاکسیدانی برابر با 163/62 میلی مول سولفات آهن در صد گرم عصاره و محتوای تام فنلی برابر با 135 میکرومول گالیک اسید در گرم عصاره را نشان داد. فراکسیون هگزانی نیز بیشترین اثر سیتوتوکسیک را بر رده سلولی سرطان پستان MCF-7  (IC50 برابر با 118/9 میکروگرم در میلی لیتر) نشان داد. بررسی فیتوشیمیایی باقیمانده آبی منجر به جداسازی و شناسایی سه ایزوفلاونویید با نام های اوربول، جنیستیین و جنیستیین-8 -سی گلوکوزید شد.

    نتیجه گیری

    بر اساس شناسایی ترکیبات ایزوفلاونوییدی در این گیاه، می توان قابلیت مصرف آن را به عنوان مکمل فیتواستروژنی در مطالعات آینده در نظر گرفت.

    کلید واژگان: شیپوری, آنتی‎اکسیدان, اثر سمیت سلولی, جنیستئین, ایزوفلاونویید
    Z Tofighi, Y Shahpar, AR Taheri, S Tavakoli, R Asatouri, M Eftekhari, M Vazirian, MR Shams Ardekani, SN Sadati Lamardi*
    Background

    Arum rupicola Boiss. (Araceae Family) is used by the native people of southern areas of Iran as a soup called "kardeh soup". Several flavonoids and phenol compounds have been identified from Arum species.

    Objective

    The aim of this study was to evaluate antioxidant effect and total phenol contents as well as cytotoxic activity of the leaves of A. rupicola.

    Methods

    Antioxidant activity of total methanol extract and fractions including n-hexane, chloroform, ethyl acetate and water residue were evaluated using FRAP and DPPH methods. Total phenol content was measured using Folin-Ciocalteu method. Cytotoxic activity of the extract and fractions were investigated against human breast cancer MCF-7, MDA-MB-231, and T47D cell lines by MTT assay. Further phytochemical isolation was done on the water residue using column chromatography.

    Results

    According to the results, water residue showed the lowest IC50 value (186.7 µg/ml) and the total methanol extract showed the most antioxidant power (163.62 mmol FeSO4/100 g extract) and phenol content (135 µmol Gallic acid/g extract). The hexane fraction also showed the highest cytotoxic effect against MCF-7 breast cancer cell line with IC50 equal to 118.9 μg/ml. Phytochemical analysis of the water residue resulted in isolation and identification of three isoflavonoids named orobol, genistein and genistein 8-c-glucoside.

    Conclusion

    Based on the identification of isoflavonoid compounds in this plant, its ability to be used as a phytoestrogenic supplement can be considered in future studies.

    Keywords: <i>Arum rupicola<, i>, Antioxidant, Cytotoxic effect, Genistein, Isoflavonoid
  • شیوا مصدق منشادی، فاطمه نادعلی، محمدرضا شمس اردکانی*
    مقدمه

    زردآلو از جمله گیاهان خانواده  Rosaceaمی باشد. فعالیت ضد توموری این خانواده بر روی سرطان های کولون، پروستات، مثانه، سرویکس، ریه و سینه در پژوهش های پیشین به اثبات رسیده است، که این ویژگی به یک ترکیب طبیعی به نام آمیگدالین نسبت داده می شود. بنابراین، در این پژوهش به بررسی تاثیر عصاره هسته زردآلو، بر روی لوسمی های حاد که تا کنون مطالعه ای روی آن ها انجام نشده بود پرداختیم.

    روش بررسی

    در این مطالعه تجربی، عصاره آبی، اتیل استاتی و هیدروالکلی از هسته زردآلو تهیه شد. در دوز های مختلف بر روی رده های سلولی NALM-6 و KG-1 تاثیر داده شد. میزان زنده مانی سلول ها با آزمون MTT مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از رنگ آمیزی دوگانه فلوروسنت، آپوپتوز سلول ها تشخیص داده شد. در نهایت پیشرفت چرخه سلولی با استفاده از کیت BD Cycle TEST PLUS DNA تجزیه و تحلیل شد.

    نتایج

    نتایج نشان داد که عصاره های مختلف سبب مهار وابسته به دوز، در هر دو رده Kg1 و  Nalm6می گردد. با توجه به نتایج تستMTT، قوی ترین IC50 مربوط به اثر 48 ساعته عصاره اتیل استاتی هسته زردآلو می باشد. آنالیز سلول ها با میکروسکوپ فلورسنت، نشان دهنده آپوپتوز بود. استفاده از عصاره اتیل استاتی هسته زردآلو در هر دو رده سلولی، تعداد سلول ها را در فاز G0/G1 افزایش داده و سبب کاهش تعداد سلول ها در فاز G2/M شد.

    نتیجه گیری

    به نظر می رسد عصاره اتیل استاتی هسته زردآلو می تواند منجر به کاهش تکثیر رده های سلولیKg1  و Nalm6 احتمالا از طریق تنظیم چرخه سلولی گردد.

    کلید واژگان: زردآلو, لوسمی حاد, KG-1, Nalm-6, چرخه سلولی
    Shiva Mosadegh Manshadi, Fatemeh Nadali, Mohammad Reza Shams Ardekani*
    Introduction

    Prunus armeniaca is one member of the Rosaceae family. Antitumor activity of this family on the colon, prostate, bladder, cervix, lung and breast cancers has been proven in previous research, which is attributed to a natural compound called amygdalin. Therefore, in this study, we investigated the effect of apricot kernel extract on acute leukemia that has not been studied before.

    Methods

    In this experimental study, Aqueous, ethyl acetate, and hydro alcoholic of the Armeniacae semen extracts were prepared. The NALM-6 and KG-1 cell lines were treated with different doses of extracts; cell viability was investigated with MTT test and using double staining fluorescent, cell apoptosis was detected. Cell cycle progression was analyzed, using a BD Cycle TEST PLUS DNA Kit.

    Results

    The results showed that different extracts of Prunus armeniaca induced dose-dependent inhibition in both Kg1 and Nalm6 cell lines. According to the results of MTT test, the strongest IC50 in Kg1 and Nalm6 cell lines was related to the 48h effect of ethyl acetate extract of Prunus armeniaca. Fluorescent microscopy analysis showed apoptosis. The ethyl acetate extract application in both cell lines increased the number of cells in the G0 / G1 phase and decreased the number of cells in the G2 / M phase.

    Conclusion

    It seems that ethylacetat extract of Prunus armeniaca can reduce the proliferation of Kg1 and Nalm6 cell lines, probably by regulates cell cycle progression.

    Keywords: Apricot kernels (Prunus armeniaca L.), KG-1, Nalm-6, Cell cycle, acute leukemia
  • فرامرز آذری، مهدی وزیریان، محمدرضا شمس اردکانی، محمد شریف زاده، نرگس ساداتی لمردی*
    مقدمه

    شقاقل ایرانی با نام علمی Polygonatum orientale Desf. (تیره ی Asparagaceae) بومی جنگل های شمال ایران است. گونه های دیگر جنس Polygonatum در درمان دیابت و کاهش قند خون مورد استفاده قرار می گیرد.

    هدف

    بررسی اثر کاهنده قند خون عصاره هیدروالکلی ریزوم P. orientale و تاثیر مصرف آن بر فاکتورهای آنتی اکسیدانی حیوان دیابتی شده بوسیله استرپتوزوسین می باشد.

    روش بررسی

    سمیت حاد عصاره اتانولی 70 درصد با خوراندن دوزهای مختلف افزایشی از عصاره به حیوان انجام شد. سپس تعداد 30 موش صحرایی نر در گروه های کنترل سالم، کنترل دیابتی، کنترل مثبت (متفورمین) و سه گروه دیابتی (دوزهای 200، 400 و mg/kg 800) تقسیم شدند. تاثیر 28 روز گاواژ عصاره بر گلوکز خون، آنزیم های سوپراکسید دسموتاز (SOD) و کاتالاز (Catalase) و همچنین ظرفیت کلی آنتی اکسیدانی پلاسما (با انجام آزمون FRAP) مورد بررسی قرار گرفت.

    نتایج

    مقایسه ی گروه های کنترل با عصاره اتانولی گیاه شقاقل ایرانی نشان داد که موثرترین غلظت در کاهش گلوکز خون، دوز 800 میلی گرم بر کیلوگرم و موثرترین غلظت در کاهش آنزیم SOD، دوزهای 200 و 400 میلی گرم بر کیلوگرم بوده اند.

    نتیجه گیری

    عصاره اتانولی ریزوم گیاه شقاقل ایرانی اثر هایپوگلایسمیک در موش صحرایی دیابتی دارد که این اثر می تواند به حضور ترکیباتی مانند ساپونین های استروییدی، فلاونویید ها و یا پلی ساکارید ها و مکانیسم هایی مانند کاهش تولید گلوکز کبدی، کاهش برداشت گلوکز از کبد و افزایش حساسیت گیرنده های انسولینی مرتبط باشد.

    کلید واژگان: شقاقل ایرانی, استرپتوزوسین, اثرات کاهش قند خون, سوپراکسید دیسموتاز, کاتالاز
    Faramarz Azari, Mahdi Vazirian, MohammadReza Shams Ardekani, Mohammad Sharifzadeh, Nargess Sadati Lamardi*
    Background

    Polygonatum orientale, an herbaceous and perennial plant from family Asparagaceae, is native to the forests of northern Iran. The hypoglycemic effects of other species of the Polygonatum have been proven.

    Objective

    The aim of this study was to evaluate the hypoglycemic effect of P. orientale rhizome extract and its effects on the antioxidant enzymes in the plasma of the normal and streptozocin induced diabetic rats.

    Methods

    30 male rats were divided into 6 groups; healthy control, negative control, positive control (metformin, 500 mg/kg) and three groups of diabetic rats (200, 400 and 800 mg/kg) that received the ethanolic (70%) extract orally. After 28 days effects of the extract on blood glucose, superoxide dismutase (SOD) and catalase enzymes, as well as total antioxidant capacity of the plasma (by FRAP test) were investigated.

    Results

    According to the results, the percentage of reduction in blood glucose in the groups of 400 (2%) and 800 (25%) mg/kg compared to the diabetic control group was significantly different, (P<0.05) and (P<0.001), respectively. The difference in blood glucose levels between 400 and 800 mg/kg and metformin was not significant (P>0.05). Also, 200 and 400 mg/kg of the extract reduced the amount of SOD in the plasma comparable to the normal group.

    Conclusion

    It can be concluded that the ethanolic extract of rhizome of P. orientale exhibits a significant hypoglycemic effect that may be related to the presence of steroids, flavonoids and polysaccharides.

    Keywords: Polygonatum orientale, Streptozocin, Hypoglycemic effect, Superoxide dismutase (SOD), Catalase
  • تکیه به سنت / نگاهی به توصیه های طب ایرانی برای مواجهه با کرونا
    دکتر محمدرضا شمس اردکانی
  • غلامرضا امین، محبوبه بزرگی، افسانه حسین سالاری، امیر خلج، بهزاد ذوالفقاری، روجا رحیمی*، سمانه سلیمانی، محمدرضا شمس اردکانی، میثم شیرزاد، امیرمهدی طالب
    سابقه و هدف

    اسطوخودوس گیاهی دارویی است که پیشینه طولانی مصرف در طب ایرانی دارد. بیشترین کاربرد آن در رابطه با بیماری های مربوط به مغز و اعصاب بوده است و از آن به عنوان «جاروب دماغ» یاد شده است. در خصوص مشخصات گیاه شناسی، مطالب متعددی در منابع طب ایرانی بیان شده است که نشان می دهد گیاهان مختلفی در قرون مختلف به عنوان اسطوخودوس استفاده شده اند.

     مواد و روش ها

     در این مقاله سه گونه منتسب به اسطوخودوس از خانواده Lamiaceae، شامل  L. Lavandula stoechas, .Mill  Lavandula angustifolia و  .BoissNepeta menthoides   بررسی  شد و گیاه شناسی آن ها با موارد بیان شده در منابع طب ایرانی در خصوص ماهیت اسطوخودوس، مقایسه شد.

    یافته ها

     با توجه به بررسی های انجام شده و شرح مذکور در منابع طب ایرانی، می توان اسطوخودوس را معادل Lavandula stoechas دانست. قابل ذکر است که از اواسط قرن بیستم، گیاه Nepeta menthoides، در بازار دارویی ایران به عنوان اسطوخودوس معرفی و جایگزین اسطوخودوس رومی شده است.

    نتیجه گیری

     نتایج این کار می تواند راهگشای محققین گیاهان دارویی جهت کار روی هر یک از گونه های مذکور باشد.

    کلید واژگان: اسطوخودوس, جاروب دماغ, طب ایرانی
    Gholamreza Amin, Mahboubeh Bozorgi, Afsane Hosein Salari, Amir Khalaj, Behzad Zolfaghari, Roja Rahimi*, Samaneh Soleymani, Mohammad Reza Shams Ardekani, Meysam Shirzad, Amirmahdi Taleb
    Background and Purpose

    Lavender is a medicinal plant that has a long history of consumption in Persian medicine. The most prominent medicinal use has been for neurological disorders in a way that it has been called "the brain scavenger". There are different opinions about its botanical description in Persian medicine sources that implied to the use of various plants as lavender in different ages.

    Methods and Materials

    In this paper, three species belonging to the Lamiaceae family including Lavandula stoechas L, Lavandula angustifolia Mill., and Nepeta menthoides Boiss. were investigated and their botanical descriptions were compared with what has said about the identity of lavender in Persian medicine literature.

    Results

    The investigations revealed that the definition of Lavender (Ustukhuddus) in Persian medicine mainly corresponds to the characteristics of Lavandula stoechas. It should be noted that from the middle of the 20th century, Nepeta menthoides has been introduced to the Iranian medicinal plant market as lavender and replaced the Roman lavender.

    Conclusion

    The results of this work could be the research source of medicinal plants scientists to work on each of these species.

    Keywords: Lavender, Brain Scavenger, Persian Medicine
  • مجید بالایی کهنمویی، محبوبه بزرگی، مهناز خانوی*، محمدرضا شمس اردکانی، تهمینه اکبرزاده، مینا سعیدی، منان حاجی محمودی
    سابقه و هدف

    حنا گیاهی از جنس Lawsonia از خانواده حنائیان (Lythraceae) است. این گیاه درختچه ای با ارتفاع حدود 2 متر است که غالبا به منظور استفاده از برگ های آن کاشته می شود؛ ولی سایر قسمت های گیاه همچون پوست و دانه نیز دارای اثرات درمانی می باشند. حنا در ایران، پاکستان، هند، نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری شرق آفریقا، جنوب آسیا رشد می کند. پراکنش حنا در ایران شامل هرمزگان، خوزستان، کرمان و سیستان بلوچستان است. هدف از این مطالعه بررسی اثرات درمانی حنا در متون طب سنتی ایران و واکاوی اثرات نوین اثبات شده در خصوص حنا می باشد.
    مواد و روش ها: تحقیق به روش مطالعه مروری و بر اساس جستجوی کتابخانه ای در منابع اصلی و مکتوب طب سنتی ایران انجام گرفت. همچنین پایگاه های مختلف اطلاعاتی مانند Magiran، SID، Scopus، Google Scholar, PubMed و  ScienceDirect به منظور بررسی یافته های جدید جستجو شد.
    بحث و نتیجه گیری: حنا (Lawsonia innermis L.) به طور گسترده در طب سنتی ایران برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری های پوست و مو، سردرد و درمان زخم کاربرد دارد. پودر برگ حنا در رنگ آمیزی مو، ریش و ناخن به کار برده می شود. حنا از نظر فیتوشیمی شامل ترکیباتی همچون کینون ها، کربوهیدرات ها، پروتئین ها، فلاونوئیدها، تانن ها و ترکیبات فنولی، آلکالوئیدها، کومارین ها و اسیدهای چرب می باشد. از مهم ترین کاربردهای گیاه حنا می توان به ضد درد، هیپوگلیسمی، محافظت‎کننده کبدی، ضد التهاب، ضد باکتری، ضد میکروب، ضد قارچ، ضد ویروس، محرک سیستم ایمنی، آنتی اکسیدان و خصوصیات ضد سرطان اشاره کرد.
    مقایسه و انطباق یافته های سنتی و مطالعات امروزی نشانگر این است که منابع طب سنتی و طب جدید هم خوانی بسیار نزدیک با هم دارند. از این رو با تامل در یافته های عملی انجام شده بر روی گیاه حنا و بررسی دقیق تر منابع طب سنتی و متون گذشتگان، می توان به فرآورده های دارویی نوین و موثری از گیاه حنا دست یافت.

    کلید واژگان: حنا, طب ایرانی, فیتوشیمی
    Majid Balaei Kahnamoei, Mahbubeh Bozorgi, Mahnaz Khanavi*, Mohammad Reza Shams Ardekani, Tahmineh Akbarzadeh, Mina Saeedi, Mannan Hajimahmoodi
    Background and Purpose

    Henna belongs to the genus Lawsonia from the Lythraceae family. This shrub plant is about 2 meters high which is often planted in order to use its leaves, but other parts of the plant such as skin and seeds also have therapeutic effects. Henna grows in Iran, Pakistan, India, and South Asia as well as tropical and subtropical areas of East Africa. The distribution of henna in Iran includes Hormozgan, Khuzestan, Kerman and Sistan Baluchestan. The aim of this study was to investigate the therapeutic effects of henna in Persian medicine texts and to gathering data about the new evidences for the effects of henna.

    Methods and Materials

    It was a review study based on a library search in the main sources of Persian medicine in Iran. Also, various databases such as Google Scholar, PubMed, and Science Direct were searched for new findings.

    Results

    Henna (Lawsonia innermis L.) is widely used in Persian medicine to treat many diseases including skin and hair disorders, headaches, and wound healing. Henna leaves powder is used in dyeing of hair, beard, and nails. Henna, in terms of phytochemistry, includes compounds such as quinones, carbohydrates, proteins, flavonoids, tannins and phenolic compounds, alkaloids, coumarins, and fatty acids. The most important features of henna plant are analgesic, hypoglycemic, hepatoprotective, anti-inflammatory, antimicrobial, antimicrobial, antifungal, antiviral, immune stimulant, antioxidant, and anti-cancer properties.

    Conclusion

    Comparing and adapting traditional findings and current studies suggests that there is a very close match between Persian medicine and conventional medicine sources. Hence, considering new practical findings of the henna and a closer look at the sources of Persian medicine especially ancient manuscripts may lead to discover novel effective pharmaceutical products.

    Keywords: Henna, Lawsonia innermis L, Persian Medicine, Phytochemistry
  • محسن دهقانی تفتی، غلامحسین معماریان، فرهنگ مظفر، محمدرضا شمس اردکانی
    هدف
    نوشتار حاضر به دنبال تطبیق و تبیین مبانی مزاجی بر پایه نظریات نوین شخصیت شناسی، به منظور بازخوانی مفهوم مزاج روان بود.
    روش
    تحقیق حاضر به روش تطبیقی و استدلالی، مفهوم مزاجها را در حالت تطبیقی با علوم نوین در روان‏شناسی شخصیت، تبیین و بازخوانی کرده است.
    یافته ها
    در بازخوانی انجام شده، مزاج روان بر اساس قوای انگیزشی انسان در برابر محرکهای محیطی از دو جنبه باعثه (تحریک و برانگیختگی) و فاعله (حرکت یا پاسخ) ، در طیفی از ابرصفت اثرگذاری و ابرصفت اثرپذیری تعریف شد؛ گرمی- سردی مزاج بیشتر از جنبه فاعله، طیفی از تمایل به ترکیب اطلاعات نو در نظام روان‏شناسی و درگیرشدن با فرصتهایی جدید را نشان داد و خشکی- رطوبت مزاج بیشتر از جنبه باعثه، گنجایش متفاوت در پذیرش از محرکهای محیط را ایجاد می‏کند.
    نتیجه گیری
    مفهوم مزاج روان از جنبه بنیادی می تواند مقدمه شکل گیری فرضیات جدید در تبیین مزاجها و سازوکارهای ژنتیکی، مغزی، شناختی و اعصابی در انسان باشد و از جنبه کاربردی نیز در ارزیابی زیبایی و ترجیحات محیطی با مبنایی حکمی و بومی استفاده شود.
    کلید واژگان: مزاج جسم, مزاج روان, شخصیت, اثرگذاری, اثرپذیری
    Mohsen Dehghani
    Objectives
    The present study seeks for comparision and explanation of the theory of temperament based on modern sciences in personality for readout of the psyche temperament concept.
    Method
    The present research method is comparative and argumentative and the concept of temperaments is redefined in a comparative state in relation to modern sciences in personality psychology.
    Results
    In this retrieval, psyche temperament is defined based on human motivating power in confrontation of environmental stimulus in the range of the meta-trait of plasticity (response) and the meta-trait of stability (stimulation). Regarding this, quality of plasticity (hot-cold range of temperament) from the aspect of response, represents the manifestation in personality of the need to incorporate novel information into the psychosocial organization, as the situation of the individual internally and externally changes, while, quality of stability (dry-wet range of temperament) represents the manifestation in personality of the need to maintain a stable psychosocial organization to achieve various goals.
    Conclusion
    The concept of psyche temperament can be fundamental to the formation of new hypotheses in the explanation of human's genetic, brain, and neuro-cognitive mechanisms, and is also applicable to the evaluation of environmental aesthetics and preferences, based on wisdom and indigenous background
    Keywords: body temperament, psyche temperament, personality, plasticity, stability
  • محمد ابراهیم زحلی نژاد، محمد مهدی اصفهانی، سلیمان افشاری پور، احمد امامی، سیدضیاء الدین تابعی، محمود خدادوست، علیرضا صالحی، کامران باقری لنکرانیی، فریبرز معطر، محمدرضا شمس اردکانی، محسن ناصری، محمدرضا فرتوک زاده، علی اکبر ولایتی، محمدهادی ایمانیه، روجا رحیمی، محمود مصدق، آرمان زرگران، پرمیس بدر، مجید نیمروزی، حسین رضایی زاده، علیرضا عباسیان، امیر خلج، عبدالعلی محقق زاده *، عبدالله بهرامی
     
    زمینه و هدف
    ابلاغ سیاست های کلی نظام سلامت توسط مقام معظم رهبری رویکردی سیستمی و آینده نگر در تمامی مقوله های مرتبط با حوزه سلامت ایران را شامل می شود. در این میان بند 12 سیاست های کلی سلامت تحت عنوان: "بازشناسی، تبیین، ترویج، توسعه و نهادینه نمودن طب سنتی ایران" به جهت گیری سیاست ها در حیطه طب سنتی ایرانی پرداخته است. در این مقاله تلاش بر آن است تا تبیین این بند از سیاست های کلی نظام سلامت در اتاق فکری متشکل از متخصصان و پژوهشگران حیطه های مربوطه صورت گیرد.
    روش
    در مرحله اول مفاهیم مورد تاکید در این سیاست و نیز مهمترین منابع تحقیق از اسناد بالادستی نظام و پایگاه های اطلاعاتی PubMed ، Web of Science ، EMBASE ، Scopus ، Science Direct ، Cochron Library ، وGoogle Scholar  به طور سیستماتیک و بدون محدوده زمانی مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله دوم از تجارب زنده سیاست گذاران، مجریان و متخصصان حوزه های مرتبط با طب و داروسازی سنتی ایرانی ارائه کنندگان خدمات طب سنتی به شیوه مصاحبه، کدگذاری، طبقه بندی و مورد تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    در این مطالعه 14 مفهوم مرتبط با بند ها مورد تبیین و تعریف قرار گرفت و نیز بالغ بر 68 پیشنهاد به تفکیک برای تبیین بندهای 12 ارائه شد.
    نتیجه گیری
    در این پژوهش سیاست های کلی نظام در حیطه طب سنتی ایرانی در کلیه ابعاد ترویج و فرهنگ سازی، آموزش، پژوهش، واردات، صادرات و فناوری و تولید تبیین گردید. به طوری که با سیاست های ملی و بالادستی همگام بوده و ضمن پیشبرد سیاست اقتصاد مقاومتی با سایر بندهای سیاست های کلی سلامت نیز همراه باشد. تبیین این سیاست ها ضمن هم افزایی طب رایج و سنتی ایرانی می تواند از طرفی سبب جلوگیری از نحله های انحرافی و رونق شیادی و از طرفی سبب جلوگیری از محروم نمودن جامعه پزشکی از فرصت های نوین درمانی شود.
    کلید واژگان: بند 12 سیاست های سلامت, تبیین, طب سنتی, طب ایران
    Abdolali Mohaghaghzadeh
    Background and Aim
    The general health poilices (GHP) that have been announced by the supreme leader of Iran is a systemic and futurographic approach to all fields of Iranian health.  GHP clause 12th: "Interpretation of 12th clause of general health policies: recognition, explanation, promotion, development and institutionalization of traditional Persian medicine" is merely devoted to Persian medicine (PM). The aim of this study was to interpret this clause in a thicktank which is formed by researcher and specialists of PM.
    Method
    In the first step, critical concepts of GHP 12th clause were studied according to the upstream national documents and international search engines and libraries without time limitation. In the second step, in an interview with PM politicians, administerators, specialists and stakeholders, general interventions are gathered, categoried and interpreted. Finally, proposed interventions are presented.
    Results
    Here, 14 concepts of GHP 12th clause are defined and 68 interventions are proposed.
    Conclusion
    In this study, PM related GHP are interpreted in a wide field: promotion, education, research, import, export, technology and production. Such interpretation will result in integration of traditional and conventional medicines, preventing forgery claims in PM and presenting new opportunities for conventional medicine.
    Keywords: Interpretation, Iranian Medicine, Health Policy, Traditional Medicine
  • لیلا عبدی، غلامرضا امین*، محبوبه بزرگی، امیر خلج، روجا رحیمی، آزاده رئیس دانا، محمدرضا شمس اردکانی، میثم شیرزاد، بهزاد ذوالفقاری، امیرمهدی طالب

    افتیمون و کشوث دو گیاه مطرح در طب ایرانی با کاربردهای متفاوت هستند که به علت شباهت‏های زیاد ظاهری، اغلب به طور اشتباه به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرند. واژه افتیمون (epithymum) یک لغت یونانی است با این تفسیر که “epi” در زبان لاتین به معنای "روی" و thymum”" به معنای "مربوط بهthymus " می باشد. با توجه به معنا و ماهیت آن که گیاهی سرخ فام ذکر شده، افتیمون همان گونه Cuscuta epithymum است که در حال حاضر نیز به وفور روی گیاه آویشن می روید و از دیدگاه طب ایرانی خاصیت مسهل سودا دارد و در درمان بیماری های ناشی از غلبه سودا مانند مالیخولیا، مانیا، صرع سوداوی و صداع سوداوی به‏کار می رود.
    در خصوص ماهیت گیاه کشوث عنوان شده که ساق آن مایل به زردی و تیرگی و گل آن ریزه مایل به سفیدی و تخم آن کوچکتر از تخم ترب و مایل به تدویر و بهترین آن تازه زرد تلخ‏طعم آن است که بر خارها می روید. ماهیت مذکور با گونه Cuscuta chinensis تطابق دارد که در حال حاضر نیز به وفور روی گیاه خارشتر دیده می شود. برای مفرده کشوث در طب ایرانی اثرات مفتح و مخرج فضول لطیفه از عروق و منقی آنها از اخلاط فاسده و مقوی معده، کبد، طحال و رگ های خونی و همچنین مدر بول و حیض و شیر و عرق، ملین طبع و منقی رحم ذکر شده است و در درمان تب های مزمن و ورم طحال کاربرد دارد.

    کلید واژگان: افتیمون, کشوث, طب ایرانی, Cuscuta epithymum, Cuscuta chinensis
    L. Abdi, Gh. Amin*, M. Bozorgi, A. Khalaj, R. Rahimi, A. Raees Dana, MR. Shams Ardekani, M. Shirzad, B. Zolfaghari, AM. Taleb

    Aftimun and Koshuth are two popular plants with different indications in Persian medicine which are usually wrongly used instead of each other because of similar appearance. The word Aftimun (epithymum) is a Greek word; “epi” means “on” in Latin and “thymum” means “thymus”. Considering its meaning and its appearance which is mentioned to have a red color, the scientific name of Aftimun is Cuscusta epithymum that often grows on thyme and has black bile scavenging properties. It is applied for treatment of melancholia, mania, melancholic epilepsy, and melancholic headache.
    Regarding Koshuth, it has been indicated that its stem is yellowish and its flower is small and whitish. Its seed is smaller than radish and circular and the best type is the fresh yellow with bitter taste which grows on thorns. These characteristics are matched with Cuscuta chinensis which is mostly seen on a camel’s thorn. In Persian medicine, koshuth is mentioned to be opener and remover of waste materials from vessels and tonifying agent of stomach, liver, spleen and blood vessels. It is also diuretic, emmenagogue, lactiferous and sudoriferous, laxative and uterus cleanser. Moreover, it is used for treatment of chronic fevers and splenomegaly.
     

    Keywords: Aftimun, Koshuth, Persian Medicine, Cuscuta chinensis, Cuscuta epithymum
  • محبوبه بزرگی، محمدرضا شمس اردکانی، مهناز خانوی، مینا سعیدی، تهمینه اکبرزاده*
    سابقه و هدف

    سرطان یکی از عوامل اصلی مرگ و میر در جهان است و در سال های اخیر آمار مبتلایان به این بیماری رشد چشمگیری داشته است. عوارض و در برخی موارد ناکارآمدی درمان های رایج موجب تحقیقات گسترده برای دستیابی به داروهای جدید به خصوص با منشاء گیاهی شده است. بررسی دانش طب سنتی می تواند منجر به انتخاب گیاهان موثر و سرعت بخشی به تحقیقات شود. یکی ازگیاهانی که به منظور درمان بیماری های مختلف از جمله سرطان، مورد توجه حکیمان طب سنتی بوده سقز است که با نام هایی چون بطم، علک البطم یا حبه الخضرا در منابع طب سنتی ذکر شده و نام علمی آنPistacia atlantica  است. در این مطالعه شواهد موجود در طب سنتی و طب نوین در رابطه با اثرات این گیاه در درمان سرطان، بررسی می شود.

    مواد و روش ها:

    در این مطالعه کتابخانه ای، کتب طب سنتی با استفاده از واژگان مربوط به گیاه سقز و واژگان مربوط به بیماری سرطان نظیر سرطان، ورم صلب، خنازیر، سقیروس جستجو شد. علاوه بر این، مقالات چاپ شده در مورد اثرات ضد سرطان این گیاه، با کلیدواژه های Pistacia atlantica ،Bane، سقز و بنه با استفاده از موتورهای جستجوگر نظیر Cochrane ،Pub Med ،Scopus وGoogle Scholar بدون محدودیت تاریخ استخراج شد.

    یافته ها:

    بر اساس نتایج این مطالعه مشخص شد که در کتاب های طب سنتی در موارد متعددی از علک البطم جهت درمان سرطان استفاده شده است. در مطالعه های نوین نیز قسمت های مختلف گیاه سقز در کنترل و مهار تکثیر رده های مختلف سلول های سرطانی اثرات قابل توجهی را نشان داده اند.

    بحث و نتیجه گیری:

    تا کنون ترکیبات مختلفی نظیر ترکیبات فنلی در این گیاه شناسایی شده است که دارای اثرات آنتی‏اکسیدان و القای آپوپتوز در سلول های سرطانی هستند. با توجه به شواهد فراوانی که در طب سنتی و نوین در مورد اثرات ضد سرطان این گیاه وجود دارد می توان گفت احتمالا سقز دارای قابلیت فراوانی جهت بررسی های بیشتر، به خصوص در قالب مطالعات بالینی به منظور دستیابی به داروها یا ترکیبات نوین ضد سرطانی است.
     
    .

    کلید واژگان: سقز, طب سنتی, علک البطم, سرطان
    M. Bozorgi, MR. Shams Ardekani, M. Khanavi, M. Saeidi, T. Akbarzadeh*

    Background and Purpose:

    Cancer is one of the leading causes of mortality worldwide. In recent years, the rate of cancer has been dramatically rising. Side effects and, in some cases, inefficiencies in common treatments have led to extensive research about new drugs, especially those with plant origin. The study of traditional medical knowledge can lead to the selection of effective plants for cancer treatment. Pistacia atlantica is one of the herbs that had been considered by the ancient scientists for different diseases including cancer. This plant has been mentioned in traditional manuscripts with Arabic words like "Botm", "Elk-ol-Botm", and "Habat-ol-Khazra".

    Methods and Materials:

    In this study, the main traditional manuscripts were searched with Pistacia atlantica related keywords in addition to different words that refer to malignancy like "Saratan" ,"Khanazir", "Saqhirus" and "Jozam". Moreover, scientific databases such as Iran medex, Cochrane, PubMed, SID, Medline, Scopus, and Google Scholar were searched using keywords such as: Pistacia atlantica, Saqez, and Bane.

    Results

    Based on the results of this study, several anticancer formulations containing the resin of Pistacia atlantica was found in traditional medicine manuscripts. In recent studies, various parts of the plant have been shown to be effective in controlling and inhibiting the proliferation of different types of cancer cells.

    Conclusion

    So far, various compounds have been identified in Pistacia atlantica, such as phenolic compounds which have antioxidant effects and induce apoptosis in cancer cells. Regarding many indications available in traditional and modern medicine about the anticancer effects of this plant, it can be concluded that Pistacia atlantica has a high potential for further investigations, especially in the form of clinical studies, in order to obtain new anti-cancer drugs.

    Keywords: Pistacia atlantica, Traditional Medicine, Elk-ol-Botm, Cancer
  • غلامرضا امین، محبوبه بزرگی، مهناز خانوی، امیر خلج، بهزاد ذوالفقاری، آزاده رئیس دانا، میثم شیرزاد، امیرمهدی طالب، محمدرضا شمس اردکانی، روجا رحیمی*

    بادرنجبویه یکی از گیاهان پرکاربرد در طب ایرانی است و توسط حکما به عنوان یک داروی شادی آور و برای مواردی نظیر تقویت مغز و حافظه، تقویت قلب و رفع تنگی نفس تجویز می شده است. در مورد مشخصات گیاه شناسی، مطالب بسیاری در منابع مکتوب طب ایرانی آورده شده اما نظر واحدی در مورد ماهیت بادرنجبویه وجود ندارد. در این مقاله گونه های منتسب به بادرنجبویه مورد بررسی قرار گرفت و گیاه شناسی آنها با آنچه در خصوص ماهیت بادرنجبویه در منابع طب ایرانی عنوان شده بود مقایسه شد. امروزه سه گونه شاملMelissa officinalis L.   ،L. Asperugo procumbens و .LDracocephalum moldavica   تحت عنوان بادرنجبویه مطرح هستند. در مجموع و باتوجه به بررسی های انجام شده، شرح مذکور در منابع طب ایرانی به ‏طور عمده با خصوصیات M.officinalis متعلق به خانواده نعنا مطابقت دارد و در برخی موارد ماهیت گیاه به خصوصیات  D.moldavica متعلق به خانواده نعنا که امروزه بادرشبی نامیده می شود نزدیک است. لیکن از آن جایی که A.procumbens متعلق به خانواده گاوزبان در رویشگاه M.officinalis به وفور یافت می شود مقدار زیادی از این گیاه همراه بادرنجبویه وجود دارد. در حال حاضر نیز عمده نمونه بازار گیاهان دارویی ایران متعلق به A.procumbens  می باشد.

    GH. Amin, M. Bozorgi, M. Khanavi, A. Khalaj, B. Zolfaghari, A. Raeis Dana, M. Shirzad, A.M. Taleb, R. Rahimi*

    Bādranjbūye is one of the most applicable medicinal plants in Persian medicine and administered by Persian medicine scholars as a euphoric, brain tonic, memory enhancer, cardiotonic and anti-dyspnea agent. There are various opinions about its botanical definition in Persian medicine literature however, there is no unique concept about its identity. In this paper, all plant species related to Bādranjbūye were investigated and their botanical definitions were compared with each other to see what is told about their identity in Persian medicine. Nowadays, three plant species including Melissa officinalis L., Asperugo procumbens L. and Dracocephalum modavica L. are proposed as Bādranjbūye. The investigation demonstrated that the definition of Bādranjbūye in Persian medicine mainly corresponds to characteristics of Melissa officinalis from the family of Labiatae and in some situations corresponds to Dracocephalum moldavica from the family of Labiatae. However, since Asperugo procumbens from the family of Boraginaceae was found enormously in the habitat of Melissa officinalis, the considerable amount of this plant inevitably exists with Melissa officinalis. Therefore, most of the samples from the herbal market belongs to Asperugo procumbens.

    Keywords: Bādranjbūye, Persian Medicine, Melissa officinalis, Asperugo procumbens, Dracocephalum moldavica
  • روجا رحیمی*، بهزاد ذولفقاری، امیر خلج، محبوبه خاتم ساز، محبوبه بزرگی، غلامرضا امین، آزاده رئیس دانا، محمدرضا شمس اردکانی، میثم شیرزاد، امیرمهدی طالب، عبدالعلی محقق زاده
    گاوزبان گیاهی دارویی است که در منابع طب سنتی تحت عنوان لسان الثور از آن نام برده شده و در طب سنتی ایران به عنوان ضد افسردگی، ضد اضطراب، تقویت کننده عمومی بدن به خصوص مقوی قلب و ضد سرفه و برای درمان بیماری های سوداوی مورد اشاره قرار گرفته است. ذکر مشخصات گیاه شناسی متفاوت در کتب مختلف طب سنتی برای گاوزبان به این نکته اشاره دارد که گیاهان متفاوتی در اعصار مختلف به عنوان گاوزبان مورد استفاده قرار می گرفته اند. در این مقاله چهار گونه از خانواده گاوزبان که مشخصات گیاه شناسی آنها شباهت بیشتری به مشخصات عنوان شده برای گاوزبان در منابع طب سنتی دارد شامل Echium amoenum، Anchusa azurea، Buglossoides arvensis و Borago officinalis شرح داده شده و اطلاعات داروشناسی و سم شناسی آنها براساس طب سنتی و گیاه درمانی نوین مورد بررسی قرار گرفته است.
    کلید واژگان: گاوزبان, لسان الثور, طب سنتی ایران
    Gāvzabān is a medicinal plant known as Lesan-al-thor in traditional literatures and used as antidepressant, anxiolytic, general tonic especially cardiotonic, and antitussive. It is also administered for treatment of melancholic disorders in traditional Persian medicine. Different botanical descriptions are available for this medicinal plant in traditional manuscripts which implied to this fact that different plant species used as Gāvzabān in different ages. In this paper, four species from the family Boraginaceae which have more similarities to descriptions in traditional literatures including Echium amoenum, Anchusa azurea, Buglossoides arvensis, and Borago officinalis have been described and their pharmacological and toxicological data according to traditional literatures and modern phytotherapy have been considered.
    Keywords: Gāvzabān, Lesan-al-thor, traditional Persian medicine
  • غلامرضا امین، محبوبه بزرگی، محبوبه خاتم ساز، بهزاد ذوالفقاری، روجا رحیمی، آزاده رئیس دانا، محمدرضا شمس اردکانی، میثم شیرزاد، امیر مهدی طالب، عبدالعلی محقق زاده
    عنصل گیاهی متعلق به خانواده مارچوبه است که با نامهای مختلفی نظیر «اسقیل»و «بصل الفار» در طب سنتی ایران شناخته شده است. در طب سنتی ایران از دو نوع عنصل «سفید» و «سرخ» نام برده شده است. در این مقاله سعی شده تا نمونه عنصل موجود در بازار دارویی ایران با مطالب مربوط به ماهیت آن در کتب طب سنتی تطبیق داده شده و نام علمی آن تعیین گردد. نتیجه این که گیاه اسقیل و یا عنصل ذکر شده در منابع طب سنتی با گیاه Drimia maritima (L.) Stearn مطابقت دارد. آنچه به عنوان قسمت دارویی از این گیاه پذیرفته شده است پیازهای سفید آن می باشد.. در ایران نیز آنچه در بازار دارویی عرضه می شود پیازهای سفید برداشت شده از نواحی مختلف است.
    Gh. Amin *, M. Bozorgi, M. Khatamsaz, B. Zolfaghari, R. Rahimi, A. Raeesdana, M.R. Shams, M. Shirzad, A.M. Taleb, A.A. Mohagheghzadeh
    "Onsol" known as “Squill” and “Basal-al-far” in Iranian traditional medicine (ITM) is a plant in the family Asparagaceae. Two kinds of “Onsol” have been mentioned inITM manuscripts, red and white. In this paper, we tried to determine the scientific name of“Onsol” which hasthe characteristics mentioned in ITM literatures are corresponding to the characteristics ofDrimiamaritima(L.)Stearn. The white bulbs of “Onsol” have been used medicinally. White bulbs from different parts of Iran are available in Iran herbal market and all of them are Drimiamaritima(L.) Stearn.
    Keywords: Squill, Iranian Traditional Medicine, Scientific name, Drimia
  • غلامرضا امین، بهزاد ذوالفقاری، روجا رحیمی، آزاده رئیس دانا، ابوالقاسم سلطانی، محمدرضا شمس اردکانی، میثم شیرزاد، امید صادق پور، امیر مهدی طالب
    عناب (عناب) میوه درختچه ای است به ارتفاع تا حدود 10 متر که شاخه های فراهم و خارهای بلند یا کوتاه و خمیده دارد. میوه عناب کروی تا کمی کشیده و بیضوی، قرمز یا قهوه ای تیره با طعمی شیرین و یک دانه بیضی کشیده و نوک تیز است و در تابستان تا اوایل پاییز می رسد. در طب سنتی ایران به عنوان صاف کننده خون و نرم کننده سینه و رفع کننده التهاب و گرمی کاربرد دارد. مشخصات ذکر شده در منابع سنتی با مشخصات گونه Ziziphus jujuba Miller مطابقت دارد
    Gh. Amin, B. Zolfaghari, R. Rahimi, A. Raeesdana, A. Soltani, M.R. Shams Ardakami, M. Shirzad, O. Sadeghpour, A.M. Taleb
    Onnāb/Annāb is the fruit of shrub reaching a height of up to 10 meter with thorny branches. The ripe fruit is spherical to oval, red or deep brown with sweet taste and a single oval and sharp stone seed. The fruits ripen in summer to early autumn. In Iranian traditional medicine, it is used as blood purifier and respiratory soothing agent. Characteristics mentioned for Onnāb/Annāb in Iranian traditional medicine is corresponding to Ziziphus jujuba Miller.
  • غلامرضا امین، بهزاد ذوالفقاری، روجا رحیمی، آزاده رئیس دانا، ابوالقاسم سلطانی، محمدرضا شمس اردکانی، میثم شیرزاد، امیر مهدی طالب، عبدالعلی محقق زاده
    کرچک که در طب سنتی به نام خروع و بیدانجیر معروف است، گیاهی است یک تا چند ساله به رنگ سبز تا قرمز، بدون کرک به ارتفاع1 تا 4 متر، با ساقه های آن ضخیم توخالی و برگ های پنجه ای با دمبرگ بلند. میوه آن پوشیده از خارهای نرم و دانه های آن لوبیایی و دارای خطوط تیره و پر چرب است. در طب سنتی ایران به عنوان مسهل قوی اخلاط بارده شناخته شده و جهت درمان بیماری های ناشی از غلبه اخلاط سرد و همچنین تقویت احشاء کاربرد دارد. مشخصات ذکر شده در منابع طب سنتی با مشخصات گیاه کرچک با نام علمی Ricinus communis L. مطابقت دارد.
    Gh Amin, B. Zolfaghari, R. Rahimi, A. Raees Dana, A. Soltani, Mr Shams Ardakani, M. Shirzad, Am Taleb, Aa Moagheghzadeh
    Karchak known as Khervae and Bidanjir in Iranian traditional medicine is an annual or perennial glabrous herb with green to red color and 1 to 4 meter height. The stems are thick, hollow and the leaves are palmate with long petioles. Fruit is covered with soft spines and seeds look like bean seed and are fatty with dark lines. In Iranian traditional medicine, it is known as a potent purgative of cold humors and used in conditions caused by cold humors and also for strengthening viscera. The characteristics mentioned in Iranian traditional medicine literatures are corresponding to the characteristics of Ricinus communis L.
  • ریحانه صبوریان، الهه کریم پور رزکناری، طاهره کاظمی، تهمینه اکبرزاده، مینا سعیدی، حسین رضایی زاده، مهناز خانوی، محمدرضا شمس اردکانی
    سابقه و هدف
    عوارض گسترده بیماری دیابت محققان را بر آن داشته است تا تحقیقات جامعی را به منظور ارائه راهکارهای مناسب جهت جلوگیری از ابتلا به بیماری دیابت و پیشرفت آن توسعه دهند. در این میان، اصلاح سبک زندگی، تغییر عادات غذایی و افزایش تحرک از جمله دست آوردهای این تحقیقات است. در طب سنتی ایران که حاصل تجربه هزاران ساله است، رعایت اصول صحیح سبک زندگی که از آن به عنوان «سته ضروریه» یاد می شود، جهت پیشگیری و کنترل بیماری دیابت بسیار توصیه شده است.
    مواد و روش ها
    در این مقاله مروری، تمام شواهد موجود در زمینه پیشگیری از بیماری دیابت و پیشرفت آن در طب سنتی ایران و طب کلاسیک استخراج شده است. این مطالعه، بر پایه جستجوی نظام مند مراجع طب سنتی نظیر قانون ابن سینا، طب اکبری حکیم ارزانی، اغراض الطبیه جرجانی، حفظ الصحه ناصری حکیم گیلانی، خلاصه الحکمه عقیلی شیرازی، مفرح القلوب ارزانی، الحاوی فی الطب زکریای رازی و همچنین، بانک های اطلاعاتی Iranmedex، Cochrane،CRD،Embase ، Pub Med، SID، MEDLIN، Scopus و Google Scholar با استفاده از کلمات کلیدی«سبک زندگی»، «پیشگیری» ، «دیابت»، «پر نوشی»، «پرادراری»، «هیپرگلایسمی» ، «قند خون ناشتا»، «lifestyle»، «hyperglycemia»، «diabetes»، «fast blood sugar»، «prevention» و «non-medicine» صورت گرفته است. تمامی مراحل توسط دو نفر از پژوهشگران به صورت مجزا از یکدیگر جستجو شده و مقالات مرتبط با معیارهای مطالعه استخراج شده و مورد تجزیه و تحلیل جامع قرار گرفتند.
    یافته ها
    راهکارهای پیشگیری از بیماری دیابت و پیشرفت آن شامل رعایت رژیم غذایی، کاهش وزن، انجام فعالیت فیزیکی، بهبود خواب و استراحت و اصلاح عادات رفتاری، در طب سنتی و طب کلاسیک مشابه یکدیگر است. با این تفاوت که در طب سنتی ایران این راهکارها با در نظر گرفتن ویژگی های مزاجی و شخصی هر فرد ارائه می شود.
    بحث و نتیجه گیری
    باتوجه به اینکه دستورالعمل های ارائه شده در طب سنتی ایران جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری دیابت و پیشرفت آن توسط عموم افراد قابل اجرا است، شایسته است از راهکارهای توصیه شده زیر نظر متخصصان مربوطه، باتوجه به شرایط مزاجی هر فرد، بهره جست
    کلید واژگان: دیابت, سته ضروریه, ذیابیطس, پیشگیری, اصلاح سبک زندگی, هایپرگلایسمی
    R. Sabourian, E. Karimpour-Razkenari, T. Kazemi, T. Akbarzadeh, M. Saeedi, H. Rezaeizadeh, M. Khanavi, M. Shams Ardekani
    Background and
    Purpose
    Long-term complications of diabetes have encouraged scientists to develop comprehensive investigations for the prevention and control of diabetes. At this juncture, diet and lifestyle changes as well as physical activity are the main solutions. Iranian Traditional Medicine (ITM) with a thousand years of experience has paid special attention to health care principles which are known as “Sete Zarorie”. They have been frequently recommended to reduce or eliminate the risk of diabetes.
    Material and
    Methods
    In this review article, all the corresponding texts in traditional medicine and modern medicine were comprehensively studied. For this purpose, important Iranian traditional medicine references such as the Al Qanun-fil-Tibb, Tibb Akbari, Gharayez-al-Tabieh, Hefz-al-Sehe Naseri, Kholaseh-al-Hekmah, Mofaereh-al-Gholob, Alhavi-fil-Tibb as well as scientific data bases such as Iranmedex, Cochrane, CRD, Embase, Pub Med, SID, MEDLIN, Scopus, and Google Scholar using key words like “lifestyle”, “hyperglycemia”, “diabetes”, “fast blood sugar”, “prevention”, and “non-medicine” were carefully reviewed and the corresponding papers were studied. Two researchers reviewed the literature individually and the corresponding articles were studied and analyzed.
    Results
    It was found that the most solutions for the prevention and control of diabetes including suitable diet, weight loss, physical activity, and improving personal and sleep habits are same in both traditional and modern medicines. It should be noted that suitable solutions in ITM are recommended focusing on the “temperament”.
    Conclusion
    Considering the fact that recommended solutions for the prevention and control of diabetes in ITM are user-friendly, they deserve to be performed in the society under supervision of related specialists.
    Keywords: Diabetes, Six Essential Principles, Ziabites, Life Style Modification, Hyperglycemia
  • غلامرضا امین، عباس حاج آخوندی، بهزاد ذوالفقاری، روجا رحیمی، ابوالقاسم سلطانی، محمدرضا شمس اردکانی، میثم شیرزاد، امید صادقپور، امیر مهدی طالب، علیرضا قنادی
    اکالیپتوس شامل گونه های مختلفی از جنس اکالیپتوس است که همگی بومی استرالیا بوده و از آنجا به سایر نقاط دنیا و ایران آورده شده است. در بین گونه های مختلف، گونه Eucalyptus globulus گونه دارویی مهم ذکر شده در کلیه منابع دارویی جهان است که به دلیل وجود ترکیب 1و8-سینئول یا اکالیپتول در حد قابل قبول (بیش از 70 درصد) مورد توجه است. اکالیپتوس دارای طبع گرم و خشک است و در زادگاه خود – استرالیا - به صورت سنتی در درمان زخم بومیان مصرف می شده و در دیگر نقاط دنیا به صورت موضعی جهت رفع مشکلات تنفسی، کاهش آماس لثه و تسکین سردرد مفید عنوان شده است. گونه E. globulus به عنوان گونه دارویی مهم معادل با اکالیپتوس پیشنهاد می شود.
    کلید واژگان: اکالیپتوس, Eucalyptus globulus, 1و8, سینئول, اکالیپتول, استرالیا
    Gh. Amin, A. Hajakhoundi, B. Zolfaghari, R. Rahimi, A. Soltani, M.R. Shams Ardakani, M. Shirzad, O. Sadeghpour, A.M. Taleb, A.R. Ghanadi
    Eucalyptus consists of various species from the genus Eucalyptus which are endemic to Australia and have been taken from this region to other part of the world like Iran. Among these species, Eucalyptus globulus is the important medicinal species described in all of medicinal plants reference books. It is received much attention because of containing acceptable amount of 1,8- cineol or eucalyptol (more than 70%). Eucalyptus has a hot and dry temperament and it has been used by Australian natives for treatment of wounds. In other regions, it has been claimed to be locally beneficial for catarrh and respiratory disorders, gingivitis and headache. E.globulus has been suggested as the important medicinal species corresponding to Eucalyptus.
    Keywords: Eucalyptus, Eucalyptus globulus, 1, 8- cineol, eucalyptol, Australia
  • غلامرضا امین، مهناز خانوی، بهزاد ذوالفقاری، روجا رحیمی، ابوالقاسم سلطانی، محمدرضا شمس اردکانی، میثم شیرزاد، امید صادقپور، امیرمهدی طالب، مهرداد کریمی
    آویشن گیاهی متعلق به خانواده نعنا است که با نامهای مختلفی نظیر «صعتر»، «آبشن» و «کهلیک اوتی» در طب سنتی ایران شناخته شده است. در طب سنتی ایران از سه نوع آویشن تحت عنوان «بری»، «بستانی» و «جبلی» نام برده شده است. در این مقاله سعی شده تا نامهای علمی این سه نوع آویشن با توجه به مشخصاتی که در کتب طب سنتی برای آنها ذکر شده تعیین گردد و نامهای فارسی مناسبی برای آنها پیشنهاد شود. نتیجه اینکه مشخصات نوع بری با دو گونه از جنس Thymus شامل T. daenensis و T. pubescens، مشخصات نوع بستانی با T. kotschyanus و مشخصات جبلی با Zataria multiflora تطابق دارد. نامهای پیشنهادی برای گونه های مذکور عبارتند از: آویشن دنایی برای T. daenensis، آویشن کرکدار برای T. pubescens، آزربه برای T. kotschyanus و آویشن شیرازی برای Zataria multiflora.
    کلید واژگان: آویشن طب سنتی
    Gh Amin, M. Khanavi, B. Zolfaghari, R. Rahimi, A. Soltani, Mr Shams Ardakani, M. Shirzad, O. Sadeghpour, Am Taleb, M. Karimi, M. Keshavarz, Mb Minaei
    Āvishan, a genus from the family of Labiatae, has been identified in Iranian traditional medicine (ITM) with different names such as “Sa‘tar”, “Ābshan”, and “Kahlik oti”. Three kinds of this plant, “Barri”, “Bostāni” and “Jabali”, have been considered in the ITM. In this paper, we tried to determine the scientific names of these three kinds, according to their characteristics mentioned in the ITM resources and also propose appropriate Persian names for these scientific names. It was concluded that the characteristics of “Barri” in ITM are matched with the two species of Thymus including T. daenensis and T. pubescens, those for “Bostāni” seems to be corresponding to T. kotschyanus and “Jabali” is matched to Zataria multiflora. The suggested Persian names for these species are “Āvishan Denāī” for T. daenensis, “Āvishan korkdār” for T. pubescens, “Āzorbeh” for T. kotschyanus, and “Āvishan Shirāzi” for Zataria multiflora.
    Keywords: Avishan, Iranian Traditional Medicine, scientific name, Thymus, Zataria
  • غلامرضا کردافشاری، شعله بیگدلی، سیدکامران سلطانی عربشاهی، محمدرضا شمس اردکانی، حوریه محمدی کناری
    زمینه و هدف
    بیشتر صاحب نظران طب سنتی ایران بر ضرورت به کارگیری استناد به شواهد در امر آموزش دانشجویان و درمان بیماران توافق دارند و آن را امری اجتناب ناپذیر در روزآمد کردن این رشته می دانند. از این رو، مطالعه حاضر به منظور بررسی وضعیت به کارگیری استناد به شواهد در کوریکولوم دانشکده های طب سنتی ایران انجام شد.
    روش کار
    این پژوهش یک مطالعه کیفی بود که به روش تحلیل محتوا با استفاده از روش مصاحبه نیمه سازمان یافته، عمیق، انفرادی و رودررو، دیدگاه صاحب نظران طب سنتی ایران را در مورد وضعیت به کارگیری استناد به شواهد، در کوریکولوم دانشکده های طب سنتی ایران بررسی می کند.
    یافته ها
    یافته های این پژوهش در 2 درون مایه اصلی وضعیت EBM (Evidence based medicine) در کوریکولوم موجود طب سنتی ایران و نحوه به کارگیری آن در دانشکده های طب سنتی و تعدادی دسته فرعی طبقه بندی گردید.
    نتیجه گیری
    بخشی از محتوای برنامه آموزشی دکترای تخصصی طب سنتی به نوعی با استناد به شواهد مرتبط اما ناکافی است. بنابراین، مفهوم عملکرد مبتنی بر شواهد باید در طول دوره و به صورت کاربردی آموزش داده شود.
    کلید واژگان: پزشکی مبتنی بر شواهد, طب سنتی ایران, کوریکولوم
    Gholamreza Kordafshari, Shoaleh Bigdeli, Seyed Kamran Soltani Arabshahi, Mohammad Reza Shams Ardakani, Hoorieh Mohammadi Kenari
    Background and Objective
    Most experts of Iranian traditional medicine believe that it is absolutely necessary and inevitable to update the field to utilize evidence in education of Iranian traditional medicine students and treatment of its patients. In this regard، this study attempted to evaluate utilization of evidence-based medicine (EBM) in the curriculum of School of Iranian Traditional Medicine.
    Methods
    In this qualitative study، semi-structured، individual، and face-to-face interviews were done to collect Iranian traditional medicine expert’s point of views in regard to EBM. Content analysis was done to analyze the data.
    Results
    The study findings were classified in two major categories including EBM in the curriculum of Iranian traditional medicine، and EBM application in Iranian School of Traditional Medicine. The sub-categories were also mentioned.
    Conclusion
    Although some sections of PhD program in traditional medicine are related to evidence based medicine، it is not satisfying yet. Therefore، the concept and principles of evidence based practice should be included in theory and practice.
    Keywords: Evidence, based medicine, Iranian traditional medicine, Curriculum
  • شعله بیگدلی، غلامرضا کردافشاری، سید کامران سلطانی عربشاهی، محمدرضا شمس اردکانی، حوریه محمدی کناری *
    اهداف

    با توجه مجدد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و محافل دانشگاهی کشور به طب سنتی ایران، شناسایی منابع معتبر و استفاده از شواهد مستند و قابل اطمینان برای آموزش دانشجویان و درمان بیماران ضروری است. بنابراین این مطالعه به منظور مشخص کردن تمهیدات و تهدیدات پیش رو و راهکارهای لازم برای به کارگیری یا افزایش کاربرد طب مبتنی بر شواهد در طب سنتی ایران صورت گرفت.

    روش ها

    این پژوهش کیفی به روش تحلیل محتوی، با استفاده از روش مصاحبه عمیق، انفرادی و رودررو، در سال 1390 به بررسی دیدگاه صاحب نظران طب سنتی ایران پرداخت. نمونه گیری به صورت هدفمند آغاز و تا رسیدن به اشباع اطلاعات ادامه یافت و در مجموع 13 نفر مورد مصاحبه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختارمند با تعدادی سئوال باز بود که توسط یکی از پژوهشگران انجام شد.

    یافته ها

    درون مایه های به دست آمده در 3 دسته اصلی فرصت های موجود در به کارگیری طب مبتنی بر شواهد (رویکرد جهانی به طب سنتی، استقبال مسئولان و دانشگاه ها، وجود اساتید علاقه مند و...)، تهدیدهای پیش رو در به کارگیری طب مبتنی بر شواهد (عدم وجود برنامه راهبردی مشترک، کمبود استاد و...) و الزامات و راهکارهای پیشنهادشده در به کارگیری طب مبتنی بر شواهد (الگوبرداری از کشورهای همسایه، تغییر نگرش اساتید و...) قرار گرفت.

    نتیجه گیری

    تمامی صاحب نظران طب سنتی در ایران بر ضرورت به کارگیری طب مبتنی بر شواهد در طب سنتی ایران و دانشکده های طب سنتی تاکید دارند.

    کلید واژگان: طب مبتنی بر شواهد, طب سنتی, پژوهش کیفی
    S.Bigdeli Bigdeli, G. Kordafshari, K. Soltani Arabshahi, M. Shams Ardakani, H. Mohammadi Kenari
    Aims

    Identifying the reliable resources and using documented and valid evidence for students’ training and patients’ treatment is essential considering the reconsideration of Iranian traditional medicine by Iran Ministry of Health, treatment and medical education. Therefore, the present study was conducted to specify the measures and threats and the necessary solutions for application or enhancement of the application of evidence based medicine in Iranian traditional medicine.

    Methods

    This qualitative study addressed the view of Iranian traditional medicine experts by content analysis method and using a semi -structured, deep and face-to-face interview in 2011. Sampling was initiated in a purposive way and continued up to achieving the information saturation and totally 13 individuals interviewed. Data collection tool was a semi-structured interview consist a number of open questions performing by one of the researchers.

    Results

    The obtained themes were classified into three main categories: existing opportunities in the application of evidence-based medicine (Global approach to traditional medicine, the authorities and universities’ welcome, presence of interested teachers etc.), existing threats in the application of evidence-based medicine (lack of a common strategic program, lack of teachers, etc.) and requirements and proposed approaches in the application of evidence-based medicine (benchmarking of neighboring countries, teachers’ changing of insight, etc.).

    Conclusion

    All of the authorities of traditional medicine in Iran emphasize the necessities of the application of evidence-based medicine in Iran traditional medicine and also traditional medicine faculties.

    Keywords: Evidence, Based Medicine, Traditional Medicine, Qualitative Research
  • محسن نصیری طوسی، محمدرضا شمس اردکانی، محمد باقر مینایی، اسماعیل ناظم، محمد مهدی اصفهانی، ابراهیم خادم
    Mohsen Nasiri Toosi, Mohammad Reza Shams Ardekani, Mohammad Bagher Minaie, Ismail Nazim, Mohammad Mehdi Esfahani, Ebrahim Khadem
  • معصومه مبلی، شکوه سادات حامدی، زهرا معماریانی، علی قبادی، محبوبه بزرگی، محمدحسین فرزایی، محمد مهدی اصفهانی، مهناز خانوی، محمدرضا شمس اردکانی
    طب ایران پس از اسلام در روند خود شاهد ظهور پزشکان نام آور متعددی بوده است که باعث اوج گیری آن در طول تاریخ گردیده اند. از بین این افرادیوسف بن محمد ابن یوسف هروی مشهور به یوسفی، حکیم و پزشک مشهور ایرانی است که با وجود شهرت فراوان اطلاعات کمی از زندگی وی در دسترس است. وی از اهالی خواف خراسان بوده و در قرن دهم هجری قمری در هرات می زیست. یوسفی در اوایل دوران صفویه از ترس قزلباشها به هندوستان رفت.از تالیفات این حکیم و پزشک ایرانی منظومه علاج الامراض، جامع الفواید، بدایع الانشاء، رساله سته ضروریه، رساله دلایل البول، رساله دلایل النبضو بسیاری کتابها و رساله های دیگر است. حکیم یوسفی طبیبی پرکار، خوش قریحه و گرانقدر است که بازشناسی و معرفی بهتر او و آثار طبی ارزنده اش کمک شایانی به پیشبرد طب و داروسازی سنتی ایران کمک شایانی نماید. یکی از آثار معتبر وی ریاض الادویه می باشد که حاوی بخشهای عمده مقدمه، دو باب و خاتمه ای مختصر می باشد.با توجه به موارد ذکر شده در این بررسی سعی شده تا حکیم یوسفی و ریاض الادویه به علاقه مندان طب سنتی معرفی گردد
    کلید واژگان: یوسف بن محمد ابن یوسف هروی, حکیم یوسفی, ریاض الادویه
    M. Mobli, Sh Hamedi, Z. Memariani, A. Ghobadi, M. Bozorgi, Mh Farzaei, Mm Esfahani, M. Khanavi, Mr Shams Ardakani
    History has seen many famous doctors during Iranian post-Islamic medicine that caused escalation of Medicine. Among them، Yousef-ibn-Mohammad- ibn- Yousef Heravi، known as Hakim Yousefi، is one of Iranian famous wises and physicians. Despite his great fame، there is little information about his life. He was a native of Khaff in Khorasan. He lived in Herat in 10th century. Then، He went to India because of fears Qizilbash. He has written many books including: versified book Alaj-al- Amraz، Jame- al- Favayed، Badaye-al- Ensha، six nessesary point of health book (Sette Zarooriyye)، booklet of Signs of urine (Dalael al-Bol)، booklet of Sign of pulse (Dalael al- Nabz) and many other books and booklets. Hakim Yousefi was an active doctor and gifted poet that introduction of him and his books can be contributed to the development of traditional medicine and pharmacy. One of his books is Riyaz-al-Advieh that is included two sections and a brief end. The purpose of this review was to introduce prominent physician and his books، specially Riyaz-al-Advieh to the fans of traditional medicine.
    Keywords: Hakim Yousefi, Riyaz, al, Advieh, Qizilbash, Dalael al Nabz, Dalael al Bol
نمایش عناوین بیشتر...
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال