به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب نویسنده:

محمدرضا کوثری

  • مهران زند*، مرتضی میری، محمدرضا کوثری
    شناسایی رخدادهای فرین از نظر زمانی و مکانی در یک منطقه طی دوره مشخص می تواند نقش مهمی در مدیریت و کنترل پیامدهای ناشی از این رخدادها داشته باشد. هدف این پژوهش، بررسی رخدادهای فرین دما و بارش استان لرستان است. داده های مورد استفاده شامل داده های بارش، بیشینه و کمینه دمای روزانه نه ایستگاه سینوپتیک استان لرستان طی دوره آماری مشترک 28 ساله (2017-1990) است. محاسبه شاخص های حدی (26 شاخص حدی بارش و دما بر اساس توصیه گروه کارشناسی CCL/CLIVAR) با استفاده از قابلیت های نرم افزار R انجام و روند تغییرات هر یک از شاخص ها با استفاده از آزمون من کندال بررسی شد. نتایج بررسی روند رخداد شاخص های حدی سرد و گرم نشان داد که برای تمامی ایستگاه ها در حالت کلی، روند شاخص های گرم با افزایش و روند بیشتر شاخص های سرد با کاهش همراه شده است. بین شاخص های حدی گرم، بیشترین روند افزایشی به ترتیب برای شاخص شب های گرم و روزهای گرم رخ داده است. روند افزایشی برای شب های گرم تمامی ایستگاه ها در سطح 99 درصد و برای شاخص روزهای گرم در 23 درصد ایستگاه ها در سطح 95 درصد و برای 77 درصد در سطح 99 درصد معنی دار است. بین شاخص های حدی سرد، بیشترین کاهش برای روزهای یخبندان و روزهای سرد رخ داده است. روند کاهشی روزهای یخبندان برای 45 درصد از ایستگاه ها در سطح 99 درصد و روند کاهشی روزهای سرد برای 77 درصد از ایستگاه ها در سطوح مختلف 90، 95 و 99 درصد معنی دار هستند. نتایج حاصل از بررسی فراوانی رخداد و روند شاخص های حدی بارش نشان داد که مجموع بارش این استان همانند بسیاری از مناطق کشور با کاهش مواجه شده است. در مقابل، وقوع بارش های حداکثری علاوه بر این که در سطح استان قابل توجه است، طی دوره 2017-1990 روند افزایشی داشته اند. این شرایط می تواند بیانگر افزایش بارش های شدید و کوتاه مدت و در مقابل کوتاه تر شدن فصل بارش منطقه باشد.
    کلید واژگان: بارش, دما, روزهای سرد, روزهای گرم, شب های سرد
    Mehran Zand *, Morteza Miri, Mohammadreza Kousari
    Climate change can lead to changes in the frequency, intensity, and duration of extreme climate events in different parts of the world. The purpose of this research is to investigate temperature and precipitation extremes in Lorestan Province. The data used in this study included precipitation and the maximum and minimum daily temperature of nine synoptic stations in Lorestan Province during a 28-year (1990-2017) common period. The matrices of minimum and maximum temperatures and precipitation daily data for each station were prepared and used to compute the extreme climate indices (26 precipitation and temperature extreme indices based on the recommendation of CLIVAR \ CLL expert group) using the R programming software. The results of studying the trend of cold and hot extreme weather indicators during the period 1990-2017 in the province using the Mann-Kendall trend test showed that for all stations, the hot indices have increased and more cold indices have decreased. In different regions of the province, positive and negative trends of hot and cold indices with different intensities have occurred. The highest upward trend of the warm extreme indices has occurred for the hot night’s index. Among the cold indicators, the greatest decrease occurred for several frost days and cold days indices. The decreasing trend of ice days is significant for 45% of stations at 99% level and the decreasing trend of cold days for 77% of stations at different levels of 90, 95, and 99%. The results of the study of the frequency of occurrence and trend of precipitation extreme indicators in Lorestan province showed that the total rainfall of this province, like many regions of the country, has decreased. In contrast, the occurrence of maximum rainfall in addition to being significant in the province has an increasing trend during the period 2017-1990. These conditions can indicate an increase in the number of occurrences of heavy and short-term rainfall events and, shorten the period of the rainfall season in the region.
    Keywords: Cold days, Cold Nights, precipitation, temperature, Warm days
  • لاله شریفی پور، محمدجواد قانعی بافقی*، محمدرضا کوثری، ساسان شریفی پور

    خشک سالی یک اختلال موقتی است که خصوصیات آن از منطقه ای با منطقه دیگر متفاوت است، از این رو نمی توان تعریف جامع و مطلق برای خشک سالی بیان نمود.در تحقیق حاضر، به منظور معرفی یک روش مناسب جهت پیش بینی خشکسالی برای یک ماه آتی، چهار روش هوش مصنوعی شامل یادگیری عمیق (Deeplearning) (از شبکه الکس نت که یکی از شبکه های کانولوشن می باشد استفاده شده است)، الگوریتم K نزدیک ترین همسایه (KNN)، ماشین برداد پشتیبان چند طبقه (SVM-MultiClass) و درخت تصمیم (Decision Tree) در نظر گرفته شد. داده های بارندگی 11 ایستگاه سینوتیک استان یزد طی دوره آماری 29 ساله (1988 تا 2017) به صورت ماهانه به عنوان داده های آزمایشی مورد استفاده قرار گرفتند. شاخص بارش استاندارد شده (SPI) برای نشان دادن وضعیت خشکسالی از نظر شدت و مدت در مقیاس های زمانی 1، 3، 6، 9، 12 و 24 ماهه محاسبه گردید. در ابتدا داده های بارش به عنوان ورودی شبکه های عصبی و کلاس بندی SPI  به عنوان خروجی شبکه ها قرار داده شد. 80 درصد داده ها برای آموزش و20 درصد داده ها برای تست شبکه ها به کار گرفته شد. نتایج نشان داد که تمامی شبکه ها توانایی پیش بینی خشکسالی را داشته اند، بر اساس معیار ارزیابی macro-f1 شبکه Deeplearning در مقیاس زمانی 1 ماهه با 71/22 درصد، ناکارآمدترین روش و  Decision Tree با 65/64 درصد، کارآمدترین روش بوده اند، اما با افزایش مقیاس زمانی، شبکه Deeplearning عملکرد خود را بهبود بخشید، به طوریکه در مقیاس زمانی 24 ماهه با 35/65 درصد، بهترین عملکرد مربوط به شبکه Deeplearning و بعد از آن، شبکه SVM-MultiClass با 40/57 درصد، قرار گرفت.

    کلید واژگان: خشک سالی, شاخص بارش استاندار شده, هوش مصنوعی, یادگیری عمیق, الکس نت, ریکارنس پلات
    Laleh Sharifipour, Mohammad-Javad Ghanei-Bafghi*, Mohammad Reza Kousari, Ssan Sharifipour
    Problem statement

    Drought is a temporary disorder whose characteristics vary from region to region, therefore, it is not possible to define a complete and absolute definition of drought. Drought is one of the most important natural disasters that can occur in any climate regime. Since drought is unavoidable, it is important to know it in order to optimally manage water resources. Drought prediction can play an important role in managing this phenomenon. In other words, recognizing and predicting this phenomenon is one of the topics of interest for scientists who are interested in solving the problem of water shortage. More than 80% of Iran's area is covered by arid and semi-arid regions and lack of rain is a predominant phenomenon in this region. So far, several methods have been proposed to predict drought. Each method offers different results in specific conditions.  Therefore, identifying the best method for predicting drought in the climatic conditions of central Iran is essential. 

    Material and methods

    In this research, in order to introduce a suitable method for predicting drought for the next month, four methods of artificial intelligence including Deeplearning (using the Alexnet network, one of the convoluted networks), K nearest neighbor algorithm (KNN), multi-class Support vector machines (SVM-MultiClass) and decision tree have been used. Monthly rainfall data from 11 syntactic stations of Yazd province during the 29-year statistical period (1988 to 2017) were used as experimental data. Standardized precipitation index (SPI) was calculated to indicate drought status in terms of severity and duration on 1, 3, 6, 9, 12 and 24 month time scales. Precipitation data was used as neural network input and SPI classification as network output and 80 percent of the data was used for training and 20 percent for testing the networks.In this study, the Recurrence Plot method was used to interpret the time series to convert these series into images and RG and B pages were created. To convert rainfall data into photos at 1, 3, 6, 9, 12 and 24 month time scales, photo layers were created using a standardized rainfall formula, and by merging these three output layers into colored photos and black and white photos were obtained. Using three pages created in MATLAB software and merging them, the output was in the form of a photo, which was placed as the input of the Alexnet network. Combination of Recurrence Plot to create images and deep learning network for classification of drought data has been used for the first time in this research. To evaluate the effectiveness of the classification strategy, standard criteria of accuracy, micro-F1 and macro-F1 were used.

     Results Description and interpretation

    The results showed that all networks were able to predict drought. However, on short time scales such as 3 and 9 months, the accuracy assessment criteria for some classes are zero and the methods of learning from these classes are practically ignored due to their lack of data. But on a larger time scale, this issue has been addressed and the data of those classes are well categorized. Deep learning network with image input could not predict well in the short term due to lack of data, but in the long term due to increased data has improved its performance and had the best performance. The SVM method at different time scales has shown unreliable and variable behaviors that can not be said to be a suitable method for predicting drought at different time scales. Decision Tree and KNN methods have been able to predict drought better in the short term than in the long term. The two methods have been closely related. .Based on the Deeplearning network macro-f1 evaluation criterion, the one-month time scale with 22.71% was the most inefficient method and the Decision Tree with 64.65% was the most efficient method, But with the increase in time scale, the Deeplearning network improved its performance, so that at the 24-month time scale with 65.35%, the best performance for the Deeplearning network followed by the SVM-MultiClass network with 57.40%. For future research, it is suggested that Decision Tree and KNN methods be used to predict short-term drought. In this study, with increasing the time scale and increasing the data used, these two methods have lost their effectiveness compared to the short term.
     

    Keywords: Drought, Standardized Precipitation Index, Artificial Intelligence, Deep Learning, Alexent, Recarence Plot
  • مرتضی میری*، محمدرضا کوثری، مهران زند
    یکی از مشکلات شایع و تاثیرگذار در مطالعات اقلیمی، وجود کمبودهای فراوان در سری های زمانی داده های مختلف اقلیمی و هیدرولوژی است. این پژوهش، با هدف ارزیابی دقت روش های بازسازی پارامترهای دمایی در مناطق خشک ایران انجام شده است. برای این منظور، داده های روزانه دمای کمینه، متوسط و دمای بیشینه 73 ایستگاه هم دیدی با پراکنش مناسب در مناطق خشک ایران از آرشیو سازمان هواشناسی کل کشور دریافت و پردازش شد. روش های بازسازی مورد استفاده شامل روش های نسبت نرمال، رگرسیون خطی، رگرسیون چندگانه و عکس مجذور فاصله (IDW) می شوند. در این تحقیق، کارایی هر یک از روش های مذکور در بازسازی نبودهای آماری پارامترهای دمایی در مقیاس های زمانی روزانه، ماهانه و سالانه مناطق خشک کشور متناسب با میزان نسبت کمبود داده های گم شده (از پنج تا 50 درصد کمبود داده ها) مورد ارزیابی قرار گرفت. برای ارزیابی آماری روش های نام برده از آماره های ضریب همبستگی R، معیار برآورد خطای RMSE و ضریب Nash استفاده شد. نتایج نشان داد که در حالت کلی، هر کدام از روش های نام برده شده در سطح خاصی از بازسازی و مقیاس زمانی از عملکرد مناسبی برخوردارند. در مقیاس سالانه و ماهانه روش های رگرسیون خطی و نسبت نرمال بیشترین دقت در بازسازی داده های دما در منطقه خشک ایران را دارند. مقدار همبستگی بین داده های بازسازی و مشاهده ای در سطوح مختلف با استفاده از این روش ها به بیش از 0.95 می رسد. در مقیاس روزانه تفاوت قابل توجهی بین دقت روش های مورد استفاده در بازسازی داده های دمایی وجود ندارد و تقریبا هر چهار روش یاد شده از دقت مناسبی برخوردارند؛ چرا که میزان همبستگی بین داده های بازسازی شده و مشاهده شده به بیش از 90 درصد می رسد. با وجود این، روش رگرسیون چندگانه با میانگین همبستگی 99/0 درصد در سطوح مختلف بازسازی از بیشترین دقت در بازسازی داده های روزانه برخوردار است.
    کلید واژگان: دما, رگرسیون خطی, ضریب همبستگی, کمبود داده, نسبت نرمال
    Morteza Miri *, Mohammadreza Kousari, Mehran Zand
    One of the most common and effective problems in long-term climate studies is the presence of gaps in the time series of various climatic and hydrological data. Therefore, the present study evaluates the accuracy of methods for infilling missing data of daily, monthly and annual temperature time series in the arid regions of Iran. For this purpose, the observed daily minimum, average and maximum temperature data for the period 1987-2014 measured at 73 synoptic stations distributed all over arid regions of Iran were used. Methods of readjustment used include: Normal ratio method, linear regression, multivariate regression and Inverse Distance Weighting (IDW). In this study, the capability of each mentioned methods for infilling missing data of daily, monthly and annual precipitation time series in the arid regions of the Iran was investigated, while the proportion of missing data varies from 5 to 50% of total data. In order to compare and evaluate the accuracy of the four mentioned methods three statistical indicators, namely the correlation coefficient (R), the Root Mean Square Error (RMSE) and Nash coefficient were used. The results showed that in general, each of the methods mentioned had different functionalities at a special level of readjustment and time scale. On annual and monthly scales, linear regression and normal ratio methods are the most accurate method in readjustment temperature data in the arid region of Iran. The correlation value between the readjustment and observational data at different levels reaches more than 0.95 using these methods. On the daily scale, there is no significant difference between the accuracy of the methods used in the readjustment of temperature data, and almost all four of these methods have appropriate accuracy because in all methods the correlation between readjustment and observed data is more than 90%. However, multivariate regression methods with an average correlation of 0.99 showed the most accurate performance in readjustment daily data at different levels of readjustment. Generally, each method should be used in accordance with the conditions, and therefore it is recommended to develop a software package for infilling missing data.
    Keywords: Gap in data, Correlation coefficient, Linear regression, Normal Ratio, temperature
  • محمدرضا کوثری*، میترا السادات اسمعیل زاده حسینی، مرتضی میری

    نواقص آماری عاملی رایج در داده های اقلیمی هستند و برای تخمین آنها تا به حال روش های متنوعی توسعه یافته اند. در این میان، روش های نسبت نرمال، رگرسیون خطی، رگرسیون چندمتغیره و عکس مجذور فاصله یا IDW از کاربرد گسترده ای در مطالعات منابع طبیعی کشور ما برخوردار هستند. در پژوهش حاضر، قابلیت هر یک از روش های مذکور در بازسازی نواقص آماری بارش روزانه، ماهانه و سالانه مناطق خشک کشور متناسب با میزان نسبت نقص داده از 5 درصد تا 50 درصد داده ها موردارزیابی قرارگرفت. نتایج نشان داد که هر روش متناسب با شرایط میزان داده های گم شده از عملکرد متفاوتی برخوردار است. روش رگرسیون چند متغیره هنگامی که نقص داده ها زیاد نباشد از دقت بیشتری در بازسازی داده های روزانه برخوردار است ولی در کل به میزان نسبت داده های گم شده حساس می باشد. روش نسبت نرمال در بازسازی نواقص بارش روزانه مناسب نیست ولی نسبت به میزان نقص داده ها از سایر روش ها پایدارتر است. در سری های زمانی ماهانه عملکرد IDW و سپس نسبت نرمال مناسب است. در سری های سالانه به ترتیب، روش همبستگی خطی، نسبت نرمال و IDW عمکرد بهتری دارند. در کل هر روش متناسب با شرایط بایستی مورد استفاده قرارگیرد و پیشنهاد می شود برای بازسازی نواقص آماری، یک بسته نرم افزاری برای کل کشور ارایه شود.

    کلید واژگان: نقص داده, نسبت نرمال, همبستگی خطی, بازسازی, بارش
    MohammadReza Kousari *, Mitra Sadat Esmaeilzadeh Hosseini, Morteza Miri

    Missing data are common issue in climate data. Also precipitation is a very important part of the hydrological cycle and meteorological and hydrological studies of watersheds, initially depend on the quantity and quality of recorded rainfall data and its distribution in the area. Complete and reliable sets of climatic and hydrological data are required for planning and design of these projects. Therefore for treatment of precipitation missing data, various methods have been developed and applied. Normal ratio method, linear regression, multivariate regression and inverse distance weighting (IDW) have a wide applications in natural resources study in our country. Therefore, it is necessary to determine the ability of these methods, especially in relation to the precipitation parameter, which plays a crucial role in the study of natural resources. In this study, the capability of each mentioned methods for infilling missing data of daily, monthly and annual precipitation time series in the arid regions of Iran was investigated for varying proportion of missing data from 5 to 50% of total data. In fact, the main purpose of this study is to answer the question of which of the four mentioned methods are more effective for infilling precipitation missing data. The daily data of Iran’s synoptic meteorological stations were used for the present study. Using the Run homogeneity test, the data homogeneity was investigated. Also, using graphical exploring data, and especially boxplot diagrams, outlier data were identified and flagged as missing data. The average annual precipitation and temperature of 400 stations were determined, and then based on these data their de Martonne coefficients were computed. In the next step, stations with de Martonne coefficient less than 10 were selected as arid climate. Among them, 73 stations that had sufficient data from 1986 to 2017 were distinguished. To evaluate each of the data reconstruction methods, part of the actual data was deliberately discarded from the original data and then reconstructed. Due to high volume of calculations, this process was programmed in MATLAB software. The results showed that each method had different functionality according to the conditions. Daily data are not well estimated using the normal ratio method to estimate the missing data less than the actual one. The use of linear regression method showed that in daily time scale, unlike the normal ratio method, the model accuracy in data reconstruction is higher. For linear regression approach, the distance between the fitted line between the observed and estimated data is small at first, and as the precipitation increases, this distance increases, indicating that the model is less accurate in estimating the extreme values. Given that the fitting line is below the 1:1 line, the linear regression method estimates the actual values below normal. The same results can be found for IDW producer. The multivariate regression method is more accurate for daily time series when the proportion of missing data are not considerable, but is generally very sensitive to the proportion of missing data. The normal ratio method is not suitable for reconstructing daily missing values, however it is more stable than other methods when missing data increase. In monthly time series, the performance of the IDW method and then the normal ratio is better. In annual series, linear correlation, normal ratio, and IDW have better performances, respectively. The findings of this study show that in general, the accuracy of reconstructions on annual scales is more than monthly and on monthly scales is higher than daily. This is due to smoother time series in the monthly and annual time series than the daily ones. Also it should be noted that the scale of current studies is in Iran. If the data from the reserved rain-gauge stations of the Meteorological Organization and the Ministry of Energy are added to this data, the accuracy of the methods is expected to increase. As the results of the present study show, the accuracy of the models decreases with increasing incomplete data ratio. Therefore, if new data is included in missing data processing, there is an expectation of better performance of each of these methods. Finally it should be considered that each method should be used in accordance with the given conditions, and therefore it is recommended to develop a software package for infilling missing data in Iran.

    Keywords: Gap in data, linear regression, Normal Ratio, Infilling, Precipitation
  • جمال مصفایی*، امین صالح پور جم، محمودرضا طباطبایی، محمدرضا کوثری

    اصولی ترین گام در طرح های مدیریت آبخیز شناخت آسیب های آبخیز و بررسی دلیل آن ها، و نتیجه‎ ی آن شناسایی راه کارهای اصلی مدیریتی است. بنابراین پیش از تدوین کردن برنامه های کاری، بررسی کردن ریشه یی آسیب ها و تعیین کردن راه کارهای مدیریت ضروری است. هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل کردن آسیب های آبخیز گرگان رود برای تعیین کردن پاسخ های مدیریتی است. آسیب های آبخیز شناسایی و با چارچوب دپسیر (DPSIR) تحلیل علت ومعلولی شد، و مهم ترین راه کارهای مدیریتی تعیین شد. برای اولویت بندی کردن مولفه های دپسیر پرسش نامه ی طیف لیکرت مبتنی بر دیدگاه خبرگان و آزمون فریدمن به کار گرفته شد. نتیجه نشان داد که در آبخیز گرگان رود چهار نیروی محرک (تغییر اقلیم، رشد جمعیت، ساختار مدیریت، و قانون ها) باعث ایجادشدن 25 فشار بر منابع آبخیز شده است که مهم ترین آن ها بخشی نگری، گسترش کشاورزی نااصولی و بهره برداری مفرط از منابع آب است. فشارها به نوبه ی خود باعث ایجادشدن 10 وضعیت نابسامان در آبخیز شده است، که مهم ترین آن ها کاهش منابع آب، افزایش سیل خیزی و افزایش فرسایش است. این وضعیت 13 پی آمد ناخواسته دارد، که افزایش یافتن خسارت سیل، رعایت نشدن حق آبه ی پایاب، و کاهش یافتن اعتماد مردم به دستگاه های دولتی مهم ترین آن ها است. برای بهبود دادن وضعیت ، 28 پاسخ مدیریتی داده شد که مدیریت کردن جامع آبخیز، مبناکردن آمایش سرزمین، و تشکیل‎ دادن ساختار سازمانی مناسب مهم ترین آن ها است. نتیجه ی کلی این که روی کرد دپسیر با تحلیل علت و معلولی، تامین کننده ی زیرساخت فکری مناسب و پیش نیاز ورود به تدوین برنامه ی کاری آبخیز است. بنابراین پیشنهاد می شود دستگاه های اجرایی مرتبط پیش از تدوین کردن برنامه های کاری در هر آبخیز، پاسخ های مناسب را با به کارگیری این روی کرد شناسایی کنند.

    کلید واژگان: اولویت بندی آسیب ها, تحلیل علت و معلولی, طیف لیکرت, مدیریت پایدار آبخیز
    Jamal Mosaffaie *, Amin Salehpour Jam, MahmoodReza Tabatabaei, MohammadReza Kousari

    Recognizing watershed problems and investigating the causes which arose them is the most fundamental step in watershed management plans, which results in identifying key management responses in each watershed. Therefore, it is necessary to thoroughly analyze the problems and determine management strategies before developing operational plans to solve them. The aim of this study was to analyze the environmental problems of the Gorganrood Basin to determine the main managerial responses. Identifying and analyzing the main environmental problems resulted in developing management responses for the region. To prioritize different components of the DPSIR, a Likert questionnaire filled with expert opinions and the Friedman test were used. The results indicated that four driving forces, namely climate change, population growth, management structure, and rules have caused 25 pressures on the Gorganrood Basin resources. The most important pressures were part-thinking organizations, incorrect agricultural expansion and excessive exploitation of water resources. These pressures, in turn, have caused 10 disturbed states, the most important of which are water resources depletion, flooding and soil erosion. These situations have 13 adverse impacts, the most important of which are flood damages, reduced downstream water rights and reduced public confidence in the government agencies. To improve the situation, 28 management responses were presented, of which the most important are integrated watershed management, land use planning and proper organizational structure. The overall result is that cause and effect analysis using the DPSIR framework provides an appropriate conceptual infrastructure, which is a prerequisite for developing the Basin's operational management plan. Therefore, it is suggested that executive organizations identify suitable responses by using this approach before developing operational plans for each watershed.

    Keywords: Cause, effect analysis, Likert scale, Prioritizing the problems, Sustainable basin management
  • محمدرضا کوثری، اسماعیل سهیلی*، یعقوب نیازی

    پیش بینی بارش در برنامه ریزی های منابع آب خصوصا در مناطق خشک کشور بسیار حایز اهمیت است. در این مقاله به بررسی تعیین ارتباط بین بارش فصلی با سیگنال های هواشناسی شامل شاخص چند متغیره انسو یا MEI، NINO’s SST (NINO1+2، NINO3، NINO4 و NINO3.4)، NAO و SOI در ایستگاه هواشناسی سینوپتیک یزد طی دوره 1986 تا 2017، پرداخته شده است. تعیین همبستگی ها در دو سطح صورت گرفت. سطح اول شامل بررسی همبستگی بین بارش های فصلی با ایجاد یک سال تاخیر در سری زمانی فصلی سیگنال های هواشناسی است. درحالت دوم بدون ایجاد تاخیر صورت پذیرفت. در ادامه و با استفاده از روش رگرسیون بر مبنای مدل حداقل مربعات جزیی (PLSR)، اقدام به پیش بینی بارش فصلی گردید. نتایج نشان داد مقادیر همبستگی قابل توجهی بین بارش فصل زمستان با مقادیر فصلی سیگنال های هواشناسی در فصل زمستان با یکسال تاخیر از پارامترهای MEI، SOI، NINO1+2، NINO3 و NINO3.4 وجود دارد. حداکثر ضریب همبستگی مربوط به NINO1+2 برابر 0/68+ می شود. گفتنی است این مقدار برای SOI زمستان در سال قبل برابر 0/61- می باشد که نشان دهنده رابطه معکوس این پارامتر با بارش فصل زمستان با یک سال تاخیر است. برای سری های بدون ایجاد تاخیر، همبستگی قابل توجه بارش فصل زمستان با مقدار شاخص NAO در فصل پاییز و تابستان مشاهده گردید. در رابطه با پیش بینی بارش های فصلی، نتایج نشان دهنده عملکرد مناسب روش PLSR با توجه به ماتریس های ورودی است. در رابطه با داده های ورودی با تاخیر یکساله، بارش های فصل زمستان، تابستان ، بهار و پاییز با مقدار RMSE به ترتیب برابر با 12، 9/9، 0/85 و 6/2 میلیمتر تخمین زده شده اند. شاخص NS برای فصول مذکور به ترتیب برابر با 69/0، 22/0، 2/0 و 72/0 می باشد. مقادیر R برای این همین فصل ها به ترتیب برابر با 0/83، 0/46، 0/45 و 0/85 بوده است. در کل، بارش ها در فصول سرد با دقت بیشتری برآورد شدند. توسعه و استفاده از مدل هایش پیش بینی می تواند برنامه ریزی های مدیریت منابع آب را با موفقیت بیشتری همراه سازد.

    کلید واژگان: بارش پیوند از دور, شاخص انسو, مناطق خشک, حداقل مربعات جزئی
    M. R. Kousari, E. Soheili *, Y. Niazi

    Precipitation forecasting has important role in water resource management especially in arid regions of Iran. This study aims to explore the relationships between the seasonal precipitation and weather signals such as NINO’s SST including NINO1+2، NINO3، NINO4 و NINO3.4 and SOI as well as MEI and NAO. The correlation analysis was performed in two states involving the correlation analysis of weather signals with one year lag in seasonal precipitations and the correlation analysis without the lag. Also, precipitation forecasting was performed through using partial least squares regression (PLSR). Results showed that MEI, SOI, NINO1+2، NINO3 and NINO3.4 have the most correlations with winter seasonal precipitation when the one year lag is performed. The most correlation refers to NINO1+2 equal to +0.68. This value for the SOI is -0.61 which exhibited the inverse correlation of winter precipitation with SOI in the past year. The time series without the lag showed the most correlation between the summer and autumn NAO and winter precipitation of the same year. Also, results indicated the acceptable performance of PLSR for precipitation forecasting. With the one year lag the winter, spring, summer and autumn precipitations were estimated with the RMSE equal to 12, 9.9, 0.85 and 6.2 mm, respectively. Also, the Nash–Sutcliffe (NS) model efficiency coefficient for the mentioned seasons is 0.69, 0.22, 0.2 and 0.72, respectively. The R correlation coefficients for these time series were equal to 0.83, 0.46, 0.45 and 0.85, respectively. In general, precipitation was predicted more accurately in the cold seasons. The development and use of such prediction models could make water resource management programs more successful.

    Keywords: Teleconnection, ENSO, Arid regions, PLSR
  • محمدرضا کوثری *، محمدرضا اختصاصی، حسین ملکی نژاد
    خشکسالی یکی از پرهزینه ترین مخاطرات طبیعی است که وقوع آن به خصوص در اقلیم های خشک و نیمه خشک که با محدودیت جدی منابع آب روبه رو هستند، شرایط نامناسبی را پدید می آورد. همچنین، پدیده تغییر اقلیم نیز می تواند خشکسالی ها را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین، بررسی روند خشکسالی ها طی سال های گذشته در این مناطق، امری ضروری است. در این مقاله، روند خشکسالی های هواشناسی و کشاورزی در مناطق فراخشک، خشک و نیمه خشک جهان و براساس شاخص استانداردشده بارش (SPI) موردبررسی قرار گرفته است. SPI در مقیاس های زمانی کوتاه مدت 1، 3 و 6 ماهه براساس داده های شبکه ای بارش فراهم شده به وسیله CRU، در بازه زمانی 1970 تا 2014 ایجاد و سپس روند کلاس های متوسط تا شدید و بسیار شدید آن ها به وسیله آزمون ناپارامتری من-کندال موردبررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از فراوانی مناطق بدون روند است. بااین حال، وجود روندهای پراکنده معنادار صعودی و نزولی در بسیاری از مناطق موردبررسی مشاهده می شود. روندهای منفی SPI که نشان دهنده افزایش خشکسالی هاست، در منطقه خاورمیانه، مرکز استرالیا و غرب آمریکا بیشتر مشهود است. افزایش شدت خشکسالی ها می تواند به محدودیت بیشتر منابع آب، به خصوص در کشورهای درحال توسعه دامن بزند.
    کلید واژگان: خشک, خشکسالی, فراخشک, روند, مقیاس جهانی, نیمه خشک
    Mohammad Reza Kousari*, Mohammad Reza Ekhtesasi, Hosein Maleikenzhad
    Drought is one of the most costly natural hazards and is more dangerous in arid and semiarid regions which suffer from limited water resources. Climate change can also affect drought intensity; therefore, it is essential to analyze the trends of drought, particularly in these regions. This study surveyed the trends of meteorological and agricultural drought in hyper-arid, arid and semiarid regions of the world using the standardized precipitation index (SPI). Short time scales of 1-, 3- and 6-month SPI (moderate to severe and extreme drought) were derived for the period of 1970 to 2014 from the gridded precipitation data provided by CRU. The trends of the time series were computed using the Mann-Kendall nonparametric statistical test. The results showed that non-significant trends were dominant; however, some territories showed significant upward and downward SPI trends in different parts of the study regions. The significant negative SPI trends, which imply increased drought, were observed in the Middle East, central Australia and western North America. An increase in drought severity can increase consumption of water resources, particularly in developing countries.
    Keywords: Arid, drought, global scale, hyper-arid, semi-arid, trend
  • محمدرضا کوثری*، محمدرضا اختصاصی، حسین ملکی نژاد
    محدودیت منابع آب شیرین، تغییر اقلیم و وقوع خشکسالی های بلندمدت و شدید از چالش های اصلی جهان امروز به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک است. در چنین شرایطی و به خصوص در رابطه با خشکسالی ها، لازم است تا تغییرات و روند آن ها به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مورد بررسی قرار گیرد تا در صورت وجود روند های افزایشی خشکسالی، اقدامات لازم در برنامه ریزی های مدیریت منابع آب صورت پذیرد. در این مطالعه، از آزمون آماری ناپارامتری Mann-Kendall جهت تعیین روند در سری های زمانی بلند مدت خشکسالی های متوسط تا شدید و بسیار شدید (سری های زمانی بلند مدت 9، 12، 18 و 24 ماهه از شاخص استاندارد شده بارش (SPI)) استفاده گردید. نتایج نشاندهنده وجود روندهای افزایشی و کاهشی معنادار خشکسالی در این مناطق است. با افزایش مقیاس سری زمانی خشکسالی ها، درصد مناطق با روند افزایشی یا کاهشی SPI بیشتر می گردد. برای مثال، در رابطه با روند کاهشی SPI (افزایشی خشکسالی)، درصد این مناطق از 8/17 در SPI 9 ماهه به 9/21، 48/28 و 71/31 درصد به ترتیب برای SPI های 12، 18 و 24 ماهه افزایش می یابد. افزایش دامنه خشکسالی های طولانی مدت متوسط تا شدید و همچنین بسیار شدید در بخشی از مناطق دنیا خصوصا خاورمیانه و غرب آمریکا مشاهده میشود. افزایش خشکسالی ها خصوصا در کشورهای در حال توسعه واقع در خاورمیانه بحرانهای فعلی را نیز می تواند تشدید نماید و لذا در نظر گرفتن تمهیدات لازم جهت کاهش اثرات افزایش خشکسالی ها خصوصا در سطح منطقهای و بین المللی وجود دارد.
    کلید واژگان: خشکسالی, خشک, روند, فراخشک, نیمه خشک
    M. R. Kousari*, M. R. Ekhtesasi, H. Malekinezhad
    The lack of sufficient fresh water resources, climate change and lengthy and severe droughts are of the major today’s world challenges particularly in arid and semi-arid regions. In the current conditions, especially in the case of droughts and in order to water resources planning, it is essential to analyze the changes and trends in drought particularly in hyper-arid, arid and semi-arid regions of the globe. In this study, Mann-Kendall statistics were applied to determine the significant and non-significant positive or negative trends in long term drought time series (9, 12, 18 and 24 monthly time scales) in moderate to severe and extreme classes of droughts derived based on the Standardized Precipitation Index (SPI). Results indicated the both significant positive and negative trends can be found in these regions. By increasing the time scales of droughts time series, the percentage of significant upward or downward trend grow. For example, in the case of decreasing trend of SPI (increasing in the drought), the percentage of 17.8 for 9 monthly SPI increased to 21.9, 28.48 and 31.71 for the 12, 18 and 24 monthly SPIs, respectively. The increasing in long severe and extreme classes of drought can be found in Middle East and west of America. The upward trends of drought particularly in Middle East region which is suffered by expensive tensions among the communities can intensify current critical situations. Therefore, more attention should be paid to this subject particularly in regional and international scales.
    Keywords: Drought, Dry, Hyper-Arid, Semi-arid, Trend
  • بررسی روند بارش در 32 ایستگاه سینوپتیک ایران با روش ناپارامتری و جمع متحرک داده با مرتبه 1 تا 48 ماهه طی سال های 1970 تا 2005
    محمدرضا اختصاصی، فرشید جهانبخشی*، محمدرضا کوثری
    هر گونه تغییر در الگوی بارش می تواند تاثیر قابل توجهی در دسترسی به منابع آب، کشاورزی و اکوسیستم داشته باشد. بنابراین، آگاهی از روند بارش از جنبه های مهم مدیریت منابع آب است. در این تحقیق سری های زمانی جمع متحرک بارش با مرتبه 1 تا 48 ماهه با استفاده از روش های ناپارامتری من-کندال (بعد از حذف اولین مقدار همبستگی از سری ها) و تخمین گر شیب سن در 32 ایستگاه سینوپتیک کشور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دهنده فراوانی وجود روند (در کل 60 درصد از روندهای بدست آمده به صورت نزولی معنادار، 32 درصد به شکل صعودی معنادار و 8 درصد نشان دهنده عدم روند معنادار) در سری های زمانی طولانی مدت نسبت به سری های کوتاه مدت (1 تا 6 ماهه) است. بررسی مکانی توزیع روندها نشان داد که اغلب مناطق کشور دارای روند های نزولی بارش قابل توجهی بوده اند. از آنجا که بخش مهمی از منابع آب در ایران مربوط به منابع آب زیرزمینی می شود و معمولا منابع آب زیرزمینی در ارتباط مستقیم با سری های طولانی مدت بارندگی هستند، لذا شرایط حاضر می تواند تهدیدی جدی برای منابع آب زیرزمینی در اکثر مناطق کشور باشد.
    کلید واژگان: مجموع متحرک, بارش, روند, آزمون ناپارامتری, من, کندال
    Evaluating the Trend of Precipitation in 32 Synoptic Stations in Iran with Nonparametric Method and Moving Summation of Data for the Period of 1970 to 2005 with Ranks of 1 to 48 Months
    M.R. Ekhtesasi, F. Jahanbakhshi*, M.R. Kousari
    Any change in the pattern of precipitation can have a significant impact on the water resources availability, agriculture, and ecosystem. Therefore, knowledge on rainfall trends is an important aspect of water resources management. In this study time series of moving summation with ranks of 1 to 48 months were studied in the 32 national synoptic stations using nonparametric Mann-Kendall method (after removing the correlation value of the first series) and Sen’s slop stimulator. The Results indicated abundance of trends in the long series compared to the short-term series (in total 60% of the obtained trends have significant downward trend, 32% showed a significant upward trend, and 8% were in non-significant trend). Spatial distribution of significant downward trends in most parts of the country is considerable. The present condition can be a serious threat to groundwater resources in most parts of the country since the significant portion of water resources in Iran is dependent on the groundwater resources and these resources are in direct contact with long series of precipitation.
    Keywords: Moving Summation, Precipitation, Trend, Nonparametric Test, Mann, Kendall
  • محبوبه ملک ثابت*، محمد زارع، محمدرضا کوثری، محمدحسین مختاری
    خشکسالی به عنوان پدیده ای طبیعی واجتناب‏ناپذیر، در مناطق مختلف اقلیمی، به ویژه مناطق خشک به فراوانی رخ می دهد.برای تعیین شدت و وسعت خشکسالی از شاخص های خشکسالی استفاده می شود که به طور مستقیم از داده های هواشناسی از جمله بارندگی محاسبه می شوند. در نبود داده های مذکور، فنآوری سنجش از دور، ابزاری مفید در پایش خشکسالی به شمار می رود. استان یزد با قرار گرفتن در فلات مرکزی ایران و محاصره شدن به وسیله کویرها و بیابان های مرکزی، تاثیر زیادیبر تشدید و وقوع خشکسالی دراین منطقه دارد. در این تحقیق بر اساس داده های 25 ایستگاه سینوپتیک استان یزد طی دوره آماری20 ساله (1990-2010) به محاسبه شاخص های هواشناسیSPI و RDI در سری زمانی 3، 6 و 18 ماهه و با کمک تصاویر ماهواره ای سنجنده مودیس که از سال 2000 تا 2010 دریافت شد. به محاسبه شاخص های سنجش از دوری VCIو LST پرداخته شد و پس از درون یابی شاخص های هواشناسی به بررسی همبستگی بین آن ها پرداخته شد. نتایج نشان دهنده همبستگی نسبتا پایین شاخص ها بود به تکرار محاسبه همبستگی با کمک داده های نقطه ای ایستگاه ها پرداخته شد که نتایج نهایی حاکی از همبستگی مناسب بین شاخص هاست، به طوری که SPI وVCIدر حدود 5/0 تا 3/61 درصد و LST وRDI بین 7/25 تا 1/82 به دست آمد. بر اساس نتایج به دست آمده شاخص های سنجش از دوری جایگزین مناسبی برای شاخص های هواشناسی در مطالعات مربوط به خشکسالی هستند.
    کلید واژگان: مناطق خشک, خشکسالی, تصاویر ماهواره ای, مودیس, یزد
    Mohboobe Malaksabet *, Mohammad Zare, Mohammadreza Hosari, Mohammadhoseiin Mokhtari
    Drought has occurred as a natural disaster and an inevitable phenomenon across many parts of the world, especially in arid areas for a long time. To monitor draughts and to determine their extent and indices, meteorological data, such as those obtained from precipitation, can be of use. In the absence of these data, techniques of remote sensing are useful tools in monitoring droughts. The city of Yazd located in the central plateau of Iran is surrounded by deserts, and the deserts have a great impact on the occurrence of severe droughts in the region. The present study is based on the data obtained from 25 synoptic stations in Yazd province within a 20-year period (1990-2010) to determine the weather SPI and the RDI index in long series in 3, 6 and 18 months. For this purpose, satellite images were used in the form of bands of MODIS images from 2000 to 2010 to assess the remote sensing parameters of VCI and LST. After interpolation of the meteorological indices, the correlation between them was investigated. As the results show, the correlation was relatively low. Therefore, to verify the initial results, the calculation of the correlation indicates was repeated using the station points. The final results showed a good correlation so as for SPI and VCI to be found approximately 0.5 to 61.3 % and for RDI and LST to be between 25.7 and 82.1 respectively. Based on the results, distance sensing indices can be appropriate alternatives for meteorological indices in drought studies.
    Keywords: Arid lands, Drought, Satellite data, MODIS, Yazd
  • محمدرضا کوثری، محمد علی صارمی نایینی، مهدی تازه، محمدرحیم فروزه
    برآورد زمان تمرکز، یکی از مهمترین مباحث در مطالعات فیزیوگرافی و هیدرولوژی حوزه های آبخیز است و برآورد نسبتا صحیح آن تاثیر زیادی در محاسبه دیگر پارامترهای هیدرولوژی، خصوصا دبی اوج سیلاب دارد. با وجود ارائه فرمول های تجربی متعدد و کاربرد گسترده آن ها در هیدرولوژی و فیزیوگرافی حوزه های آبخیز، تا به حال دامنه حساسیت پارامترهای فیزیکی موجود در آن ها مشخص نشده و تاثیر دقت اندازه گیری آن ها بر کاهش یا افزایش زمان تمرکز مشخص نشده است. لذا در این تحقیق علاوه بر ارائه یک روش جدید برای آنالیز حساسیت پارامترهای موجود در روابط تجربی، که ضمن سادگی از کارایی خوبی برخوردار است، چهار رابطه برآورد زمان تمرکز (کرپیچ، برانسلی ویلیامز، کالیفرنیا و SCS) که در کشور ما نیز از کاربرد گسترده ای برخوردارند، آنالیز حساسیت شدند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که تغییرات جزئی میزان شیب به ویژه شیب های کم تاثیر زیادی بر افزایش زمان تمرکز دارد و با افزایش میزان شیب آبراهه تاثیر پارامترهایی مانند طول آبراهه اصلی یا شماره منحنی بر روی زمان تمرکز افزایش می یابد. تاثیر پارامتر ضریب گردی حوزه بر روی زمان تمرکز از درجه اهمیت کمتری برخوردار است. لذا توصیه می گردد در هنگام استفاده از این گونه روابط در خصوص اندازه گیری پارامترهایی نظیر شیب و طول آبراهه و شماره منحنی (به خصوص شیب آبراهه) دقت بیشتری اعمال گردد.
    کلید واژگان: آنالیز حساسیت, حوزه آبخیز, زمان تمرکز, شیب, طول آبراهه
    M. R. Kousari, M. A. Saremi Naeini, M. Tazeh, M. R. Frozeh
    Estimation of time of concentration has considerable role in physiographic and hydrologic studies of watersheds. Especially, it affects on estimation of peak discharge in hydrological studies. However, there are many various equations for computating of time of concentration, which have not been analyzed by sensitivity analysis. So, in this study, beside of introducing of new straightforward method for sensitivity analysis of simple equations, four common applicable equation of time of concentration in Iran (e.g. Kirpich, California, Bransly Williams and SCS) have been analysed by sensitivity analysis. Results show that very low amount of changes in the slope, especially in low slope reaches, have considerable effects on time of concentration. While, increase in slope of stream, the effects of stream length or curve number (CN) parameters on time of concentration increases. In the other hand, the effect of circularity coefficient on time of concentration is not so considerable. Generally, results show that the measuring or estimating of stream slope, length and curve number need to more attention and correction.
    Keywords: Sensitivity analysis, Stream length, Stream slope, Time of concentration, Watershed
  • طاهره شرقی، حسین بری ابرقویی، محمد امین اسدی، محمدرضا کوثری
    کشور ایران جزء مناطق خشک و نیمه خشک جهان است و با محدودیت شدید منابع آب مواجه است. تعیین تبخیر و تعرق که یکی از اجزای اصلی چرخه هیدرولوژی می باشد. بسیاری از مطالعات از جمله توازن هیدرولوژیک آب، طراحی و مدیریت سیستم های آبیاری، شبیه سازی میزان محصول و مدیریت منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. در حال حاضر روش های گوناگونی برای محاسبه تبخیر و تعرق گیاه مرجع وجود دارد. بر اساس نتایج مطالعات انجام شده در مناطق مختلف، پس از دستگاه های لایسیمتر وزنی، روش فائو- پنمن- مانتیث، هم در شرایط آب و هوایی خشک و هم در شرایط آب و هوایی مرطوب، به عنوان دقیق ترین روش معرفی شده است. در این مطالعه تبخیر و تعرق گیاه مرجع با استفاده از روش فائو- پنمن- مانتیث در 29 ایستگاه کلیماتولوژی و سینوپتیک انتخاب شده در استان یزد محاسبه شد. سپس با برقراری ارتباط بین پارامتر تبخیر و تعرق با ارتفاع و همچنین روش عکس مجذور فاصله نقشه های مقادیر تبخیر و تعرق گیاه مرجع در سطح استان پهنه بندی گردید. نشان داد که مناطق مرکزی، جنوبی و برخی نواحی غربی استان از شدت تبخیر و تعرق بیشتری نسبت به مناطق شمالی و شرقی برخوردار هستند.
    کلید واژگان: تبخیر و تعرق گیاه مرجع, فائو, پنمن, مانتیث, پهنه, بندی, استان یزد
    T. Sharghi, H. Bari Abarghuei, M. A. Asadi, M. R. Kousari
    Iran is a part of the world's arid and semi-arid areas and encounters severe lack of water resources. Evapotranspiration is a major component of the hydrological cycle and its precise determination has a high importance in the studies of hydrological balance measurement, design and management of irrigation systems, product yield simulation and design and water resources management. At present, there are various methods for calculating the reference evapotranspiration. According to some researches, FAO-Penman-Monteith method is the most accurate method for the estimating of both dry and wet weather conditions after lysimeter weight method. In this study, the amount of reference evapotranspiration was calculated using FAO-Penman-Monteith method in 29 selected synoptic and climatology stations in Yazd. Then, they were classified in two ways: Firstly, through an establishment of a relationship between evapotranspiration parameters and height, and secondly, through Inverse Distance Weighting (IDW). Finally, variations of reference evapotranspiration in different land cover throughout the province were analyzed. Method Reference evapotranspiration maps show that the amount of evapotranspiration is higher in central, southern and some western areas of the province than in northern and eastern areas.
    Keywords: Reference evapotranspiration, FAO, Penman, Monteith method, Zonation, Yazd province
  • بررسی روند تغییرات بارش، دما و رطوبت نسبی در 26 ایستگاه سینوپتیک کشور
    محمدرضا کوثری، محمدرضا اختصاصی، مهدی تازه، محمد علی صارمی نایینی
    محمدرضا کوثری، دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی علوم و فنون آبخیزداری دانشگاه یزدمحمدرضا اختصاصی، دانشیار دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی دانشگاه یزدمهدی تازه، دانشجوی دکتری بیابان زدایی دانشگاه تهرانمحمد علی صارمی نائینی، دانش آموخته کارشناسی ارشد بیابان زدایی دانشگاه تهرانچکید هتغییر اقلیم به عنوان دومین چالش بزرگ جهانی ذهن بسیاری از محققان، دانشمندان، برنامه ریزان و سیاستمداران را به خود معطوف ساخته است. از آن جا که اقلیم یکی از مهمترین اجزا اکوسیستم محسوب می گردد، تغییرات هرچند ناچیز آن می تواند اجزای مختلف اکوسیستم را به درجات مختلف تحت تاثیر خود قرار دهد. به همین جهت بررسی تغییرات پارامترهای مختلف اقلیمی، علل و تاثیر آن بر اکوسیستم ها و زندگی انسانی از مواردی است که درکشاورزی، منابع طبیعی و مدیریت واحد زمین اعم از اکوسیستم، مزرعه یا حوزه آبخیز جایگاه ویژه دارد و مدلسازی ها را تحت تاثیر قرار می دهد. لذا در این تحقیق روند تغییرات ماهانه و سالانه 5 پارامتر دمای حداقل، دمای حداکثر، دمای میانگین، رطوبت نسبی و بارش، در 26 ایستگاه سینوپتیک بابلسر، بم، بندرانزلی، اصفهان، کرمان، کرمانشاه، خرم آباد، مشهد، رامسر، رشت، شاهرود، شیراز، تبریز، تهران(مهرآباد)، یزد، زاهدان، ایرانشهر، خوی، زنجان، شهرکرد، سنندج، ارومیه، همدان(نوژه)، بیرجند، گرگان و سبزوار در یک دوره آماری حدود 55 ساله با استفاده از قاعده y=a+bx و آزمون t کندال مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان دهنده تغییرات دمایی در اکثر ایستگاه های واقع در ایران مرکزی و شرق کشور و همچنین شمال کشور است. اکثر ایستگاه های واقع در زاگرس فاقد تغییرات معنادار افزایشی دما بودند. پارامتر بارش در ماه های تابستان در اکثر ایستگاه ها دارای روند نزولی معنادار است. بیشتر ایستگاه های واقع در ایران مرکزی و شرق کشور دارای روند نزولی رطوبت نسبی بوده اند. در حالی که این حالت کمتر در زاگرس وشمال کشور مشاهده گردیده است. همچنین نتایج نشان داد که شیب و تاثیر دمای حداقل در افزایش میانگین دما در ایستگاه هایی که دارای روند افزایشی دما هستند، بیشتر از دمای حداکثر است که این موضوع می تواند در نتیجه افزایش گازهای گلخانه ای و بازتابش انرژی های حرارتی دریافتی از زمین در هنگام شب باشد. افزایش دما و همچنین کاهش رطوبت نسبی می تواند باعث افزایش میزان تبخیر بارش های دریافتی گردد. در کل تغییرات پارامترهای مورد بررسی خصوصا در رابطه با دمای حداقل و رطوبت نسبی در قسمت مرکزی و شرق کشور بیشتر مشاهده می گردد.
    کلید واژگان: بارش, تغییر اقلیم, دمای حداکثر, دمای حداقل, دمای میانگین, رطوبت نسبی
  • حسین ملکی نژاد، محمدرضا کوثری
    روش شماره منحنی یکی از پرکاربردترین روش های برآورد رواناب و دبی اوج در حوزه های آبخیز است. می توان گفت که ارتفاع رواناب و در نتیجه دبی اوج مهمترین خروجی این مدل به شمار می روند. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل حساسیت مدل SCS و تعیین واکنش آن نسبت به تغییر در ورودی های مدل، اهمیت نسبی پنج عامل شماره منحنی، زمان تمرکز، مساحت حوزه، بارش در دوره بازگشت های معین و در نهایت ضریبα بر دبی اوج مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل حساسیت این مدل با نوشتن برنامه رایانه ای در محیط نرم افزار MATLAB انجام شد. نتایج نشان داد که شماره منحنی نسبت به سایر عوامل بیش ترین تاثیر را بر خروجی مدل یعنی دبی اوج در دوره بازگشت های متفاوت دارد. هر چند که مقدار بارش نیز تاثیر زیادی بر دبی اوج دارد و شدت این تاثیر با افزایش شماره منحنی بیشتر می شود. همچنین حساسیت مدل در خروجی ها با افزایش دوره بازگشت، بیشتر می شود. علاوه بر تجزیه و تحلیل حساسیت مدل SCS به صورت کلی، برنامه مذکور قابلیت اولویت بندی اهمیت این ورودی ها برای شرایط یک حوزه آبخیز خاص را نیز دارد.
    کلید واژگان: تجزیه و تحلیل حساسیت, دبی اوج, روش شماره منحنی, CN, SCS
  • محمدرضا اختصاصی، غلامعباس عبدی نژاد، محمدرضا کوثری، یعقوب نیازی، سیدعلی طباطبایی
  • مراکز مشاوره: خوب، بد، زشت؟
    محمدرضا کوثری
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال